Vísir - 03.10.1928, Síða 2

Vísir - 03.10.1928, Síða 2
V í S IR Höfum fengið: Kerti: JESlue CPOSS, 6 í pakka. Hollandia, 8 - — Beacon, 86 - — Lifrarkæfa írá Steffensens Fabriker V* og Vs fcg- dósir* Nýkomið: SkautaF fyrlr fullorðna og börn 3 teg. nikkeleraðir og óniK.keier- aðir, mjög fallegar teg. — Ódýrt. A. Obenliaupt. Hann andaðist 26. sept. s. 1. að eins 44 ára að aldri. Gísli Guðmundsson var fæddur 6. júlí 1884 að Hvammsvík í Kjós. Foreldrar lians voru hjónin Jakobína JakobsdóttirfráValda- stöðum og (iuðmtmdur Guð- mundsson frá Hvítanesi. Flutt- ist Gisli með þeim á unga aldri til Reykjavikur. Var liann síð- an um nokkurra ára skeið hjá Jóni útvegsbónda Jónssyni i Melshúsum á Seltjarnarnesi. Gísli var starfsmaður mikill alla ævi og nam urigur gos- drykjtjagerð. Varð það til þess, að árið 1905 stofnsetti hann ásamt tveim mönnum öðrum, gosdrykkjaverksmiðjuna „Sani- tas“, eftir að hafa fullkomnað sig i iðn sinni í Svíþjóð. Fekk þá brátt notið sín hinn frábæri dugnaður hans og þrautseigja. Leið ekki & löngu áður en sá iðnaður hans útrýmdi að mun erlendum gosdrykkjum af ís- lenskum markaði, og var þó trúin á íslenskum iðnaðl lítt vöknuð í liug landsmanna á þeim árum. pað sem mesta at- hygli vakti í sambandi við þenn- an atvinnurekstur var, að gos- drykkirnir voru „gerilsneydd- ir“. Margir skildu það ekki þá, eða gerðu sér grein fyrir, livað það væri í raun réttri. En Gísli skildi hverja þýðingu það hafði fyrir Reykjavík, að þekking í þeim efnum yxi meðal álmenn- ings. peir, sem þekkingu höfðu, og vissu hversu mörgu var hér ábótavant, hvöttu Gisla mjög til þess að leggja stund á gerla- fræði. Og það varð úr, að hann sigldi til Kaupmannahafnar og iióf nám í þessari vísindagrein lijá kunnasta sýklafræðingi Dana, prófessor Salomonsen. Jafnframt lagði hann mikla stund á tungumálanám. Var honum mjög sýnt um það eins og annað. Eftir nokkura dvöl í Kaupmannahöfn leitaði hann suður á bóginn, og hélt áfram námi i pýskalandi. Og eftir að liafa verið hérlendis um hríð fór hann enn utan til Austurrikis og Frakklands. Að loknu námi er- iendis hélt liann heimleiðis. Ikiuðst Iionum þó allgóð staða erlendis, en hann hafnaði þeim frama og settist að liér lieima, því að hann vildi lielga íslandi alla krafta sína. Og verkefnin hér heima fyrir voru mikil og mörg. Vöktu rannsóknir Gisla þegar mikla athygli, sérstaklega rannsóknir lians á skyri og mjólk, og síðar á saltkjöti og fiski. Hafa þessar rannsóknir hans komið að mikl- um notum og ýmist bætt fram- leiðsluna eða kveðið niður gamia lileypidóma. pegar gerladeild var stofnsett við efnarannsóknarstofuna, var Gísli sjálfkjörinn tii aðtakahana að sér. Við fráfall Ásgeirs heit- ins Torfasonar 1916, tók hann einnig að sér forstöðu efnarann- sóknarstofunnar, og hafði þa'ð start með liöndum til ársins 1921. Vita víst fáir, nema nán- ustu vandamenn hans og vinir, hversu. mikið liann lagði á sig þau árin. Erlendis liafði liann unnið á fullkomhum rannsókn- arstofum, og haft öll áhöld og tæki, sem hendinni þurfti til að rétta, eo liér var alt á byrjunar- stigi, og varð liann því að a'fla sér ýmissa nauðsynlegra tækja fyrir eigin reikning. Eignaðist liann á þann hátt vandað safn rannsóknartækja, sem hann notaði æ síðan. Gisli hafði mikinn hug á, að Iiér kæmist á fót sem fulikomn- ust framleiðsla í sem allra l'lest- um greinum. Fyrsta tilraun hans hafði tekist mæta vel. Á mörgu var hægt að byrja, því að fátt hafði verið reynt. Hon- um var Ijóst, að fyrsta skilyrðið til þess, að íslenskur iðnaður gæti þrifíst, væri það, að varan yæði jafrigöð og sú erlenda, og þó helst hetri. Merkilegt spor i þessa átt var stigið 1919, er smjörlíkisfram- leiðsla var hafin hér á landi. Gísli hafði unnið að undirbún- ingi þess fyrrtæld's með Jöni lieitnum Kristjánssyni prófes- sor, og einn eftir að hans misti við. Fór sú framleiðsla vel af stað, og hefir blömgast ágæt- lega. Mun nú lítið flutt af er- iendu smjörlíki til landsins. — GísK lieitirin vann að því, að enn; fleiri vörutegundir væri fram- leiddar liér, og lagði mikla stund á að vandað væri sem mest til alls. Hitt lét hann sig síður skifta, hvort Iiann bæri sjálfur nokkuð urbýtumv Hazm leit fyrst og fremst á hag allrar þjóðarinnar. Gísli gerlafræðingur var mik- ill gleðímaður i vina hóp, vin- fastur og fastTieldinn víð alt, sem gamalt er og gott. Hann var altaf reiðubúinn að liðsinna hverjum þeim, er til hans leit- aði. Eignáðist hann því, sakir mannkosta sinna og drenglynd- is marga vini, sem munu lengi minnast hans.. — prátt fyTÍr það, þó að liann ynni mjög mikið, gaf hann sér þó jafnan nokkurn tíma til lesturs. Fylgd- ist hann einkum mjög vel með i öllu því, er laut að fræðigrein Jians. Hann unni íslenskri sagn- fræði og var vel að sér í forn- sögum vorum. Hann ritaði og allmikið. Hafa, auk skýrslna um sérstök rannsóknaratriði, viða birst greinir eftir hann. Mjólk- urfræði eftir hann kom út árin 1918 og 1921, allstórt rit og vandað að efni. í félagslífi tók hann mikinn þátt. Meðan hann dvaldist í Melshúsum, var liann formaður Framfarafélags Seltirninga og einnig eftir að hann var alflutt- ur til Reykjavíkur. Naut hann mikils trausts þar, og má m. a. marka það af því, að hann, lið- lega tvítugur að aldri, var kjör- inn í skólanefnd Seltjarnarnes- hrepps. Var þó um það skeið nóg reyndra manna til að sldpa slík sæti. Átti hann mikinn þátt i því, að ráðist var í að reisa hið nýja skólahús þar. Gísli var söngvinn maður að eðlisfari og liafði yndi af hljóð- færaslætti. Aflaði hann sér og nokkurrar þekkingar á því sviði. Mahogni í handpið ódýrast í bænum. Hjálmar Þorsteinsson, sími 1956« Giimmístlmplap eru búnir til ( Félagsprentemiðjunnl. V&ndaCir og ódýrir. Hélt hann uppi söngflokld í Framfarafélaginu og var hvata- maður að stofnun kariakórs í> Kristilegu félagi ungra manna og var einn af áliugasömustu meðlimum félagsius. En störf hans voru svo mikil og tíma- frek, að hann fekk ekki tóm tiT að gefa sig að slíku svo sem Iiann liefði viljað. Síðustii fjögur árin var Gísli formaðar Iðnaðarmaunafélags- ins. Hleypli liann nýju lífi í þann félagsskap, og gerðist margt merkilegt í sögu félags- ins þann stutta tíma. Má þan til neí'mt Iðnaðarlögin, sem liann átti mikinn þátt i, og Timarit- ið, sem hann sá um útgáfu á. pá má og nefna baðstofu félágs- ins, og var hann einn liinn helsti Iivatamaður þess, að hún yrði reist. Hafði liann mikl'a tru á iðriaðarstéUinni og vildi' liefja veg liennar í öllum greinum. Árið 1912 kvæntist Gíslí sál- u gi Halldóru pórðardótUr frá: Ráðagerði, ágætri konu. Eign- uðust þau tvö börn, Guðrúnu og, Guðmund. Gísli Guðmundsson var merkilegur maður fyrir margra hluta sakir, og frábær að drenglund og mannkostum. Hann var óvenjulega framsæk- inn maður og starfshugurinn óbilandi. Hann var lmgsj óna- inaður miklu meiri en alment gerist og leitaðist við aði koma Iiugsjónum sínum i fram- kvæmd, enda varð lionum mikið ágengt. Skilur hann nú við mikið starf og gott, en vin- ir hans og allir þeir, er nokkur kynni liöfðu af honum, horfa á eftir honum með söknuði. Hljómsveit ReykjaVíkur. 1. Hljómleikap 1928—29. Smmudaginn 7. okt. kl. 3 e. h. í Gamla Ríó. Stjórnandi: PÁLL ÍSÓLFSSON. Einleikari: EMIL THORODDSEN. Aðgöngumiðar seldir í Bókaversl. Sigf. Eymunds- sonar, Hljóðfærahúsinu og hjá Katrínu Viðar. Verð kr. 2.50. H áskólasetnin g fór fram í gser, og hófst athöfn- ihi í, neSri deildarsal Alþingis kl. i; e-.. h. Dr. Ágúst H. Bjarnason pvóíessor er rektor þessa árs, og : hélt hann selrringarræöu. Mintist: fývst prófessors Haralds Níelsson- ar og starfsemi hans fyrir liáskól- ' atim. Heiöruöu menn minningu | hans með ]>ví að standa upp. Því ; næst mintist hann og þakkaöi gjöf, er skólamnn barst frá Canadá i I fyrra, er íslenskur daglaunamaður þar, Jöhann Jónsson, arflfeiddi skótann aö eignum sínum, nál. 20 þús. kr. En aðallega snerist ræöa rektors um stúdentafjöldairn og- aöstreymiö að e mb æ tt a dei 1 duni: háskólans, og sagði hann rtarlega'. frá afskiftum háskólaráös af þvr máli í fyrra. Kvartaði rektor mjög undan húsnæðisleysi skólans og kom einnig með nokkrar tillögur til breytiriga á stjórru haiis. Loks bar hann fram ániaðaróskir- til nýrra háskólaborgara, en aö þessu sinni höföu ekki irmritast nema 14 nýir stúdentar, meiri hluti þeirra Vetrarkápnr konur

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.