Vísir - 15.08.1932, Blaðsíða 3

y isir
sem nú heitir Galisía og Portú-
gal. Á allri norðurströndinni og
um miðbik landsins runnu þjóð-
flokkar þessir saman, en þó bar
meira á íberum, og gengu þeir
undir nafninu Keltíberar í forn-
um ritum.
Fönikar tóku fyrst að venja
komur sínar lil Spánar á elleftu
öld f. Kr. Fyrir þeim vakti ekki
annað en auðgast á verslun
sinni við landsmenn. Þeir hættu
sér ekki langt inn i landið, en
létu sér nægja að reisa viggirt-
ar borgir og verslunarstöðvar á
ströndinni (suður- og austur-
strönd skagans), þar sem böfn
var góð. Ein af þeim borgum
var Cádiz, sem nú er ein af
stærs tu s j óverslunarborgum
Spánar. Föníkar kendu lands-
mönnum leturgerð og mynt-
sláttu. Grikkir höfðu einnig
djúp ábrif á menningu þeirra.
Þeir komu til Spánar í verslun-
arerindum eins og Fönikar og
settust að i Katalóníu, Valencíu
og Galisiu og finnast þar enn
menjár um veru þeirra.
í fjórar aldir réðu Karþagó-
borgarmenn yfir Spáni. En er
öðru púnverska striðinu lauk,
höfðu þeir orðið að yfirgefa
landið, sem þá komst smám
saman undir yfirráð Rómverja.
Allar þessar austrænu þjóðir
höfðu mikil menningaráhrif á
ibúa Spánar, útbreiddu tungur
sínar og trúarbrögð, lcendu
]þeim bandiðnir, listir, notkun
peninga og leturgerð, og minna
íberisku stafirnir á föníska letr-
að, enda þótt enn hafi ekki tek-
ist að ráða þá til hlitar. Alt til
’þess tíma, er Rómverjar lierj-
mðu á Spáni, eða 200 árum f.
Ilvr,, var ekki um neinar veru-
'legar bókmentir að ræða með
‘.Spánarbúum. Þó er þess getið
í fornum annálum, að íberísku
ættkvíslirnai', er bjuggu þar
cer nú lieitir Andlúsía (Túrde-
'tanar og Túrdúlar) bafi verið
lalllangt komnir í menningu,
liafi stundað akuryrkju, iðnað
»og verslun og auðgast mikið.
Sagt er og, að hjá þeim hafi rit-
ment verið á háu stigi, að þeir
\hafi átt sögur og annála, kvæði
og lagasöfn í bundnu máli, sem
|þá voru 6000 ára gömul. En
fekkert af þvi hefir varðveist til
vorra daga. Aftur á móti eru til
áletranir margar — um 100 að
tölu — frá íberisku tímunum,
grafnar í stein og málm, á pen-
inga o. s. frv. Það vita menn
nú, að með Iberum liafa verið
miklir listamenn. Sönnun þess
er ekki að eins hin aðdáanlega
inynd frá Elche, hcldur ótal
margar aðrar höggmyndir, út-
skornir munir og málaðir, sem
fundist liafa í Cerro de los Sant-
os og víðar. Og þar sem „mær
in frá Elche“ ber af öllu öðru,
er varðveist hefir frá íberísku
öldinni, er við hana kent þetta
fyrsta tímabil í menningarsögu
Spánar.
Þórh. Þorg.
Skinnaútflutningurinn.
Af söltuöum skinnum "voru
flutt út í júlímánuði síðastliðn-
um 2,090 lcg., verð kr. 620, en á
timabilinu jan. — júli 7,271
kg., verð kr. 4,000. Á sama tíma
í fyrra 34,135 kg., verð kr.
16,890. Af rotuðum skinnum
voru flutt út á timabilinu jan.-—,
júlí 36,070 kg., verð kr. 55,100,
en á sama tíma i fyrra 23,925
kg., verð kr. 41,750. Af hertum
skinnum voru flutt út í júli s. 1.
170 kg., verð kr. 1000, en á
fímabilinu jan.—júli 720 kg.,
verð kr. 4,890. Á sama tíma í
fyrra 2,139 kg., verð kr. 9,800.
Veðrið í morgun.
Hiti i Reykjavík 12 stig, ísa-
firði 9, Akurevri 14, Seyðisfirði
13, Vestmannaeyjum 12, Stykk-
ishólmi 12, Blönduósi 14,
Raufarhöfn 12, Hólum í
Hornafirði 10, Færeyjum 9,
Julianehaah 9, Jan Mayen 5,
Hjaltlandi 12, Tynemoutli 14 st.
Skeyti vantar frá Grindavík og
Angmagsalik. Mestur liiti hér í
gær 14 stig, minstur 9 st. Úr-
koma 2.9 mm. Sólskin 0.3 st.
Yfirlit: Lægð fvrir vestan land
á lireyfingu norðaustur eftir.
Hæð yfir Rretlandseyjum og
Norðurlöndum. Horfur: Suð-
vesturland, Faxaflói, Rreiða-
fjörður: Sunnan og suðvestan
átt, sumstaðar allhvast. Þoku-
loft og rigning fyrst, en síðan
skúrir. Vestfirðir: Rreytileg átt.
Þokuloft og rigning. Norður-
land, norðaustiu’land: Sunnan
átt. Víða allhvast. Rigning öðru
hverju. Austfirðir, suðaustur-
land: Allhvass á sunnan. Rign-
ing.
Prestskosning
fór fram að Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd fyrra sunnudag.
Atkvæðatalning hefir nú farið
fram. Síra Sigurjón Guðjónsson
var kosinn lögmætri kosningu.
Níræðisafmæli.
NíræS verður á morgun Kristín
GuSmundsdóttir, ÓSinsgötu 21.
Guy Thorne,
hreskur botnvörpungoir, kom
inn í gær. Skipið haföi fengið
2000 körfur ísfiskjar. Þrír skip-
verjanna voru með væga innflú-
ensu. Skipstjórinn er íslenskur
maSur, GuSni Pálsson.
Skip Eimskipafélagsins.
Brúarfoss er væntanlegur hing-
aö í fyrramáliö, frá útlöndum.
Skipið er með goo smál. af vörum.
Farþegar eru 20—30. GoSafoss er
væntanlegur að vestan og norSán
á morgun, sennilega fyrir hádegi.
Gullfoss er væntanlegnr til Kaup-
mannahafnar í dag. Lagarfoss er
á Vopnafirði. Dettifoss er væntan-
legur til Hull i dag, á leið hingaS.
Selfoss er á Akureyri.
E.s. Esja ';S ’
kom úr Hval fjarSarferSinni i
gærkveldi. AS eins eina smá skúr
gerSi á meðan skemtiferðarfólkið
var á landi. Skemtu menn sér hiS
besta. Þátttakendur í förinni munu
hafa veriS um 400—500.
E.s. Suðurland
kom úr Borgárnesi í gærkveldi.
Aðalstöðin.
Þorsteinn Þorsteinsson, forstjóri
Litlu bifreiSastöSvarinnar, hefir
keypt bifreiSastöSina ASalstöSin
og hefir þegar tekiS viS henni.
VerSur húti rekin áfram meS sama
fyrirkomulagi og áSur.
Otvarpið í dag.
10,00 Veðurfregnir.
12,15 Hádegisútvarp.
16,00 Veðurfregnir.
19.30 Veðurfregnir.
19,40 Tónleikar: Alþýðulög
(Útvarpskvartettinn).
20,00 Klukkusláttur.
Einsöngur (Jón Guð-
ntundsson).
Fiðlusóló.
20.30 Fréttir.
Músik.
E.s. Esja
fer i hringferS í kveld. Á meS-
al farjæga verSa veSurfræSing-
arnir, sem verSa á Snæfellsjökli í
sumar í athuganaskyni.
Gengið í dag:
Sterlingspund ......kr. 22,15
Dollar.............. — 6,38
100 ríkismörk.......— 152,30
— frakkn. fr......— 25,22
— belgur .......... — 88,55
— svissn. fr......— 124,72
— lirur............ — 32,85
— pesetar ......... — 51,79
— gyllini ......... — 257,66
— tékkósl. kr. ... — 19,06
— sænskar kr. ... — 114,06
— norskar kr. ... — 111,10
— danskar kr. ... — 118,39
Gullverð
ísl. krónu er nú 58,49.
Fisktökuskip
fór héSan i gær áleiSis til Spán-
ar og Portúgal. MeS skipinu tóku
sér far þr j ár stúlkur, ungfrú
Foss, til Englands, en ungfrú Sól-
veig- Sveinbjamardóttir og ung-
frú Edwald til Spánar. Koma Jtær
aftur á Jtessu sama skipi, sem flyt-
ur saltfarm í næstu ferS sinni hing-
aS til lands.
Glensbróðir
og Sankti Pétnr.
Æfintýri.
Glensbróðir var dáti í lierliði
og þótti hreystimaður á sinni
tið, en með þvi að öllum ófriði
linti var öllum dátum veitt
lieimleyfi og Glensbróður með,
og var honurn ekkert fengið til
ferðarinnar, nema dálitið brauð
og fjórir tíeyringar og með
þetta lagði hann af stað. En
Sankti Pétur liafði tekið á sig
stafkarls gerfi og sest á veginn
og bað Glensbróður um ölmusu.
„Blessaður maðurinn,“ sagði
Glensbróðir, „hvað á eg að gefa
þér? Eg er ekki nema veslings
dáti, sem kominn er úr herþjón-
ustu og hefi ekki nokkum hlut
nema þetta litla brauð og fjóra
tíeyringa, og þegar það er búið
verð eg að lifa á ölmusu eins og
þú. En eg skal samt gera þér dá-
litla úrlausn.“
Þar með skifti hann brauðinu
i fjóra liluti og gaf postulanum
einn hlutann og einn tíeyring-
inn. Sankti Pétur þakkaði hon-
um fyrir og fór leiðar sinnar,
og settist svo i annað og þriðja
sinni við veginn í stafkarlsgerfi,
en aldrei þó i sömu manns-
myndinni. Glensbróðir svaraði
Iionum í hvert skifti eins, og
gaf lionum í hvert skifti fjórða
hluta hrauðsins og einn tieyr-
ing. Nú átti Glensbróðir ekki
eftir nema einn fjórða hluta
brauðsins og einn tíeyring.
Með Jjetta fór liann í veitinga-
hús eitt, át brauðið og keypti
sér bjór fyrir tíeyringinn. Síðan
hélt hann leiðar sinnar. Rétt á
eftir keinur Sankti Pétur á móti
honum og er Jjá i liki dáta, sem
kominn er úr herbiónustu, og
ávarpar hann þannig:
„Góðan daginn, kunningi!
Geturðu ékki gefið mér brauð-
bita og svo sem einn tieyring
til að kaupa mér bjór fyrir?“
„Bará Jjú hefðir komið fyr,“
svaraði Glensbróðir og sagði
honum alt sem farið hafði; „en
nú er eg allslaus og sért Jjú eins
Jjá getum við háðir bónhjargast
i sameiningu.“
„Nei,“ segir Sankti Pétur,
„þess gerist engin Jjörf, eg kann
dálítið til lælcninga og með Jjví
get eg unnið mér svo mikið inn,
sem eg Jjarf til viðurværis.“
„Já,“ svaraði Glensbróðir,
„Jjað er nú gott fyrir þig, en eg
kann ekkert í Jjess konar, svo eg
verð Jjá að betla einsamall.“
„Nú, komdu Jjá með mér,“ sagði
Sankti Pétur, „ef mér fénast
eitthvað, Jjá skalt þú fá lielm-
inginn.“
„Það er eg vel ánægður með,“
sagði Glensbróðir. Þvi næst fóru
Jjeir báðir saman leiðar sinnar.
Ekki leið á löngu áður en Jjeir
lcoinu að bóndabæ og heyrðu
Jjar inni hljóð og vein. Þeir fara
inn og hitta mann, sem er sjúk-
ur og að fram kominn, en kon-
an situr hjá honum grátandi.
„Hættið Jjessu voli og veini,“
sagði Sankti Pétur,“ eg skal
lækna manninn.“
Hann tók Jjá smyrslahauk
upp úr vasa sínum, reið á mann-
inn smyrslunum og gerði liann
heilbrigðan i sama vetfangi, svo
að liann stóð upp og var alveg
jafngóður. Hjónin kölluðu upp
yfir sig af fögnuði:
„Hvernig eigum við að launa
yður? Hvað eigum við að láta
yður i té?“
En Sankti Pétur vikli ekkert
liafa. Glensbróðir hnipti Jjá í
hann og sagði:
„Vertu ekki að Jjvi ania,
taktu við þvi; við þurfum Jjess
með!“ Að endingu kom bónda-
konan með lamb og bað Sankti
Pétur blessaðan að þiggja Jjað
af sér, en hann vildi Jjað með
engu móti. M hnipti Glensbróð-
ir aftur í liann og mælti:
„Taktu við Jjví, kjáninn þinn,
eg held okkur sé ekki vanjjörf
á því.“
„Jæja Jjá,“ sagði Sanlcti Pét-
ur,“ eg skal þiggja lambið, en
Jjú verður að bera Jjað!“
„Hægast er Jjað,“ sagði Glens-
bróðir og lvfti lambinu upp á
öxl sér. Eftir Jjað fóru Jjeir leið-
ar sinnar og komu i skóg. Þá
segir Glensbróðir við Sankti
Pétur:
„Líttu á, liérna er fallegur
blettur; eigum við ekki að
steikja lambið hérna og eta
Jjað?“
„Það má vel vera,“ sagði
Sankti Pétur, „en eg kann elclci
að steikja. Þá gerðu Jjað eins og
Jjú best getur, en eg ætla að
vera á gangi á meðan Jjangað til
lambið er fullsteikt, en Jjú mátt
ekki fara að snæða fyrr en eg
er kominn aftur; eg slcal vera
kominn aftur i tæka tíð.“
„Far þú bara,“ sagði Glens-
bróðir,“ eg skal annast liitt.“
Þá gekk Sanlcti Pélur hurt, en
Glensbróðir slátraði lambinu,
tók viðarteinung, stakk lambs-
skrolcknum upp á hann og
steikti jTir eldi. Nú var steikin
til, en Sánkti Pétur ókominn.
Þá blóðlangaði Glenshróður i
steikina og hugsaði með sér:
„Alténd er þó óliætt að
smakka á henni.“
En liann lók samt ekki nema
hjartað úr lambinu, beit í Jjað
og át Jjað. Þá kemur Sankti
Pétur og segir:
„Þú mátt eta lambið einn, eg
kæri mig ekki um nema lijart-
að, fáðu mér Jjað.“
Þiá lét Glensbróðir fyrst eins
og hann leitaði og fyndi ekki
hjartað, Jjangað til liann segir
afdráttarlaust:
,;Það er þar ekki.“
„Nú hvar skyldi það Jjá
vera?“ spurði postulinn.
„Það veit eg eklci,“ ansaði
Glensbróðir,“ en eftir á að
hyggja. milclir asnar erum við
báðir; við erum að leita að
hjai'ta í lambinu og hvorugum
kemur til hugar, að i lömbum
er alls ekkert lijarta.“
„Hvaða vitleysa,“ segir Sankti
Pétur. „Það er lijarta i hverri
skepnu og hvi skvldi Jjá elclci
vera lijarta i Iambi?“
„Nei, víst eklci, kunningi,“
svaraði Glensbróðir,“ í lömbum
er aldrei lijarta, hugsaðu þig
bara um, Jjá muntu átta Jjig á
þvi.“
„Jæja, látum Jjað þá golt
heita,“ mælti Sankti Pétur,
fyrst ekki var neitt hjarta í
lambinu, þá vil eg ekkert af því
hafa. Þú getur etið það einn.“
„Það sem eg eklci get torg-
að,“ segir Glensbróðir, „Jjað læt
eg í malpoka minn::, át siðan
lielminginn af lambinu og stakk
hinu niður i polcann. Þegar Jjeir
nú voru komnir af stað og
liöfðu gengið kippkorn, Jjá lét
Sanlcti Pétur koma stórt vatns-
fall og renna Jjvert yfir leið
Jjeirra, svo þeim var nauðugur
einn kostur, að fara yfir Jjað.
Þá mælti Sankti Pélur:
„Viltu Jjá játa, að þú hafir
etið lijartað úr lambinu ?"
„Nei,“ svaraði hinn, „eg át
Jjað aldrei“.
En Sankti Pétur vildi ekki
láta liann drukna, tók vöxtinn
úr ánni og lijálpaði honum yfr-
um.
Síðan liéldu Jjeir áfram ferð
sinni og komu í kongsriki nokk-
urt. Þar lieyrðu Jjeir, að dóttir
konungsins lægi fyrir dauðan-
um.
„Hæ, hæ, bróðir,“ kallaði
Glensbróðir, „ef við gætum
læknað liana, Jjá værum við
hólpnir.“
Sankti Pétur lét hann ráða
og héldu Jjeir til konungsliall-
arinnar, en Sankti Pétur gekk
aldrei nema fet fyrir fet, hvem-
ig sem Glensbróðir rak á eftir
honum að flýta sér og Jjegar
Jjeir lolcsins komu til liallarinn-
ar var konungsdóttir önduð.
„Er Jjað ekki eins og eg segi?“
mælti Glensbróðir. „Þetta höf-
um við af Jjví, að drattast aldrei
úr sporunum.11
„Bíddu nú hægur,“ sagði
Sankti Pétur, „eg get vakið
dauða til lífs aftur.“
„Nú, ef svo er“, ansaði Glens-
bróðir, „Jjá er eg ánægður, en
ekki máttu hafa minna upp úr
þvi en lielming kongsríkis-
ins.“
Síðan gengu þeir inn í kon-
ungshöllina og var Jjar alt i
sorgum, en Sankti Pétur sagði
við konunginn, að hann skyldí
vekja dóttur hans til lífs aftur.
Því næst var hann leiddur inn
til hennar.
„Færið mér fullan lcetil af
vatni“, segir hann, og jafnskjótt
sem hann hafði fengið ketilinn,
bauð hann, að allir skyldu fara
út og cnginn vera eftir inni,
nema Glensbróðir. Eftir það
skar hann hvern liminn eftir
annan af hinni framliðnu, lét
niðri vatnið og kveikti eld und-
ir katlinum. Nú sýður vatnið á
katlinum og leysir frá alt hold-
ið, Jjá telcur hann hin fögru,
hvítu bein og leggur þau á borð
eitt i náttúrlegri röð og reglu.
Að Jjví búnu gengur hann fram
og kallar Jjrem sinnum:
„I nafni heilagrar Jjrenning-
ar, statt upp þú hin framliðna.“
Og við Jjriðja kallið reis
kongsdóttirin upp með fullu
fjöri, alheil, frið og yndisleg.
Komuigurinn varð frá sér num-
inn af fögnuði og sagði við
Sankti Pétur:
„Kref Jjú launa Jjinna, Jjó þú
vildir hafa lielming ríkis míns,
þá skyldi eg láta liann af hendi
við Jjig!“
En Sankti Pétur svaraði:
„Eg vil ekkert hafa fyrir
það.“
„Ó, sá flónsliaus“, hugsaðt
Glensbróðir með sér, hnipti i
Sankti Pétur og sagði: