Vísir - 26.05.1919, Page 2

hafa á Jager:
CllOllLOla>de margar tegandir
Consijm
Islcnska fánann
Vanillé
Blok
Ameriskt ágæt teg,
Nátí úruf ræðisfélagið.
Skýrsla um Hið ísl. Náltúru-
fræðisfélag, fclagsárin 1917 og
1918, er nýkomin út, myndarlegt
rit, 75 bls.
Er þai’ fyrst getið þeirra breyt-
inga, sem orðið hafa á um með-
limi félagsins. — Hafa margir
þeirra dáið, flestir þjóðkunnir
menn. Einn þcirra var Ólafur
Guðmundsson, sem um mörg ár
hafði „sett upp“ dýr og fugla
fyrir náttúi’ugripasafnið og var
orðinn leikinn i þeirri list. Mun
safnið lengi búa að starfsemi
hans. En nú er skarð fyrir skildi
við fráfalt hans, þvi að varla
mun völ á nokkrum manni i
svip, er vilji takast starf hans á
hendur.
Fjárhagur félagsins er sæmi-
legur. Mun láta nærri að það eigi
f> til 7 lnmdruð krónur i sjóði,
þegar það hefir greitl útgáfu-
kostnað skýrslunnar.
Síðustu árin hefir safnið auðg'-
ast töluvert að hinunr og þess-
um munum, sem einstakir menn
hafa gefið þvi; nokkra muni
h'efir það keyþt eða fengið i
skiftum.
Umsjónarmaður safnsins, hr.
Bjarni Sæmundsson adjunkt,
hcfir lagt niikla alúð við gæslu
þess nú sem endranær, sem sjá
má af því, sem hér fer á eftir:
„Um starfið við safnið siðustu
tvö árin er það Iielsl að segja,
að umsjónarmaður hefir ákvarð-’
að alla íslenska burstorma og
komið þeim fyrir í geymsluglös-
um, með frambúðar nafnmið-
um. Hann hefir einnig tekið alt
lídlýpa-safnið til eftirlils, og sett
frambúðar nafnmiða á marga
þeirra. Sömuleiðis liefir hann að
miklu leyli raðað fiskasafninu
og sett framhúðar nafnmiða á
alla þá fiska, sem raðað hefir
verið. ]?egar iokið hefir vcrið að
raða fiskunum, má segja, að öll
islensk hryggdýr, burstormar,
skeldýr, sníglar og'pólýpar séu -
Ivomin í það lag, sem telja má
viðunandi, og hafa að þessu nær
eingöugu unnið þrír menn:
Guðm. Bárðarson (lindýrum),
Hörring (fuglum) og umsjónar-
maður (hinu). Fátt hefir verið
setl'upp af æðri dýrum, nema
heinagrindur, en nú hefir safnið
orðið'fyrir því óháppi, að missa
manninn, sem vann að þessu, og
óvíst livern það fær i staðinn.
Dr. Helgi Jónsson hefir unnið
að jurtasafninu.
þcgar umsjónarféð var hækk-
að, ákvað stjórnin að fela hon-
um umsjónina með jurtasafninu
og þægja honum fyrir það 100
kr. árlega af umsjónarfénu.
Steina- og bergtegundasafnið
hefir notið góðs af kolaleitinni
og kolanáminu síðustu ár, og
fengið mikið al kola- og surtar-
j hrands-sýnishornum frá flestum
siöðum á landinu, þar sem nokk-
í uð hefir fundist að fáði, og fær
j væntanlega bráðlega frá þeiiu
i stöðum i Norður-ísafjarðarsýslu
j og Strandasýslu, sem vantar frá
enn.
I
j Eins og kunnugt er, var húsið
| ekki hitað upp í fyn’a vetur og
jeftir nýár fór að frjósa inni i
I sýningarsalnum og í kjallaran-
j um. Sökum þess að margt er
i geymt í formalín-hlöndu, sem
frýs hér um bil eins og valn, þá
( mátti húast við, að glösin
mundu springa hópum saman,
el þau yrðu ekki flutt i bUrtu;
en þar sem ekki var í annað hús
að venda, þá gerði eg þegar í
byrjun tilraunir með nokkur
glös, lét frjíisa i þeim og þýddi
þau svo upp jafnharðan, og
rcyúdist það þá svo, að þau þoldu
þetta vel. Lét eg því flest glös
standa og frjósa eins og þau
vildu, og varð útkoman sú, að
að eins 1 eða 2 lítil glös sprungu,
svo að skaðinn varð sama sem
enginn, en ómakssparnaður mik-
iII. Annars sakaði frostið ekki.
En þegar hlákurnar byrjuðu
!di lil verra óliapp, og það var
vatn, sem kom í geymslukjallar-
ann og fraus þar jafnliarðan og
gerði hann svo blautan, að hann
þornaði. sökum kuldans, ekld
Nýprentaðar fcækur
Sig. Heiðdal: HRÆÐUR IL
Ársrit hins ísl. Iræðafélags IV. ár.
Bókav. Arinbjarnar Sveinbjarnarsonar.
fyllilega fyr cn seint í sumar og
all myglaði þar inni, sem mygl-
ao gat, en þvi betur var það ekki
neitt af því, sem skemst gat við
það (jurtasafnið slapp), en það
kostaði mikið ómak, að bera
ruini út lil þerris i sumar og
■ á myglunni af öllu. Við vatns-
reslinu var þegar séð, svo að úr
þeirri átt er víst ekkert að óttast
framár.“
Skýrslunni fylgja tvær rit-
gerðir: Flóruaukar 1919, eftir
Stefán Stefánsson, og Sæ-Iindýr
yið ísland, eftir Guðm. G. Bárð-
arson. ,
pað dylst engum, sem þekkir
til Náttúrugripasafnsins, að það
liefir tekið miklum og góðum
stakkaskiftum hin síðustu árin
og á nú marga ágæta gripi, suma
mjög fágæta, eða jafnvel ein-
staka (,,unica“) i sinni röð.
En nú er svo komið, að hús-
rúm safnsins er orðið of lítið
og kreppir svo að því, að það
getui’ ekki vaxið lil muna úr
þessu, nema það fái rymri húsa-
kynni. -— Eins 'er komið fyrir
pjóðmenjasafninu og verður ó-
umflýjanlegt, að koma upp húsi
yfir þessi söfn við fyrstu hentug-
leika. Vafalaust væri slikt hús
komið upp ef ófriðurinn hefði
ekki tafið fyrir þvi.
„Æfinlýrið“.
Ganian væri að vita.hve oft „Æf-
intýrið" hefir verið leikið hér í
bænum. Jeg veit ekki einu sinni
hvenær það hefir verift leikið
fyrst; en svo langt er sífian, afi*
vifi „Æfintýrifi" eru bundnar
fvrstu endurminningar minar um
sjónleika. Ekki svo afi skilja, afi
þafi væri fyrsti sjónleikurinn, sem
eg sá. „Æíintýrifi“ var, afi eg
held, fyrsti sjónlpikurinn, sem eg
heyrfii getifi um. Mér er þafi fyrir
barnsminni. Eg var þá barn nor.fi-
ur í Hndi og vissi ekkert hvafi
sjónléikar eöa leikarament var,
en sífiau eru liklega um.30 ár. —
Sunnlensk kaupakotia var á sama
’ bæ og eg eitt sumarifi. Ekki
veit eg hvort hún var úr Reykja-
vik ættvifi, en þar haffii hún verifi
, um veturin, og séfi „Æfintýrifi".
Og eg man ekki afi hún gerfii neitt
annafi, cn afi syngja söngva úr
„Æfintýrinu" og dásama leikinn
og Stefaníu. Og svo var hún aufi-
vitafi tridofufi og töluverfi b.rögfi
afi því.
Og svona hrifnir hafa Reyk-
víkingar verifi af „Æfintýrinu“,
jafnt og ])étt í 30 ár afi minsta
kosti. Og þafi er ekkert í rénun;
og þafi eru ekki afi eins kaupakon-
urnar, sem eru hrifnar, Iieldur all-
ir Reykvikingar, ungir og gamlir,
„háir og lágir“, trúlofafiir og ótrú-
lofaöir.
Og enn er fariö afi leika ,,Æf-
intýrifi“ og hefir þafi nú verifi leik-
iö 10—T2 sinnum fyrir troðfullu
húsi. Þafi eru nú fimm ár sífian
þafi var leikifi hér sífiast, og á
] esum fimm árum hafa miklar
breytingar orfiifi í heiminum; ])afi
er ])ví ekki afi furfia, þó afi nokk-
ur breyting bafi orfiiö á hlut-
verkaskipuninnni í „Æfintýrinu".
En hvafi gerir ])aö til, ef vifi bara
fáu afi sjá þafi, og þafi er sæmi-
lega leikifi ?
Þafi var ekkert árennilegt, afi
taka vifi hlutverkum þeirra Krist-
jáns Þorgrímssonar (Krans) og
Árna Eiríksonar (Skrifta-Hans),
og raunar ekki heklur afi taka vifi
,,assessornum“eftir Andrés Björns-
son. En mefi öll hlutverkin er
sæmilega fariö.
Óárennilegastur var Krans. Og
ekki kunni jeg vifi hann í fyrstu
hjá Jens Waage, enda fanst mér
hann talsvert reikandi fyrsta
kveldiö. Sifian hefir hann náfi betri
tökum á hlutverkinu, og ekki er
eg í nokkrum vafa um þafi, afi
mefi tímanum verfiur Krans ágæt-
ur i hans höndum. En trúafi gæti
eg ])ví, afi hann yrfii enn fyrir
nokkrum breytingum, og ekki væri
mér þaS á móti skapi, þó afi hann
breytti -gerfinu litilsháttar.
Ólafur Ottesen fer yfirleitt of
geyst mefi Skrifta-Hans, ekki síst
þegar hann leikur bóndann frá
Elmatóftum, þó afi mikifi sé afi
honum hlegifi. En líklegur er Ó-
tafur til ])css, afi veröa „uppáhald“
Reykvíkinga á leiksvifiinu.
Jón Vigfússon gerir „assessor-
inn“ of bjálfalegan, eji fer afi öfiru
leyti laglega mefi hlútverkifi á
sinn hátt. Gerfifi er í samræmi vifi
mefiferfiina á hlutverkinu. og ó-
þarflega mikifi teygt úr nefinu.
Ragnar Kvaran leikur Vermund.
Hann fer vel mefi hlutverkifi og
syngur ágætlega.
Frú Gufirún Indrifiadóttir mu*
ekki hafa leikifi Láru áfiur. Eng'
inn vifivanginsbragur er ])ó á mri>-
ferfiinni og „ljúfari" verfiur Lara
varla áhorfendunum í annara
- höndum en hennar.
Þó afi óþarft sé afi hlaöa lofi ú
þá, sem áfiur hafa fengi'S sin*
skerf, þá get eg þó ekki látifi hja
lifia, afi. minnast þeirra nafnanna,
Einars Kvaran og Einars Aiöa1-