Vísir - 22.09.1939, Blaðsíða 2

2
VlSIR
Föstudaginn 22. september 1939
Axel Thorsteinson, blaðamaður:
Á dansleik 1 Tamines.
í síðasta kafla var sagt frá komu námumannanna
til „lands svörtu pyramídanna“. — í næsta kafla er
sagt nánara frá hergöngunni yfir Relgíu til Þýska-
HLÓM HANDA CHAMBERLAIN.
Aðdáandi Chamberlains færir honum blóm, sem dyravörðurinn
í nr. 10 Downing Street veitir viðtöku.
ALÞÝÐUBÍLLINN ÞÝSKI,
sem framleiða átti í stórum stíi. Var verðið ákveðið 990 mörk
og mánaðarafborgun 5 mörk, en nú mnn annari framleiðslu
'sint meira í bili, vegna stríðsins. ,
lands.
FRAM Á
RAUÐA MORGUN.
Hvernig, sem á því stóð var
eins og ekkert væri um að vera
í Tamines í sambandi við komu
okkar. En við fengum brátt að
vita hvernig á því stóð. Við
komum seint að kveldi og há-
vaðalítið. Allur þorri manna
var genginn til hvíldar. Og her-
mennirnir höfðu lítið verið á
stjákli um bæinn eftir komuna.
Þeir hcldu kyrru fyrir og hvíldu
sín lúin bein. Vagnarnir komu
nú loks með matvælin og voru
því allir fegnir, en fegnastir því
að tillcynt var, að eigi yrði farið
frá Tamines fyrr en árla næsta
dag.
En þá er við bjuggumst til
hvíldar komu dætur skóla-
meistarans inn. Við þóttumst
vita, að þær væri lcomnar til
þess að bjóða okkur góða nótt
og kveðja okkur. En það var nú
öðru nær. Tamines-búar ætluðu
ekki að láta okkur sleppa, án
þess að þTta sér upp með okk-
ur. Okkur var boðað, að íbú-
arnir byggist við þvi, að enginn
maður færi til rekkju þá um
kveldið. Þeir höfðu tekið sig
saman og efnl til fagnaðar í
stærsta samkomusal bæjarins.
Hermönnunum var vitanlega
öllum boðið að koma þangað.
Og þar átti að dansa fram á
rauða morgun.
KVELDRAKSTUR.
í skólastofunni þar sem lier-
mennirnir fyrir hálfri stundu
höfðu verið í þann veginn að
ganga til hvíldar, fegnir tilhugs-
uninni um næturhvíld á hlýj-
um, þurrum stað, þar sem
sæmilega fór um þá, varð nú
eigi annað séð en að allar slíkar
hugsanir væri burl reknar. í |
stofunni var alt á tjá og tundri j
og er menn höfðu burstað skó I
sina og föt, fægt alla linappa, j
látúnsbryddingar á beltum og
spennur, fóru menn að raka sig, ‘
hver í kapp við annan. Var það !
sannast að segja einstæður at- 1
burður á þessari göngu, að
menn tæki alment til að raka
sig öðru sinni sama daginn.
Samkvæmt heragareglunum var
mönnum gert að skyldu að raka
sig á liverjum morgni, en nú
var dagur að kveldi kominn og
allir rökuðu sig sem vandlegast,
og af frjálsum vilja, þótt engin
hætta væri á, að yfirmennirnir
fyndi að því, að menn hefði
ekki rakað sig nógu vel. Vitan-
lega kom það alt af fyrir, endr-
um og eins, að stöku maður
fengi sér kveldrakstur, og á-
stæðan var alt af sú sama. Hér
var þó ekki um vanalegan
stefnumótsrakstur að ræða.
Allur d-flokkur 19. herdeildar
Canadamanna ætlaði á nætur-
æfintýri!
Pat var búinn að fara tvívegis
yfir höku og efrivör með rak-
vélinni og Iangi Mike skóf og
þuklaði á víxl um kjálka og
höku sína, til þess að vera viss
um, að hvergi yrði ónotalegur
broddur eftir. Því næst tók hann
skæri og klipti efrivarar-smá-
skeggið sitt rauða, af ,mestu
vandvirkni. Og um alla stofuna
voru rakvélarnar á lofti. Og
innan stundar fóru menn að
tínast út, tveir og tveir eða
fleiri saman.
Hlick var með þeim, er síðast
komusl af stað, og um líkt leyti
og eg' og Lasso.
„Þú ert ekkert að hraða þér,
frekara en við,“ sagði Lasso.
„Eklcert liggur á. Best að
koma, þegar fer að lifna yfir
fólkinu,“ sagði Hlick.
„Þú ætlar þér ekki að verða
fyrstur heim?“
„Eg áforma ekkert um það.
Hafi eg tíma til að þvo mér og
raka í fyrramálið, áður en við
leggjum af stað, er alt í lagi.“
MEÐ STRAUMNUM.
Við héldum af stað í áttina til
samkomuhússins, sem við að
vísu ekki vissum livar var, en
við fórurn í sömu átt og liinir
hermennirnir, og brátt barst að
eyra kliður mikill og liljóðfæra-
sláttur. Það var dimt og skugga-
legt i bænum, en allstaðar fólk
á ferli, sem alt stefndi í sömu
átt, og alt í einu hlöstu við opn-
ar dyr á sal, sænúlega upplýst-
um, þar sem stúlkurnar í Tam-
ines og hermennirnir fengu loks
tækifæri til þess að kynnast.
Þröng var svo mikil í salnum,
að enginn rcði með öllu ferðum
sínum innanhúss. Salurinn var
stór og upphækkaður pallur í
innri enda hans, þar sem lúðra-
sveit herdeildarinnar sat og lék
öðru hverju, en bestu harmo-
nikusnillingar Tamines-bæjar
Iiilt. Vegna þrengslanna höfðu
allir bekkir verið út bornir. En
það var svo sem alt í lagi, þótt
einhver hefði verið að yfirliði
kominn. Sá hinn sami hefði
ekki gelað hnigið niður. Það
var ekkert rúm til þess. Hann
— eða hún — hefði þokast til
áfram með dansandi þrönginni,
því að eigi slcorti aðhald frá
öllum hliðum. Svigrúm var þá
og svo lítið, að ekki var viðlit
að fara neitt um salinn, til þess
að skifta um dansfélaga, nema
þá með því að neyta afls, en
fæstir höfðu fyrir því. Menn
létu I^erast með þrönginni, sem
staðnæmdist í hvert skifti og
harmonikusnillingarnir tóku
við af Iúðrasveitinni, og þá var
helst tækifæri til þess „að losna
við Ijóta og ná sér í laglega“,
eins og langi Mike sagði, en er
hljóðfæraleikurinn hófst á ný,
fór þröngin, þessi iðandi kös
karla og kvenna, scm ætlaði að
skemta sér með þessum hætti
til morguns, aftur af stað.
í anddyrinu var okkur félög-
um sagt, að yfirforingjarnir
hefði komið, er dansinn hófst.
Ræður höfðu verið haldnar, en
að svo húnu fóruyfirforingjarn-
ir og yfirstéttarfólkið, er komið
hafði, til sinna heimkynna. Það
var fólk alþýðustéttanna, sem
eftir varð, og þvi voru her-
mennirnir fegnir. Þeir gátu ver-
ið frjálsir og óháðir þessa nótt
og með fólki, sem þeir litu á
sem jafningja sina.
I „RÓTI“.
Við bárumst inn í kösina,
Lasso, Hlick og eg. Og áður en
við vorum búnir að átta okkur
á hlutunum vorum við farnir
að „dansa“, gera okkar til, að
þessi iðandi kös gæti færst til
fram og aftur um gólfið,, Kven-
vnaður mikill vexti hafði náð i
Lasso, sem var köttur lítill. Eg
leit til hans meðaumkunaraug-
um, en huggaði mig þó við það,
að konan myndi verja hann á-
föllum í þessu „róti“. IIliclc var
horfinn mér. Skamt frá mér
sá eg glottandi andlit langa
Mike. Það var svo sem auðséð,
að hann hafði náð sér í stúlku,
sem ekki dansaði við i-auð-
skeggjaðan íra á hverju laugar-
dagskveldi. En vel á minst. Eg
hafði næstum gleymt því að
eg var farinn að dansa. Eg hafði
verið með augun alt í kringum
mig, en eg gat ekki komist hjá
því lengur að fara að athuga
hvað það var, sem eg var með
í fanginu. Eg fór því að virða
fvrir mér þennan dansfélaga,
sem einlivern veginn hafði bor-
ist upp í fangið á mér jiarna í
þrönginni og eg vitanlega hafði,
með nokkrum erfiðismunum
þó, tekið utan um, án þess að
veita mikla eftirtekt. Þegar eg
leit niður sá eg fíngert andlit,
ljóst hár og augu, sem voru svo
einkennilega dökk, samanborin
við hárlitinn. „Flæmingi“,
hugsaði eg eða sagði upphátt,
eg man það ekki, en stúlkan
kinkaði kolli og hló. Og við
dönsuðum áfram, eins og hin.
Það væri ómaklegt að kvarta
yfir stúlkunni, en mér sem öðr-
um varð heitt um of og ónótt,
en það var ekki um neitt að
ræða annað en halda áfram. Alt
af varð þrengra og þrengra í
salnum og greinilegra, að í bráð
yrði engum undanþyniu auðið,
])ó sleppa vildi.
Alt í einu verð eg þess var, að
Hlick er skamt frá mér.
„,Heyrðu, Hlick! Hvernig geng-
ur það ?“
„Ágætlega. Við dönsum —
ákaft. Við tölum hvort til ann-
ars. Hún er víst vallónsk, eg
skil ekki orð i því, sem hún
segir, en við erum — sammála.
Við hittumst á morgun.“
MINNINGAR.
Lúðrasveitin tekur nú við og
engin tök á að ræðast l'rekara
við. Nú fara hermennirnir að
syngja undir, um leið og lúðra-
sveitin leikur og dansað er og
Tamines-fólkið tekur undir. Það
er sungið á mörgum tungumál-
um, en það er gleði í söngnum,
hvað sem um hann má an.iais
segja. Og áfram er leikið og
dansað, og sungið og dansa'Ý og
hvíslast á eða talast við á máli
augnanna. Þótt kynnin séu sh.tt
— cf til vill af því að þau eru
stutt — er ánægjulegt að vera
saman.
Við hinkrum við sem snöggv-
ast og alhugum hvernig ástatt
er. Það er líkt ástatt fyrir fólk-
inu í Tamines og hermönnun-
um, að vissu leyti. Eru menn
ekki þannig gerðir yfirleitt, að
enginn er sjálfum sér nógur?
Mannsálin þarf samúðar, hlýju
eins og jurtin sólar og vatns,
svo hún visni ekki. Það er likt
ástatt með stúlkurnar í Tamin-
es og okkur. Vinir þeirra flestir
eru gengnir að heiman fyrir
löngu og áttu fæstir aftur-
kvæmt. Bið ár á ár ofan, niður-
bældar þrár, vonbrigði! Og vin-
stúlkur okkar? I óra fjarlægð!
Við erum einmana, eigi síður en
stúlkurnar í Tamines. Við eig-
um þelta sameiginlegt. Við
þurfum ekki að skilja mál
þeirra, né þær mál okkar til
þess að láta í ljós, samúð, vin-
áttu eða ást. Og alt það ömur-
lega og einmanalega gleymist,
hverfur, fer einhversstaðar
langt að baki — þessa einu nótt,
er ekkert kemur til greina, sem
annars myndi, trú, ásetningar,
heit. Og þegar nóttin er liðin er
að eins eftir minning, ef til vill
hvimleið þá, ef til vill Ijúf, ef til
vill minning, er gleymist fljólt,
ef til vill minning, er gleymist
aídreii, alt eftir því hvernig
æfintýri hvers einstaks er.
ER LÍÐUR Á NÓTT.
Það líður meira og meira á
nóttina og smám saman fer of-
ur lítið að rýmkast til í salnum.
Menn fara að tínast burtu,
stundum tveir félagar saman,
stundum piltur og stúlka, en
flestir koma aftur, sumir breyf-
ir af víni. ,
„Hvar er Lasso, Pat?“ spyr
eg, er eg loks rekst á liann.
„Farinn heim að sofa!“
„Nú, hann hefir.þá sloppið úr
greipum kvinnunnar miklu?“
„Hann strauk frá henni.
Hvarf inn í þröngina, er bún
sneri baki að honum sem
snöggvast. Eg liitti hann við
dyrnar. Hann var sárfeginn.“
„Geta má nærri!“
„Hefirðu séð Hlick?“
„Áðan. Hann er þarna!“
Eg benti Pat á Hlick, sem
dansaði sem ákafast. Hann var
enn að dansa við sömu stúlk-
una, en eg gat fyrst nú virt liana
fyrir mér. Hún var óvanalega
fríð sýnum, en ein þeirra, sem J
til alls mátti trúa. Hárið var
mikið og dökt, litarhátturinn
dökkur og hraustlegur. Hún
vafði öðrum handleggnum um
háls Hlick og skrafaði við liann
og hló á milli svo skein í hvítar,
fallegar tennurnar.
„Stúlka, sem vert er um að
tala,“ sagði Pat. „Það lá við, að
illa færir fyrir skömmu — “
„Við hvað áttu?“
„Saga að segja fná því. Segi
þér hana seinna. Við verðum
að nota seinustu stundina.“
Og enn var dansinn stíginn,
hvíldarlaust. — — —
Undir morgun, er alt var um
garð gengið, var of seint að
ganga til hvíldar. Fyrsta lúður-
kall barst að eyra, er við Pat
nálguðumst skólahúsið. Innan
stundar yrði af stað haldið á ný.
HVERNIG PAT
LEIT Á HLUTINA.
„Hvílík nótt!“
„Ögleymanleg,“ sagði Pat.
„Eg gleymi aldrei Tamines, en
sannast að segja held eg, að mér
verði dagurinn í gær minnis-
stæðari en nóttin, sem nú er
liðin.“
„Hvers vegna?“
„Jú, sjáðu til. Eg er að visu
einn þeirra, sem að jafnaði er
til í alt, og hendi mér út í glaum-
inn, ef svo ber undir, en það,
sem gerðist í nótt gleymist alt.
En telpum skólameistarans
gleymi eg aldrei!"
Eg hafði vart búist við, að
Pat væri þess hugar, er mér
varð nú ljóst, en eg efaði ekki
að hann mælti af heilum huga.
„Eg sé ekki eftir, að eg fór á
dansleikinn, Pat,“ sagði eg,
„því að þar var mannlífsmynd
að sjá, sem eg gleymi ekki. Þú
skilur, eg á ekki að eins við
það, sem er að sjá, er menn líta
á myndina sem snöggvast, eg á
við alt, sem er á bak við, alt
sem í myndina er spunnið, ef
svo mætti að orði kveða, alt
það, sem sést ekki fyrr en kom-
ið er í hæflega fjarlægð og hún
stendur fyrir hugskotssjónum
manns i réttu ljósi!“
„Við hvað áttu?“
„O, það skiftir litlu. En eg
lít nú þessum augum á — “
HNÍFARNIR
Á LOFTI.
„Vissirðu, að Jack lenti í
illu ?“
„Hlick?“
„Já, fyrir utan húsið, nokkru
áður en við áttum tal saman
inni í salnum. Hann brá sér úí
með stúlkunni, en hvert veit eg
ekki. En er þau voru að koma
aftur voru þau stöðvuð fyrir
utan húsið.“
„Af hverjum?“
„Hver veit? Ef til vill var það
bróðir stúlkunnar, en sennilegra
er, að það hafi verið unnusti
hennar. Að minsta kosti var það
maður, sem ekki lét sér á sama
standa um hana. Hann var ekki
Flæmingi, ef til vill blendingur.
Hann æpti að Jack og á andar-
taki höfðu þeir báðir hnífana á
lofti. Þeir, sem í kringum voru,
hörfuðu frá, nema stúlkan.
Iieiftin sauð í órásarmanninum,
en .Tack var eins og úlfur, sem
býst lil að stökkva á bráð. Eng-
inn breyfði hönd eða fót til að.
afstýra einvíginu. En það fór
betur en á liorfðist.“
„Áfram með frásögnina!“
„M. P.“,l) kallaði einhver í
hópnum. Jack liikaði þó ekki,
cn lrann vissi hvað við lá. Her-
mannsheiður hans var i veði, ef
hann lenti i blóðugum bardaga
við nokkurn íbúanna, fangelsi,
niðurlæging! En stúlkan dökk-
hærða stóð þar við hlið hans og
lét sér hvergi bregða. Hann
slíðraði ekki rýtinginn. Hann
beið þess sem verða vildi ódcig-
1) Military Police = her-
lögregla.
ur. En árásarmanni lians var
skyndilega kipt inn í þvöguna,
sennilega af félögum hans, því
að íbúarnir vilja ógjarnan lenda
í deilum við herlögreglumenn-
ina.“
„Hvað svo?“
„Ekki neitt! Jack fór inn í
danssalinn — og stúlkan með
honum.“
„Veistu hvort hann er kom-
inn?“
„Nei, en það eru tveir lil þrir
stundarfjórðungur þangað til
blásið verður til brottferðar og
ef eg þelcki Jack rétt stendur
ekki á honum.“
„Vera má, að þeim hafi lent
saman aftur?“
„Ef þú liefðir verið þarna og
horfl framan i Jack með rýting-
inn á lofti mundirðu eklci óttast
neitt slíkt. Hinn var áreiðanlega
enginn Iieigull, en hann hefir
ekki árætt að ybbast upp á bann
á ný. Þá hefði hann beðið tvö-
faldan ósigur. Var ekki nóg, að
láta liann taka frá sér stúlk-
una?“
— Þessir tæpu þrír stundar-
fjórðungar liðu fljótt. Og er af
stað var farið var Hlick á sín-
um stað i fylkingunni. Og það
varð í engu séð, að neitt óvana-
legt hefði komið fyrir hann.