Vísir - 17.09.1919, Blaðsíða 6

17. scpt. 1919.]
VÍSIH
Kollsigliag
Bela Kun-stjórnarinnar.
(NiBurlag).
Ungverjaland er svo frjósamt
og v’el ræktaft, aö vistaskortur vatB
þar aldrei.eins tilfinnanlegur eins
og í Þýskalandi, meöan styrjöldin
stóö. lin þegar Bela Kun var kom-
inn til valda, breyttist þetta einnig
mjög til hins verra.
Bændurnir neituðu hreint og
beint að eiga nokku'ð saman a'S
sælda við hina nýju stjórn. Og
sameignarmennirnir gátu alls ekki
skilið hugsunarhátt l)ænda.
„Eitthvert fyrsta skifti sem eg
talaði við Bela Kun“, segir frétta-
ritari Politiken, „kvartaði hann yf-
ir vandræðum sínum við mig og
sagðist ekki skilja þennan þráa í
bændum. „Við höfum þó skýrt og
skorinort sagt þeim, að þeir íái
fyrst um sinn heimild til að halda
eignurn sínum,“ sagði hann. Þá
svaraði eg: „En skiljið þér það
c.kki, að þar hafiö þér sagt heldur
mikið, sem sé orðin „fyrst um
sinn“. En ]>ó að þér hefðuð ekki
komist svo að orði, þá lieföuð þér
átt ai? vita það, ,að mikið djúp og
staðfest, liggur á milli skoðana
ykkar áameignarmanna og þeirra
hugmynda, sem bændur gera sér.
Bóndinn lætur korn sitt heldur
fúna á ökrunum en selja sameign-
armönnum þaö. Ykkur gengur bet-
ur að ráða við stóreignamennina
en bændurna.“
En þetta vildi hann ekki láta
sér skiljast, og hélt fast við þá
skoðun sína, að hér væru að eins
um borgunar-aðferðina aö ræöa,
því að bændur þyrftu á vörurn að
halda, en meðan þær væru ófáan-
legar, væri gagnslaust að bjóða
peninga. Stjórnin yrði þess vegna
að útvega- vörur, sem hændur
vildu, einkum verkfæri og jarð-
yrkjuvélar.
í einu hafði Bela Kun aö vísu
rétt fyrir ser: Bændur vildu ekki
taka við peningum, ]>. e. a. s. pen-
ingum nýju stjórnarinnar, en það
-vár vegna þess, að þeir höfðu ekk-
ert traust á verðmæti þeirra, og
það með réttu.
Þetta kotn meðal annars fram i
því, að þegar einstakir menn úr
Budapest koniu út í sveitir til að
kaupa nauðsynjavörur, og gátu
borgað með hinum svokölluðu bláu
seðlum, sem fyrri stjórn hafði gef-
ið út, þá lá alt laust fyrir. En þeit-
setn köfmt með nýjú- seðlana, eða
hvitu seðlana, gfátu ek.ki komið
þeinfi út og þeir fengu ekkert nema
gegrí verkfærum eða öðrum mun-
um. En langflestir höfðu víst hvítu
seðlana, þvi aö i Budapest sáust aö
eins hvitir seðlar, |>egar stjórnin
hafði gert alla bláu seðlana upp-
tæka, sem fundust í bönkunum, —
hún ætlaði að nota þá setn gjald-
eyri við bændur.
En svo þegar utnboðsmenn
stjórnarinnar komu út um sveitir
fjölbreytt úrvalv Lægst verð.
Guðm. Ásbjörnsson
Laugav. 1. Símí 555.
Bruna og Lífstryggingar.
Skrifstofutími kl. 10-11 og 12-5%
Bókhlöðustíg 8. — Talsími 254.
Sjálfur venjulega við 4%—5ya.
A. y. Tulinius.
mcð bláu seðlana, fengu þeir samt
engar nauðsynjavörur hjá bænd-
titn, heldur þau svör, að gyðing-
arnir í Budapest mættu drepast úr
httngri, því áð úti um land kendu
menn gyðingum um að hafa kom-
ið sameignarstefnunni á fót i Ung-
verjalandi.
En orsök þessara peningavand-
ræða lá i sjálfu fyrirkomulaginu,
Fyrst og fremst hlaut að verða
meiri peningaþörf, þegar vinnu-
lattn hækkuðu svo gífnrlega sem
fyr er sagt. En vörur hækkuðu í
verði jafnframt vinnulaununum og
hvorttveggja hækkaði svo, þang-
að til stjórnin varð að.stöðva verð-
hækkunina og selja sér í skaða.
En þá skorti stjórninafé, ogeina
ráðið varð að gefa út nýja se'ðla.
En verð þessara seðla var engu
trygt.
En svo var annað atriði, ■ sem
gerði seðlana með ölltt verðlausa,
sem sé' ]>að, að þerr voru hreint
og beint falsaðir. Seðlar þeir, sem
keisarastjórn Austurríkis.og Ung-
verjalands hafði leyft að prenta,
voru gefnir út af austurríska-ung-
verska bankanum, setn hafði að-
setur í Wien og Budapest. Fastir
samningar voru um það,-hve mikið
hvort landið inætti gefa út af þess-
utn seðlum. En þegar skilnaðurinn
varð í nóvember í liaust, átti Ung-
verjaland nokkurn hlnta inni hjá
bankanum. f stað' þess að gefa þá
seðla ut í Wien, eins og venjan
hafði verið, voru ntyndamót af
seðlumim send til Búdapest. Þessi
mót fann Bela Kun, og þegar hann
"comst til valda, tók hann Jtegar
að ttoía þau.
(jömlu seðlarnir höfðu verið
prentaðir á bláan pappír, en þessir
nýju vortt prentaðir á hvítan, og
af því komu upp nöfnin „bláu‘‘ og
,.hvitu“ seðlarnir. En á þessum
n.yju seðlum stendur satna áletrun
eins og á himtm: „Austurríski-
ungverski bankinn greiðir", o. s.
frv. En þar sem homtm ber ekki
lUÍnsta skylda til aö- innleysa seðl-
ana, né lætur sér korna það til httg-
ar, þá er hér að eins um falsmynt
að ræða.
Samkvæmt síðustu fregnum á
Bela Kun að hafa flúið til Austur-
t íEis. Ef það skyldi reynast rétt,
hefir stjórn Austurrtkis fulla heim-
ild til að setja hann i fangelsi eins
og hvern annan myntfalsara.
í hússtj óFnarskóÍanura
í Þinghoitsstrætí 28
læst his leigt til foedabalda.
Tilboð óskast í ca. 200 fnlipakkaðar síldar-
tnnnnr af reknetasíld, sem ern á Vestfjörðum.
Tilboð merkt ,Ábyggilegur‘ sendist afgrþessa
biaðs fjrir 20 þ. in.
óskast til að b§ra út Vísi um bæinn. Verða að vera áreiðanlegir
og siðprúðir.
Hjálmar Þsrsteiassoa
Slmi 396., Skólavörðustig 4. Sími 396,
Myndaalbúm, póstkortaalbúm, vasaspeglar og vasaknlfar.
Til íöðrunar i vetur
verða teknir 6 hestar.
Uppiýsingar i sima 528.
Seglaverkstæði Gnðjéns Olaissonar, Bröttngötn 3 B.
skaffar ný scgl af öllum stærðum, og gerir við gamalt.
Skaffar ennfrcmur fiskpreseningar úr íbornum og óíbornum dúk,
tjöld, vatnsslöngur o. fl. Segldúkur úr bómull og hör, er seldur miklu
ódýrari en alment gerist.
Reynslan hefir sýnt, að vandaðri og ódýrari vinna er hvergi fá-
anleg.
Sími 667. Sími 667-
Gnðmundnr Asbjörnsson
Laugav. 1. Sími 555.
Landsins besta úrval af rammalistum. Myndir innrammaðar fliótt
og vel. Hvergi eins ódýrt.
allskonar, sérstaklega á stærri og minni vélbáta, preseningar yfir hvað
sem er, úr ágætu efni, vatnsslöngur, rekakkeri og fleira, fá menn
áreiðanlega hvergi betra né ódýrara en hjá E. K. Schram, Vesturg. 6-
Sími 474.