Vísir - 27.03.1931, Blaðsíða 2

V I S 1 K
XJtiföt á börn
eru nú í niiklu úrvali hjá Prjónaslofunni
Malín Varan er alj)ekt fyrir gæði. GeriS
svo vel að lita inn fyrir páskana á Lauga-
vegi 2015. -- Gengið inn frá Klapparstíg.
wæ&'saatíffiss
| jiiiiliíia laliolisiliillir. |
Dáin 18. mars 1931.
—o—
ÞacS var mörgum árum áður
en eg kyntist Jakobinu heitinni
Jakobsdóttur, að eg heyrði
Jiennar getið sem ágætustu
mannkosta konu. Og síðar, er
eg kyntist lienni, fékk eg fulla
vitneskju um, að jiar var um
sannindi að ræða. Bestu kostir
fóru saman hjá lienni: gest-
risni og liispursleysi, góðvild og
gjafmildi, svo að fáum má til
jafna. Það var vist ekkert í
eigu hennar, sem hún vildi eigi
til leggja, ef hún liélt að hún
gæti glatt einhvern. Og jiað var
sama hver i hlut átti, ef um
I)ág kjör var að ræða. Hún gat
eigi til þess vitað, að nokkur
Jiði, án jiess að lnin reyndi að
bæta úr því á cinhvern Jiátt.
Hún vildi lieldur líða sjálf og
neita sér um ýms þægindi, ef
hún fékk hætl úr bágindum
annara.
Eigi gat hjá þvi farið, að
kona með skaj)gerð frú Jakoh-
inu yrði vel til vina. Var lield-
ur ekki l)etra annarstaðar að
koma en til hennar, fyrir j)á,
er gleði eða sorgum höfðu mæ.tt.
Því að eins og hún fann inni-
lega til með þeim, sem l)ágt
áttu, gaí hún hjartanlega glaðst
öfundlausri gleði yfir velferð
annara, en }>að er talið með
mestu dvgðum, sem mann má
prýða.
Frú Jakobína naut sín vel
heima og lieiman. Það var alt-
af hjart og tignarlegt um hana.
Virtist vel eiga við hana, sem
Matthias kvað:
Viðar en j siklings sölum
svanna fas er prýði glæst;
mörg í vorum djúpu döhpn
drotning hefir hónda fæðst.
Jakohína var fædd á Valda-
stöðum í Laxárdal i Kjós, 3.
nóvember 1857. Foreldrar
hennar voru hjónin Jakoh Guð-
laugsson frá Hurðarhaki og
Guðbjörg Guðmundsdóttir ljós-
móðir frá Valdastöðum. Árið
1878 giftist hún eftirlifandi
manni sinum, Guðmundi Guð-
mundssyni frá Hvítanesi í Kjós.
Byrjuðu þau húskap á Hvíta-
nesi, en fluttu eftir nolckur ár
að Hvammsvik og hjuggu þar
til ársins 189(5, að j)au fluttust
til Reykjavíkur, og hafa þau
dvalist hér siðan.
Þeim lijónum varð margra
harna auðið, en skarð hefir
komið i þann hóp, og tilfinnan-
legast, er jiau mistu tvo upp-
komna syni, Guðmund ski])-
stjóra (d. 1918) og Gísla gerla-
fræðing (d. 1928). Önnur börn
þeirra hjóna eru: Frú Guð-
riður, ekkja Jóseps heitins
Magnússonar trésmiðs, frú
Guðbjörg Kolka í Vestmanna-
eyjum, frú Ingibjörg á Jaðri
í Garði, Loftur ljósmyndari
og urigfrú Fríða, sem er i for-
eldraliúsum.
Jakobína varð aðnjótandi ást-
ar og virðingar allra, sem henni
kyntust, og j)á sérstaklega hemi-
ar nánustu.
II. II.
Símskeyti
Berlín, 27. mars.
United Press. FB.
Þýska rikisþinginu frestað.
Ríkisjiingið hefir við lokaum-
ræðu samþykt frumvarp, sem
heimilar stjórninni endurskoð-
un toll-laga, án þess að málið
sé rætt á l>ingi. Frumvarpið \ar
samþykt með 285 atkv. gegn 82.
Þingfundum frestað til jæss 13.
október.
Dublin 2(>. mars.
Unitéd Press. - FB.
Tim Healy látinn.
Látinn er af hjartabilun
fvrsti landstjóri írska fríríkis-
ins, Tim Healv.
Vínarborg 27. mars.
United Press. - FB.
Þýskalandsför Schurffs.
Opinberlega er tilkynt, að
Schurff fari ekki til Berlín til
jiess að ræða um tollmálasamn-
inginn, Iieldur liafi för hans
verið löngu ráðgerð og sé farin
í því skvni að samræma hegn-
ingarlög Þýskalands og Austur-
ríkis.
Kalkútta 2(i. mars.
United Press. - FB.
Óeirðirnar í Indlandi.
Samkvæmt seinusíu fregnum
frá Cáwnpore biðu 112 menn
bana í óeirðunuin, en 500 særð-
ust. Bardagar halda áfram. Til-
raunir hafa verið gerðar lil
þess að kveikja i* horginni.
Fjöldi íbúanna hefir lagt á
flótta. Herlið er á verði á öll-
um götum horgariimar.
Utan af landi.
Siglufirði 2(i. mars. FB.
M.s. Njál rak upp í Neskrók,
að þvi er virðist lítið brotinn.
Er von um, að hann náist út.
Talsverð snjókoma i nótt og
í dag.
Karlakórinn Visir söng í Bió
i gærkveldi, fvrir fullu húsi,
m. a. lag úr hátíðakantötu pró-
fessors Bjarna Þorsteinssonar,
við mikinn fögnuð áheyrenda,
enda var tónskáldið kallað
fram og íiylí af söngvurum og
áheyrendum.
Frá Alþingi
í g æ r.
Efri deild.
1. Frv.' til laga itm byggingu
fyrir Háskólann, var til 3. umr. Það
var samj). og sent neðri deild.
2. Frv. mn bókasöfn prestakalla
var vísað til 3. umr. með nokkrum
smábreytingum, m. a. skýrt fram
tekið, að bókanefnd skuli ekki fá
jióknun fyrir starfa sinn.
3. Frv. um breyting á lögmn nm
laun cmbœttismanna. Er jiað j)ess
efnis, að framlengja ákvæðin um
dýrtiðaruppbót starfsmanna ríkis-
ins til ársloka 1933. Fjárhagsnefnd
flytur frv. eftir ósk fjármálaráðh.
Jón Baldvinsson hafði orð fyrir
nefndjnni og skoraði á stjórnina,
eins og oft hefir verið áður gert,
að endurskoÖa launalögin hið allra
bráðasta. Fjáwnálaráðherra kvaðst
engu geta lofað um j)etta, enda ó-
víst, hvort hann tórði í ráðherra-
sæti eftir kosningarnar í suntar. Og
í öðru lagi væri erfitt að semja ný
launalög, með’an gengismálið væri
óútkljáð.
4. Frv. itm heimild til að veita
Jóni Þorl. Jósefss. skírteini til vél-
stjórnar, var vísað til 2. umr. og
allsherjarnefndar, og sömul. frv.
um greiðslu verklcaups.
Um tillögu til þingsályktunar út
af lokun íslandsbanka var ákveðin
ein umr. Þessa till. flytur Erlingur
og er hún svohljóðandi: „Efri deild
Aljiingis ályktar að skora á ríkis-
stjórnina að leggja fram fyrir j)ing-
ið helstu skjöl j)au og skilríki, er
sýna tildrögin að lokun íslands-
banka.“
.Kemur till. j)essi til umr. í dag.
Neðri deild.
r. Frv. um utanfararstyrk prcsta
var til 3. umr. Það var samjrykt og
endursent efri deild.
2. Frv. til laga um verðtoll. 2.
umr.
Haraldur og Héðinn flytja marg-
ar breytingartillögur við frv. Fara
þær i ]>á átt, að lækka tollana að
miklum mun. Þann tékjumissi, er
ríkissjóður jrannig yrði fyrir, vilja
þeir vinna upp með hækkun tekju-
og eignarskatts og með fasteigna-
skatti.
Halldór Stefánsson var fram-
sögumaður fjárhagsnefndar. And-
mælti hann tillögum jæirra Héðins
og sagði, að allur grundvöllur væri
fallinn undan þeim, j)ar sent frv.
um tekju- og eignarskatt hefði ver-
ið sarnþ. út úr óeildinni og breyt-
ingartillögur jieirra við frv. drepn-
ar.
Ennfremur taldi Halldór réttlát-
asta gjaldstofninn, að leggja toll á
óhófsvörur, sent menn jiyrftu ekki
með.
Haraldi fanst Halldór hafa all-
kynlegar skoðanir á ])ví, hvað væri
óhófsvörur, ]>vi að margar jiær
vörutegundir, sem hæst væru toll-
aðar, væru hreinar nauðsynjavörur.
En iit af orðum Halldórs um að
grundvöllurinn væri fallinn undan
breytingartillögunum, j)á sagðist
Haraldur í till. sínum ekki taka til-
lit til j)ess, livort ríkissjóður biði
af því halla eða ekki: hann liefði
bent á leið til að vega upp á móti
tekjumissinum. Það hefði meiri
hlutinn felt, og Hann um það.
Þá ])ótti sumum keiina of mikið
verndartollastefnunnar í frv. Töl-
tiðu Magnús Jósson og Jón Auðun
eindregið gegn henni og sáu engan
hvítan blett á þeirri stefnu. Hún
3'rði til ]>ess eins að hækka vöru-
verð i lándinu, og færi j)vi illa á.
að sömu menn, sem mest ósköpuð-
ust yfir dýrtíðinni í Reykjavík,
skyldu enn vilja auka hana með
verndartollum. Enda væri háskalegt
fyrir okkar atvinnulíf. ef aðrar
þjóðir, sem við skift'um við, svör-
iiðu i sama tón, með tollvernd.
Pétur Ottesen og Halldór Ste-
fánsson tölclu hinsvegar skylt, að
ríkið ætti að hlúa að innlendri frant-
leiðslu og styrkjr hana í samkepn-
inni við útlendan varning.
Þá var og deilt um, hvort halda
skyldi tvennskonar tolli, eins og nú
ustn málefnin verða oft útund-
an, en önnur, sem Jjola bið svo
árum skiftir, eru sett á fylk-
ingarbrjóst framkvæmdanna.
Fyrir áramótin þurfti að
segja uj)p símasamningi ríkis-
ins við „Mikla Norræna“, ef
ekki ælti samningurinn að haida
áfram um næsta tveggja ára
skeið. Væri sanmingnum ekki
sagl upj), voru landsmenn j)egj-
andi bundnir áfram við hinn af-
dankaða, marélna sæsíma. Þeir
j)urftu að biða tvö ár eftir að
fá það simasamband, sem flest-
ar J)jóðir hafa nú telcið i þjón-
ustu sína. Og jxdr urðu nauð-
ugir-viljugir að greiða jiann háa
slcatt, sem hið erlenda rilsima-
félag tekur. fyrir notkun sæ-
sima, sem er gamall og gallað-
ur og viðskifti j)jóðarinnar hafa
fyrir löngu fullgreitt.
En samningnum var ekki sagt
upp.
í lok desemhermánaðar síð-
astliðinn, ritaði eg grein i Jietta
blað um talsamband við útlönd.
Leitaðist eg við að sýna fram á,
að fáum J)jóðum væri* meiri
nauðsyn en Islendingum, að fá
talsamband við umheiminn.
Lega landsins veldur því, að öll
skifti vor við aðrar j)jóðir ganga
seinl og eru erfið, ef borið er
saman við hlutskifti annara
menningarj)jóða í j)eim efnum.
Þess vegna er allt Jiað athyglis-
vert, sem dregið getur úr fjar-
lægðinni og' fært oss nær þeim
þjóðum, sem viðskifti vor bein-
asl til. Vér liöfum ekki efni á,
að snúa blinda auganu að neinu
J)ví, sem gerir auðveldari við-
skiftin út á við.
Hinum erlendu viðskiftum
landsmanna, sem afkoma þjóð-
arinnar er að miklu leyti undir
komin, er nú jafnmikil nauð-
syn á að fá talsamband við út-
lönd, eins og þeim var 1906 að
fá ritsimann. í flestum menn-
ingarlöndum heimsins er nú tal-
ið jafn nauðsynlegt að hafa tal-
samband lil fjarlægra landa,
eins og að hafa talsima innanl.
væru, vöru(j)imga)tolli og verðtolli.
eða taka upp verðtollinn einan, eins
og lagt er til í frv. Voru Pétur
og Jón Auðun mjög fylgjandi fyrri
leiðinni.
Umræðúnni varð lokið, en at-
kvæðagreiðslu frestað jrangað til í
dag.
Á J)ví erfiða ári, sem þjóðin
er nú að brjótast í gegn um
með sinni vanalegu þrautseigju,
hefði henni fátt verið rétt þarf-
ara lil stuðnings og afturbata
en talsamband við útlönd. I nán-
ustu framtíð, og liklega fyrr en
margan grunar, munu brevtast
að ýmsu leyti framleiðsluliætt-
ir vorir. Breyttar söluaðferðir
verða nauðsynlegar. Nýir mark-
aðir verða að eins unnir með
aðstöðu, sem ckki er verri en
keppinautanna. Til jtess að vór
getum selt afurðir vorar á
heimsmarkaðinum með sæmi-
legum árangri, verður fjarlægð-
in að hverfa. Vér getum ekki
færl landið suður á bóginn, en
vér getum talað frá Faxaflóa tH
Miðjarðarhafs og fengið svar
11111 leið og örðinu er slept.
í vetur áttu landsmenn kost
á, að slíkar ráðstafanir yrði
gerðar um leið og sagt væri
upp samningi við „Mikla Nor-
ræna“. Hefðim vér J)á orðið
lausir við hinn gamla og
ótrygga ritsíma, en fengi'ð í stað-
inn fullkomna nýtísku stöð, er
annast gat simskeytasendingar
og samtöl til útlanda. En saxnn-
ingnum var ekki sagt upp. Var
slíkt liin mesta óheillaráðstöfuu
og að J)ví er virðist, algerlega
ástæðulaus.
Þtau riki, sem vér höfum mest
símaskifti við, munu hafa ver-
ið reiðubúin að gera samninga,
er trygðu J)að, að hægt hefði
verið að lækka símskeytagjöld
til útlanda um að minsta kosti
10% frá j)ví sem nú er. Sam-
kvæmt skýrslu Landssíinans
1929, mundi sú lælckun nema
alls 51 þúsund krónum á ári.
Sú fjárhæð rennur nú í vasa
hins erlenda ritsimafélags. Fær
J)að að ój)örfu 100 þúsund kr.
úr vasa landsmanna næstu tvö
ár um leið og þeir verða að gera
sér að góðu að nota mar-rotinn
ritsíina eingöngu.
Flestir landsmenn munu hafa
búist við, að hinum gamla síma-
samningi nnindi ver'ða sagt upp
í dajj og á morgun
verða vor- og sumarkápur, sem til eru frá 1930,
seldar fyrir gjafverð, frá 15 kr. stk.
Á sama hátl verður það, sem el'tir er af eldri
kjólum, selt fyrir sama sem ekkert.
Þetta er alveg’ sérstakt tækifæri, þar sem að eins
efnið í þessar .l’líkur mundi kosta mun meira
en öll flíkin nú.
Tveggja ára bið.
Kynlegt er það, iiversn J)örf-