Vísir - 10.11.1921, Blaðsíða 2

Vísir - 10.11.1921, Blaðsíða 2
VlSiR Hiö margeítirspurBa 5? Zu gerduft 12 te^rnndir nýkomnar Þórðnr Pétnrsson & Co. Ef þór viljið fá vel þveginn þvott, þá notið Ootagon þvottasápniia^ fyrirliggjandi í >/2. V4 °S Vs Ibs. dósum. [ Glaxó getar verodað beilsa barnsiss yðar. ímskeyt frá fréttaritara Vísis. Kaupmannahöfn, 9. nóv. Asquiíh vill gefa J?jóðverjum eftir hernaðarskaðabæturnar. Frá Glasgow er símað, að Asquith, fyrrum forsætisráð- herra Breta, hafi látið þá skoð- un i ljósi í ræðu, að gengishrun þýska marksins vissi á f járhags- hrun J>ýskalands, sem leiða mundi af sér liina mestu ógæfu yfir allan lieim. Asquith vill þvi. beita sér fyrir því, að þjóðverj- um verði alveg gefnar eftir hernaðarskaðabæturnar. Þýska markið. Ritstjóri danska fjármála- blaðsins „Finanstidene“ þykist hafa kynt sér mjög vel gengis- málið þýska, sem nú er eitthvert helsta umtalsefnið i heiminum, og segir hann, að 40—50 þús. miljónir marka í seðlum mtmi vera „í umferð“ erlendis. „petta eru hernaðarskaðabætur, sem pjóðverjar hafa sjálfir gert sér, skaðabætur, • sem aðrar þjóðir fá að greiða, ef gengi marksins hækkar elcki aftur.“ „1 raun og veru em það aðrar þjóðir, sem fá skellinn af verðfalli þýska marksins," segir ritstjórinn; „þær fá þýskar vörur fyrir sama sem ekkert, að þvi er í fljótu bragði virðist, en öll hráefnin kaupa pjóðverjar fyrir anuara þjóða fé,“ þ. e. þeirra, þjóða, sem keypt hafa þessa 40—50 miljarða pappirs-marka, sem pióðverjar eiga í útlöndum, og síðan kaupa af þeim iðnaðar- vörur þeirra. „par við bætist, að verðleysi marksins gerir framleiðslu pjóðverja mildu ó- dýrari en annara þjóða, og framleiðslukostnaðurinn er hjá þeim tiltölulega lítill i saman- burði við verðið, sem þeir fá fyrir vörur sínar á erlendum inarkaði.“ — Alt þetta virðist nú í fljótu bragði „gott og blessað“ fyrir pjóðverja. En einn galli er þó á þeirri „gjöf Njarðar“, að ein- hvern tima hlýtur að koma að skuldadögunum. Og þegar þai* að lcemur, segir ritstjórinn, að „erfitt sé að sjá,“ hvernig pýska- land geti borgað skuldir sinar. Væntanlega verður aldrei úr þeirri spumingu leyst, svo að alviðurkent sé, af hverju verð- fall marksins stafar. Enda eru ástæðurnar vafalaust margar og margtvinnaðar. Fyrstu lildrög- in Kggja vafalaust í f járrrtála- stjóm pýskalands á ófriðarár- unum. pjóðverjar töldu sér sig- urinn vísan, ætluðu óvinunum að borga allan herkostnað sinn að lokum, og hugsuðu ekkert fyrir því, að öðmvísi kynni að fara. pað voru gefnir út seðlar til bráðabirgða, en bandamönn- um var ætlað að leysa þá inn. Að ófriðnum loknum var hald- ið sömu stefnu, og aðrar þjóðir „gleyptu við“ þýsku seðlunum, í þeirri trú, að þeir myndu skjótt hækka í verði. Framleiðsla pjóðverja var þá lömuð. og eft- ir margra ára einangmn og liafnbann hafa innieignir þeirra erlendis verið orðnar litlar, en verðlag alt margfalt hæira en áður. Og þó að seðlarnir væru ekki „innleysanlcgir“ erlendis, voru þeir gjaldgengir „fyrir eittlivert verð“ hvar sem þeir komu, og eftirspurnin allmikil. peir voru því ótæpt notaðir lil millilandaviðskifta, og hlaut því seðlaútgáfan heima að fai’a si- vaxandi. — Ríkisbankinn aug- lýisti ekkert um, að seðlarnir yrðu ekki innleystir, og ekki vantaði „gengið“. pýskaland hefir verið „spila- banki“ alls heimsins undanfar- in ár, og vitanlega getur að því rekið, að bankinn verði „sprengdur“. Nú tala allir um það, að pýskaland sé að verða gjaldþrota, og fjöldi manna trúir þvi, að þess geti ekki orð- ið langt að bíða. T. d. hefir danskur blaðamaður það eftir tveim merkum fjármálamönn- um enskum, að gjaldþrot þcss muni dynja yfir einlivern tíma á næstu 6 mánuðum. priðji fjármájamaðurinn Iiyggur, pð það muni oldri verða, en segist þó s.iálfur eklci vilja kaupa þýsk mörk nú! — pað er auðvitað hið síðasta geipilega verðfall marks- ir’oest i Verslunin „VAÐNES 6* SSími 338. ins, sem liefir komið þessu um- tali ú stað. Vitanlega getur það verðfall haft aðrar eðhlegar or- sakir en ötfann við gjaldþrot. En senuilegt er, að það valdi mestu, ef pjóðverjar sjálfir, og þá fyrst og frémst stórfram- leiðendurnir þýsku, búast við gjaldþroti eða telja það óumflýj- anlegt á næsfunni. peir mundu þá draga saman alt andvirði út- fluttra afurða :í erlendum bönk- um og g'eyma það þar, þar til „óyeðrið“ væri liðið hjá. pjóöverjar þykjast sjálfir ekki geta borgað bandamönn- um hernaðarskaðabætumar, er á þá hafa verið lagðar. Og svo að segja allur heimurinn er nú orðinn sannfærður um, að þeir geti það ekki. En ef bandamenn vilja ckkci’l gefa eftir, við lxverju er þá að búasl, öðru en yfirlýsingu um gjaldþrol? Al- gerð gjaldþrot þurfa ekki að verða úr því, þvi að altaf er hægt að „semja um skuldir sín- ar“. Og vel gæti hugsast, að gj aldþrotayfirlýsingin yrði gerð einnig sein siðasta tilraun af hálfu pjóðverja til að fá eftir- gjöf á hernaðarskaðabótunum. Og nú eru svo miklar breyt- ingar orðnar í heiminum, síðan skaðabætumar voru ákveðnar, að óhætt má fullyrða, að þær verði fyrr látnar niður falla með öllu, cn að pýskaland verði „tekið til skifta seni þrotabú.“ En þó að þessi gjaldþrota- líætta rikisins væri lijá hðin, þá ættu pjóðverjar þó eftir að rifa sig upp úr því foraði, sem marka-„spekulationin“ hefir steypt þeim í, og þarf engan vafa að telja á því, að þeim tæk- ist það, þó að það yrði erfitt. ipá brestur vilja til að inna af liendi heraaðarskaðabæturnar lil bandamanna. Viljann mundi ekki bresta til að borga versl- unarskuldimar. En til þess verða þeir að ákveða markinu eitthvert ákveðið gengi, stöðva gengið, cins og það er kallað. (i;x'ti jafnVel komið tií mála, að Iækka beinlínis myntgildi þess til frambúðar, og er það mál manna, að það hafi verið ætl- un fyrirvcraudi stjórna (Erz- bergers), en þær liafi brostið þrek til að koma því fram- Taliö efiir! „Cows Head“ mjólk- in marjiþiáði, komin aftnr. Ódýrari en áöur. Oliiverw viðurkenda Jaiðar- og Hiadberja- suitutoj og Appelsínu- Marmelade, komið aftur Ódýrara en áður. ^terinkertin etuttu og gildu komin aftur. Miklu ódýrari en áðnr. Haansnafóður: Maís bg 0,50 Ostar: Mysu, Gouda, Gráða, Schweiser. „Líybtp 0 ol“ Bsejairtfyéttl®, „SANITAS“ eœtsaftir eru gerðar úr berj- um og sykri eins og b esta útlendar saftir. — Þær eru Ijúffengar, þykkar og lita vel. Simi 190. Veðrið í morgun. Hiti í Reykjavík 2 st„ Vest- mannaeyjum 3, Grindavík 4» Stykkishólmi 2, ísafirði 3, Ak- ureyri 4, Grímsstöðum 0, Rauf- arhöfu 2, Seyðisfirði 8, Hólunt í Hornafirði 3, pprshöfn í Fær- ej’jum 9 st. Loftvog lægst fyrir norðvestan land, fallandi á' norðausturlandi, stöðug annara- staðar. Suðlæg og suðvestlæg; ótt. Horfur: Suðvesllæg átt. i Kristján Arinbjarnaraon, læknir, er fariun norður tíl Blönduóss og gegnir þar læknis-

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.