Alþýðublaðið - 05.07.1955, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 5. j úlí 1955
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sigvaídi Hjálmarsson:
Borgir verða
!.
HUSNÆÐiSLEYSI OG BYGGINGAR
STOKKHÓLMI í júní.
FJARRI fer því, að ísland sé
eina landið, þar sem húsnæðis
skortur er fólki tilfinnanlega
íil baga. íslendingar keppast
nú við að byggja íbúðarhús,
sem standast nútíma kröfur
um hollustuhætti og rými, með
það fyrir augum, að enginn
þjóðarþegn þurfi, er fram iíða
stundir, að húa í lélegu hús-.
næði. miðað við ýtrustu kröf-
: ur. En þeir. eru .ekki eina þjóð-.
•, in, sem í-stíkum stórræðum
stendur. í raun og sannleika.
eiga allar eða flestallar menn-
ingarþjóðir við sama vanda að
etja, meira að segja Svíar,. sem
eru efnuð þjóð og mjög vel á
!. vegi stödd í hyívetna.. eins og
raunar vel þekkt er á íslandi.
Mun þó húsnæðisskorturinri
þar hvergi nærri eins geigvæn
j legur og víðasí annars staðar,
Svo kann að vera í sumum
. löndum, jafnvel allvíða, að lít
ið sé um byggúigar húsa,
þeirra. er sæmileg geta talizt,
og stafar það ekki af því, að
nægilegt húsnæði sé fyrir
hendi, heldur af hinu, að ann-
aðhvort hefur fólki ekki skilizt,
hvað húsnæðisskortur er, eða
það megnar ekki að reisa rönd
við erfiðleikunum. Þannig
mun á statt um ýmis þau ríki,
sem skammt eru á vegi félags-
3ega.
ÞRIÐJUNGUR JARÐARBÚA
I húsnæðishraki
Sannle'kurinn er nefnilega
sá, að þriðjungur jaröarbúa er
í húsnæðishraki. Þetta eru að
vísu ófagrar fregirir, en sann-
er samt'. Samkvæmt heimild-
um, sem Alþjóðavinn.umála-
islofnunin í Genf birti í fyrra,
er talið, að 180 miIJjónir fjöl-
Nýbygging í Svíþjóð
skyldna skorti mannsæmandi
húsnæði. Og sé miðað við kröf
air sæmilega vel stæðra þjóða,
verður að líta svo á. að veru-
legur hluli þessa gífurlega
fjölda karla, kvenna og ba'-na
ihafi í rauninni ekkert þak yf-r
ihöfuðið. Mikill meir.'hluti hús-
næðisleysingjanna á heima
með menningarlega lágt stæð-
um þjóðum, en þó eru af fram-
angreindum fjölda 30 milljón-
ir fjölskyldna meðal vel iðn-
væddra þjóða.
Sænskt fjölbýlishús af nýjustu gerð.
Alþjóðaviniimálastofnun .n
benli á, að húsnæðiseklan ork-
aði mjög til ills á framléiðslu-
getu þjóðanna, svo og auðvitað
á einstaklinga og samfélags-
hætíi, og þarf naumast um
slíkt að tala. Nefnt er til dæm-
is, að verkamenn, sem hafa i-
búð, verði oft að hætta við að
ráða sig í belri atvinriu en þeir
hafa. sakir þess að þeim tekst
ekki að ná sér í nýtt húsnæði,
er hæfilega nærri liggi hinum
nýja vlnnustað. Sumir verka-
menn neyðist aftur á móii til
að eyða ærnum tíma í ferðir á
vinnustað og heim aftur. En
annars staðar veldur húnsæðis
skorturinn því. að við er hald-
ið skuggahverium, sem orðið
hafa gróðrarstíur sjúkdóma og
óhollustu, lasta og óhæfu-
verka. Norðurlönd hafa því
belur sloppið giftusamlega v ð
slíka öfugþróun, enda lengra
komin félagslega en ílest cnn-
ur lönd.
fjöldi manna ætti við sárustu
örbrigð að búa, unz nú fyrir
j tiltölulega skömmu. Húsnæð-
ismálunum veiitu menn í fyrri
daga ekki neina sérslaka al-
hygli, nema hvað byggðar
voru hallir og mikil vinna og
fé lagt í útlitið, ef nokkuð var
þá byggt nema eftir hentug-
leikum. og sums staðar bara
moldarbæir eða bjálkahús. Fyr
ir því hefur það nú gerzt, er
þeim, sem barizt hafa fyrir
jöfnuðí á kjörum og mannrétt
indum. hefur tekizt að ger-
breyta almanna skoðun í þess-
um efnum í mörgum löndum,
og sú hugarfarsbreyling hefur
náð viðurkenningu í alþjóöa-
samstarfi, að menn vakíia við
vondan draum og með tö]u-
verðu írafári af því að þriðja
jhvert mannsbarn í heiminum
vantar sæmilegt þak yfir höf-
i uðið.
BREYTT VIÐHORF
Talið er, að ekki verði með
öllu unninn bugur á húsnæð-
i'svandamálinu í heiminum fyrr
en ráð hafa verið fundin t.l -að
•lækka byggingarkostnaðinn.
HUSBYGGINGAÖLD —
HÚSBYGGINGAKYNSLÓÐ
Nú verða menn einnig að
gera sér grein fyrir þeirri siað
reynd, að mannfólkmu fjöigar
óðfluga. Alþjóðleg samtök hafa
verið stofnuð til að vinna bug
á fæðuskorti í heiminum, því
að jarðarinnar börn hafa alis
ekki haft ofan í sig til þessa,
og hafa það ekki enn, ekki sízt
vegna hinnar öru fjölgunar.
Og nú verða menn einnig að
horfast í augu -við það, áo
mannfjölgunin torveldar einri-
ig lausn húsnæðismálanna. En
gleðliegur vottur um bjariari
tíma er það, hve mikið er
byggt og víða. Kynslóðin, sem
nú er í fararbroddi, má kallast
•mikil húsbyggingarkynslóð. og
öldin verður sannkölluð hús-
byggingaröld. Ekki sízt yrði
þetta réltnefni, ef mannkyn-
inu tekst í þessari lotu að út-
rým,a húsnæðisleysinu úr heimj
•inum.
IIEILAR BORGIR
BYGGÐAR í EINÍJ
Meðal þeirra þjóða, sem hafa
valið sér leið hi.ns félagsJega
réitlætis og jafnaðar, eru mest
ar kröfur gerðar um húsnæði
fyrir almenning. Þar stendur
Svíþjóð í fremstu röð. Sam-
kvæmt opinberum skýrslum
voru byggðar 40 800 íbúðir i
Svíþjóð árið 1951, árið 1952
hækkaði sú tala upp í 45 600
og 1953 upp í 52 000, en síðastá
ár, 1954. munu bafa ver ð
byggðar 55—57 þúsund íbúðir.
Af Vestur-Evrópuþjóðum
byggðu aðeins stórþjóðirnar,
og auk þeirra Hollendingar,
fleiri íbúðir 1953. T framaii-
greindum skýrslum eru með-
laldar þær íbúðir, sem endur-
bættar eða byggðar hafa verið
vegna stríðsskaða, og því er
nauðsynlegt að geta þess, að
Svíar urðu ekki fyrir ne'.num.
sköðum á húseignum végna
styrjaldarinnar. og þurftu því
ekki að endurnýja húsakost
sinn af þeim ásiæðum. Nú og á
síðustu árum þafa verið í smið
um heilar borgir í Svþjóð, þar
sem fyrir öllu er séð fyrirfrarn
og allt er byggt að heita má
samtímis, og má það sannarlega
teljast harla athyglisvert starf
og girnilegt lil fróðleiks, enda
nær einsdæmi. í miðhluta
StokkhóJmsborgar er nýbúíð
að rífa niður heilar húsaraðir,
og á að byggja þar af nýju stór
hýsi, sem betur sóma sér, um
le'.ð og séð er fyrir greiðari
samgönguleiðum en áður um
borgina. Og í öðrum borgum
og úti á landsbyggðinni eru
húsabyggingar einnig miklar.
HÚSNÆFHSSKORTURINN
í SVÍÞJÓÐ
Fjöldi þeirra mar.na, se.m
vilja fá sér nýja íbúð, þarf
ekki að vera réitur mæl.kvavði
á húsnæðisskortinn. Eftir því
sem kjör manna eru betri að
öðru leyti, vex löngun þeirra
ÍFrh. á 7. síðu.)
Danir sigruðu Islendinga með
í AUSANDI RIGNINGU og'Fram að þessum 'íma hafði I -SÍÐARI HALFLEÍKUR.
stríðum stormi, sáu um 10 þús- j sókn Dana oft venð allþung, | Tvö mörk yfir í háífleik er
______ und íslendingar landslið sitt eins og sjá má af því, |ð á óneitanlega góð vxgstaða í
svo að um munar. Enda þótt bíða hinn herfilegasta ósigur þessu tímabili fengu Danir alls j knattspvrnuleik. Þó var ekki
hækkaðar tekjur geii yfirleitt fyrir danska landsliðinu í 10 hornspyrnur, þó að engin j ástæða til að örvænta eða geía
tryggt mönnum betri 'kjör, j knattspyrnu s.l. sunnudag. —(þeirra nýttist til þess að skora upp alla von. En því miður
kemur á daginn, að jafnan er^Danir skoruðu 4 mörk gegn úr. Hins vegar hafði íslenzka j virtist þessi aðstaða haía aukna
vandkvæðum bundið að út-'engu, og. sk'iptu mörkunum liðið enga hornspyrnu fengið (lömun í för með sér fyi’.ir lands
vega húsnæði, þegar þess er, samvizkusamlega milli hálf-jog ekki komizt í verulega l.ð vort. Því seinni hálfLeikur-
þörf, fyrir s.vo lítið íé,-að ekki leikja, tveim og tveim. Þetla hættulega aðstöðu við mót- inn var sýnu slappari af þeirra
valdi tilfinnanlegu raski á af- er fjórði landsleikur þessara herjamarkið. En þrem mínút- hálfu en sá fyrri. Léku dönsk'.i
komu manna. Bent er á ýmis þjóða, og urðu úrslit nú þau'um eftir markið íekst íslenzku framherjarnir enn lausari
ráð tií að lækka byggingar- j sömu og síðast, eða árið 1953 ; sóknarlínunni að brjótast gegn ,hala en áður, svo að n.ær hvert
kostnaðinn, og vonandi á auk- .í Kaupmannahöfn. Dómari . um dönsku vörnina, Rikharð- (sem litið var bar fyrir augu
in tækni eflir að leysa allan leiksins var norskur, Petter {ur kemst inn fyrir með knött- rauðar peysur á þeysingi, en.
Gundersen og var röggsamur. I inn, markvörður hieypur út, Þær bláu blöktu varla í vind-
Það var þegar auðséð : frá j en Ríkharður skýtur skáskoti inum. DÖnsk sókn var þe'gar
vandann.
Annars kemur í ljós.
þegar
frá hægri úr stuttu færi, en er hafin í le.kþyrjun, en því á-
of seinn, annar bakvörður Dah,hlaupi var hrundið, en hver
anrjý. bjargar á elleftu stundu sóknarlotan tók við af annarri,
á marklínunni. Fór þarn.a for-.og áður en 5 mínútur voru liðn
görðum eitt bezía tækifæii, ar skoruðu Danir sitt fyrra
sem ísland átti í leiknum. Dön mark í þessum hálfleik. Var
um óx ásmegin við heppni það aftur vinstri iíniherjinn,
þessa, og 5 mínútum síðai* skor (sem það gerði meþ föstu ská-
ar hægri innherji þeiri’a ann- skoti eftir að danska sóknin
að markið í hálfleiknum. Kom hafði brotizt í gegnurn islenzku
Danir völdu mark og léku(það upp úr snarpri sókn. Rnt- (vörnina. Helgi vr /paði sér í
fyrri hálfleik á nyrðra mark-jharður er kominn inn á víta- veg fyrir knöttinn e’n árang-
ingi, hve bágindin á húsnæðis-j ið, og nutu vindsins að r.okkru. | teig, nær þar knettinum, en í urslaust. Loks á 10. mínútu á
sviðinu eru mik l og hvíIík. Þeir hófu þegar leikinn með (stað þess að senda hann þegar (ísland gott skot á danska mark
sókn, en þrátt fyrir ýmis tæki frá hættusvæðinu, leikur hann(ið, var það þegar Alber' Gu.8-
með knöltinn, og tapar hon-jmundsson skaut af alllöngu
um, en Jens P. Hansen nær,færi og sendi knöttin/i f
honum, og sendir hann óverj- .hægra horn marksins niður við
andi í markið. Fleiri mörk jörð. Henriksen varði snilldar
mál.ið er skoðað niður í kjöi-' upphafi leiks, að danska liðið
inn, að húsnæðisskorturinn er Var frábært. Kom það allt bet-
í Sjálfu sér ekki glænýtt fyrir-jur og beiur í Ijós eftir því sern
bæri, þótt um hann hafi frem- ( á leikinn leið. Danir voru sér
ur lítið verið talað, fyrr en nú rþess fyllilega meðvitandi, að
á allra síðustu áratugum. Eft-jþeir voru að leika landsleik,
ir því sem kröfurnar um mann lögðu sig alla fram og drógu
sæmandi kjör fyrir alla, til hvergi af sér.
hvaða ætta, kynflokka og at-
vinnustétta sem þeir teljast,
hafa fengið betri hljómgrunn,
hefur Ijósara orðið almenn-
FYRRI HALFLEIKUR.
nauðsyn er að ráða þar á bót.
Þar hefur hins vegar ekki
reynzt greilt aðgöngu, og hús-
færi og það allhæltuleg tókst
íslendingum að bægja allri
næðiskjörin hefur víða reynzt hættu frá um 30 mínúlna skeið,
erfiðara að bæta en margt. en þá kom fyrsta danska mark
annað, þótt drengilega sé að|ið. Var það Aage Rou, sem voru ekki skoruð í þessum hálf. lega með því að varpa sér með
unnið. Menn gerðu sér ekki I skoraði úr stuttu færi, með(leik, en á 43. mínúlu ver Helg 1 eldingarhraða og gerði horn.
neinar grillur út af því, þótt kollspyrnu, eftir loftsendingu. fast skot úr stuttu færi. I . ; (Frh. á 7. síðu.)."_,