Vísir - 19.10.1938, Síða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIK H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengi'ð inn frá Ingólfsstræti).
S I m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Ráð í tíma
tekið.
fjað er margt gott um kaupfé-
r lagið. Málfærslumaður þess
hefir nú sýnt fram á það, að þó
að það selji nokkuð dýrt vör-
úr sínar, þá sé það ekki gert í
þeim illa tilgangi, að „okra“ á
almenningi, heldur til þess að
varna þvi, að vörurnar seljist.
En með þeim hætti er bersýni-
legt, að það getur sparað al-
itienningi talsvert. fé. Mega
þannig allir sjá, að félaginu
muni ganga gott eitt til með
þessu, alveg eins og ríkisstjörn-
iiini með vérðhækkunina á tó-
bakinu,
Frá þvi vár ságf hef í"Máðinu
á dögunum, að kaupfélagið
hefði þá nýlega sagt upp öílu
starfsfóiki sínu, Og var það haft
eftir einhverjum óhlutvöndum
mönnum, að þetta miundi liafa
verið gert í því skyni, að koma
á allsherjaf launalækkun. Er
það ekki nema að vonum, að
blaði kaupfélagsins, málgagni
kommúnistaflokksins, þyki slíkt
illa mælt og ómaklega í garð
verslu n a rfyri r lækis „alþýðunn-
ar sjálfrar“, enda vandar það
Vísi lítt kveðjur út af því s. 1.
sunnudag, og segir, að hann
hafi „enn einu sinni verið stað-
inn að nýjum Iygum á Kron“!
Og blaðið upplýsir nú, að það
hafi reyndar engan veginn ver-
ið tilgangurinn með þessari
uppsögn starfsfólksins, að
„koma á allsherjar launalækk-
un“, heldur að reka fólkið úr
vistinni fyrir fult og alt og þar
með að svifta það öllum Iaun-
um!
„Sannleikurinn í þessu máli
er sá,“ segir hlaðið, „að um dag-
ihn, þegar búist var við heims-
styrjöld, og að engar vörur
fengjust til landsins, þótti Kron
ekki ráðlegt annað en að segja
upp starfsfólkinu“. Og auðvitað
átti fólkið þá að fara alveg úr
þjónustu félagsins um sinn, og
ekki að eiga þangað aftur-
kvæmt, fyrr en að „heimsstyrj-
öldinpi“ lokinni, þegai’ aftur
fóru að fást einhverjar vörur til
landsins. En þannig hefði fólk-
inu þá verið vísað kauplausu
„út á guð og gaddinn“, af þessu
fyrirtæki fólksins sjálfs!
Það er nú skylt að játa það,
að þetta er að sjálfsögðu nokk-
uð annars eðlis en að koma á
allsherjar kauplækkun. Hitt er
annað mál, hvort fólkinu liefði
komið betur, að missa alveg áf
atvinnunni og laununum, eða
að kaupið hefði verið íækkað.
Það er nú sýnt, að kaupfélag-
inu er í þessu efni, eins og ýmsu
öðru, nokkuð á annan veg farið
en kaupmönnunum. Kaupmenn-
irnir hafa i lengstu lög reynt að
halda starfsfólki sínu og greiða
því Iaun, þrátt fyrir það, þó að
verslun þeirra hafi sífelt verið
að dragast saman af völdum
innflutningshaftanna. Og engu
síður en kaupfélagið áttu þeir
nú að horfast í augu við það, að
styrjöld kynni að skella á og
„að engar vörur fengjust til
landsins“. Og ekki ruku þeir
upp til lianda og fóta og sögðu
upp starfsfólki sínu. En ef til
vill hafa þeir heldur ekki búist
við því, að alveg mundi þver-
taka fyrir það alt í einu, að
nokkurar vörur fengjust til
landsins. Og þó að vörubirgðir
þeirra séu af skornum skamti,
þá hafa þeir ef til vill heldur
ekki gert ráð fyrir því, að þær
mundu seljast alveg upp til
agna á svipstundu.
Þess er nú ljátið getið í blaði
kaupfélagsins, að starfsfólk fé-
lagsins hafi haft þriggja mán-
aða uppsagnarfrest, og gefið er
í skyn, að allar vörubirgðir fé-
lagsins hefðu kunnað að sejast
upp á ekki miklu lengri tíma,
en það liafi ekki þótt ráðlegt
„að bíða eftir því, að allar vör-
ur væru þrotnar“. En ef það er
rétt, að kaupfélagið liafi núna
á dögunum verið að selja vörur,
sem keyptar höfðu verið fyrir
fullum þrettán mánuðum, þá er
það hinsvegar ekki ákaflega
sennilegt, að allar vörubirgðir
þess nú hefðu „þrotið“ á þrem-
ur mánuðum! En ef hætta var
þó talin á því, var hægurinn
hjá, áð hækka verðið á vörun-
um, svo að þær séldust ekki
eins ört! Átti fél. því áð vera
óhætt að doka nokkuð við með,
uppsögn starfsfólksins, þár til
séð yrði hvað verða vildi um
heimss tyr j ölðiná, ef ekki lá
ánnarssíaðar fiskur undir steini.
En að vísu ér það nú svo, að
„ekki er ráð nema i tíma sé tek-
ið“. Og engin þörf er heldur á
að fresta því, sem vel á að gera!
Forn iegsteinn finst
( Hðfðakirkjcgarði.
Nýlega fanst í gömlum kirkju-
garði að Höfða á Höfðaströnd
forn og rnerkur legsteinn, sem
vitað er að Bjarni Pálsson land-
læknir hefir látið gera yfir
móður sína, sem jarðsett var í
Höfðakirkju.
Fréttaritari Útvarpsins að
Iiofi á Höfðaströnd, Jón Jóns-
son bóndi, sem telur sig sjötta
lið frá hinni látnu, lýsir fund-
inum á þessa leið:
Föstudaginn 23. fyrra mán-
aðar var verið að grafa fyrir
steinsteyptri girðingu, er steypa
átti umliverfis heimagrafreit í
hinum forna — en löngu af-
lagða — kirkjugarði að Höfða
á Höfðaströnd. Var þá komið
ofan á marmarahellu um 65
cm. undir yfirborði jarðar.
Stærð hellunnar er: lengd 155
cm., breidd 65 cm. og þykt 9
cm. Er talið að hún muni vega
175—200 kilógrömm.
Þegar búið var að grafa hell-
una upp og hreinsa af lienni
moldina, kom i ljós, að höggv-
in var á hana, mjög haglega,
svofeld áletrun: „Hér undir
hvilir góð kona og guðrækin,
vitur og vinsæl, gjöful og gést-
risin, Sígríður Ásmundsdóttir,
kvinna sira Páls Bjarnásonar,
prests að Hvanneyri óg tlpsum.
Hún lifði 17 ár ógift, en 31 í
hjónabandi. Fæddi hún bónda
sínum 16 börn. Lifa nú 4 syn-
ir og 8 dætur. Öllum þeim köm
hún til einhvers þroska og and-
aðist árið 1754, þ. 26. maí, á 71.
ári aldurs síns.“ Á eftir þessu
fer tilvitnaður orðskviður svo-
hljóðandi: „Erfiði þess liins
réttláta stefnir til lífsins, en á-
vöxtur hins illa til syndárinn-
ar.“ (F.Ú.).
Chamberlain kominn til London.
YígbOnaðarmálin, Palestina og endnr^
skipniagning stjórnarinnar til umræðn
á stjórnarfnndi í dag.
EINKASKEYTI TIL VtSIS.
London, í morgun.
Chamberlain forsætisráðherra er kominn til Lon-
don ur sumarleyfi sínu i Skotlandi og heldur
hann fund með stjórn sinni í nr. 10 Downing
street í dag og verða þar teknar ákvarðanir i mörgum
mikilvægum málum, svo sem því er snertir endurskipu-
lagningu st jórnarinnar, vigbúnaðarmálin og Palestinu-
málin.
Það er mikið rætt um það í Bretlandi nú liversu mikið fylgi
Chamberlains sé með þjóðinni, en alment hefir verið talið, að
hann liefði yfirgnæfandi meiri hluta þjóðarinnar með sér, a.
m. k. að því er snertir utanríkismálastefnu hans.
Blaðið News Chronicle birtir árangur nokkurskonar próf-
kosningar, sem vekur mikla athygli, þvi að af henni má nokk-
uð sj,á hverjar skoðanir eru efstar á baugi í Bretlandi nú.
Eyðublöð með fyrirspurnum voru send út til fólks um gervalt
Bretland, af breska félaginu „Public Opinion“ (Ahnennings-
álit). Meðal þeirra spurninga, sem menn voru beðnir að svara,
voru þessar:
„Eruð þér ánægðir með
Chamberlain sem forsætisráð-
herra?“.
Þessari spurningu svöruðu 57
af hundraði, er endursendu
eyðublöðin, með jái, en 43 af
hundraði með neitun.
Spurningu um það, hvort
menn væri hlyntir áformi
stjórnarinnar umallsherjarskrá-
setningu þegnanna til starfa
fyrir ríkið á ófriðartímum,
svöruðu 78 af hundraði með
jái, en 22 með neii.
United Press.
Harold McMichael, breski landstjórinn í Palestina, sem nýlega
flaug til London, til þess að ræða við Malcolm MacDonald,
nýlendumálaráðherra, um Palestina. — Hér sjást þeir á tröpp-
um nýlendumálaráðuneytisins, Sir Harold til vinstri.
VH
Araíiskir nppreistarmenn höfSn i morgnn haft
borgarhlntann á sfnn valdi 136 Unkknstnndir.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
B ardagarnir halda áfram ulm yfirráðin yfir gamla borgar-
hlutanum í Jerúsalem, sem arabiskir uppreistarmenn
hofðu algerlega á valdi sínu, er síðast fréttist. í þrjá-
tiu klukkutsundir höfðU þéir í morgutt varist öllum tilraunum
breska herliðsins til þess áð taka borgarhlutann, en þar er varn-
araðstaða hin besta.
Að því er United Press hefir fregnað stóð til í mörgun, að
breskar herdeildir gerði tilraun til þess í morgun að taka borg-
arhlutann með áhlaupi og hrekja hina árabisku uppreistarmenn
á flótta þaðan.
Harold Mc Michael, breski landstjórinn, hefir fyrirskipað
að foringjar úr hernum taki við embæitum héraðsstjóranna,
uns öðru vísi vérður ákveðið.
United Press.
CHAMBERLAIN.
Besinr verSnr fyrir
vðrnbfl og fótbroínar.
Lögreglan skaut
hestinn.
KI. um eitt síðastliðna nótt
varð hestur fyrir bifreið hér
fyrir innan bæinn og meiddist
svo, að það varð að drepa hann.
Slys þelta varð á steypta veg-
inum inni í Sogamýri. Var vöru-
bíll að koma að austan og hljóp
liesturinn fyrir bílinn og varð
fyrir honum. Fótbrotnaði hest-
urinn á hægi’a framfæti fyrir
ofan hné og meiddist eitthvað
meira. Bifreiðarstjórinn gerði
þegar lögreglunni aðvart. Fór
lögregluþjónn inn eftir og skaut
hestinn.
Þegar Vísir átti tal við lög-
regluna hafði hún ekki fengið
upplýsingar um hver var eig-
andi hestsins.
Japanip undipbúa stórfelda
sókn til þess ad pjúfa járn-
bpautasambandið milli Kan-
ton og Hankow.
EINKASKEYTI TIL VlSIS. j
London, í morgun,,
Frá Hongkong er símað, að Japanir tilkynni, að þeir
hafi tekið Sheklung á Kantonvígstöðvunum, en það er
bær sem er mikilvægur frá hernaðarlegu sjónafmiði.i
Einnig segjast Japanir hafa tekið Lungmoon, sem erj
60 enskar mílur norðaustur af Kanton. Japanir undir-;
búa. nú mikla sókn til þess að r júfa jámbrautarsam-;
bandið milli Kanton og Hankow.
United Press.;
Svend Aggerholm
leikliússíjóri les upp úr verkum
Cliarles A. Diekens, í Gamla Bíó.
í viðtali Vísis við Svend Agg-
erholm leikhússtjóra, við komu
hans hingað, var að því vikið,
að hann hefði lagt mikla stund
á að lesa upp úr verkum enska
stórskáldsins Charles A.Dickens,
en Aggerholm er mikilvirkur
þátttakandi í starfi Danmerkur-
deildar Dickensfélagins.
Jafnframt var að því vikið,
að æskilega væri, ef hr. Svend
Aggerholm sæi sér fært að
halda hér Dickenskvöld, því að
þeir eru vissulega margir hér,
sem liafa hinar mestu mætur á
verkum Dickens, og mundu
fagna yfir því, að fá tækifæri til
þess að heyra jafn ágætan leik-
ara og hr. Aggerliolm lesa upp
úr verkum lians.
Nú hefir Vísir heyrt, að Reyk-
víkingum gefist slíkt tækifæri,
því að hr. Aggerholm ætlar að
lesa upp eina af fræguslu smá-
sögum Dickens í Gamla Bíó, á
sunnudaginn kl. 3. Þar eiga
bæjarbúar völ á góðri skemtun
og mentandi og má fullyrða, að
þeir, sem fögrum bókmentum
unna, fjölmenni þangað.
VIÐTAL VIÐ
SVEND AGGERHOLM.
Tíðindamaður Vísis átti stutt
viðtal við hr. Svend Aggerliolm
i dag og spurði liann hvað hann
hefði valið til upplesturs eftir
Dickens á sunnudaginn.
„Eg liefi valið „Doctor Mari-
gold“, og í valinu styðst eg við
langa reynslu. Hér er alt öðru
máli að gegna en þegar haldin
eru mörg upplestrarkvöld,
kannske allan veturinn, því að þá
eru skilyrði fyrir hendi til þess
að lesa upp úr hinum meiri
verkum þessa heimsfræga
skálds. Hér liefi eg að eins eina
klukkustund eða vel það til um-
ráða. Þess vegna valdi eg smá-
sögu — þar sem alt það besta,
sem Dickens á, kemur svo vel
fram — allir hinir miklu hæfi-
leikar hans — njóta sín hér til
fulls. Eg hefi verið aðdáandi
Charles A. Dickens frá barns-
aldri, en „Doctor Marigold“
kynstist eg fyrst í Englandi og
liefi eg margsinnis lesið upp
söguna í Danmörku, þar sem eg
um langt skeið hefi lagt stund á
að lesa upp úr verkum hans,
en eins og yður er kunnugt
höfum við deild í Danmörku af
Dickensfélaginu, sem stai’far að
því að útbreiða Dickens oghalda
minningu hans í heiðri“.
„Þér eruð nú brátt á förum
héðan?“
„Eg fer með Dronning Alex-
andrine á mánudag næstkom-
andi og hefir dvöl mín hér ver-
ið mér til mikillar ánægju“.
„Hafið þér ferðast nokkuð út
úr bænum?“
„Eg var á Þingvöllum i gær
og það verður mér ógleyman-
legur dagur. Við gengum um
Almannagjá og að Öxarárfossi
og mér fanst alt stórkostlegt,
ævintýralegt. Eg óskaði þess, að
H. C. Andersen hefði verið á lífi
og verið með mér þar •— það er
sfaður, sem ævintýraskáldið
hefði átt að sjá.“
t