Vísir - 08.07.1922, Blaðsíða 2

Höfum íyrirliggjaadí;
Ganchsda gaddaTiiian
Þakpsppa
ÞakjirnlO ieta nr.26
Símskeytf
frá fréttaritara Vísis.
Khöfn, 7. júlí.
Verðfall þýska marksins.
Þýska markið fellur sífelt i
veröi; aðalorsökin til þess er talin
sú, að slungnir menn hafi dreift
út þeim fregnum, a‘ö myrða ætti
forsetann og varaforsetann og
fleiri fylgismenn þeirra. 100 mörk
eru nú seld á 90 aura.
Prentaraverkfall
er í Berlín og engin blöð komið
út dögum saman.
Mikill gauragangur
hefir orðið i prússneska þinginu.
Frá írlandi.
SímaS er frá London, aS írska
stjórnin hafi skoraS á sjálfboSa i
herinn. De Valera er nú aS safna
uppreisnarliSi í SuSur-írlandi.
TjóniS, sem orSiS hefir í Dyflinni
undanfarna daga, er metiS 60 mil-
jónir (sterlingspunda?).
Sly
Sa
Sorglegt slys varS í Melshúsum
síSdegis í gær. Þar féll steingarSur
ofan á Vilhjálm Ingvarsson og
beiS hann bana af.
Vilhjálmur hafSi veriS yfirsmiS-
ur hjá Keldúlfi, síSan þaS félag
tók aS starfa, og var orSlagSur
dugnaSur og sæmdarmaSur. Er aS
honum mikill mannskaSi.
Tetjiskattmm
Bæjarbúar hafa nú um undan-
farinn tíma í fyrsta sinn mætt nýja
tekjuskattinum augliti til auglitis,
og sjálfsagt finst ýmsum þeir
verSa nokkuS þunglega fyrir barS-
inu á honum.
Svo er um alla skatta, en eink-
um þá beinu, og sannar ekki neitt
út af fyrir sig um þaS, hvort skatt-
urinn er réttlátu'r eSa ekki.
ÞaS má þvert á móti segja, aS
ef einhver ákveSin stétt sé sér-
íega ánægS með einhver ákveSin
skattalög, þá sé þaS nokkurn veg-
inn öruggur vottur um, aS þau séu
ekki réttlát.
Tekjuskatturinn hefir þann kost,
aS hann kemur, aS minsta kosti i
orSi kveSnu, og ef til vill líka
yfirleitt í reyndinni, niSur á
menn eftir efnum og ástæSum, í
staS þess, aS flestir tollar og nef-
skattar gera þaS ekki á neinn hátt,
ekki einu sinni i orSi kveSnu.
En þó er mjög varhugavert, aS
blína um of á þetta, og treysta full-
komlega „pappírs“-réttlæti tekju-
skattsins, því honum fylgja einnig
afar miklir örSugleikar, og þeir
örSugleikar verSa aS ókostum
meSan þeir eru ekki yfirunnir. Og
þaS er varla efamál, aS í tekju-
skattslögunum okkar nýju erdangt
frá því aS tekist hafi aS búa svo
um, aS tekjuskatturinn yrSi rétt-
látur skattur.
Mætti auSvitaS lengi telja, en
hér skal aS eins fátt eitt nefnt,
sem sýnir, hW langt er frá því, aS
svo sé. Sumt af því má ef til vill
lagfæra, en annaS mun verSa erf-
i'Sara viSfangs, eSa ósigrandi, þótt
játa verSi, aS þaS sé óréttlátt. ÞaS
fylgir tekjuskattsfyrirkomulaginu
eins og nokkurskonar innstæSu-
kúgildi, og varar menn viS því aS
beita þessari skattaðferS um of.
ÞaS, sem fyrst mætir, er örSug-
leikinn viS sjálfa undirstöSu
skaítsins, tekjuframtaliS. Þennan
örSugleika má efalaust sigra aS
einhverju leyti, en líklega tæpast
aS öllu leyti.
ÞaS er erfitt aS tryggja þaS
fullkomlega, aS menn skjóti ekki
beinlínis undan, telji vísvitandi
rangt fram. ÞaS er þaS fyrsta.
Og svo er þetta, hvaS eru hrein-
ar tekjur? HvaS á aS draga frá?
Tökum þaS dæmi, að í kaup-
staS býr stór fjölskylda, hjón meS
10—12 börnum. Er þaS réttlátt aS
þessi fjölskylda má ekki reikna
frá, þaS sem það kostar, aS hafa
hjálp viS heimilisverk, en sama
fjölskylda má reikna alla vinnu-
hjálp í sveit?
Þetta, sem lengi mætti ræSa meS
dæmum, er undirstöSuörSugleiki
og ókostur tekjuskattsins aS aldrei
verSur hægt aS fá réttlátt tekju-
framtal. ÞaS eru þeir, sem fast
kaup hafa, sem hér fá enga vægS
né msikunn, en hinir, t. d. kaup-
sýslumenn, bsendur o. fl. hafa ótal
krókaspjót úti til þess aS sanna,
aS þeir séu „alt af aS tapa“, þótt
öllum sé vitanlegt, aS þeir kom-
ist eins vel af og hinir.
Þá er þaS, aS tekjurnar einar
eru alls ekki réttlátur mælikvarSi
á afkomu mannsins, þótt um jafn-
eySslusama menn sé aS ræSa. —
Veikindi og óteljandi ástæSur, sem
lögin taka ekkert tillit til, koma
hér til greina. Úr því er líklega ó-
mögulegt aS bæta, nema þá meS
því aS veita skattanefndinn víS-
tækt vald til undanþága, og þaS
er einnig varasamt.
Lögin láta þaS heimilt, aS draga
frá vissa upphæS fyrir hvert barn
og framfæring. En öllum hlýtur
víst aS koma saman um, aS þessi
upphæS sé nú svo hlægilega lág,
aS engri átt nær. Úr því mætti
bæta, meS því aS ákveSa upphæS-
ina fyrir venjulega tíma hvað
verSlag snertir, og heimila aS
hækka hana (og ef til vill lækka?)
eftir ákveSnum reglum.
NauSsynlegt virSist aS breyta
skattstiganum. Hann er alls ekki
réttlátur, lendir mikilstil of mikiS
á miSlungstekjum. En viS þaS mál
er erfitt aS eiga, og ómögulegt t.
d. á þingi. En stjórnin þarf atS
athuga þaS vel og undirbúa breyt-
ingu á þessu.
Svo er þaS eitt atriSi, sem gerir
tekjuskattinn óréttlátan, og Ifik-
lega er óhugsandi aS bæta úr, en
fylgir þessu fyrirkomulagi eins og
skugginn manninum í sólskini. En
þaS. er þaS, aS þaS er beinlínis
heimtuS af sumum meiri eySsla
en öSrum. Tökum til dæmis hér í
Reykjavík þá, sem eru í æSstu
embættunum og svo verkamenn.
ÞaS þarf ekki til, aS embættis-
maSurinn sé í neánu óhófsmaS-
ur eSa eySi meiru í „óþarfa“ en
verkamaðurinn, eSa kæri sig yfir-
leitt um aS lifa betra lífi eSa lifi
betra lífi. En samt sem áSur verSa
kiör þeirra og afkoma alveg ólík
meS sömu launum og sama fjölda
framfæringa. HúsnæSi, klæSnaS-
ur, risna og hvaS sem er, verSur
öSrum svo miklu dýrara en hin-
um, og þaS liggur í því einu, aS
meira fé er heimtaS af öSrum en
hinum. „Þurftarlaunin" eru ekki
jöfn, -en tekjuskattur verSur því aS
eins réttlátur, aS hann sé miSaSur
viS þurftarlauna-upphæSina, en
þar virSist koma ósigrandi örSug-
leiki.
Ókostur, og hann ekki svo lít-
ill, viS tekjuskattinn, er þaS, hve
afar illa hann kemur viS menn,
þegar verSlækkun og kauplækk-
un stendur yfir, eins og nú. Þar er
hann verri og óréttlátari en t. d.
tollur á óþarfavöru, vegna þess
aS hann er nýiSaSur viS HSinn
tíriia. I lakara árinu verSa menn
að borga tekjuskatt af hærri tekj-
unum áriS næsta á undan, og þaS
er oft og einatt sama sem aS skatt-
urinn sé manninum um megn. •—
Þetta verður t. d. vafalaust reynsl-
an nú, og heggur líklega meira
en lítiS skarS í skattinn.
Innheimtan, ef fara á fram einu
smni á ári, er óhæfileg, enda auS-
velt aS kippa því í lag.
Enginn má skilja þessar athuga-
semdir við tekjuskattslögin svo,
aS hér sé veriS aS telja þau ill og
óhafandi. ÞaS er án efa rétt aS
hafa tekjuskatt í líku fórmi.
En þeta er sagt, sumpart til þess
aS sýna, aS breytinga er þörf, og
ættu þær aS koma sem fyrst, en
sumpart til þess aS vara viS því,
sem stundum heyrist gaspraS, aS
ríkistekjunum ætti helst aS ná öll-
um eSa mest öllum meS tekju-
Máiaravörur
af öllu tagi, þ. á. m. þakfarvi,
menja, schellakk, þurrir litir, olíu-
rifin zinkhvíta, blýhvíta, Lökk,
ýmisk., brorice, tinktúra m. m. fl.
fá menn bestar og lang ódýrastar í
versl. B. H. BJARNASON.
góSar, — afaródýrar, — í 25 Ibs.
kössum.
Heild og smásala.
versl. B. H. BJARNASON.
skatti. ÞaS væri áreiSanlega herfii
lcgt.
Úr tekjuskattslögunum á að
bæta eins og unt er, en alls ekki
fara lengra í þessa átt, nema eitt-
hvert alveg nýtt púSur finnist,
sem bætir úr hinum göllunum,
sem ekki verSur aS svo komnu
ráSin bót á. * *
Úrslitafund
héldu þeir fylgismenn Jóns
flygisminsta í ISnó í gærkveldi og
var afar-daufur og fásóttur. Hefir
stórum sljákkaS í þeim gorgeirinn,
Jóns mönnum, viS þá maklegu fyr-
irlitningu, sem þeim var sýnd meS
undirtektunum. Árni Pálsson tal-
aSi þar nokkur hughreystingarorS,
en hann var, sem kunnugt er,
„stór-indigneraSur“ yfir því, a'S
Jón Magnússon var í kjöri, og svo
var Jón honum reiSur um tíma í
vor, aS hann ýmist gekk úr vegi
fyrir honum eSa fór aS skoSa í
búSarglugga, ef hann sá Árna í
námunda viS sig. Moggi svaf í
fjósinu hjá Jóni „merarvirSi" í
nótt og þvoSi sér ekki áSur en
hann kom út.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 8 st„ Vest-
mannaeyjum 8, ísafirSi 9, Akur-
eyri 6, SeySisfirSi 7, Stykkishólmi
6, GrímsstöSum 1, Raufarhöfn 3,
Hólum í Hornafirði 10, Þórshöfn
í Færeyjum 10 st. Loftvog lægst
fyrir austan land. NorSlæg átt.
Horfur: Sama vindstaSa, hægari,
Osterley,
skemtiskipiS, fór héSan kl. 6 síS-
degis i gær, suSur um land til
Noregs. Farþegar létu hiS besta
aí viStökum hér og kváSust marg-
ir ætla aS koma öðru sinni. VeSur
var fremur gott, meSan skipiS stóS
viS.
Silfurbrúðkaupsdag
eiga þau hjón, frú Ásdís Jóns-
dóttir og Jón Gíslason, Laugaveg
20, á morgun. Þá verða gefin sam-
an í hjónaband sonur þeirra, Ósk-
ar Thorberg, konditor, og ungfrú
Edith Juhlin frá Borgundarhólmi.
Lagarfoss
kom frá Bretlandi í morgun.
PJ.afSi ýmislegar vörur til kaup-
manna.
50 hestar keppa
í veðreiðuunum við Elliðaár á
morgun kl. 2.