Vísir - 22.09.1939, Blaðsíða 4

4
VISIR
Föstudaginn 22. september 1939
Sjö inaiiii§ biðu
bana í Yarajá I ^ærdag,
er Þjóðverjar liél«lii npp §(öðugrí §(ór§ko(ahríð og §of(árá§ini8 á horgina
Nendi§vei(arbn§(aðn r Bii§§a §(ór§kemdnr.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
etuliðið í Varsjá verst enn af dæmafárri hreysti,
þrátt fyrir það að Þjóðverjar halda uppi stöð-
ugri stórskotahríð á borgina og sprengjuflug-
vélar þeirra sveimi yfir borginni klukkustund eftir
klukkustund, því að þegar einn flugvélaflokkurinn fer
kemur annar. Það hafa ekki reynst hreystiyrði tóm,
þegar herf oringi Pólverja tilkynti, að hersveitir hans og
íbúarnir myndi verjast til hinsta manns. Eftir öllum
fregnum að dæma verja Pólverjar höfuðborg sína svo
vasklega, að þeir láta heldur lífið en að hörfa um fet.
I borginni er ógurlegt um að litast. Við margar götur
stendur ekki steinn yfir steini og fegurstu byggingarn-
ar eru annaðhvort hálfhrundar eða algerlega fallnar í
rústir. Éru meðal þeirra frægar, sögulegar byggingar.
í skothríðinni í gær urðu stórskemdir á
sendisveitarbústað Sovét-Rússlands og særð-
ust og meiddust margir starfsmennirnir.
Fregnir um þetta eru nokkuð óljósar, í sum-
um fregnum segir, að húsið hafi stórskemst
í loftárás, í öðrum ,að kviknað hafi í því, eftir
að fallbyssukúla hafði hæft það, og hafi það
brunnið til ösku.
Loftvarnastöðvar Varsjá eru enn starfandi og voru
nokkurar flugvélar skotnar niður í gær fyrir Þjóð-
verjum.
Tvær fótgöngliðsherdeildir og þrjár riddaraliðsher-
deildir pólskar hafa ruðst að utanverðu frá gegnum
hringinn, sem Þjóðverjar hafa slegið um Varsjá.
Skutu Þjóðverjar af vélbyssum sínum á riddaraliðið
af miklum ákafa og varð manntjón allmikið í liði þess,
en mikill hluti herdeildanna komst til Varsjá, og fór
þegar í stað að aðstoða setuliðið, sem fyrir var, við vörn
borgarinnar.
Rússar og Þjóð-
verjar semja um
Pólland.
Samningar undirritaöir innan viku.
Samkomulagsumleitanir standa nú yfir milli Þjóðverja og
Rússa um hvar mörkin skuli vera í Póllandi milli hins þýska og
rússneska hluta landsins.
Samkvæmt áreiðanlegum heimildum í Berlín, er búist við,
að mörkin verði sett nokkuru fyrir vestan Varsjá, og mun hafa
komið til orða, að myndað verði pólskt heimastjórnarríki, er
hefði Varsjá fyrir höfuðborg, og hefði Rússar og Þjóðverjar
eftirlit og vernd þessa smáríkis á hendi.
Annars er samkomulagsumleitunum Rússa og Þjóðvrja um
Pólland ekki lokið.
Til Moskva eru komnar sendinefndir stjórnmálamanna og her-
málasérfræðinga til samninga um þetta og Schulenberg yfir-
maður sendinefndanna.
Samkomulag hefir ekki náðst enn, en það er búist við, að
samkomulagsumleitunum verði lokið eftir viku og samningar
KARL RÚMENÍUKONUNGUR.
Hann er vinveittur Bretum og Frökkum og járnvarðliðið vill
losna við liann, en Karl konungur hefir verið vel vakandi og
tekið sér svo mikið vald, að heita má, að hann sé einræðisherra.
— Myndin er tekin í seinustu Lundúnaheimsókn Karls konungs.
Það er hann, sem er í hvítu kápunni, en við hlið hans situr Ge-
org Bretakonungur VI.
Calinescu forsætisráð-
herra Rúmeníu myrtur
á götu í Bukarest.
Karl konungur hefír endurskipað stjórnina,
Hörð bapátta gegn „járnvarðliðinu“.
Forsætisráðherrann var myrtur á götu í Bukarest. Þegar
fregnin hafði verið tilkynt í útvarpinu í Bukarest hætti skyndi-
lega alt útvarp þaðan, og fengust engar frekari fregnir í bili, og
óttuðust menn víða um heim, að tilraun til byltingar hefði verið
gerð í landinu.
Nokkuru síðar bárust ítarlegar fregnir um þetta. Ráðherrann
var á heimleið í bíl og var foringi úr lögregluliðinu méð hon-
um. Alt í einu var bíll ráðheiTans stöðvaður þannig, að öðrum
bíl var ekið beint fyrir framan hann svo skyndilega, að bílstjóri
forsætisráðherrans varð að beita hemlunum í skyndi til þess
að reyna að forða árekstri. í þessum svifum er ekið að tveim-
ur öðrum bílum og umsvifalaust hafin skammbyssuskothríð á
ráðherrann og lögregluforingjann, sem átti að gæta hans. Biðu
þeir báðir bráðan bana en samsærismenn óku til útvarpsstöðv-
arinnar, voru þar öllu ráðandi í bili og tilkyntu sigurreifir
morðið. Er talið líklegt, að þetta hafi átt að vera merki til fylg-
ismanna þeirra um, að hefja byltingartilraun, en samsæris-
menn urðu brátt að lúta í lægra haldi fyrir lögreglunni, sem
veitti þeim eftirför til úvarpsstöð.varinnar. Voru þeir handtekn-
ir þegar í stað, en einn eða tveir frömdu sjálfsmorð áður.
Víðtækar varúðarráðstafanir voru þegar gerðar. Oflugur
lögreglu- og hervörður settur við allar byggingar hins opinbera,
járnbrautarstöðvar og víða, en Karl konungur kvaddi einkaráð
sitt á fund og stjórnina, og var hún endurskipuð í skyndi. Hið
fyrsta verk hennar var að fyrirskipa, að handtaka leiðtoga járn-
varðliðsins.
þá undirritaðir.
ðAOBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSiR H/F.
Bitstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifstofa: Hverfisgötu 12
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
j[Geagið inn frá Ingólfsstræti)
Símir:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
— (kl. 9—12) 5377
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10, 15 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Innan landa-
mæranna.
[ útvarpsumræðum, sem fram
fóru skömmu eftir stjórnar-
myndunina í vor, tók Eysteinn
Jónsson það fram, alveg rétti-
lega, að menn mættu ekki skilja
það samstarf, sem hafið væri
milli þriggja aðalflokka þings-
ins, á þá leið, að þessir flokkar,
hver um sig, legðu þar með nið-
ur sjálfstæða flokksstarfsemi
sína, Það hefir vafalaust brytt
á því í upphafi í öllum þessum
flokkum, að einhverjir menn
hafa álitið, að úr þvi að þjóð-
stjórn væri mynduð, væri í
rauninni eklci nema um einn
sameiginlegan „þjóðstjórnar-
flokk“ að ræða, þar sem áður
hefðu verið þrír flokkar. Með
boðskap sínum gerði Eysteinn
sitt til að eyða þessum misskiln-
ingi, þegar í upphafi.
Þeir sem kunnugir eru hugs-
unarhætti Tímamanna, og sér-
staklega hinni áberandi tilhneig-
ingu þeirra til að ætla sjálfum
sér annan rétt en öðmm mönn-
um, geta ekkert kipt sér upp
við það, að Tímamenn vilja
túlka boðskap Eysteins á sína
vísu. Túlkun þeirra er í stuttu
máli þessi: Sjálfstæðisblöðin
eiga að hætta að vera flokks-
blöð og gerast þjóðstjórnarblöð
— Tíminn og Alþýðublaðið eiga
að halda áfram að vera flokks-
blöð, eins og áður var.
Vísir hefir ekki gengið inn á
þessa skilgreiningu. Ilann er
þeirrar skoðunar, að stjórn-
málaflokkar verði réttilega
dæmdir eftir þvi, hvernig þeir
í stjómaraðstöðu bregðast við
þeim málum, sem þeir hafa
haldið fram i stjómarandstöðu.
Vísir hefir, jafnframt því að
styðja stjórnina dyggilega í öllu
því, sem til þrifa horfir, haldið
vakandi þeim málnm, sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefir gert
að sínum og barist fyrir.
Vegna þess að Tímamönnum
er orðið það svo eiginlegt, að
skamta sjálfum sér annan rétt
en öðrum, þar á meðal þann
rétt, að halda uppi sjálfstæðri
flokksstarfsemi, þótt öðrum sé
gert að leggja liana niður, þá
vekur það eðlilega gremju
þeiira, að Vísir skuli hafa hald-
ið uppi málstað Sjálfstæðis-
flokksins jafn ótrauður og raun
er á. Og af því að sami maður-
inn hefir skrifað flestar stjórn-
málagreinar Vísis, síðan sam-
starfið komst á, þá er jafn skilj-
anlegt að gremja Tímamanna
beinist sérstaklega gegn honum.
Sök Vísis og þess manns, sem
skrifar að jafnaði forystugrein-
ar blaðsins, er ekki önnur en
su, að berjast fjrir málstað
Sjálfstæðisflokksins. Slík „sök“
er léttbær þeim, sem hafa trú á
stefnu flokksins og framtíð.
„Sökin“ er best skýrð með
því að rifja upp, það sem Vísir
hefir haldið fram um þau mál,
sem mestum ágreiningi liafa
valdið. Þessi mál eru fjármálin,
viðskiftamálin og ríkisrekstur-
inn.
Vísir hefir haldið þvi fram i
fjármálunum, að lækka verði
útgjöld ríkisins. Er þetta stefna
Sjálfstæðisflokksins eða ekki?
Vísir hefir haldið því fram
í viðskiftamálunum, að eitt
verði yfir alla innflytjendur að
ganga nm útlilutun á því vöru-
magni, sem til landsins flytst
og eitt verði yfir alla að ganga
um ráðstöfun gjaldeyrisins. Er
þetta stefna Sjálfstæðisflokks-
ins, eða ekki?
Vísir hefir haldið því fram,
að leggja heri niður óþarfar rík-
isstofnanir. Er þetta stefna
Sjálfstæðisflokksins, eða ekki?
Svörin við öllum þessum
spurningum liggja í augum
uppi. Hver einasti sjálfstæðis-
maður vill lækka útgjöld ríkis-
ins. Hver einasti sjálfstæðis-
maðnr heimtar réttlæti í við-
skiftamálunum. Hver einasti
sjálfstæðismaður vill leggja
niður óþarfar ríkisstofnanir.
Það er síður en svo ástæða
fyrir Vísi, að amast við því, að
Timinn eyði miklu af sínu dýr-
mæta rúmi til þess að benda á,
hvað Vísir ræki vel skyldur sín-
ar við Sjálfstæðisflokkinn. Og
því síður er ástæða fyrir þann
mann, sem skrifar að jafnaði
forystugreinar blaðsins, að
kippa sér nokkuð upp við smá-
vægilegt hnjóð Tímans, skjalli
hlandið og sauðmeinlaust.
Hvorttveggja er viðurkenning á
því að blaðið og höfundur grein-
anna ræki það hlutverk að
lialda uppi málstað Sjálfstæðis-
flokksins. Það er ekki einungis
heimilt, heldur beinlínis skylt,
að annast það hlutverk innan
þeirra landamæra, sem dregin
voru, þegar núverandi rikis-
stjórn settist að völdum.
ct
Svíþjóðarförun-
um þökkuð kom-
an til Edinhorg.
Borgarstjórinn í Edinborg
liefir sent danska ræðismannin-
um i Leith bréf 25. ágúst, þar
sem lokið er miklu lofsorði á
sýningu íþróttaflokks Ármanns,
sem fram fór í Portobello 5. ág.
Var ræðismaðurinn heðinn, i
fyrrnefndu bréfi, að flytja
Glímufélaginu Ármann þakkir
fyrir sýninguna, sem hafi vakið
mikla hrifni almennings og full-
trúa borgarstjórnarinnar, sem
viðstaddir voru, og þeir — seg-
ir í bréfinu — „hafa beðið mig
að segja yður, að þeir telja það
bestu fimleikasýningu, sem þeir
hafa nokkuru sinni séð. Veitir
það mér mikla ánægju, að biðja
yður um að flytja Glímufélag-
inu Ármann þessa orðsend-
ingu“.. (FB).
Ny bók.
Jakob Thorarensen skáld hef-
ir gefið út nýtt smásagnasafn.
Nefnir Iiann það ,Svalt og bjart‘.
Safn þetta mun verða kærkomið
öllum hinum mörgu aðdáend-
um Jakobs. Verður safnsins að
sjálfsögðu getið rækilega síðar
hér í blaðinu. Sögurnar eru átta
talsins og þetta er áttunda bók-
in, sem kemur frá hendi Jakobs.
Dansklúbburinn Cinderella
heldur dansleik annaS kvöld í
Odd f ellowhúsinu.
Einkaskeyti til Vísis.
London í morgun.
í tilkynningu Rauða hersins
segir, að Rússar hafi treyst að-
stöðu sína í héruðunum, sem
þeir hafa liertekið. Rússneskar
hersvedtir hafa afvopnað marga
liermannaflokka, sem undan-
farna daga hafa gert Rússum
marga skráveifu í vesturhluta
pólska Hvíta-Rússlands. Enn-
fremur í vesturhluta Ukraine,
Koprin og Buninnets.
Rússar hafa tekið Pjinsk og
„lireinsað til“ á svæðinu kring-
nm Lemberg og Samy.
Hinn nýi forsætisráðhen’a
heitir Bajliff og er ramur and-
stæðingur járnvarðliðsmanna.
Það var eins og kunnugt er
maður að nafni Codreanu, sem
stofnaði járnvarðliðið (skipu-
lagt að fyrirmynd nazista og
fascista),en félagsskapurinn var
bannaður og leiðtogarnir hand-
teknir, og sumir þeirra drepnir,
m. a. Codreanu. En þrátt fyrir
að starfsemi félagsslcaparins var
hönnuð hefir hún alt af haldið
áfram.
Skátastúlkur
œtla að selja útiblóm á Lækjar-
torgi kl. io á laugardagsmorgun.
NORSKA
AÐALKONSÚLATIÐ
TIKYNNIR:
Samkvæmt tilkynningu frá
norslca utanríldsmálaráðuney t-
inu er nú krafist vegabréfaárit-
unar (visum), að því er snertir
alla útlendinga, scm koma til
Noregs. Undanþegnir eru fyrst
um sinn danskir, finskir, ís-
lenskir og sænskir ríkisborgar-
ar. — Áritunarumsóknir verða
i hverju einstöku tilfelli sendar
af aðalræðismannsskrifstofunni
til Aðalvegabréfaskrifstofunnar
í Oslo lil fullnaðarafgreiðslu. —
(FB).