Alþýðublaðið - 23.02.1957, Side 5

ILaugarcIagur 23. febrúar 1957
Ai þýgtibiaSlg
Dr. Gunnlaugur Þórðarson:
raeisiu
EINS og segir hér fyrr í skrif
lum þessum, þá er og í skýrslu
alþjóðanefndarinnar að finna
atþugasemdir ýmissa ríkis-
stjórna um frumvarpsuppköst-
ín. Alþjóðalaganefndin sendi
frumvarpsuppkast sitt til allra
ríkisstjórna og fjölmargra
Enilliríkja- eða alþjóðastofnana.
Athugasemdir íslenzku ríkis-
stjórnarinnar taka yfir tæpar
tvær blaðsíður í Alþingistíð-
iindabroti.
Athugasemdir
islenzku ríkis-
stjcrnarinnar
1955.
. Fyrsti hluti athugasemda ís-
ilenzku ríkisstjómarinnar er
ihelgaður grunnlíiiuákvæðum 5.
greinar uppkastsins og er um
smargt vel gerður, enda er þar
að verulegu leyti stuðzt við dóm
alþjóðadómstólsins í Haag í
deilumáli Norðmanna og Breta.
Er því haldið fram, að á grund
velli þeirrar dómsniðurstöðu
geti þjóðirnar beitt aðferð hinna
löngu grunnlína. En með á-
kvæðum 5. greinar frumvarps-
uppkastsins, var leitazt við að
skerða rétt þjóða til að nota
jbá aðferð. Bendir íslenzka rík-
iisstjórnin á, að ráðunautar al-
þjóðalaganefndarinnar hafi ver-
ið sérfræðingar í landafræði,
en ekki þjóðarétti, sem er væg-
ast sagt mjög furðulegt.
Þó íslenzka ríkisstjórnin
íhaldi þarna allvel á málum í
athugasemdum sínum, þá er
sem henni verði ekki sjálfrátt,
jbegar minnzt er á „sögulegan
rétt“, því þegar fjallað er um
5. gr. frumvarpsuppkastsins, er
næstum fundið að því að rétt-
læta megi tiltekin atriði á sögu
2egum grundvelli. En úr því að
ríkisstjórnin fer út á þá braut
að minnast á sögulegan rétt,
hefði hún vissulega átt að draga
fram mikilvægi hans og sýna
fram á sérstöðu íslands í þeim
efnum, í stað þess næstum að
gera lítið úr þýðingu hins sögu-
ega réttar. Þannig getur ríkis-
stjórn íslands bent á, að um
afmörkun allra flóa og fjarða
iandsins geti íslendingar t.d.
stuðzt við sögulegan rétt, því að
i lagaboðum um landhelgi Is-
lands hafi jafnan verið gert ráð
fyrir því, að flóar allir og firðir
skyldu teljast innan landhelgi
og því mikilvægt að geta bent á
þá staðreynd., þegar ríkisstjórn
in beitir aðferð hinna beinu
grunnlína um afmörkun grunn
línunnar við Island.
Annar meginhluti athuga-
semdanna fjallar um flóa og
firði. og þar hefði verið ástæða
til að gera fyrirvara um skil-
greiningu á hugtakinu flói, því
vera má, að það sé ekki fjarri
sanni að telja Norðurfóa slík-
an að draga skuli grunnlínuna
þvert fyrir mvnni hans, í stað
þess að sleikja strandlengjuna
fyrir Húnaflóa, Skagafjörð og
svo framvegis. Grunnlína Norð
urflóans yrði bá dregin frá
Hornbjargi í Grímsey og þaðan
til Rauðugnúpa. en allt svæðið
innan hans vrði innsævi og und
ir algjörum yfirráðum íslenzka
ríkisins. Einnig væri hugsanlegt
að draga línuna frá Hornbjargi
í Siglunes og til Rauðugnúpa.
Þá hefði verið ástæða til þess
að gera fyrirvara og neita að
viðurkenna að takmarka skuli
íengd grunnlína flóa og fjarða
við 25 eða 15 sjómílur. Því enda j landhelginnar hefði án efa feng þá helztu staðreýndir mólsins
þótt við getum bent á sögulegan ið sömu útreið og umrædd kenn og á hinn bóginn gæti sýnzt svo
rétt til þess að flóar allir og ing, hefðu Bretar treyst sér til sem íslenzku ríkisstjórninni
firðir skuli teljast innan land-
helgi, þá er ekki jafn öruggt,
að halda henni til streytu og er lægi. ekki mikið á hjarta, sem
vel, að ríkisstjórnin skuli í at- hún þurfi. að koma á framfæri
að við getum fyllilega með sama : hugasemdum sínum hafa tekið á alþjóðavettvangi eða að hún
rétti bent á rétt til þess að af-,þessa ábendingu til greina og hafi ekki ýkja mikið nýtt a5
marka grunnlínuna á þann hátt komið henni á framfæri. jsegja.
sem við gerum, a.m.k. hefði það | Skal þá aftur vikið að athuga ;
ekki getað spillt neinu, þó við semdum íslenzku ríkisstjórnar- f
settum fram síkan fyrirvara, er innar, en í henni segir svo áfram
fyrr getur. ,um breidd landhelginnar; „Svó
Þriðji hluti athugasemdanna sein hent er á í skýrslum al-
fjallar um eyjar, en í 10. gr.
frumvarpsuppkastsins segir, að
hver eyja hafi eigin landhelgi.
Athugasemdir íslenzku ríkis-
stjórnarinnar hér að lútandi
eru lítilsvirði. ARssulega hefði
verið ástæða til þess að koma
því á framfæri og leggja á það
áherzlu, að eyjaklasar í fram-
haldi af skaga eða nesi geti tal-
izt raunveruleg framlenging
nessins eða skagans og réttmætt
sé í slíkum tilvikum að draga
grunnlínu fjarðarins frá yzta
skeri í framhaldi af skaganum;
en á það atriði er ekki minnzt
í athugasemdunum.
Fjórði meginhluti athuga-
semda íslenzku ríkisstjórnar-
innar, fjallar um breidd land-
helginnar og’ hljóðar svo:
„Hefðbundið fyrirkomulag
yfirráða yfir hafinu einkenn-
ist af eins konar málamiðlun
milli lögsögu strandríkisins
yfir liafinu næst ströndum
þess og frjálsra athafna á höf-
um úti, utan þess svæðis. Baga
lega er hið fyrra jafnrétthátt
hinu síðara. Rangt væri að
álíta það undanþágu frá meg-
inreglu. Jafnan hefur verið
erfitt að ákveða, hver draga
heri markalínuna og cr það
enn.“
„Venjur ríkjanna virðast
vera ósamrýmanlegar almenn
um reglum, sem ákvarða tak-
mörk landhelginnar nákvæm-
lega. Nokkur ríki mundu hall-
ast að almennu samkomulagi,
sem grundvallaðist á kerfi
þriggja mílna landhelgi, Slíkt
samkomulag mundi þýða það,
að fjöldi ríkja, sem mótfallin
væru þessum takmörkunum,
mundu láta af andstöðu sinni.
Það er að sjálfsögðu algjör-
lega óraunhæft.“
„í dómsniðurstöðu sinni í
fiskvciðadeilumálinu segir
dómstóllinn í sambandi við
fullyrðingu brezku stjórnar-
innar um, að hin svonefnda
tíu mílna reglu um þverlínu
flóa skyldi álitin alþjóðalög.“
„Þar sem svo stendur á, tel-
ur dómstóllinn nauðsynlegt að
taka fram: „Þó tiltekin ríki
hafi tckið upp tíu mílna regl-
una bæði í innanlandslöggjöf
sinni og milliríkjasamningum
og samþykktum og þó að reglu
]>essari hafi verið beitt milli
þessara ríkja i ýmsum gcrðar-
dómsúrskurðum, hafa önnur
ríki tekið upp önnur takmörk.
Tíu mílna reglan hefur þess
vegna ekki öðlazt gildi al-
mennrar reglu í al])jóðalög-
um.“ Síðan segir áfram í at-
hugasemd íslenzku ríkisstjórn
arinnar: „Það virðist ljóst, að
sams konar rök gilda með jafn
miklum mætti um þá fullyrð-
ingu að þriggja mílna tak-
mörkin um breidd landhelg-
innar beri að álíta reglu í al-
þjóðalögum.“
Því skal skotið hér inn i, að
í skrifum mínum um þessi mál,
hefur verið bent á, að 3 sjó-
mílna kenningin um breidd
þjóðalaganefndarinnar, er mik
ill munur á vénjum ríkja og í
hinum ýmsu skýrslum er
stungið upp á mismunandi
takmörkum allt frá þremur
að tólf mílum. I skýrslu al-
Betur má ef
duga skal.
I fáum orðum sagt
| helgiri í fvi'stu e.t.v. verið 48 sjó
milur, síðár var miðað við 6 vik
ur sjávar og enn síðar 4 mílur
sjávar og þá bersýnilega átt við
danskar vikur sjávar og land-
hegin við íslandsstréndur því
16 sjómílur frá því 1662 og héld
ust þau ákvæði raunverulega í
gildi allt fi'am til þess er land-
helgissamningur Dana og Breta
var gerður 1901. Á Alþingi 1869
korn fram ba^ álit. »ð ákvæði.
þessi væru í gildi og 1870 kom í
ljós, að Alþingi íslendinga taldi,
að íslandi bæri sérstaðaumfram
aðrar þjóðir. að bví er tæki til
afniörkunar landhelginnar. Á
alþjóðafundi í Haag 1930 hélt
fulltrúi íslands, hr. Sveinn heit
ipn . B.jörnsson. forsoti, þáver-
andi sendih^rra, að nokkru
hefur fraro 'forpri. <?éyst.öðu ísjands og
flutningur rnáls þessa á erlend- svona mæ.tti lengi telja.
um og alþjóðlegum vettvangi Þá skiptir það nokkru rnáli. í
tekizt verr en skyldi. — þessu sambandi, svo. sem bent
Verst er þó það, að rík- liefur verið á í ritum mínum,
isstjórnin hefur .varazt að rð" danska: :öre'n vivtist gera
þjóðálaganefndarinnar er þess !lalda fram sögulegri serstöðu allt, sem hún gat til þess að
getið, að í uniræðum nefndar- lslanós í þessum máium. en um íugla islenzku þjóðina í ríminu
: margar aldir hefur þessi, sér- um rétt sinn og stuðia að því,
jstaða birzt me.ð ýmsu móti .og aðislenzka,þjóðin gr rði. sér ekki
er. því raunverulegur grund- fulla grein fyrir rétti sinum.
j völlur þeirrar lagaíegu baráttu,
'sem íslenzka þjóðin verður að
heyja fyrir þessum frumburð-
arrétti sínum. Þessi, sérstaða
íslands grundvallast nr.a. á því,
að íslenzka þjóðin hefur allt
frá dögum þjóðveldisins. er hún
munandi tillögur um breidd um aldaraðir bjó ein að fiski- grein fyrir, hefur albjóðanefnd
landhelginnar.“ miðunum umhverfis landið, in gert nokki'ar brevtingar á
„Samræmd skipan þessara talið þessi mið eign sína. Dana- drögum þéim að alþjóðareglum,
mála væri aðeins möguleg, ef konungar, sem réðu hér ríkj- sem hún hefur látið frá sér fara
mjög rúm takmörk yrðu tekin um, viðurkenndu þennan rétt um landgrunn, landhegi o.fl.
upp. Ekki miindi það þýða, að og gáfu út iagaboð um víðáttu Breytingar þessar voru gerð-
öll ríki féllust á 3 mílna tak- landhelginnar við ísland. í ar á síðasta fundi nefndarinn-
mörkin. Þvert á móti mundu fyrstu var hún miðuð við ar, þeim 8. frá stofnun hennar,
ríkin, sem helzt vildu þau tak 3 vikur sjávar og er hugs- sem haldin var dagana 23. april
mörk, verða að sætta sig við anlegt að þá hafi verið til 4. júlí s.l. og hefur hér verið
mun rýmri takmörk. Með því ttm norskar vikur sjávar stuðzt við nýútkomna skýrslu
það er eigi fyrir hendi, virð- að ræða, því ísland heyrði þá nefndarinnar um fund þennan.
ist eina framkvæmanlega undir norska ríkisráðið, en hver í skýrslu þessari eru dregin
lausnin vera að' fallast á, að norsk vika sjávar jafngilti 6 saman í heilan þálk drög þau,
fylgt sé (kenningu) stað- sjómílum, þannig hefur land- (Frh. á 7. síðu.)
bundnu fyrirkomulagi, sem er
í samræmi við nútímafram-
kvæmd. Ríkisstjórn Islands er
reiðubúin að' athuga sérhverja
sanngjarna uppástungu þeirr-
ar tegundar.“
„Spurningin uni breidd land
helginnar er að sjálfsögðu
mjög háð’ víðáttu aðliggjandi
svæða og ekki er hægt að raéða
liana sem einangrað fyrirbæri.
Grundvöllur yfirráða strand-
ríkja er, að vissir hagsmunir
íkjanna á strandsvæðinu eru
viðurkenndir. Eitt hagsmuna-
atriðið mundi vera einkayfir-
Þriðja grein
innar hafi komið fram 12 mis-
Breytmgar á
frumvarpsupp-
kastinu
Eins og serð hefur verið
Minningarorð
Finnur Yiggó Björnsson
„Svo örstutt cr bil milli !
blíðu og éls
og brugðizt gctur lukkan
frá morgni til kvelds.“
Finnur Viggo Björnsson.
MÉR duttu þessar ljóðlínur
í hug, þegar ég frétti að Finnur
Viggó Björnsson, hefði drukkn-
ráð fiskveiða á strandsvæðinu.' að þ. 1. febr. s.l. af E/s Detti-
Ef aðliggjandi svalði er notað foss, er var á leið til útlanda.
í þeim tilgangi, mun nauðsyn- Mig setti hljóðan, er é.s heyrði
in á víðri landhelgi t.d., að því þessa sorgarfregn. En Ægir kon
er ísland varðar, birtast í allt ungur er veitull, en hann krefst
öðru Ijósi, en þar sem slíkt líka mikils, og íslenzka þjóðin
aðliggjandi svæði er ekki til hefur á liðnum árum og öldum
staðar. Ástæðurnar fyrir þess- orðið að gjalda honum fórnir,
ari afstöðu er að finna í fyrri — dýrar og miklar.
skýrslu ríkisstjórnar íslands, Finnur Viggó var fæddur í
sem vísað er til í tölulið 1 hér Hafnarfirði 11. nóv. 1906. Voru
að framan.“ Óþarfi er að end- foreldrar hans sæmdarhjónin
urtaka hér þá greinargerð, því Ragnhildur Egilsdóttir og Björn
hún er orðrétt endurprentun á Helgason fyrrv. skipstjóri, til við nám á matreiðsluskóla. Var
meginefni greinargerðar þeirr- heimilis að Merkurgötu 4, en hann því vel undirbúinn undír
ar, sem íslenzka ríkisstjórnin þar hafa þau búið allan sinn lífsstarf sitt. Hann var því mjög
sendi í fyrstu til alþjóðalaga- búskap. Ólst Viggó — en svo eftirsóttur til starfa. Hann var
nefndarinnar, en með þeirri var hann æfinlega nefndur í sérlega skyldurækinn við öll
gömlu vísu lýkur ríkisstjórn ' daglegu tali, — þar upp á góðu sín störf. Hann var sérstaklega
íslands athugasemdum sínum. heimili og í glöðum systkina- prúður í framkomu hvar sem
í stað þess að endurprenta hópi. Systkinin voru 6 og var hann fór, og hæglátur og ró-
orðrétt mikinn hluta greinar-1 Viggó næst elstur. Eru systkini lyndur við störfin, en iðinn og
gerðar þeirrar, sem ríkisstjórn hans öll á liíi. ástundunarsamur, enda vannst
íslands sendi alþjóðalaganefnd- | í æsku vandist hann snemma honum vel. Hann starfaði lengi
inni í fyrstu, hefði mátt duga á að vinna, og ungur fór hann sem matsveinn á botnvörpung-
að vísa til hennar, því efni henn á sjóinn með föður sínum, er um, og svo á ferþegaskipurn.
ar var ekki svo mikilvægt að þá var skipstjóri, og byrjaði Um skeið vann hann á Hótel
ástæða væri til að endurtaka j sjómennsku sína sem aðstoðar- Borg. Og loks síðasta förin
það; hins vegar er fjölmargt ó-
sagt, sem full ástæða hefði ver-
ið til að nefna. Svo getur nefni-
lega virzt, sem ísl. ríkisstjórn-
in álíti þessa alþjóðalaganefnd-
ar menn alveg sérlega tornæma,
þannig að margtyggja þurfi í
matsveinn á B/v Víði frá Hafn-
arfirði. Upp frá því urðu mat-
reiðslustörf, — oftast á sjó —,
aðallífsstarf hans.
E s Dettifoss — en úr þeirri för
koiri hann ekki. Hann kvæntist
eftirlifandi konu sinn Maríu
Björnsson, myndár konu,
Ungur fór hann á Flensborg- þýzkri að ætt, þann 20. febrúar
arskólann, en síðar hélt hann 1932, og hefðu þau nú fyrir 3
til Danmerkur og var þar 2 ár (Frh. á 7. síðu.)