Alþýðublaðið - 03.01.1956, Blaðsíða 3

ímSjudagur 3. jauúar lí>56
A I þ ý S u b I a g
32
GEGNT mér situr forstjóri'
Alheimsbræðrafélags biblíuút- j
breiðenda, Norðmaðurinn John
Carlson frá Senju, sem fyrstur
rnanna hóf trúboð með Indíán-
um.
Fyrsta spurningin, sem ég
lagði fyrir hann, var svohljóð-
andi:
— Hvað varð til þess að þér
hófuð þetta starf?
Það er ekki laust við að ang
urværð bregði fvrir í brosinu á
sterkmótuðu andliti trúboðsfor
stjórans, og það verður nokkur
bið á svarinu.
JNÐÍÁNASAGA
VAR ORSÖKIN
„Ég geri ráð fyrir að Indíána
saga nolckur, sem nefnist ,,Ne-
kuntash“, hafi ráðið þar mestu
um. Ætli hún fáist ekki ennþá
i bókaverzlunum. Bróðir minn,
sem var eldri en ég, lás hana
fyrir mig eða sagði mér kafla
úr henni. Ég man ekki fyrir
víst hvort var. Hitt man ég að
ég varð svo hrifinn af sögunni,
■ að ég herti mig svo við lestrar-
námið, að ég var orðinn allæs
fimm ára, aðeins til að geta les
íð söguna! Og það hygg ég, að
það hafi einmitt verið fyrir
.þessa sögu, að .með mér vakn-
aði svo sterkur áhugi á Indíán-
■unum, sem raun ber vitni.“
John Carlson hélt vestur um
haf árið 1921, en þá var hann
tuttugu og eins árs að aldri.
Hann vann fyrst í stað við
byggingastörf, gerðist síðan
landbúnaðarverkamaður, en
•stundaði þó nám öðru hvoru
eftir því sem færi gafst. Að síð
•ustu var hann skipaður trúboðs
prestur í Bólivíu í Suður-Am-
eríku. Annars hefur hann starf
að sem leikmaður. Og ég vek
máls á því að það megi merki-
legt heita hve vel hann talar
norskuna eftir að hafa verið
fjarverandi frá ættjörðinni í
svo mörg ár.
PRÉDIKAR Á MÖRGUM
MÁLLÝZKUM
„Það leiðir af sjálfu sér,“
svarar hann. „Móðurmáli sínu
gleyma menn yfirleitt ekki svo
fremi sem þeir hafa ekki þann
gáfnagalla að hvaða mál sem er
valdi þeim örðugleikum.“
Og svo segir hann frá því, að
bann hafi að undanförnu pré-
dikað gleðiboðskapinn jöfnum
höndum á spænsku og ensku.
Þar að auki hefur hann orðið
að nema nokkrar af mállýzluim
Indíána.
„Ekki getur það talizt neitt
áhlaupaverk að boða Indíánum
fagnaðarerindið, eða að starfa
sem trúboði á meðal þeirra,“
segir hann enn. „Maður verður
til dæmis að gæta þess vand-
lega að viðhalda og vernda að
svo miklu leyti sem frekast er
unnt það litla, sem enn er eftir
af hinni upprunalegu menningu
Indíánanna og leitast á þann
hátt við að efla sjálfsvirðingu
þeirra og sjálfstraust. Það er
fyrst og fremst þolinmæðistarf,
sem ekki verður unnið nema
með vinarúð og kærleika.11
AFKOMENDUR INKA
Og nú er John Carlson orð-
inn ákafur í máli. Hann segir
■frá dvöl sinni á hásléttum Suð-
ur-Ameríku, ferðum sínum um
ANNES Á RORNINU.............................................AiiliiiililllSiillll
VETTVANGUR DAGSINS
HSlBRinniDMIffflriflMlRlfBffffitlW ■
m
ffW¥WIIílt!'rlíIÍ)ííi!.,IUHHj
Eftirminnilegt gamlárskvöld — Hríð og ófærð —
En vel rætist úr — Lögreglan st jórnaði af glæsibrag
Lögreglustjóri skemmtir sér — í króki niðri í f jöru
ÞAÐ RÆTTIST VEL ÚR
gamlársdeginum. Blindhríð stóð
til klukkan átta, alveg’ eins og
Veðurstpfan hafði sagt fyrir og:
tim skipti þá eins og' hún'hafði
spáð, næstum því upp á mínútu.
Þessi spádómur Veðurstofunnar
var eitt það skemmtilegasta, sem
: gerðist þennan dag.
FÓLK KVEÍÐ FYRIR kvöld-
ínu vegna veðurútlitsins, og
borði ekki að treysta Veðurgtof-
unni, en þegar sljákkaði í veðr-
inu komst hreyfing á, einkabif-
reiðir fóru á stjá og litlar ýtur
þutu um allar götur og ruddu
snjónum. Þær voru svo bráðdug
legar og eldfljótar að þessu, að
sæmileg færð var komin um kl.
‘ 10.
BÆJARBRAGURINN á gaml-
ársfa'öld hefur gjörbreytzt við
það, að komið er upp brennum
víðs vegar um bæinn. Þetta ber
að þakka íþróttafélögunum og
Iögreglunni. Ég sá að minnsta
kosti 10 brennur og fylgdist vel
með þremur. Fólk íjölmennti á
brennustaðiria og allt fór mjög
vel fram. Kestirnir voru stórir
og kenndi margra grasa í þeim
— og trúi ég ekki öðru en að
eldurinn hafi hreinsað töluvert
iil í bænum þetta kvöld. Lög-
reglan mætti mannsterlc og með
útvarpsbifreiðar og músíkin óm-
aði í kapp við snarkið í eldin-
um.
LÖGREGLAN STJÓRNAÐI
umfero og gætti þess að fólk
þyrptist ekki of nærri köstun-
um og hún gekk rólega að starfi,
en af mikiili festu og glæsibrag.
Ég sá hvar lögreglustjóri kom
akandi að brennunni í Sigtúni
ásamt liðsforingjum sínum.
Þarna stóð hann brúneygur og
myndarlegur, átti að sjálfsögðu
að vera höfuð hinnar stjórnandi
sveitar, en ég gat eklti betur séð
í bjarmanum en að hann
skemmti sér, eins og við hin.
BRENNUSKIPULAGIÐ á
gamlárskvöld er gott — og til
mikilla bóta miðað við það, sem
áður var. En það vantar. meiri
viðhöfn, okkur vantar álfakóng,
drottningu og álfa, skraut-
ldædda og syngjandi, en það er
miklum erfiðleikum bundið að
koma slíku upp, og það kostar
mikið og erfitt að selja aðgang,
ekki hægt nema á íþróttavellin-
um, og sá galli er á, að þá safn-
ast of mikill mannfjöldi saman
á einn stað. Ef til vill þýðir því
ekkert að vera að tala um þetta.
LJÓSADÝRÐIN VAR MIKIL
yfir borginni um miðnætti. Ég
sat. í tail inni í krók niður við
sjó og hlustaði á Vilhjálm Þ.,
sem ílutti sinn annál eins mynd
ariega og alltaf áður, og um leiö
og klukkurnar hringdu og þjóð-
söngurinn ómaði hófust flugeld-
arnir á loft yfir borginni og
fyrst og fremst frá skipum í
höfninni. Það var fögur og til-
komumikii sjón. Ég hef aldrei
séð hana fvrr svo tilkomumilda,
Ilannes á horninu.
Equador, Peru, Bolivíu, hin
gömlu Inkavelai. Og margt
kann hann að segja af afkom-
endum Inkanna, Chechua-kvn-
þættinum svonefnda, sem telur
um rúmlega milljón manna.
Annar er sá kynþáttur Indíána,
sem telur um níu hundruð þús-
undir manna, kallast sá kyn-
þáttur Aimara, og á hann sér
elzta minjasögu, sem rakin
(verður á hásléttum Suður-Am- 1
' eríku. j
i Sagnfræðilega beið Aimara- \
kynþátturinn ósigur fyrir Inka- ‘
þjóðflokkinum, en menningar-
jlega varð Aimarakynþátturinn
aldrei sigraður. í meira en fjór- |
ar aldir samflevtt átti hann við
kugun og undirokun af hálfu
Inkaþjóóflokksins að búa. Já, —
Aimaratungan varð meira að
segja hirðmál síðar,. en Ccha-
j chuatungan mál alþýðu manna
í landinu.
| Inkarnir voru sóldýrkendur
og landfræðilega var Titicaca-
vatnið trúarbragðamiðstöð
þeirra. í vatni þessu eru tvær
eyjar, sem enn bera nöfnin Sól
arey og Mánaey.
J „Þessir þjóðflokkar eiga
margfalt víðfeðmari og stór-
brotnari menningu en flesta
okicar grunar,“ segir John
Carlson, „og um aldur hennar
getur enginn sagt með vissu.
Hins vegar verður ■ ekki fram
hjá því gengið, að þeir stóðu
jfyrr meir á mun hærra menn-
í ingarstigi en nú. Það voru Spán
| verjar, sem léku þá svo grátt að
.þess munu lengi sjást merki.“
i
j FÆSTIR LÆSIR
OG SKRIF ANDI
j —- Hvaða áhrif hefur trúboðs
! starfsemin haft á menningu
þeirra og manndóm?
! „Við höfum reist barnaheim
ili í Bolivíu, auk þess rekum
við nokkur bú, þar sem við
veitum börnum fæði, húsnæði
og kennslu. Miðskóla og iðn-
skóla starfrækjum við þar
einnig. Eigi Indíánabörn kost- á
fræðslu standa þau öðrum börn
um sízt að baki. Indíánar eru
til dæmis almennt listelskir
mjög og fæddir mælskumenn.
Árið 1945 töldust 4?ó Indíána í
landinu læsir og skrifandi. Ef
til vill eru þeir nú um 6%. Hins
(Frh. á 7. síðu.)
KROSSGÁTA NR. 949.
/ 2 i V
1 5 6
í 4
h r li a
12 /4 ts
lí n [I
1
Lárétt: 1 skrautgirni, 5 hús-
dýr, 8 drasl, 9 rúmmálseining,
sk.st., 10 tóbak, 13 tónn, 15
trylltar, 16 kvenmannsnafn, 18
landræma.
Lóðrétt: 1 erfitt, 2 innyfli. 3
tíndi, 4. sár, 6 leið, 7 vondra,
11 hestur, 12 fold, 14 áma, 17
úttekið.
Lausn á krossgátu nr. 948.
Lárétt: 1 traðka, 5 nekt 8
lund, 9 kr„ 10 nudd, 13 ís, 15
laug, 16 moll, 18 golan,
j Lóðrétt: 1 talsími, 2 raun, 3
ann, 4 kkk, 6 Edda, 7 tregt, 11
iull, 12 dula, 14 Sog, 17 I).
Þökk fyrir viðskiptin á liðna árinu.
Haraldur Arnason h.f. Ilaraldarbúð h.f.
á u § í f s i n@
rsr. 1.1956 frá fnnfiutnings-
skrifstofunni.
Samkvæmt heimild í 22. gr. reglugerðar frá 28. des-
ember 1953 um skipan. innflutnings- og gjaldeyrismála,
fjárfestingarmála o. fl. hefur vrerið ákveðið að úthluta
skuli nýjum skömmtunarseðlum, er gildi frá 1. janúar til
og með 31. marz 1956. Nefndist hann „FYRSTI SKÖMMT
UNARSEÐILL 1956, „prentaður á hvítan pappír með
brúnum og grænum. li.t. Gildir hann samkvæmt því, sem
hér segir:
REITIRNÍR: Smjörlíki 1—5 (báðir meðtaldir) gildi fyrir
500 grömmum af smjörlíki. hver reitur.
REITIRNÍR: SMJÖR. gildi hver fyrir. sig fyrir 250 grörnrn
um af smjöri (einnig bögglasmjöri).
Verð á bögglasmjöri er greitt niður jafnt og mjólk-
ur- og rjómabússmjör, eins og verið hefur.
„FYRSTI SKÖMMTUNARSEÐILL 1956“ aíhendist
aðeins gegn því, að úthlutunarstjóra sé samtímis skilað
stofni af „FJÓRÐI SKÖMMTUNARSEÐLI 1955” með á-
rituðu nafni og heimilisfangi, svo og fæðingardegi og ári,
eins og form hans segir til um.
Fólki skal bent á ao nauðsynlegt er að skrifa á stofn
þessa nýju skömmtunarseðils hver dvalarstaðurinn er 1.
janúar 1956, sé hann þá annar en lögheimilið.
Reykjavík, 31. desember 1955.
Innflutninjrsskrifstofan.
H.f. EJmskipaféSag íslands.
Aðalfundur hlutafélagsins Eimskipafélag íslancls
.verður haldinn í fundarsalnum í húsi félagsins í Reykja-
vúk laugardaginn 9. júní 1956 kl. 1,30 e. h.
1.
3.
4.
5.
6.
DAGSKRA:
Stjórn félagsins skýrir frá hag þess og framkvæmd-
um á liðnu starfsári, og frá starfstilhöguninni á yfir-
standandi ári, og ástæðum fyrir henni, og leggur
fram til úrskurðar endurskoöaða rekstursreiknlnga
til 31. desember 1955 og efnahagsreikning með at-
hugasemdum endurskoðenda, svörum stjórnarinnar
og tillögum til úrslcurðar frá endurskoðendum.
Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar um skipt-
ingu ársarðsins.
Kosning fjögurra manna í stjórn félagsins, í stoð
þeirra, sem úr ganga samkvæmt samþykktum fé-
lagsins.
Kosning eins enclurskoðanda í stað þess er frá fer,
og eins varaendurskoðanda.
Tillögur til breytinga á samþykktum félagsins.
Umræður og atkvæðagreiðsla um örmur mál, sem
upp kunna að vera borin.
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa aogöngumioa.
Aðgöngumiðar að fundinum. verða afhentir hluíhöf-
um og umboðsmönnum hlutliafa í skrifstofu félagsins í
Reykjavík, dagana 5.—7. júní næstkomandi. Menn geta
fengið eyðublöð fyrir umboð til þess að sækja fundinn í
aðalskrifstofu félagsins í Reykjavík. Óskað er eftir að ný
umboð og afturkallanir eldri umboða séu komin skrif-
stofu félagsins í hendur til skrásetningar, ef unnt er 10
dögum fyrir fundinn, þ. e. eigi síðar en 30. maí 1956.
Reykjavík, 28. desember 1955.
Stjé-rnin.