Vísir - 08.12.1935, Side 2

/
VÍSIR
)) feimiNl & ÖLSElNll
SOOOÍiKíÍOOöUOttOOttOOOGÍiOÍÍÖOOíiCÍÍíSOCOÍÍOOÍÍÍÍíSOÍiOtSÍÍOíXiOÍÍGOÖOI.
i
«
g
ÁUKUR
sbOOOOOOOOOOOOOtSOOOOOOOOtÍÍSOOOOOtSOOOOOOOQOOOOOOOOOOOOO
Mnssolini flytor ræðn
og telur horfurnar um lausn alþjóðlegra
vandamála hafa batnað, en varar við of mik-
‘ illi bjartsýni.
Góður foringi!
Qnintas Horatius Flaccus.
London 7. desember.
í ræðu er Mussolini flutti í dag í
fulltrúadeild þingsins, játaði hann,
aS horfurnar um lausn þeirra
vandamála, sem væri valdar að
mestum deilum milli þjóðanna,
hefði batnað seinustu stundirnar,
Ný loftáPás
ú Dessie.
Konur og börn bíða bana.
London 7. desember.
Fregnir frá Abessiniu, herma, að
ítalskar herflugvélar hafi gert nýa
loftárás á Dessie. Vörpuðu þær
niður miklu af sprengikúlum og
biðu hæði konur og böm bana. —
(TJnited Press—FB).
London 7. des. FÚ.
Fyrri hluta dags í dag gerðu
ítalir enn skæða loftárás á Dessie.
Flugu 18 hernaðarflugvélar yfir
borgina, og köstuðu ni'ður 7)4
smálest af eldsprengjum og ö'ðr-
um sprengjum. Var einnig kastað
sprengjum á herbúðir abessinskra
hermanna í nánd við borgina. Af
íbúunum er sagt, að tvær konur
hafi farist. Allar fregnir benda til
þess, að þrjár skæðar ;atrennur
hafi verið gerðar ti.l þess, að kasta
sprengjum á sjúkrahúsið í borg-
inni. ítalir gerðu einnig aöra loft-
árás á Gondar í morgun, og fór-
:ust fjórar konur og tvö börn.
Samkvæmt abessinslcri frétt,
fórust 80 manns í Ðessie í gær, en
200 særðust.
í öðrum fregnum e ekki stað-
fest, að ítalir hafi kastað sþrengj-
um utan við borgina, en hinsvegar
bendir alt til, að árásinni hafi fyrst
og fremst verið beint gegn sjúkra-
húsinu. Tveimur sjúkradeildum,
áhaldaherliergi og útbyggingu,
hafi verið algerlega eytt. Segir í
sömu frétt, að yfir 40 sprengjum
hafi verið kastað á sjúkrahúsið,
og svæðið umhverfis ])að, og var
þó húsið sjálft og hið umgirta
svæði, merkt með einkennum
Rauða-krossins. Alla sjúklinga
varð að flytja á burt.
Kalundborg 7. des. FÚ.
Loftárásin á Dessie hefir valdið
miklum æsingum í garð ítala um
allan heim. Sérstaklega hafa blöð-
in í New York áfelst ítali fyrir
þenna atburð. Læknar, sem unnu
að lækningum særðra manna i
Dessie, hafa sent mótmæli gegn
loftárásinni á Rauða-kross sjúkra-
húsið og telja þeir að það hafi
verið í alla staði óafsakanlegt. —
Sjúkrahúsið standi utan við bæ-
inn fjarri öllum öðrum bygging-
um, og beri stórt og greinilegt
Rauða-kross-flagg. Ýmsir aðrir
en varaði við of mikilli bjartsýni,
og bætti því við, að Ítalía væri
staðráðin í að berjast uns yfir lyki,
þrátt fyrir refsiaðgerðirnar, ef
lágmarkskröfum hennar yrði ekki
sint (United Press—FB).
menn telja einnig að árásin hafi
verið óforsvaranleg, og að öllu
leyti hin grimmasta. Talið er að
þessi loftárás muni ýta undir
Þjóðabandalagið með að koma á
hið fyrsta olíubanninu til Ítalíu.
Maöup hvepfur á
pjúpnaveiöum.
Heflr vafalaust
farist með ein-^
hvepjum liætti.
Akureyri 7. des. FÚ.
Síðastliðinn mánudag gekk
Tryggvi Hallgrímsson frá Jaðri á
Látraströnd til rjúpna í fjallið fyr-
ir ofan bæinn. Þegar seinka þótti
heimkomu hans um kveldið, var
farið að leita hans, en árangurs-
laust. Næsta dag var leitinni hald-
ið áfram og einkum leitað í snjó-
flóði, er fallið hafði í fjallinu, en
ekkert fanst, er bent gæti 'til
mannsins. Á miðvikudag varð eigi
leitað sökum dimmviðris, en á
fimtudag leituðu um 50 manns, en
árangurslaust. Fannfergi er nú
mikið á þessum slóðum og þykir
vonlaust að maðurinn finnist fyr
cn snjóa leysir. Tryggvi var 23
ára.
Sigur Lavals.
London 7. des. FÚ.
Frönsk blöð ræða í dag um at-
burði þá, er gerðust á þingi í gær,
og eru samtaka í því, hverjum
flokki, sem þau fylgja, að óska
Laval til hamingju með sigurinn.
Eitt blað kemst svo að orði um
hann, að hér sé um einn hinna
‘ sögulegasta sigur þingræðisstefn-
unnar að ræða.
Vetrarhjálpin
hefir skrifstofu í húsi við Skúla-
götu, beint á móti sænska frysti-
húsinu (þar sem áður var kola-
verslun Olgeirs Friðgeirssonar.
Sími 1490. Skrifstofutími er kl.
10—12 f. h. og 2—6 e. h. — Af-
greiðslutími fyrir beiðnir um hjálp
kl. 2)4—4 e. h. alla virka daga.
Ýmsir framsóknarmenn við-
urkenna það nú eftir „eldJiús“-
umræðurnar, að stjórnarflokk-
arnir, og þó einkum framsókn-
arflokkurinn, hafi farið mjög
lialloka í þeim umræðum. Þetta
kenna þeir þó ekki því, að mál-
staður stjórnarinnar, eða fram-
sóknarflokksins sérstaldega, sé
svo slæmur. Og livað sem þeir
kunna nú að liugsa um það „í
lijarla sínu“, þá er það líka al-
veg augljóst, að slíka viður-
kenningu geta þeir ekki gefið,
jafnvel ekki sín á milli. En
skýringin, sem þeir gefa á óför-
um sínum, er þó mjög athyglis-
verð, og hlýtur að vera þeim al-
varlegt áhyggjuefni. Því að
sannleikurinn er sá, að það er
sjálfur formaður framsóknar-
flokksins, sem talið er að eigi
alla sölc á því, hve illa tókst til
fyrir flokknum í þessum uin-
ræðum.
Umræðunum var skift í eina
klukkustundar ræðu umferð,
þrjár hálfrar stundar og þrjár
stundarfjórðungs umferðir.
Formanni framsóknarflokks-
ins var skömtuð hálf klukku-
stund til að ausa úr sínum
stj órnmálaviskubrunni yf ir
hlustendurna, framsóknar-
flokknum til dýrðar. En það
mun vera almenn skoðun meðal
framsóknarmanna, að þessi
liálfa klukkustund hefði verið
betur ónoluð. ,
Ræða Jónasar Jónssonar var
ekkert annað en ógeðslegur róg-
ur um einslaka menn, og grimd-
völlur rógsins að miklu leyti
trúnaðarmál, sem hann notaði
lil að spinna úr dylgjur í garð
andstæðinganna, í því trausti, að
þeir teldu sér ósamboðið að
gera þau mál að opinberu um-
ræðuefni. Að þessu leyti var
ræðan að eins endurtekriing á
hinum alrænlclu Haðaskrifum
Jónasar, um utanríkismála-
samninga rikisstjórnarinnar,
sem gerðir hafa verið í fullu
samráði við fulltrúa allra flokka
í ulanrikismálanefnd. Og eins
og allir flokksmenn J. J.
skömmuðust sín fyrir þau skrif
Frá Alþingl
I gær.
Efri deild.
Þar var frv. um ferðaskrifstofu
ríkisins til 3. umr. Þetta mál veld-
ur miklurn deilum. Sjálfstæöism.
eru andvígir því, aS banna ein-
stökum mönnum aö taka á móti
og lei'Sbeina ferSamönnum, en
telja hinsvegar aö rikinu beri að
stySja aS því, að útbreiða kynni
af landinu utanlands, meS útvarps-
erindum og á ýmsan annan hátt.
Jánas frá Hriflu talaSi og fór
mjög hörðum orSutn um þær
ferSamannaskrifstofur, sem nú
starfa og sagði aS engin af þeint
ætti þaS skiliS aS lifa áfram. Enn-
fremur deildi J. J. á aSbúnaS gisti-
húsa hér og tók sem dæmi aS ekki
væri til svört gluggatjöld, svo aS
miSnætursólin héldi ekki vöku fyr-
ir útlendingum og eins þaS, aS
óví'Sa væru til tvær þvottaskálar
handa hjónum í gestaherbergi. —
SagSist hann ekki taka stærri
dæmi, vegna þess aS þau væri
þjóSinni til slíks vansa, aS ekki
væri vert aS tala um þau. ÞaS er
sjálfsagt aS ríkiS taki aS sér einka-
rekstur á ferSamannaskrifstofum,
sagSi J. J., og meS: þessu er stigið
líkt spor og gert var í fisksölumál-
unum!! Einkaframtak og frjáls
samkeppni er nú óSum aS hverfa
úr sögunni, og þaS dugar ekki
annaS en beygja sig fyrir þeim
hans, eins fyrirverða þeir sig
fyrir þessa ræðu hans.
, í annan slað veittist Jónas í
þessari ræðu sinni að einstök-
uin mönnum, sem ekki átlu
kost á því að taka til andsvara,
þar á meðal að einum látnum
manni, fyrverandi formanni og
forsætisráðlierra framsóknar-
flokksins, Tryggva Þórlialls-
syni, án þess þó að nefna nafn
hans. Var það í sambandi við
lánveitingar úr kreppulánaSjóði,
sem hann var að reyna að sýna
fram á, að hlutdrægni hefði ver-
ið beitt í sambandi við. En þeir
stjórnendur kreppulánasjóðs,
sent lilut áttu að máli, voru Tr.
Þ., sem er látinn, Jón í Stóra-
dal, sem ekki á sæti á Alþingi
og Pétur Magnússon, sem ekki
tók þátt í þessum umræðum.
— Hafði drottinskarlinn frá
Breiðabólstað verið látinn
framkvæma skyndi-endurskoð-
un á lánveitingum úr sjóðnum
fyrir eldhúsumræðurnar, en
J. J. tekið að sér að leggja út af
þeim „prestverkum“ í .eldhús-
inu. En þessi tilraun J. J., lil
að ófrægja andstæðiriga sína,
lífs og liðna, varð til þess eins,
að auglýsa innræti hans og um
leið fádæma fákunnáttu í þeim
efnum, sem liann var að tala
um. ,
Að lokum varð svo þessi ræða
J. J. auðvitað tilefni til þess, að
lionum var veitt makleg ofaní-
gjöf fyrir frammistöðuna, af
formönnum hændaflokksins og
sjálfstæðisflokksins, en undan
þeim ádrepum sviður bæði hon-
um sjálfum og flokksmönnum
Iians. En þau voru maklegust
málagjöldin, sem liann hlaut, að
enginn varð til þess að taka
svari hans.
Það er nú kunnugt, að ríkis-
stjórnin og flokkar hennar eiga
við margskonar mótlæti að
stríða. En vafasamt er, að
nokkur plága geti verið þeim
þungbærari en að verða að
dragast með Jónas Jónsson 1
valdaaðstöðu. Enda heyrast nú
stunurnar frá þeim.
dómi sögunnar, aö þetta tvent er
fallandi og úrelt. Þess vegna er
þa'ð ekki nema sjálfsagt og eðli-
legt, að svo sé fariS meö þessa
grein mannlegrar starfsemi, sem
hér er um aS ræða, eins og t. d.
var farið með fisksölumálin (!!).
Og fleira sagði hann ámóta skyn-
samlegt!
Ekki vanst tími til aS ljúka um-
ræöunni áður en fundur hófst í
sameinuðu þingi og var því frest-
að.
Neðri deild.
Þar urðu nokkrar umræður um
nýbýli og samvinnubygðir, frh.
annarar umræðu. Rétt áður en
fundur skykli hefjast í sam. alþ.
var það mál tekið út af dagskrá
og skatta- og tollafrv. stjórnarinn-
ar tekið fyrir, til 1. umr. Vildi
Eysteinn að það færi nú umræðu-
laust til nefndar og ætlaði að
bjarga sér frá frekari ádeilum út
af þessum nýju álögum, en orðið
var í e. d. og útvarpsumræðum.
En þingm. sjálfstæðisflokksins
risu upp á móti og andmæltu því
að svo yrði gert og varð því að
fresta umræðum. *
Sameinað Alþingi.
Þar komu fjárlögin til 2. umr.
Fyrstir fluttu ræður frarnsögu-
mennirnir þrír, Jónas Guðmunds-
son, Bjarni Bjarnason og Þorberg-
ur Þorleifsson, og gerðu grein
hver fyrir sínum kafla fjárlag-
anna. Fjárveitinganefnd skar
nokkuð niður suma gjaldaliði frv.
í dag, 8. desember, eru liðin
2000 ár síðan skáldiö Horatius,
eða stytt Hóraz, fæddist. Hefir
hann haft svo mikla menningar-
lega þýðingu fyrir kynslóðirnar og
þjóðirnar hér í álfu, og einnig fyr-
ir oss hér á landi, að það virðist
sæmilegt og vel við eigandi, að
hans sé minst á þessu 2000 ára
afmæli 'hans. Eg á honum svo
mikið að þakka, alt frá skóladög-
um, að eg vildi gjarnan mega
leggja til eitt lítið laufblað, í þann
feiknasveig, sem honum er flétt-
aður víða um lönd á þessu ári og
þessum degi.
Hóraz var fæddur í Venusíu, bæ
ekki ómerkilegum á Suður-ítaliu
í Apulíufylki. Er þar land fagurt
og frjótt. Bærinn lá undir Vultur-
fjalli á takmörkum Apulíu og Lu-
kaníu.
Faðir Hórazar var leysingi og
átti Flóraz sér þess vegna enga
' ættartölu, og' ekki til tiginna
manna kyn að rekja; dró hann
aldrei dulur á það, og mat sinn
lágættaða föður mikils og var hon-
um þakklátur sonur, einnig eftir
það, að hann sjálfur komst til
vegs og virðinga. •—• Hann var
einkabarn og hefir víst mist móð-
ur sína á unga aldri, og'orðið þvi.
enn samrýmdari föður sínum. Fað-
ir hans hafði lítilfjörlega verslun
og þar að auki uppboðsstörf, og
ennfi'emur lítinn búgarð nálægt
bænum. Þar lék 'Hóraz sér í
bernsku, og þar hafa mótast inn
í unga og viðkvæma sál fagrar
náttúrumyndir, sem komu þvi til
vegar, að Hóraz hafði opið auga
alla tíð fyrir náttúrufegurð. Eg sé
fyrir mér svarthærðan og velhærð-
an dreng með svört og lifandi
augu, fremur lágan og þrýstinn,
leika sér' þar áhyggjulausan um
skógarlundu og fjallabrekkur, þar
sem helgar vættir bjuggu í hverju
tré og hverjum læk og lind, og
lifðú í ímyndunarafli drengsins og
nærðu það. Honum þótti sem stæði
hann undir sérstakri vernd dísa
og guða. Faðir hans tók snemma
eftir gáfum drengsins og langaði
til að gefa honum meiri mentun,
heldur en þá er hann sjálfur hafði
hlotið, og unt var að veita hon-
um í Venusíu; leigði hann því bú-
og skal sumra þeirra getið hér.
Styrkur til sjúkrahúsa var lækk-
aður og rekstursútgjöld ríkisspí-
talanna færð niður í samráði við
landlækni. Framlög til vega og
brúargerða eru nokkuð lækkuð, fé
til Holtavörðuheiðarvegar felt
niður og fé til brúar^erða lækkað
úr ioó þús. niður í 70 þús. Tillög
til sýsluvegasjóða eru lækkuð um
30 þús. kr. Strandferðastyrkur til
ríkisskipanna og Eimskips eru
lækkaðir verulega. Þá er lagt til
að húsaleigu- og námsstyrkir stúd-
enta, sem greiddur hefir verið af
ríkissjóði, lækki um helming, og
utanfararstyrkir ýmist feldir niður
eða lækkaðir mikið. Tillag til
byggingar gagnfræðaskóla í
Reykjavík fellur niður. Lækka á
styrkinn til Búnaðarfélags íslands
um 10% og styrkur til búfjár-
ræktar er einnig lækkaður. Sjálf-
stæðismennirnir í fjárveitinga-
nefnd hafa skrifað undir nefndar-
álitið með þeim fyrirvara, að þeir
séu mótfallnir hinum nýju skatta-
álögum, sem eru bornar fram og
telja að frekari niðurfærsla gjalda-
bálks frv. hefði verið rétta leiðin,
enda séu þeir reiðubúnir til sam-
vinnu urn frekari niðurfærslur
gjaldanna. Nolckrar breytingartill.
komu fram frá einstökum þing-
mönnum, en þær voru mjög fáar.
Eftir að framsögumenn höfðu lok-
ið ræðum sínum, tóku þingm. til
máls um breytingartillögur sínar
og stóð það til fundarloka.
garð sinn og flutti sig til Róma-
borgar með drenginn sinn, 8 eða
9 ára að aldri. Þar setti hann
drenginn í mentaskóla, þar sem
tiginna manna synir iðkuðu nám,
bæði grísku og frumfræði heim-
spekinnar. Þar las hann kvæði
Hómers, hins gríska höfuðskálds,
og var þakklátur kennurum sín-
um, einnig hinum „högggjarna"
Orbiliusi, en mest föður sínum, er
útbjó hann sem best, svo að hann
þyrfti ekki að blygðast sín meöal
áðalssveina, og fræddi hann í not-
hæfum siðferðisfræðum heima. —
Rétt við tvítugt fór hann svo til
Aþenuborgar, höfuðbóls grískra
menta og stundaði þar heimspeki-
nám og grískar bókmentir af alúð
og kappi. Þar var hann árið 44
fyrir Krists burð, það ár sem hinn
mikli einvaldi Cæsar var veginn
og alt komst aftur á ringulreið í
hinu rómverska ríki. Borgarastyrjr
öldin sogaði hann frá námi. Hann
gekk undir merki Brútusar, eins
af banamönnum Cæsars, og fór
með honum um Grikkland, Litlu-
Asíu og Þrakland í ' liðsafnaði
hans,■ varö liðsforingi (tríbunus),
stjórnaði stundum liðsveit, en gat
sér þó litla frægð í hermenskunni.
í hinni miklu orustu við Filippu-
borg, þar sem Brútus beið ósigur
og bana, flýði hann og þakkaði
guðinum Merkúr, að hann komst
klaklaust úr öllum háska. Hann
kveður um þetta síðar til vinar
síns eins: *
„Filipsborg er mér í •minni.
Manstu líka hraða flóttann;
þar sem skjöld minn skildi eg eftir,
skammarlega’ og fékk ei sótt
hann“.
Sigurvegararnir, Octavianus og
Antonius, gáfu hinum sigruðu
heimfararleyfi til Ítalíu og fór
Hóraz þangað og komst í sjávar-
háska á leiðinni, en náði um síðir
heilu og höldnu heim til Róms.
Þar var nú samt að litlu að hverfa.
Faðir hans var dáinn og eigur
hans höfðu verið gerðar upptækar.
Hóraz komst þó að ritarastöðu við
ríkisfjárhirsluna, en fátæktin og
áhyggjurnar knúðu liann þá til að
íara að yrkja. Það voru fyrst
heimsádeilukvæði og rímaðar
„orðræður“ um menn og máleíni.
Kennir í þeim nokkurar beiskju,
og háðs yfir ósiðum og agnúum
á lífi manna. En kvæði hans vöktu
athygli á honum sem skáldi, og
stórskáldin Virgilius og Varus
tóku hann að sér og komu hon-
um á framfæri við Mekenas,’ höfð-
ingja mikinn, og vellauðugan,
verndarmann skálda og lista-
manna. Ekki var nú samt auðvelt
að ná vináttu við Mekenas, og lét
hann líða 9 mánuði frá því er Hór-
az fyrst var kyntur honum, og
þangað til hann tók hann í skjól-
stæði sitt. Eftir það var Hórazi
borgið. Reyndist Mekenas honum
ekki aðeins verndari, heldur og
virktarvinur. Hann kom Hórazi í
fulla sátt við Octavianus, er seinna
var nefndur Ágústus, gaf honum
yndislegan búgarð í Tíbursveit.
Varð sá staður Hórazi kærastur
allra staða. Einnig eignaðist Hór-
az íveruhús í Róm, rétt hjá höll
vinar sins á Eskvilínshæð. —
Ágústus mat Hóraz mikils, og
vildi seinna fá hann alveg til sín;
•bauð honum að verða ritari einka-
bréfa sinna; var það mikil og víst
vel launuð staða, en Hóraz skor-
aðist undan þeim heiðri, þótti það
of mjog skerða sjálfstæði sitt og
frelsi. Þó komst hann ekki í ónáð
hins volduga einveldishöfðingja
og hélt hylli hans til dauðadags
síns. — En vinátta hans við Mek-
enas var bæði djúp og hlý, þakk-
látsöm og hreinskilin, án undir-
lægjuskapar, og má alt það lesa
út úr ljóðum hans.
Á búgarði sínum átti Hóraz