Vísir - 26.05.1939, Blaðsíða 3

JF'östudaginn 26. maí 1939.
VlSIR
3
Skýrsla bæjarverkfræðings
varöandi
hitaveitu Reykjavíkur.
Kostnaðuv, afbopganir lánsfjávins
og afkomuskilyrdi.
Eftirfarandi greinargerð varðandi hitaveituna sendi bæjar-
verkfræðing-ur borgarstjóra hinn 23. þ. m. og með því að hita-
veitumálið er nú efst í hugum allra Reykvíkinga og afdrif þess
skifta allan landslýð miklu máli leyfir Vísir sér að birta grein-
argerðina í heild.
Hitaþörf bæjarins og
Biolaeyðjsla.
Á árinu 1937 var hitaþörfin á-
kveðrn á þann hátt að telja sam-
an hitaþörf allra húsa bæjarins,
en liitaþörf hvers einstaks húss
var ákvoðin eftir stærð hússins.
Að sjálfsögðu var ekki gerður
nákvæmur útreikningur á
liverju húsi, heldur gert ráð fýr-
ir að öll hús væru eins að bygg-
ingarmáta. Auðvitað getur
nokkru munað að einstökum
húsum til annarar hvorrar
handar með því að reikna á
þenna hátt og þess vegna hefir
þessi útreikningur verið borinn
samanviðnákvæman útreikning
iá allmörgum byggingum. Á
þenna hátt hefir verið horin
saman útkoma um 100 húsa og
varð mismunurinn undir 1%.
Heildai-hitaþörf hæjarins
varð á þenna hátt 67,3.10°
kg°/h, en þetta þýðir að ef út-
reiknaðir væru miðstöðvarkatl-
ar í liverju húsi hæjárins á þann
liátt er liér hefir tíðkast og hita-
einingafjöldi þeirra síðan lagð-
ur saman þá mundi útkoman
verða 67,3.10° kg°/h. Hér her
þess að gæta að með er talinn
sá hiti, er fer til þess að liita
upp kalt vatn til baða og þvotta.
Ut frá þessari tölu má svo á-
kveða það kolamagn, sem eyð-
asl myndi í þessum miðstöðv-
um. Það er margreynd regla hér
i hænum að finna má árlega
kolaeyðslu byggingar með því
að deila 2000 í liitaeiningafjölda
miðstöðvarketilsins í kg°/li. —
iVerður útkoman þá árleg kola-
eyðsla i tonnum. Á þenna liátt
er kolaeyðsla alls bæjarins á-
kveðin 67,3.10° = 33600 tonn.
2000
Þetta má nú bera saman við
aðra reglu, en hún er sú, að til
hitunar þurfi um 1 tonn á ári á
ibúa. Iiman þess svæðis, sem
liitaveitunni er ætlað að ná mun
láta næn'i að búi um 33000
manns. Að vísu má segja að
með þessari reglu ætti kola-
eyðslan að vera meiri, því að á
l>essu svæði eru allar verslunar-
hyggingar bæjarins og opinber-
ar byggingar svo að kolaeyðsl-
an pr. íbúa verður hlutfallslega
meiri á þessu svæði en í út-
jöðrum hæjarins.
Þá var einnig reynt að telja
saman það kolamagn er versl-
anir seldu til upphitunar árið
1937. Að vísu fæst ekki nákvæm
tala á þenna hátt, en láta mun
nærri að til upphitunar liafi
verið notað 31000 t. Þegar þess
er gætt að meðalliiti þessa árs
var talsvert fyrir ofan meðal-
lag, verður útkoman nálega sú
sama.
Vatnsþörfin.
Gert er ráð fyrir því að
Reykjavatnið verði fyi'st og
fremst notað til liitunar liúsa en
ekki til þess að liita upp kalt
vatn til baða og þvotta. Eftir
að vatnið liefir runnið gegnum
hitunarkerfi liúsanna verður
það notað til baða og þvotta.
Þessu verður best komið við
með þvi að flytja heitavatns-
geyma húsanna upp á háaloft
þar sem þess er kostur. Þetta
kostar talsvert fé svo til mála
getur komið að levsa þetta á
annan hátt, enda hagar svo til
sumstaðar að ekki er liægt að
flytja lieitvatnskútana. Upphaf-
lega var gert ráð fyrir því að
Reykjavatnið skyldi geta liitað
uppj bæinn í alt að 15°C úti-
kulda og mundi til þess þurfa
283 I/sek. Síðustu 11 árin hefir
enginn dagur verið kaldari en
-f- 14°C og aðeins 3 dagar kald-
ari en -f- 10°C og hefir því verið
horfið að því að miða upphitun-
ina við 10°C frost. Til þess þarf
um 207 1/sek. meðalvatnsrensli
frá Reykjum. Að vísu má segja
að þólt 10°C frost kæmi er hæp-
, ið að þurfa þyrfti 207 1/sek.,
' þegar um er að ræða uppliitun
; svo margra liúsa — 3000 — sem
j hér, er ekki hægt að búast við
. að svo standi á í öllum liúsun-
um að notað verði mesta vatns-
magn í þeim öllum í einu.
Úr borholunum á Reykjum
rennur nú um 170 1/sek., auk
þess úr gömlum uppsprettum
30—40 1/sek. Meðalliiti úr bor-
holunum er tæpl. 87 °C eða 2°C
meira en uppliaflega var gert
ráð fyrir að ná. Vatnið úr
uppsprettunum er sumt tals-
vert kaldara, en hinsvegar virð-
ist ekki ógætilega áætlað, að
þegar virkjun er lokið verði
meira vatn á Reykjum en 207
1/sek.
Þátttaka.
' Það mun nú vera alment á-
litið liér að elcki þurfi að búast
við að erfitt verði að kbma
vatninu út meðal bæjarbúa þeg ■
ar virkjun er lokið.
Samkvæmt upptalningu er
gerð var síðasta ár hafa 78% af
húsum bæjarins miðstöðvar-
katla. Þetta samsvarar 84% af
bitaþörf bæjarins. Er nú gert
ráð fyrir að þátttaka verði
fyi'sta árið 63.6% en vaxi svo
að á 5. rekstursári svari hitunin
til 33600 tonna kolaeyðslu. 1
rekstursáætlununum liefir ekki
verið gert ráð fyrir meiri þátt-
töku fyrstu 8 árin. Nauðsynlegt
vatnsmagn fyrstu 8 árin, kola-
sparnaður og þátttaka miðuð
við liitunarþörfina 1937 verður
því jiessi:
dags. í Reykjavík 15. þ. m. er á
síðu 2 stilt upp rekstursáætlun-
um fyrstu árin og þá gengið út
frá þeirri þátttöku, sem fyr var
greint frá. Er gert ráð fyrir að
liitaverðið skuh miða við kola-
verð 45 d. kr. pr. ton heim-
keyrt.
Útkoman verður þá þessi
þegar tölur eru gefnar i þús-
undum d. kr.
Rekstursár
1/sek. ton kol % þátt.
1. ár 130 21080 62,6
2. — 149 24210 72,0
3- — 169 27340 81,4
4. — 188 30470 90,6
5. —- 207 33600 100
6. — 207 33600 100
7. — 207 33600 100
8. — 207 33600 100
Rekstursáætlanir.
1 bréfi Höjgaard & Schultz
Gjöld:
Rekstur dælustöðvar .
Stjórnarkostnaður ...
Iiagnaður.................... 720
Ársgreiðslurnar eiga að fara
fram 4 sinnum á ári en þar sem
vextir geta breytst innan tak-
markanna 4%—5% verður
ekki nákvæmlega fyrir sagt
hversu stórar þær verða.
Samkvæmt tilboðinu er gert
Vextir 14 árs greiðsla Ársgreiðsla
. % % i d. kr. % í d. kr.
4.5 3.747 254800 ' 14.988 1.019000
5.0 3.811 259000 15.244 1.036600
5.5 3.875 263500 15.500 1.054000
BRENNANDI SKIP.
!'TTh.T-
Ekki alls fyrir löngu tókst svo illa til í liöfninni i Brooklyn N. Y., að það kviknaði i breska skip-
inu Silverash, sem lilaðið var 6.000 tunnum af oliu. Geysaði eldurinn í 14 stundir, þar til slökkvi-
hðmu tókst að ráða niðurlögum eldsins. Stafaði öðrum skipum i höfninni hin mesta hætta af
þruna þessum, en þó varð þeim bjargað frá skemdum.
UndipbúRingnF ad Iiátída—
höldunum á Hvanneypi 24*.
og 25« jdní.
Minningappit 1 tilefni af
50 ápa afmæli skólans.
Vidtal vid
Guðmund Jónsson kennara,
Eins og- áður hefir verið getið í Yísi á Hvanneyrarskóli 50 ára
afmæli á yfirstandandi ári og’ verður afmælisins minst með há-
tíðahöldum að Hvanneyri dagana 24. og 25. júní. Er það félag-
ið Hvanneyringur, sem gengst fyrir hátíðahöldunum, og stend-
ur að útgáfu minningarrits um skólann. Er Guðmundur Jóns-
son kennari á Hvanneyri staddur hér í bænum til undirbúnings
útgáfunni og hefir Vísir átt viðtal við hann og fer það hér á
eftir.
1. 2. 3. 4. 5.-8.
950 1090 1230 1370 1510
25 30 30 35 35
100 100 100 100 100
105 105 105 105 105
230 235 235 240 240
720 855 995 1130 1270
ráð fyrir að virkjunin komist
upp í 6,8 milj. d. kr., sem greiða
þarf á 8 árum.
Af eftirfarandi töflu sést
hvernig ársgreiðslur breytast
með vöxtunum:
Af þessu sést að tekjur fyrir-
tækisins eru ekki fyrstu 3 árin
nægar til þess að standast
greiðsluna og hefir þvi Köben-
havns Handelsbank lofað að
leggja fram það er á vantar þau
árin, er greiðist upp á næstu 5
árum. Ef þátttaka verður álíka
og ráð er fyrir gert og vextir
verða kringum 5% svara
greiðslur út úr landinu á þess-
um árum því að greitt liefði
verið fyrir kolatonn um 35 kr.
d. pr. tonn cif. Reykjavík.
Heimtaugar.
í kostnaðaráætluninni eru að-
eins meðteknar 450 þús. d. kr.
fyrir heimtaugum. Þessi upp-
hæð nægir til þess að kaupa alt
útlent efni til lieimtauga i bæ-
inn og einnig þess af efni, er
þarf til flutnings á lieitvatns-
kútum húsanna.
Samkvæmt áætlun er gerð
liefir verið á ca. 100 byggingum
verður meðalkostnaður á þessu
efni um 150 d. kr., eða 450.000
í allan bæinn. Allar heimtaugar
með vinnu við þær munu kosta
nálega 1500000 ísl. kr. og þar
sem gera verður ráð fyrir að
ekki allir liúseigendur geti
greitt heimtaugar strax, þarf að
afla nokkurs fjár til lieimtaug-
anna.
Allur kostnaður
virkjunarinnar.
Samkvæmt tilboðinu er alt
verkið áætlað 6.8 mill. d. kr.,
eða 8.16 mill. ísl. kr. 1 þessari
upphæð er ekki falinn kostnað-
ur er leiðir af tollum og opin-
berum gjöldum, sem áætlaður
er 420000 ísl. kr. Þá er heldur
ekki tahnn kostnaður við bor-
anir þær, er gjörðar hafa verið
og verð hilaréttinda samtals 450
þús. ísl. kr.
Allur kostnaður verður því í
ísl. kr.:
Utanbæjar- og innanbæjarkerfi
með öllu tilheyrandi 8.2 mill.
Tollar og gjöld 0.4 —
Boranir og liitaréttindi 0.5 —
Aukal. til heimtauga 0.9 —
Alls 10.0 mill.
Það er vert að alhuga livaða
verðmæti lægi í hitaveitunni að
8 fyrstu rekstursárunum liðn-
um, þegar búið væri að gi-eiða
stofnkostnaðinn.
Engu skal hér spáð um það,
livort kolaverð þá verður liærra
eða lægra en reiknað er með i
rekstursáætlunum. En setjum
sxo, að bæjarstjórn þá ein-
hverra liluta vegna vildi lækka
hitagjaldið t. d. um 15%. Að
öðru óbreyttu yrðu þá tekjur
hitaveitunnar 1040000 d. kr.,
eða 1250000 ísl. kr. Þá yrði auð-
vitað farið að leggja í endurnýj-
unarsjóð. Ef lagðar væru í end-
urnýjunarsjóð 300000 kr. árlega
myndi á 20 árum með 5 % vöxt-
um safnast i þenna sjóð 10 mill.
Árlega væru þá eftir af tekjun-
um 925000 kr., en þetta er sama
og bærinn ætti sivaxandi sjóð að
stærð 18.5 mill. lcr., er gæfi 5%
vexti. Við tekjuútreikning fyrir-
tækisins hefir ekki verið gert
ráð fyrir að vatnið væri selt til
onnars en húsahitunar. Á sumr-
in verður mikið af lieitu vatni
afgangs og er mjög liklegt að
liægt sé að finna liagnýtingu á
þvi liér niðri í bæ. Útgjöldin
þyrftu ekki að vaxa að öðru
leyti en þvi, er nemur kostnaði
við að dæla vatninu frá Reykj-
um.
Danir þakka krónprinshjónun-
um.
Sendinefnd fulltrúa fyrir hin-
ar þýðingarmestu stofnanir i
Damörku og f élagasambönd,
hefir við heimkomu krónprins-
Hvernig verður hátíðahöld-
unum hagað?
Fyrri dagurinn verður helg-
aður nemendum skólans og
konum þeirra. Þá verður hald-
inn aðalfundur Hvanneyrings
og nemendamót. Hvanneyrmg-
ur var slofnaður árið 1909 og
starfaði óslitið lil 1924 og var
höfuðverkefnið á þeim árum
bréfaviðskifti milli stjórnar fé-
lagsins og nemenda, til viðhalds
sambandi nemenda við skólann,
félagsmönnum var sent ókeypis
fræ, í því skyni að efla garð-
rækt, gengi fyrir. fyrirlestra-
höldum um landbúnað, fundum
o. s. fi-v. Starfsemin lá svo
niðri þar til félagið var endur-
reist fyrsta sumardag 1937. Nú
eru aðalverkefnin tvö, þ. e. að
halda nemendamót fimta livert
ár og útgáfa búfræðirits. 1937
keypti Hvanneyringur „Búfræð-
inginn“ og gaf liann út 1938, en
síðan gengu Hólamenn inn i
kaupin og gáfu liann út á yfir-
standandi ári og munu nem-
endafélög skólans framvegis
liafa samvinnu um útgáfu rits-
ins.
Nemendamótið 24. júni næst-
komandi er hið fyrsta, sem
Hvanneyringur gengst fyrir. Á
aðalfundi Hvanneyrings þennan
dag verður skýrt fná störfum fé-
lagsins og ýms mál rædd, fyrir-
lestrar lialdnir o. s. frv. auk
])ess sem timinn verður notaður
til ]>ess að rifja upp gömul
kynni og skoða staðinn. í ráði
er að hafa dálitla verkfærasýn-
ingu þennan dag og væri æski-
legt, að ]iar kæmi fram innlend-
ar nýjungar í gerð verkfæra, og
hjónanna frá Ameriku aflient
þeim ávarp, þar sem þeim er
þökkuð hin framúrskarandi
framkoma þeirra sem fulltrúa
fyrir hönd Danmerkur og ís-
lands.
(Sendiherrafrétt).
vildi Hvanneyringur geta liaft
sýninguna sem fjölbreyttasta
og væntiraðstoðarmanna í þess-
um efnum. Flutningskostnað
undir verkfæri, sem sýnd verða,
mun félagið greiða. Væntanlegir
þátttakendur þurfa að tilkvnna
komu sína í síðasta lagi 10. júní
og geta þess livort konur þeirra
verða í för með þeim. Tilk. um
komu sendist stjórn Hvanneyr-
ings, Hvanneyri.
Þeir, sem því geta við komið,
ætti að hafa með sér tjöld og
teppi.
Síðari dagurinn.
Þá verður almenn samkoma
og mun mega gera ráð fyrir
miklu fjölmenni úr héraðinu og
víðar að. Ræður verða fluttar m.
a. af forsætisráðherra Hermanni
Jónassyni, formanni Búnaðar-
félags íslands, Bjarna Ásgeirs-
syni, búnaðarmálastj. Steingr.
Steinþórss. o. fl. Einnig verður
söngur og fleira til skemtunar.
Þá væntum við þess að bronze-
sleypa af brjóstlíkani af Hall-
dóri skólastjóra Vilhjálmssyni,
gerð af Rikarði Jónssyni lista-
manni, verði komin í tæka tíð
til afhjúpunar Jænnan dag. Er
svo ráð fyrir gert, að brjósthk-
aninu verði komið fyrir á stalli
í garði skólans, i miðjum garð-
inum.
Minningarhátíð.
I minningairitinu, sem verð-
ur prýtt myndum, eru kaflar
um uppliaf búnaðarfræðslu á
Islandi og HvannejTarstað, rak-
in saga skólans frá stofnun hans
árið 1889 o. s. frv. Einnig inni-
heldur ritið nemendaskrá skól-
ans frá upphafi. Hafa nákvæm-
. lega 800 nemendur stundað nám
. i skólanum, einn vetur eða tvo.
| Búfræðaprófi hafa lokið á
( Hvanneyri 582 nemendur.
Minningarritið kemur út sem
fyrri hluti af III. bindi Héraðs-
sögu Borgarfjarðar.