Vísir - 27.09.1936, Blaðsíða 2

2
VfSIR SUNNUDAGSBLAÐ
K a S h m í r — Paradís á jöröu l
Til að komast til Kashmir,
verður fyrst að fara margra
sólarhringa ferð norður eftir
Indlandi — landinu, sem mor-
ar í lifandi fólki eins og mykju-
skán i mýi! A sléttunum er hit-
inn á daginn svo óbærilegur, að
líkasf er, að liver ferfaðmur sé
hitaður upp með glóandi kola-
ofni. Og i borgum þessa lands
eru næturnar svo uggvænar, að
þar er engu treystandi — en
þó lifa hér um 350 miljónir
manna! Ilvert einasta manns-
harn þessa lands stynur undir
hita dagsins, sem ætlar að
sprengja augun út úr höfðum
manna, ef þeir líta á sindrandi
stöðuvötnin, blikandi málm-
virki og drifhvít musteri. Um
þetta kvalaland hita og ofbirtu
ferðast maður dag eftir dag, án
þess að hitanum sloti eða þján-
ingum af völdum hans linni.
Og aldrei gæti eg vanist vist í
helviti — það veit eg nú!
Loks eftir langa ferð, strýk-
ur okkur um vanga hrollkald-
ur blær, sem er svo miklu
kaldari en sjóðandi lognið, að
okkur finst hann smjúga gegn
um merg og bein. Á þessum
slóðum fer að hóla á lauftrjám
í stað hinna eilífu pálma og
fram undan rís svartur, hár og
tígulegur veggur milli himin-
hvelfingarinnar og flatneskj-
unnar óendanlegu. Það eru
Himalayaf j öllin.
í Evrópu nefnum við Hima-
layafjöllin þurt og áherslulaust
eins og hvert annað landfræði-
legt staðarheiti — en þetta er
heimur út af fvrir sig, fjalla-
hringur út af fyrir vsig, með
hásléttum, dölum og skógum út
frá aðalf j allgarðinmn — og
þessi „bláfjallageimur‘‘ er þrjú
þúsund kilómetra langur. Ef
Himalayafjöllin væru í Evrópu
mundu þau ná frá Svartahafinu
til Biscaj’íiflóans og flatarmál
þeirra mundi hylja helmingi
stæra land en er á milli Adria-
hafsins og Eystrasalts.
Það er orðtæki á Indlandi, að
Himalayafjöllin dragi til sín
alt regnvatn liimins, og auk
þess athygli allra jarðarbúa!
Úr uppsprettum fjallanna
remiur vatn suður yfir Indland,
og gerjr það land byggilegt og
frjósamt. Vegna þessa hafa
menn nefnt Himalayafjöllin há-
sæti guðanna og þak jarðar.
Þaðan kemur vatnið.
Hér uppi á „þaki jarðar“ gef-
ur að lila liina sundurleitustu
þjóðflokka: Mongogla, Aria og
Semita. Og hér er eins fjöl-
skrúðugt gróður- og dýralíf pg
í allri Evrópu. í 1500 metra liæð
yfir sjávarmál suða cicatararn-
ir, svo menn fá lokur fyrir eyr-
un. Cicatarnir syngja ekki eins
og flestir fuglar gera, heldur
skrækja eða suða svo alt ætlar
um koll að keyra. Hver klett-
veggur, standberg' eða snös er
eitt litahaf af hegonium og
rhododendronum.
í þrjú þúsund metra hæð yfir
sjávarmál rekumst við hér á
eikartré, umlukt spanskreyr og
vafningsviði og í sex þúsund
metra hæð eru í Himalayafjöll-
unum grundir, grasivaxnar, og
lágar með blikandi blómskrúði.
I skógunum þar fyrir neðan
hafast moslcusuxamir við, en
upp við jökullínuna ganga
hjarðir af ljónstyggu sauðfé.
Það er gaman að veita því eftir-
tekt, livað sauðféð og geiturn-
ar á þessum stöðum er kvujnj)-
ið, jafnvel þó það sjái aldrei
til mánnaferða — en Tibet-
megin í fjöllunum, þar sem
Buddhatrúarmenn hafa bannað
að gera nokkri skepnu mein, er
samskonar fénaður gæfur og
sauðspakur. Það er eins og
skepnurnar viti hér af friðar-
j-áðstöfun mannanna.
Hér uppi í hálendinu liggja
nokkur rílci, eins og Nepal,
Bhutan,. Sikkim og Kashmis
Sum þessara ríkja eru lolcuð
fyrir erlendum ferðalöngum, t.
d. Nepal, en Kaslimir lofar ár-
lega örfáum ferðamönnum að
fara urri ríkið, fyrir utan bresk-
indversku eftirlitsmennina, sem
liafa eftirlit með búrekstri og
stj órnarfyrirkomulaígi land-
stjói'ans. En þeir fáu ferðalang-
ar, sem fá að fara frjálsir ferða
sinna um Kashmir, telja það
fegursta og heillavænlegasta
land veraldarinnar. —- Einu
sinni var því hkt við smaragð,
alsettan sldnandi perlum, og þá
þýddi smaragðurinn hinar frjó-
sömu sveitir landsins, en perl-
urnar voru hinir snæviþöktu,
blikandi jökultindar hálendis-
ins. Dalverpin eru ein óslitm
breiða af skrautgörðum, mat-
jurtagörðum og aldintrjáekr-
um og sumstaðar ná þessir
garðar alt að hundrað og fim-
tíu kilómetra upp í liliðar fja.ll-
anna — og það er víst að á víðu
jarðríki fyrirfinst ekki planta
eða ávöxtur, sem ekki á sinn
fulltrúa i þessum görðum! —
Hvergi i heiminum á móðir
jörð slíka auðlegð af gróðri
og töfrandi fegurð, og um
vor i þessum dölum, sérstak-
lega í dölunum við Pir Panjal.
Jökulárnar velta fram með
þungum straumi, eða líða lygn-
ar og spegilsléttar milli sef-
grænna bakka, og eins langt og
augað eygir teygja sig ris- og
mæisekrur út í hið hulda og o-
sýnilega. En upp úr akrabreið-
unili rísa tígullegár borgir, eins
og Srinagar, Badrinath og Hari
Porbath. Ihúðarferjunum þok-
ar hægt og liægt upp eða niður
eftir ánum. Hér er vatnið í án-
um stundum eins tært og lind-
arvatn og endurspeglar í vatns-
fletinum hvert strá og hvert
blóm, eða heila horg, á bökk-
um ánna, en sumstaðar er lót-
usblómagróðurinn í vatninu
svo þéttur, að þar ler )ekkert
rúm fyrir endurspeglun, hvorki
af einu né öðru! Og liéðan sjá-
um við skriðjöklana hruna nið-
ur hlíðarnar og einstöku sinn-
um sópa þeir með sér heilum
þorpum, sem standa við fjalls-
ræturnar. Það er hrykalcg sjón,
en þó fögur og tígulleg i þessu
rósaþaði náttúrunnar!
Á grýttu, þröngu götustígun-
um í hlíðum fjallanna eru
Hindúar á ferð. Þeir eru að
fara til hænagerða í musterinu
og tilbiðja þar hinn alvitra, al-
góða og almáttuga Yishnú.
Þarna mæta þeir kaupmanni
frá Tibet, sem rekur á undan
sér geitur sínar, en yfir hrygg-
inn á hverri geit eru hundnir
leðurhelgir fyltir með salti og
hóraki. í annari hendi heldur
lcaupmaðurinn á lirossabrest,
sem er „bænaklukka“ hans, því
í hvert sinn og hann liefir
liringlað hrossahrestinum hefir
hann beðist fyrir.
I nyrstu sveitum Kashmir, er
ganga inn í Tibet, gefur stund-
um að líta skrúðgöngur trúaðs
fólks, og fyrir þvi ganga
Buddhaprestarnir í kynlegum
klæðurn og eru sumir búnir
eins og púkar og forynjur. Hér
í suðurríkj unum sér maður
aldrei neitt þvi likt. En sé hepn-
in með manni getur verið, að
okkur megi auðnast að sjá
- landstjórann einu sinni á ári,
en það er á vorin, þegar hann
er að flytja í sumarhústaðinn
sinn!
Þá er hann klæddur i sín
skrautlegustu Idæði og tilsýnd-
ar líkastur því, að hann hefðí
skorið bút úr regnboganum og
vafið honum um sig!
* * *
Það er engin nýlunda i sög-
unni þó nokkur styr standi um
ríki, sem liggja mitt á millí
tveggja eða fleiri stórvelda —-
og það liefir Kashmir fengið að
reyna, sakir legu sinnar miðja
vegu milli Japan og Kína. Kash-
mir liefir heldur ekki farið var-
lilúta af vandkvæðum þeim,
sem jafnan hvílir á landa-
mærarilcjum, þvi mikill urgur
var þar um yfirráð, uns Eng-
lendingar tóku landið i sin-
ar hendur 1857. Þeir settu þá
mann, að nafni Gulab Singh,
yfir Kaslimir sem fylkiskonung
eða landsstjóra. Singh var af
lágum ættum, en Englendinga-
vinur mikul, af þvi hann ótt-
aðist þá mjög. Og svo þegar
ógnareldur haturs og innan-
landsstyrjalda geisaði um þvert
og endilangt Indland 1857
gerðu Englendingar Singli að
Iandshöfðingja, og enn i dag
teljast ættingjar hans stjórna
Kashmir, þó raunverulega
ráði þeir engu. Ilonum et
heimilt að hafa 20—30 þúsund
manna her, eins og flestir ind-
verskir fylkiskonungar mega
hafa, en hann má ekki neita
herafla síns í einu né neiini,
nema með samþykld Englend-
inga sjálfra. Og honum er auð-
vitað heklur ekki heimilt að
semja um nein utanríkismál
nema með sérstöku leyfi enslri1
stórnarinnar, og heima fyrif
verður hann að ráða ráðum sín-
um í félagi við enskan ráðunaut
sinn.
* * *
Landstjórinn verður að
greiða Bretaveldi árlega „land-
skukl“ og þó hún sé hlægileg3
lítil að vöxtum til, þá er gengið
fast eftir lienni. Leigan eðí
landskuldin var fyrir nokk'
ururn árum siðan einn hest'
ur, sex geitur, sex sauðir og se*
Kashmirsjöl. Þetta lítur
eldci út fýrir að vera ýkja h3
leiga af slíku Gósenlandi °-
Kashmir, endá er þetta a®'
Frh. á 6. síðu.