Vísir - 31.08.1928, Síða 2

visia

MKjJi

Lifoby’s
Niðupsodnii* ávextiF
eru bestir allra.
Höfum ferskjur, perur, kirsuber,
jarðarber, aprikósur, anauas og
bíandaða ávexti.
Verðlð lágt.

FyfMiggjsndi:
Jarðaberja- og hindberja-
ávaxtamauk og ekta svissn.
ostur í 227 gr. cskjum.
A. Obenhaupt.
Jón Eirlksson.
1728. — 31. ágúst. — 1928.
—o—
í dag er tveggja alda afniæli
Jóns Eiríkssonar konferenzráðs.
Hann var fæddur að Skálafelli
í Austur-Skaftafellssýslu 31.
ágúst 1728, var ungur settur til
náms í Skálholti og komst
þaðan, á vegum Harbóes bisk-
ups, fyrst tib Noregs, og síðar
til Danmerkur, og í Kaup-
mannahöfn lauk ævi lians 29.
dag marsmánaðar 1787, með
þeim dapurlega hælli, að liann
réð sér bana, svo sem kunn-
ugt er.
Jón var einhver lærðasii
maður sinnar tíðar, ákaf-
ur iðjumaður, svo að hann
vann oft nótt með degi og sleit
sér fyrir örlög fram. Var hann
xnjög þrotinn að heilsu á efri
árum.
Allan síðara hluta ævinnar
liafði liann mikil afskifti ai'
ínálefnum íslands, og var mik-
ill stuðningsmaður Skúla fó-
geta Magnússonar, í haráttu
hans fyrir hag og heill þessa
lands.
Þess er enginn kostur í
stuttri Ixlaðagrein að lýsa starfi
þessa rnerka landa vors, sem
var einn hinn ágætasti fslend-
ingur, sem sögur fara af, en
hér skulu tilgreind nokkur
uramæli úr ævisögu hans, eftir
Svein Pálsson.
Þar segir svo:
„Hversu lieitt konferzráð
Eiríksson liafi elskað sína fóst-
urjöi’ð fsland og látið sér annt
um uppreisn á hennar sóma,
lærdómi og búskaparásig-
komulagi, það verður ekki í
stuttu máfi útskýrt. Hver sá
sem athugar innar dönsku
stjórnar og ýnxissa útlendu
nxannvina margföldu tilraunir,
uppákostnað og gjafir til
viðreistar öllu því er þenkst gat
landinu nytsamt, allt frá 1770
til nálægra tixxia, vist franx
undir aldamótin, og þar lijá
veit, að flest þxxð iiefir amiíið
livorl gengið gegnuin Eiríks-
sons hendur eður er afleiðingaf
lians dugnaði, þeinx mun ekki
virðast ofhermt þótt sagt væri:
Að konferenzráð Eiríksson
með verkum sinum og eftir-
dæmi liafi meira afk’astað
landi þessu til sóma og upp-
lconiu, eu fleslir landar lians á
forixum öldum og nýjum, þó sá
alvísi, sem ávöxtinn gefur, hafi
liðið, að margar góðar ráð-
.stafanir, landinu til lieilla, ei
liafi samsvarað þeim góða til-
gaugi. Því miin varla nokkur
neita, að liann hafi siundað
landsins heiður og lærdóm öll-
unx frenxur, á þeirri tíð hann
------------1
„Viðvíkj andi búskaparefn-
um landsins, þá ætla menn fs-
land liafi éngum sona sinna
jafnmikið að þakka og Eiríks-
son. Þau lágu lionum öllu
freniur á lijarta.----Áhyggja
fyrir þessu og öðru sem ís-
landi við kom, varð honuili
tiðum svo þung, að hann —
kalla mátti — neytti hvorki
svefns né matar, og lxafði nær
því enga ró, einkum væri þá
nokkur vandi á ferðunx jxessu
viðvíkjandi, hvers endalykt
honum, á einhvern iiátt, leitst
efasöm. Féllu honunx þá eitt-
hverl sixin við kunningja sinn
þess liáttar orð: Enginn veit
né trúir, livilíkt angur, ónæði
og hugarkvöl, þau fslandsefni
oila mér, frexnur öðru, sem á
mér liggur. Það veil guð, að
eg ekkert vil áforma né gjöra
annað en það, sem konungin-
um og landinu er til gagn-
semdar. Þó liggja landar mín-
ir mér á hálsi, þegar ekki er
alt senx þeinx likar.------Hér
má auðvelt tortrj'ggja gjörðir
mínar, því að liér þekkja svo
fáir landsins lög, ásigkomulag
og nauðsynjar, eða htxfa þar á
rétta ráðdeild. Mörgu sinni hefi
eg verið á fremsta Ixlunni að
heiðasl af konungi nxínum
lausnar frá afskiftum íslands
og ölliun þess umráðum, en get
ekki fengið það af mér. Eg
elska fsland fölskalaust, þó að
eg gangi vakandi að því, að sxi
elska stvttir mínar lifsstundir.“
Símskeyti
Kliöfn, 30. ágúst. FB.
Fylgi Kelloggs-sáttmálans.
Frá London er sinxað: Ætlan
manna er að öll ríki, nema ef
til vill Rússland, Tyrkland og
Ungverjalánd skrifi undir
ófriðarbannssainninginn.
lívaö gerir. öldungadeildin?
Frá Wasliington er símað:
Mikið er unx það rætt í ame-
riskum blöðum, livort öldunga-
deild þjóðþings Bándaríkj-
anna muni samþvkkja ófriðar-
banns-samninginn, en þó eru
flestar likur taldar til ]>ess, að
svo verði. Samningurinn vei'ð-
ur ekki lagður fyrir öldunga-
deildina fyrr en að forseta-
kosningum loknuxn. Með því
móti verður auðveldara að
lialda málinu utan við flokka-
deilurnar. Búasf menn við, að
Borali, formaður utanríkis-
málanefndar öldungadeildar-
innar, leggi til að samningur-
inn verði samþyktur. Fylgis-
menn flotaaukningarinnar í
Bandaríkjununx vinna að því,
að tillögurnar um flotaaukn-
ingu, sexn öldungadeildin frest-
aði að ræða í vor, verði sanx-
þyktar áður en ófriðarbanns-
samningurinn verður lagður
fyrir öldungadeildina.
Landfarssátt í Aþenu.
Frá Aþenuborg er símað:
Rúmlega 150 þúsund íbúar
Aþenuhorgar erú haldnir den-
gue-veikinni. Atvinnulífið er
laniað. Áttatíu deyja daglega.
Kirkjumálaráiðstefna i Prag.
Frá Prag er simað: Kirkju-
málaráðstefna 42 landa lxefir
saniþykt áskorun þess efnis,
að livetja öll þau riki sem eru
í Þjóðabandalaginu, til þcss að
takmai’ka herbúnað samkvæmt
fyrirmælum laga Þjóðlbanda-
lagsins og lögleiða almennan
gerðardóm. Ráðstefnan skoi'-
aði ennfremur á kirkjuna í öll-
um þessum löndum að stuðla
að franxkvæmd í málinu.
Utan af landi.
—o—
Vestm.eyjum, 31. ág. FB.
Aflasala.
Skijx það, .er flutti veiði
dönsku dragnótabátanna til
Englands, kaupir nú fisk í ís
af eyjarskeggjunx, sem það
flytur út. Er hér eingöngu um
smábátaveiði að ræða.
Hafnarbætur.
í sumar hefir verið unnið að
endurhótum á lxafnargörðun-
unx. Var annar þeirra hreikk-
aður fram úr og steypt kring-
um lxausinn, en hinn (noi’ður-
•garðurinn) lengdur. Er þessu
ifrastar
ílar
éstip.
Sfmi 2292,
verki ekki enn lokið. Ennfrem-
ur lxefir verið unnið að því að
ná upp grjóti af hafnarbotnin-
um.
Vegabætur o. fl.
Vegir liafa verið lagðir að
Stói'liöfða og út á Torfmýri,
hvorttveggja með liliðsjón af
nýrækt þeirri, senx nú er urm-
ið að. Ilefir mikið af landi ver-
ið tekið til ræktunar í fvrra
og í ár.
Heyskapur
er í meðallagi og gi^igið vel.
Nýting hevja með hesta móti.
Fiskþurkun
hefir gengið ágætlega. Talsvert
selt af fiskinunx.
Dánarfregn og beilsufar.
Nýlátin er frú Guðrún Þor-
steinsdóttii’, læknis, í Valhöll.
Hfeilsufar er ágætt.
Nýi skólinn.
Athygli slxal vakin á auglýs-
ingu, senx birt er í blaðinu í
dag, um hipn nýja Gagnfræða-
skóla Reykvíkinga.
Eins og áður liefir verið frá
slcýrt í Vísi, liafa einstakir
menn liér í bæ stofnað skóla
þenna, til þess að sjá þeim
unglingunx fyrir gagnfræða-
mentun, senx ekki fá aðgang að
Mentaskólanum.
Unglingar þeii’, sem stóðust
inntökupróf í Mentaskólann í
vor, en gerðir voru afturreka,
vex-ða teknir próflaust í lxinn
nýja skóla, en inntökupróf
verður haldið yfir öðrum ung-
linguni, sem sækja um inn-
göngu, og fer það frarn fyrstu
daga októbermánaðar og verð-
ur sniðið. eftir inntökuprófi
Mentaskólans.
Skólinn fær liúsrúm í Iðn-
skólanum og kenslustimdir
verða- frá kl. 8 að morgni til kl.
2 eða 3 síðd. Skólaárið er frá
1. októher til 30. júní.
Að þessu sinni verður að
eins ein deild (fyrsti hekkur)
og þar verða kendar sömu
námsgreinir senx í 1. hekk
Mentaskólans, og sömu bækur
notaðar við kensluna.
Skólagjaldið verður 150 kr„
eins og í Mentaskólanum, en
skólinn mun að sjálfsögðu fá
styi’k úr hæjai’sjóði og ríkis-
sjóði, til þess að standast þann
kostnað, sem umfram verður
skólag'jöldin.
Skólanefnd liefir ráðið pró-
fessor Ágúst H. Bjarnason for-
stöðumann þessa nýja skóla
og er liann fyrir allra hluta
sakir ágætlega fallinn til þess
starfs. Má óefað treysta því, að
hann kappkosti í samráði við
skólanefnd að vanda svo til
kennaraliðsins, að þar verði
valinn maður í hverju rúmi.
Bæjaxfréttir
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 11 st., ísa-
firði 10, Akureyri 13, Seyðis-
firði 12, Vestmannaeyjum 10,
Stykkishólxni 11, Blönduósi 10,
Raufarhöfn 9, Hólunx í Horna-
firði 11, Gi’indavík 11, Þórs-
liöfn í Færeyjum 10, Juliane-
haah (í gærkv.) 8, Jan Mayen
5, Angmagsalik 4, Hjaltlandi 9,
Tynemotli 12 (engin skeyti frá
Kaupmannaliöfn). — Mestur
hiti iiér í gær 14 st„ minstur 9,
lirkoma 6,3 mni. — Stór loft-
vægislægð fyrir Suðvéstan
Íslaiiíi, eri lxæð yfir Bretlands-
eyjum. — Horfur: Suðvestur-
land, Faxaflói, Breiðafjörður:
I dag sunnan og suðvestan
kaldi, rigning. f nótt sennilega
allhvass sunnan. Vestfii’ðir og
Norðurland: I dag og nótt
suðvestan gola, þykt loft og
rigning öðru livoru. Norðaust-
urland og Austfirðir: í dag og
nótt suðvestlæg gola, víðast
þiirt. Suðausturland: í dag og
nótt sunnan og suðveslan gola,
dálítil rigning öðru liverju.
Skipafregnir.
Kari, flutningaskiþ, fór til Hest-
eyrar í gær. Tekur þar síldarmjöl.
Þýskur botnvörpungur, sem konx
hér inn vegna bilunar, fór xit í gær.
Gullfoss kemur til Kaupmanna-
hafnar í kveld.
Brúarfoss fór frá Vestmannaeyj-
um kl. i í gær, áleiöis til útlanda.
Lagarfoss fór frá Djúpavogi í
fyrrakvöld, á leið til útlanda.
Selfoss fer hé'öan í kveld vestur
og noröur um land, álei'öis til Hull
og Hamborgar.
Esja kom til Kópaskers í dag.
Goðafoss
fór héöan kl. 6 í gærkvöldi, vest-
ur og norður um land. Meöal far-
þega voru: Mr. Taylor, Magnús
Aöalsteinsson, Miss Rowe, Ó. T.
Sveinsson og frú, Jón Guðlaugs-
son, Vigfús Einarsson, Magmis
Magnússon, Vilhelnx Steinsson,
Þorkell Þorkelsson, Elías Pálsson
og frú, Magnús Brynjólfsson, El-
ísabet Jónasdóttir, Guörún Einars-
dóttir, Kristinsa Sigurgeii’sdóttir,
Óli P. Krstjánsson og frú, Karl
Magnússon læknir og frú, Jóhanna
Gunnarsdóttir, Rannveig Guð-
mundsdóttir, Brynh. Olgeirsdótt-
ir, Sigríður Snæland, Steinunn
Árnádóttir, Dröfn Snæland, Ásta
ólafsdóttir o. fl., o. fl.
„Pourquoi pas“,
rannsóknarskipiö franska, kom
hér inn í morgun, til þess að fá sér
kol o. fl.
Haust-útsölur
eru nú að hefjast í verslunum
bæjarins, eins og sjá má af aug-
lýsingum í blaðinu í dag.
Laxveiði
í Elliðaánum er lokiö í dag.
Vciðst mun hafa á níunda huudrað
laxa, og er ])<vö stóruni minna en
í fyrra.
Spegillinn
kemur út á venjulegum tíma 'Æ
morsfttn. ;