Alþýðublaðið - 19.05.1928, Side 2

AEÞÝÐUBKAÐIÐ

j ALÞÝÐUBLAÐIÐ1
< kemur út á hverjum virkum degi. f
} Afgreiösla i Alpýðuhúsinu við |
5 Hver!Í8götu 8 opin frá kl. 9 árd. f
| til kl. 7 síðd.
\ Skrifstofa á sama stað opin kl. f
j 9 V# —10 »/i árd. og kl. 8—9 síðd. |
í Simar: 988 (aígresðslan) og 2394 ^
Í (skrifstofan). }
| Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á I
Imánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 f
hver mm. eindálka. f
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiöjan' f
(í sama húsi, simi 1294). f
4 l
T’...................
í atvinnuleit.
Atvinna er svo mikil hér í bæn-
um nú, að sjaldan- hefir önnur
eins verið. Fjöldi bygginga er í
smíðum víðs vegar í bænum og
vinna við þær nú sem stendur á
þriðja hundrað verkamanna.
I bæjarvinnunni vinna fjöldi
manna, Hafa fieir flestir unnið
hjá bænum undaníarin sumUf.,
Þegar vetrar, tapa þeir þeirri at-
'vímru og fara þá á „Eyrina“ í
atvinnuleit, en þegar vorar, klak-
'inri hverfúr úr jörðu og vinnan
hefst aftur hjá bænum, hverfa
þeir af „Eyrinn.i“.
Á „Eyrinni" er nú Iíf og fjör.
Hóparnir, sem sáust á rölti 'um
hafnarbakkann í ivetur, eru horfn-
ir. Verkamannaskýlið er næstum
tómt.
Verkstjórarnir ( sjást aftur á
móti þjótandi um uppfyllinguna
í mannaleit, og sagt er.að oft hafi
það komið fyrir siðustu tvær vik-
urnar, að vandræöi hafi orðið
með affermingu skipa, vegna of
fárra verkamanna.
Fjöldi verkamanna, bæði héð-
an úr bænum og annars staðar
frá, e,ru farnir ' í vegavinnu um
land alt, og rnargir. hdfa fengið
vorvinnu á sveitabýlum.
Margir .eru nú sem óðíast að
b úa sig á sjóinn. Sumir eru þeg-
ar farnir á, flutningaskip, útlend
aðallega, aðrir á fiskiskip, bæði
dnnlend og útlend.
Reykjavík er nokkurs konar
miðstöð, þar sferii menn mætast
og kveðjast, koma þangað í stór-
um hópum, er dreifast þaðan um
landið alt.
Fjöldi sjómanna hefir komíð.
hingað úr ver.stöðvunum undan-
farna daga. Koma flestir þeirra
frá Vestmannaeyjum, en' nokkrir
sunnan frá sjó. Þeir hafa að eins
skarnma viðdvöl hér, fara þegar
út um land, ýmlst upp til sveita
til búa sinna eður annað í at-
vinnuleit.
Eins og vant er, hljóta margir
að flykkjast norður í surnar tii
síldveiða. Vertíðin hefir.verið
góð hjá flestum, og nú byrjar
önnur vertíð: síldveiðarnar.
Þegar svo mikil vinna er um
land alt, sem nú, kemur mjög til
kasta féiaga þeirra, er sjóm&nn
og verkamenn hafa myndað tii
verndar hagsmununi st/ttar sinn-
ar, gegn yfirgangi ‘ þeirra.er yfir
vinnunni ráða og framleiðslutækj-
unum. Reynir oft á þolrif félag-
anna á siíkum tímamótum, og
riður þá niikið á, að verkamanna-
fjöldinn sé samtaka og eigi fulla
og ákveðna sannfæringu og vissu
um giidi samtakanna.
En {>að er sjaldan eins erfitt að
halda verkalýðnum saman, eins
og þegar mikið flyzt að af að-
komufólki. Kemur það oft fyrir,
að aðkomufólkið bjóði vinnu sina
fyrir lægra verð en verkamanna-
féiagið’ á staðnum hefir ákveðið
fyrlr sina félaga. Reyna þá og at-
vinnurekendur oft og tiðum að
ganga á lagið og sundra þeim
samtökum, sem fyrir eru, og nota
til þess blinda og óafvitandi að-
stoð aðkomufóLksins.
Er slíkt hættulegt fýrir stétt-
ina sem heild og verkamanninn
sem einstakling.
Fyrir rúinri viku birtist hér i
blaðinu auglýsing frá bæjarfóget-
anum i Siglufjarðarkaupstað. Er
auglýsingin svo hljóðandi:
1 „Aðvönm.
Bæjarstjórnin í Sigluf jarðar-
kaupstað hefir samþykt svo hljóð-
andi aðvörun: Verkafólk ef hér
með ái varlega ámint um að koma
ekki hingáð í sumár óráðið í at-
vinnuleit, heldur skuli það snúa
sér tii yerklýðsfélaganna á staön-
um otg fá hjá þeim upplýsingar
um atvinnuhorfur, kaupgjald o. fl.
áður en það fer að heiman.
Skrifstofu . Siglufjarðarkaupstaðar,
30. apríl 1928.
G. Hcmnesson.“
Er ekki að efa, að verkamenn,
sjómeim og stúlkur, er ætla sér
, að stunda viririu viö síldveiðar í
sumar á Siglufirði, fari að eiris og
aðvörunin mælir fyrir. Á Siglu-
firði er til bæðl öflugt verka-
mannafélag og ' sterkt verka-
kveimafélag. Ætti sildarstúlkúm
að vera svo í fersku minni síldar-
kvenna-verkfallið á Siglufirði fyr-
:ir tveimur árurn, að það þyrfti
lekkji að ánrinna -þær um að
stvrkja samtök sín og vera við
öllu búnár. En það tekst bezt
með því að standa í nánu sam-
baridi við verklýðsféiögin.
Verklýðsfélögm eru útvörður
verklýðsins. Skyida vinnulýðsins,
hvort sem eru kariar eða konur,
er að muna. þau, styrkja þau og
efia — alt af, við öll tækifæri.
Þá ■ fer von til, að stéttin geti
orðið frjáls og alþýðan íslenzka
losni undjan íhálds- og auðmagns-
farginu.
■ \J
Merki
þau, er Sundféiag Reykjavíkur’
seiur á morgun til ágóða fyrir
starfsemi sína, eru tvens konar.
Annað er mýnd af sundmanni,
er varpar sér í hafið. Hitt er af
manni á bát, er rær knálega.
Þyk’jast ýmsir þar þekkja kírnnan
íþróttamann, þótt ekki beri sam-
an um, hver hann sé.
Steinar í götunni.
Þeir, sem hafa einhver áhuga-
mál til að berjast fyrir, vita vel,
hve erfitt er einatt að ryðja þeim
braut, — hve margir steinar eru
í götunni. Ég ætla að benda hér á
nokkra algengustu stemana. Ég
held, að það sé þarft verk. Hug-
sjónamennimir þurfa að þekkja
þá, svo þeir geti rutt þeim úr
vegi, í stað þess að ýta á éftir
áhugamálum sínum í biindni, eiins
og á eftir bifreið í grjóturð.
Skortur á hugrekki.
Einhver stærsti. steinnin held ég
áð sé skortur á hugrekki'.
Tökum t. d. ýmsar nýjar stefn-
ur. Þær brjóta í bág við gaml-
ar skoðanir oig venjur. Þær hljóta
alveg óhjákvæmilega að rí-fa eitt-
hvað niður, hrinda einhverjum
goðum af stalli, einhverjum goð-
um, sem miargir krjúpa fyrir. Það
þarf hugrekki til að ganga í ber-
högg við almenningsálitið, bjóða
byrginn misskilningi, réiði, hatri
og — sjðast — en pkki sízt, hlátr-
inum. Það er oftast hlegið fyrs.t
í stað að því, sern nýtt er. Það er
einkenni heimskunnar, að i,kalla alt
„vitleysu", sem hún skilur ekki,
iOg hlæja — innantómum fífls-
hlátri. Sumir eru mjög hræddir
við þenna hlátur, en æfinlega eru
þeir menn andlegir kögursveinar.
Grunur minn er sá, að jafnaðar-
stefnan t .d. eigi 'ftök' í fleirum en
ætlað er. En það er skortur á
hugrekki ,sem veldur því, að enn
þá eru þeir of fáir, sem Ieggja
henni lið opinberlega. Enn þá hef-
ir hún almenningsálitið á móti
sér. Margir „heldri menn“, sem
svo eru nefndir, .margir ríkir
menn og voldugir (því miður. er
það að véra ríkur maður sama
sem að vera voldugur nú á dög-
um) eru á móti stefnunni. Það
er ekkert spaug að styggja þessa
menn! Það er jíka heldur lítil
uipphefðarvon í því ab leggja lag
sitt við Jón Jónsson. sem „vimnur
á eyrinni“ og gengur í slitnum
og óhreinum fötuim! Það er ekk-
ert sérstaklega „fínt“ við! þann
félagsskap. „Fína“ fópið er alveg
v'íst með að fussa og' sveia, éða
þá að! hlæja. Hjartamentun okkar
er enn þá ekki meiri en það, að
okkur er talsvert óljúft að hafa
mikið saiman * við olnbogabörn
hamingjunnar að sælda, á. m. k.
opinberlega. Mannkærleikur okk-
ar þolir ekki augnaráð annaxa, —
lítur undan og roðnar, ef hann
hleypur þá ekki í felur. Einhver
stærsti steinninn á vegi jafnaðar-
stefnunnar er áreiðanlega þessi
skortur á siðferðilegu hugrekki.
Hugsunarleysi.
Hugsunarleysi er mjög algfeng-
ur stejnn í götunni. Allur fjöld-
inn hugsar mjög iítið, — allra
sízt frjálst. Og þó hugsað sé, er
sjaldan hugsað út í æsar. Tökum
dæmi. Oft er talað um „frjálsa
samkeppni" og kosti hennar. Hún
Það er rétt að byrgja brunnma
áður en barnið úettur ofan i.
.' Þessi máisháttur datt mér í
hug, er ég sá um fjársöfnun
Sundfélags Reykjavikur í blöðun-
um í gær.
Það er mikið um fjársöfnun
hiér á iandi. Tiil ýmsra hluta sjálf-
sagt of mikið. Mest er safnað til
ýmds konar iíknar- og hjúkruuar-
starfsemi, spítalabygginga og þess
háttar. SLíkar fjársafnanir ganga
ætíð vel, og ber það vott um gott
innræti og menningarþro&ka þjóð-
arinnar.
En mundi ekki þjóðinni einnig
vera holt og væri það ekki menn-
ing, ef samtök yrðu um það1, að:
koma í veg fyrir sem ailra flesta
sjúkdóma? Væri það ekki átaka
vert, að vinna að því, að við ís-
lendingar þyrftúm ekki spítala;.
eða sem alTra fæsta? Ráðið til
þess er að leggja meiri rækt við
uppeldi æskulýðsins en verið hef-
ir; veita honum meiri hreyfingu
og sól. Kenna börnunium að lifa
í landiinu og búa þau undir þá
lífsbaráttu, er þau eiga í vændum.
ÍSpor í þá átt er starfsemi Sund-
féiagsins. Það er ekkert betra
hægt að gera fyrir æskulýð þessa.
bæjar _en að láta hann róa og
synda og taka sóLböð. Það er
*ráð ®1 að skapa hrausta og starf-
hæfa þjóð; það er ráð til þess
áð auka framkvæmdaþrótt og
fnamleiðslumátt þjóðarinnar, og
það er bezta ráðið tiL að spara
þjóðinni gifurleg útgjöld, með
fækkun spitala, auk þess sem það
getur sparað margt mannslíf, með
fækkun druknana.
Vpna ég þvi, að sem allra flestir
vilji styrkja þetta góða mál og-
stuðla að því, að Sundfélaginu
verði vel ágengt með merkjasölu
sína á morgun.
Kennqsrl.
á að þroska einstaklinginn, gera
hann sterkian og vitran o. s. frv.
Með frjálsri samkeppni er venju-
lega átt við samkeppni urn ver-
aldleg gæði. Etr þá tilgangur lífs-
ins að éta? Og geta menn ekkx
alveg eins orðið sterkir pg vitrir
á því að vinna saman ? Auk þess
er það alveg augljóst, að alger-
lega firjáls samkeppnd leiðir ekki
tál neins1 anrnars en stjórnleysis.,
Húsmæður
Dollar - stangasápan
hreinsar betur og er miklu
mýkii fyrir fötin og hendur-
nar en nokkur önnur
MT þvottasápa, “iM
Fæst vfðsvegar.
í heildsölu hjá
Halldóri Eiríkssyni,