Alþýðublaðið - 31.03.1957, Qupperneq 5

Sunmtdagur 31. marz 1957
AlbýSublaSIC
varpspí
A£> HLUSTA L'ILKI A UTVARP
EINS OG FLESTIR í mínu
byggðarlagi hef ég orðið að búa'
við þá þungbæru reynslu und-
anfarnar vikur að geta ekki
hlusíað á útvarp vegna raf-
imagnsskorts. Svo háðir erum
við nú orðnir rafmagninu, að ef
það bregzt, sitja menn víða í
myrkri og kulda, jafnvel vinnu
sviptir, auk þsirrar skemmtan-
ar, sem hafa má af góðri út-
varpsdagskrá. Eh flestir prísa
sig þó sæla, ef þeir geta liitað
sér grautarspóh og kaffitár, þótt
útvarpið vanti. Sannast hér sem
íyrr, að maðurinn kýs fyrst það
nytsama, og siðan hið fagrá, og
verður útvarpið líklega að fiokk
ast untíir síðari iiðinn.
En hvað má þá læfá af því, að
vera útvarpslaus um ííma?
Hvers sakna menn helzt?
Flestir munu vafaíaust nefna
íréttirnaf, einkurh þeir, sem
búa þar í héruðum, sem Reykja
víkurblaðanha hýtur ekki við
daglega. Þar meö taldar, og eigi
hvað sízt, veðuMregnir.
Én þegar fréttunum sleppir,
íara svörih að dreifast Einn
hefnir þetta, annar hitt, sem
beir vilja ekki án vera. En trú-
iega mundu slíkar hugleiðingar
lc-iða okkur aö einni býsiia at-
hygiisverðri niðurstöðu, —
þeirri, að í rauninni hlusti flest
heilbrigt fólk nú orðið allt of
rnikið á útvarp, . . . m. ö. o.
Það er orðinn hreinn og beinn
ávani hjá mörgum að hlusta á
útvarp sýknt og heilagt; meira
og minna með öðru eyra eöa
hálfu aðeins.
GÓÐIR ÚTVARPSHLUSTEND-
CR — OG SLÆMIR
Helgi Hjörvar sagði einu
sinni í siran hóp eitthvað á þá
ieið, að vel mætti sá maður vera
að sér ger, sem gerði allt í senn:
að liggja uppi í sóffa, lesa í bók.
iílusta á útvarp og pexa við kon-
úna. „Og gera það allt vel!“
bætti Helgi við.
Líklega hafa þessi gamanyrði
Hjörvars orðið mér svo minn-
isstæð um rhargra ára skeið,
vegna þess, að í þeim felst býsna
hnyttin og hæfin lýsing á mörg-
um, — ef til vill flestum, út-
varpshlustendum.
Flest fóik gefur sér afar lítinn
tíma, — of fáar næðisstundir til
þess að hluSta reglulega vel á
útvarp. Það lætur útvarpstækið
glamra yfir sér meðan þar er
nokkuð að heyra, en hlustar
ekki frekar á rnegnið af því en
gnauðið í golunni utan við
gluggann.
Tökum messurnar til dæmis. i
Það er mik'ill- siður á mörgum
heimilum, að iáta útvarpið
þruma' ailár messur á sunnu-
dagsmorgnum yfir pottaglamri
og diska (ef til \dll hrotunum í
þeim hluta heimilisfólksins, sem
en.ii hvilir.sín-iúin bein!). Sum-
um finnst þetta kannske ýkt lýs
ing, — en í alvöru talað: er það
ekki skelfiiega óviða, t. d. í
kaupstöðum, sem hlustað . pr á
útvai-psmessur á þessum tíma
með þeirri ró 'og næði, sém þeim
helgu. áthöfnuín ber og sæmir?
Ég héf íilörei getáð skilið,
livaða akkur guðs krisini í íánd
iriu er að þvi að útvarpa mess-
um á þessum órólegasta og anna
samasta íiiria sunhudagsins.
Tíminn rnilli 14.043 til 18.00 er
tvímælaláust betri til þeirra
hluta, — eða þá fyrr á morgn-
ana. . ; ...
Við erum nefnilega allt of
mörg lélegir útvarpshlustendur
hyað þeesu viðkemur. Við hlust
um, — eða þykjumst hlusta, —
án þess að hlusta.
ÞÆGILEGUR HÁVAÐI
Eða veslings tónlistin! Hvern
ig er ekki íaríð með hana!
Margir láta útvarpið hvína svo
að k.alla n&tt og nýtan dag, jbvort
I sem það Sytur Bach-íúgur eða
: Rock 'n Ro'l, Caruso eða Elvis
Presley, Rubinstein eða Louiá
Armstrong; líta á alla músík
i sem heldur svona þægilegan há-
I vaða, sem óþarfi s'é þó að vanda
i sig neitt við að hlusta á. Sagt
i er, að sumt nátnsfóík nú á dög-
í um telji sig næmara og gáfaðra,
i ef það lætur útvarpið buldra
| yfir sér daufa músík, meðan það
i les námsbækurnar. Vel má þetta
I vera rétt, enda telja sumir góð-
1 ir fjósamenn, að kýr mjólki bel-
j ur, ef þær hafa sem oftast yfir
I sér létta tónlist, og dómgreind
i nautgripa á þessu sviði er e. t. v.
j ekkert lakari en sumra skóla-
nemenda.
Þeir eru líklega allt of fáir,
út'.Tarpshlustenclurnir, serri prófa
það, að njóta góðrar úívarpstón
Iistar í ró .pg næði, draga hiður í
lömpunum. setjast i góðan stól,
og dreifa ekki athyglinhi; leyfa
sér að njóta góðrar listar ótrufl-
aðir; dveljast einir með henni
og ,,sál sinni sjálfri“. — Sym-
íóníutónleikarnir á fimmtudags
kvölduin ei’u ofí vel til þessa
fallhir, enda á *einkar hentug-
um tíma.
En eihs á að umgangast fleira
litvarpsefni, t. d. góð leikrit.
Ekki má vera mikil ókyrrð og
annarlegur þys umhverfis, ef
þeirra á að njóta til fulls.
Svo ér auðvitað um margt
fleira. Þá fyrst er við gefum
okkur góðan tíma og gott næði,
erum við orðin góðir útvarps-
hlustendur, sem eigum góðan
og ómissandi vin í útvarpstæk-
inu, sem verður þá tæki til auk
innar lífsnautnar og gleði.
.4» VELÍA OG HAFNA
Útvarpsdagsktáin er nú þanin
út um allar þorpagrundir, óg er
saíí að segja ekki allt unnið með
lengdinni. Út yfir tekur þó, ef
fólk lætur sér detta í hug að
hlusta á alla dagskrána. Yíða
mun véra svo, að varla er
nokkru sinni skrufað fyrir út-
varpstæki meðan eitthvað ér
þar að heyra, jarðarfarir ekki
undanskildar. Þá er þetta orð-
inn hvimleiður ávani, eins og
kaffisötur og sígaretíusvæling-
ur, og líklega eins hættulegur
fyrir sáíatskarníð!
Við þurfum, útvarpshlustend
ur, að venja okkur á áð brúka
útMirpið í hófi, leita þess, sem
við viljum heyra, en loka fyrir
hitt, sem við hlustum á án ailr-
ar athygli og eftirtektar. En þá
þari: auðvitað að kynna dag-
skrána vel og löngu fyrir fram.
ÖLVIR BARNAKARL
Hið itýja útvarpsráð virðist
vera afar barngott, og mætti
þess vegna gefa því, með sóma,
sama viðurnefni og Ölvi gamla
barnakarli, sem ekki nénnti að
henda ungbörn á spjótsoddum,
sem var mikið sport hjá forfeðr-
um vorum sumum, hverra hálof-
leg minning er nú orðin oss svo
heilög, að frómt fóik má ekki
vatni halda af hneykslun yfir
því, að sú syndsamlega og
spotzlia bók. Gerpla, skuli hafa
v.erið lesin í sjálft Ríkisútvarpið.
.Ekki er mér kUrmugt um barna
’éign . útvarpsráðsmahna, • en hún
hlýtur að véra. ósmá, eftif dekri
'þeirra við yhgstu kynslóðina áð
dæma, og stórri lönguh til áð.
uppfræða hana og uppala. Eru
nú barnatímar á hverjum degi:
framhaldssögur, fornsögulestur,
tómstujídabáttur. ferðasögur o.
fh, og nú er aukin heldur búíð
að fá hana Ingibjörgu okkar
hérna Þoirbergs tjU að spila á
grammófón fyrir litiu skinnln.
Þetta -getur. allt verið gött og
b’essað, eh nú ef bara að út-
varpið gæti þess að ofgera ekki
böfnuhuih, þau eru sum skæð
\með að borða yfir sig, eí þau
komast í það, sem þeim þykir
.gött. Raöftaf er. ehgin hættá á
því á þessum dagstíma, sem val
inn hefur verið undir barna-
tímana, núna að vorlagi í góðri
tíð, þá eru sumsé öll heilbrigð
börn úti á túni í slagbolta .eða
úti á stétt að hoppa parís, .og
kæra sig koliótt um alla Gunn-
lauga ormsíungur og grarrinii-
fóna.
Arrnars vil ég engan veginn
gera lítið úr þessari viðleitni út-
varpsráðsins til að geðjast börn-
unum. Aðalatriðið er að gera
þau að góoum útvarpshlustend-
urh og venja þau við vandað
efhi í bókmenntum og tóhlist,
svo að þau verði ekki eins ginn-
keypí fyrir lostæíi sorprita.
En stáipuð börn og skýr vaxa
að sjálfsögðu upp úr flestu efni
barnatíma, sem ætlað e*r þeim
yngstu, og fara þá sð hlusta
meira á hina almennu dagskrá,
og það er gott og eðlilegt. Þá er
Hka mjög heppiiegt, að þau hafi
gengið gegnurn góðan útvarps-
skóla, með því ao hlusta á vancí
aða fíma meðan þau voru yngri.
! GÓDUK LEIÐSGGUMASUR
j Hugmyndin, sem fóstrað hef-
: ur og alið þáttinn: ,,Leggjum
1 land undir fót'* er álveg prýði-
j leg. Þetta er efni, sem börn eru
j sólgin í. ekki hvað sízt strák-
j arnir. Þarná má koma fyrir
j skemmtun, fræðslu og spenn-
j ingi, ef vel er á haldið. Og mér
, heyrist Þorvarður Örnólfsson
j taka þetta réttum tökum. Eitt
tel ég mikinn kost á fiutningi
hans: Hann talar ekki í þessum
væmnislega mærðartón, sem
margir telja sér skyit að bregða
upp, þegar þeir tala við börn,
j — ekki hvað sízt kennarar. Sá
j íæpitungutónn er oft beinlíhis
| viðurstyggilegur, og börnin fá
: fljótt hina mestu skömm á hon-
! um og þeim, sem temja sér hann.
j Þau vilja nefnilega ekki láta
j tala við sig í neinum falstón, því
að börn gera miklar sannleiks-
kröf'ur ;þau viljá ekki láta tala
víð sig eins og einhverjar kynja
skepnur, heldur sem menn og
skyni borið fólk.
Þorvarður talar hressilega og
látlaust við börnin, og það er
vinsælast. Ég geri ráð fyrir, að
þessi þátiur geti orðið einna vin-
sælastur allra bamaþáttanna.
j FASSÍUSÁLMAR ENN |
j Það sannar bezt, að Passíu-
sálrnarnir eiga enn allmikil ítölc
með þjóðinni, aö mikið er- un.
útvarpslestur þeirra talað, og
margar tillögur um, hvérnig
honum skuli háttað. Yfirleitt
mun eldri kynslóðin og aðrir,
sem vel eru kunnugir sálmun-
um og íslenzkum bókmenntum,
fella sig vel við lestur Ma'gnús-
ar frá Skörðum. Hann byggir á
gamalli erfðavenju, og vér eig-
um ekki að arnast við föstum og
hollum tradisjónum. — Hins
vegar eru þeir, sem lítt eru hand
gengnir sálmunum, uppi með
ýmsar breytingatillögur, sem
vafasamt er, að yrðu til bóta, e£
I samþykktar yrðu. Mér skilst
j jaínvel, að sumir vilji „módern-
Framlrald á bl. II.
Koftráð Þorsletnsson
EINS og getiö hefur Verið
um í Aiþýðublaðinu nýlega.
gerðust þau stórmerku tíðindi
á Sauðárkróki nýlega, að verka
lýðsfélögin þar tóku höndum
saman við bæjarstjórn um að
vinna sameiginlega að viðun-
andi lausn atvinnumálanna á
staðnum, Þegar um þessi mál
er rætt, þá verður að taka það
með í reikninginn. að hér er
ekki aðeins um sjálft bæjaríe-
lagið Sauðárkrók að ræða,
heláur miklu roeira, hér er
einnig um að ræða stórlega
þýðirigarmikið mál hvað snert-
ir atvirmulífið á Hofsósi, og
einnig hefur efling atvinnulífs-
ins á Sauðárkróki og þá sér i
iagi fiskvinnslunnar mjög mik-
ilvæga þýðingu fyrir fjölda
bænda í héraðihu. Er hér ekki
aðeins um aukna markaðs-
möguleika að fæða fyrir afurð
ir bsgndanna, heldur hafa þeir
möguleika til mikillar tekju-
öflunar í sambandi við fisk-
vinnslu á Sauðárkróki. Er í því
sambandi vert áð geta þess, að
á síðasta ári voru 50 til 60
bændur. sem höfðu allveruleg-
ar tekjur af vinnu við uppskip-
un og vínnslu fisks í sambandi
við frystihúsin á Sauðárkróki
og má geta nærri hvort það er
ekki verulegur 'léttir fyrir
bónda meo lítið bú að geta á
stutlum tania aflað sér ver'ú-
legra aukaí-ekna, sem m. a. ger-
ir hon’um kleift að ka.upa nauð
synlegan fóðurbæti í miklu
stærri stíl en armars væri mögu
lógt.
Með þ\n að íaka raunhæían
og virkan þátt í því áð vinna
'að úkveðinni lausn þessa- mikil-
vægá vandamáls hafa verka-
lýðsfélögin á Sauðárkróki. sýnt
eftiríéktarverða víðsýni og
djörfuhg, jsem ber þéss vott', að
þau. telja sitt. hlútverk n.á ýfir
mikltr stærra • svið heldur en
kfómilegar kjarabætur í kaup-
löxtum. Þau hafa hér méð
markað sét það verðuga verk-
svið að taka höndúm saman við
bæjarsí jórnina uþi • framtíðafr
skipulag og iausn á vandamál-j
urn átvinþulifsins. Þetta mun í
framtíðinhi hafa langtum víð-
tækari afleiðingar heldur en
rraehn nú almennt gera sér
greih 'iyrir. Með samstilftu á-
taki verkalýðssamtaka og bæj
aryfirvalda og með heilbrigðri
aðstoð !Og fyiirgieiðslu ríkis-
KONRÁÐ ÞORSTEINSSON bæjarfulltrúi
á Sauðárkróki ræðir í grein þessari atvinnulíf
kaupstaðarins og framtíðarhorfur, og bendir
á, hvað heíur áunnizt og hvaða verkefni muni
brýnust þeirra, ér enn bíða framkvæmda. —
Lætur hann í liós, að framtíðarmöguleikar
Sauðárki óks séu margir og miklir, og telur, að
nýlega hafi verið brotið blað í atvinnusögu
kaupstaðarins með samvinnu verkalýðsins og
bæjaryfirvaldanna.
staðarins í sámvinnu við bæj-
tryfirvöld og ríkisstjórn, taki
’.öndum saman í nauðsynlegu
taki til varanlegrar lausnar á
-cssum málum, sem eru hinn
aunverulegi grundvöllur heil-
'rigðrar lífsafkomu héraðsins í
leild. Við, sem af verkalýðs-
amtökum og bæjarstjórn Sauð
■rkróks böfum verið til þess
vödd að vinna að undirbúningi
ð lausn þessara mála, erum
>ess fullviss, að sú ríkisstjórn,
em við höfum stutt til valda
'g sem í sannleika getur kall-
',zt okkar ríkisstjórn, muni
aysa þessi mál á verðugan hátt
ð því er til hsnnar kemur.
Svo að aftur sé komið að
Ssuðárkróki, þá tel ég ástæðu
til mikillar bjartsýni um fram
tíð hans. Sauðárkrókur hefur
mikla iðnaðarmöguleika, xn. a.
vegna, ágætra raforkuskilyrða.
Þar höfum við hitavei.tu, sem
er mikils virði til þæginda og
sparnaðar hvað upphitun snert
ir. Þar er mikið landrými og
ódýrt að byggja. Þar er ágæt-
ur flugvöllur með miklum
stækkunarskilyrðum, og er sá
möguleiki mjög athugandi að
koma ,þar upp millilandaflug-
borg. sem gæti leyst Keflavík-
urflugvöll frá því hlutverki.
Sern sagt, nú sem.stendur glím
um við við erfiðleika, sem eru
stundarfyrirbrigði, að þeim yf-
ifstignum stefnum við hærra
að lausn nýrra viðfangsefna,
sem skapast á hverjum tíma.
Við hliörum okkur ekki hjá á-
íökum og erfiðleikum, en erum
reiðubúin til þess að leggja
fram okkar skerf til lausnar
vandamálanna á hverjum ú'ma
bæði þeirra, sem staðbundint
eru, og eins hinna, er tilheyra
heildarvandamálum þjóðfélags-
ins á hverium tíma.
•Konráð xteinssoru j.
valdsins er hægt að frámkvæma j
hluti í uppbyggingu og atvinnu
málurn, sem í-eyfum smásálar- j
iegra barlómsmanna éru óhugs
ahlegir og 'óframkvæmanlegir.
Við eigum að.hugsa og fram-
kværoá heilbrigt og stórt. Við
eigum að taka höndum sarnan
um hagnýiingu auðæfa lands og |
sjávár á þann hátt: að verðugt j
sé afkomendum forfeðra okkar.!
Þáö hefur ýmislegt verið
sagt- og rítað u.m. núverandi erf
iðleika atvinnulífsins á Sauð-
árkróki. Þær umsagnir hafa
verið, misjafnlega hlutlausar og
misjafnlega heppilegar. Þar hef
ur i stuttú máli skapazt erfitt
viöHorf vegna þess, að einstak-
lingar, s.em af bjartsýni, stór-
hug og djörfung réðust í að
leysa atvinnumálin, höfðu ekki
böiniágn til þéss að leiða þau
mál til lykta. Þegár svo er kom
rð, var ekki um aðra leið að
ræða heldur en þá, sem nú hef-
ur verið mörkuð, sern sagt að
þeii aðilar, sem einir eru þess
umkompir- að leysa svona stQr-
rnál, þ„ :-e. ■ yerkaiýðssamtök