Vísir - 20.02.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Rk itstjórnarskrifstof ur:
t'élagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 20. febrúar 1940.
Aígreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
42. tbl
FINNAR VINNA
MIKINN SIGUR.
Þeir hafa g,ei*sig,B*að
18. og liluta af G.
Iierfyiki fyrir norðan
Ladogavatn.
EINKASKEYTI frá United Press. — Kaupmannahöfn í morgun.
Finnar birtu tilkynningu um mikinn sigur, sem
hersveitir þeirra hafa unnið fyrir norðan
Ladogavatn. Það var áður kunnugt af frá-
sögnum erlendra fréttaritara, að á þessum slóðum og
eins á miðvígstöðvunum, aðallega í nánd við Kuhmo
væri rússneskar hersveitir í miklum vanda staddar, og
hefði Finnar þjarmað svo að þeim, að allar líkur benti
til að þær myndi bíða eins herfilegar hrakfarir og her-
sveitir Rússa í orustunni við Soumussalmi. Nú hefir
finska herstjórnin staðfest, að þessar fregnir eru réttar.
FRÁSÖGN EDWARD BEATTIE, FRÉTTARITARA
UNITED PRESS.
Finnar tilkynna, að þeir hafi gersigrað 18. rússneska herfylk-
ið og nokkurn hluta 6. herfylkisins við Syskujárvi, við norðan-
vert Ladogavatn, en þangað höfðu Rússar dregið að sér mikið
lið í þeim tilgangi, að sækja að Mannerheimvíggirðingunum
að aftanverðu frá. Er nú þessari hættu afstýrt um sinn.
MIKIÐ HERFANG. ÞAÐ BÆTIR MARGFALDLEGA UPP
HERGAGNATJÓN FINNA Á KYRJÁLANESI.
Finnar hafa tekið svo mikið herfang þarna, að það marg-
faldlega bætir þeim það upp, sem þeir mistu á Kyrjálanesi, er
Rússar náðu forvirkjunum á Summaavígstöðvunum á sitt
vald.
Fjtíi-
Rússa:
norðan Ladogavatn hafa Finnar náð úr höndum
Um 100 skriðdrekum, 60 fallbyssum, 75 herflutn-
ingabifreiðum, 23 dráttarvélum, 60 vélbyssum, 12
loftvarnabyssum og 44 vagn-„eldhúsum“, og margt
annað hergagna og tækja svo og marga herdeilda-
fána.
SIGURINN ER FINNUM MIKIL UPPÖRYUN, EN HORFURN-
AR Á KYRJÁLANESI ERU ENN ALVARLEGAR.
Sigurinn er Finnum að sjálfsögðu mikil uppörvun og fregn-
irnar um hann hafa vakið mikla gleði meðal finsku þjóðarinn-
ar. En þótt Rússum hafi ekki orðið verulega ágengt á Kyrjála-
nesi undangengin tvö dægur, eru horfurnar þar enn alvarlegar,
því að ekki hefir orðið eins langt hlé á bardögunum og Finnar
vonuðu, en hvíldin er þeim afar mikils virði. Rússar gera enn
harðvítugar árásir á Mannerheimvíggirðingarnar, einkanlega
vesturhluta þeirra.
„TANNENBERG-HERNAÐARAÐFERÐIN".
Við Syskujárvi beittu Finnar sömu hernaðaraðferð og þeir
gerðu við Soumussalmi og nú við Kuhmo, þar sem rússneskt
herfylki er talið innikróað. Þessi hernaðaraðferð er sú, að láta
Rússa sækja fram án þess að gera tilraunir til þess að stöðva
þá, en slíta svo samgönguæðar að baki þeirra og ráðast á her-
sveitir þeirra, þegar þær eru komnar í öngþveiti. Líkri bardaga-
aðferð beitti Hindenburg í Heimsstyrjöldinni, er hann sigraði
Rússa við Tannenberg. Hafa Finnar lært af reynslu þessa mikla
herforingja Þjóðverja og beitt henni margsinnis í viðureign-
inni við Rússa með góðum árangri.
Yflrlýsing
Gustavs V.
Svíakonimgs.
K.höfn í morgun.
Gustav V. Svíakonungur lét
boða til fundar í ríkisráði í gær
og' las þar upp yfirlýsingn þess
efnis, að ríkisstjórn og konung-
ur liefði í sameiningu ákveðið,
að fylgja eiiulregið fram hlut-
leysisstefnunni, og kvaðst hann
vona, að með guðs hjálp mætti
auðnast að koma í veg fyrir, að
Svíþjóð lenti i styrjöld. Kon-
ungur kveður það mikið hrygð-
arefni stjórn Svíþjóðar, að hafa
orðið að neila Finnum um liern-
aðarlega lijálp, en ef þeir liefði
gert það, gæti það haft þær af-
leiðingar, að Svíþjóð lenti i
styrjöld við aðrar þjóðir, og þá
gæti þeir kannske ekki veitt
Finnum þá hjálp, sem þeir
veita þeim nú, livað þá meira.
Gustav konungur lét í ljós
mikla samúð með Finnum.
Landvarnalögin látin
koma til framkvæmda
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Fregn frá Istambul í morgun
liermir, að tyrkneska stjórnin
hafi samþykt á fundi sínum í
gær, að láta landvarnalögin
koma til framkvæmda þegar i
stað. Verður því gripið til hinna
víðtækustu varúðarráðstafana
um land alt, herinn og þjóð-
varnasveitir hafðar til taks og
alt tilbúið, ef til styrjaldar
skyldi koma.
Það þykir augljóst, að tyrk-
neska stjórnin hefði ekki tekið
fyrrnefnda ákvörðun, ef liún
teldi ekki horfurnar í utanríkis-
málunum hinar alvarlegustu.
Landvarnalögin veita stjórn-
inni viðtækt heimildarvald á
sviði landvarna, iðnaðar og
verslunar.
Tyrkneska þjóðþingið
kemur saman á
morgun.
London í morgun.
EINKASKEYTI frá U. P. —
Tyrkneska stjórnin hefir á-
kveðið, að því er símað er frá
Ankara í morgun, að kalla sam-
an þjóðþingið á morgun, til þess
að tilkynna þar þá ákvörðun
sína, að láta landvarnalögin
koma til framkvæmda.
Landvarnalögin heimila rik-
isstjórninni að fyrirskipa tak-
markaða hervæðingu, í varúð-
arskyni, en ef lienni þykir stór-
hætta á ferðum, svo sem ef
styrjöld geisar og líkur eru til,
að Tyrkland dragist inn i liana,
eða Tyrkland sé í hættu vegna
yfirvofandi innrásar, er alls-
herjar hervæðing heimiluð.
Það er talið víst, að það liggl
einhverjar sérstakar ástæður til
grundvallar fyrir því, að tyrk-
neska stjórnin gripur nú til rót-
rækra ráðstafana til þess að
: vera við öllu búin, en það hefir
i ekkert verið lálið uppskátt um
hverjar þær eru. Ilitt er vitan-
j legt, að Bandamenn leggja nú
áherslu á að vera við öllu bún-
ir þar eystra, eins og liðflutn-
. ingur Brela til landanna við
, austurliluta Miðjarðarhafs sýnir
: o. fi.

...
Yi

y
ÞÝSKIR FRAMVERÐIR
á stjákli á svæðinu milli aðalvíggirðinganna á vesturvígstöðvunum.
ALTMARK'MALIÐ.
Greinargerð Halvdan Koht
í Stórþinginu í gær.
Koht, utanríkismálaráðherra Norðmanna, flutti ræðu í Stór-
þinginu í gær, og gerði grein fyrir afstöðu Noregs í deilu þeirri,
sem upp er risin milli Noregs og Bretlands út af viðburðinum á
Jössingfirði, er breskt herskip réðist inn í landhelgi Noregs til
þess að taka breska fanga úr þýska hjálparbeitiskipinu Altmark.
Höfuðatriðin í ræðu Koht’s voru sem hér segir:
Versíunarmannafél. Rvíkur
ákvað á fundi í gær, að íesta
kaup á allri húseigninni nr. 4 viÖ
Vonarstræti. Kaupverðið er 148
þúsund kr., en upp í þetta á féllag-
ið hússjóð, sem nernur 45 þúsund
krónum. Stjórn félagsins og hús-
■ nefnd’ var falið að ganga endan-
lega frá kaupunum.
Bretland framdi mikið brot á
lilutleysi Noregs með því að
senda herskip inn i norska
landhelgi fyrrnefndra erinda.
Altmark var fyrst stöðvuð s.l.
miðvikudag fyrir utan Þránd-
heimsfjörð. Yfirmenn á norsk-
um fallbyssubát fóru út í skip-
ið, höfðu tal af skipstjóra, og
skoðuðu skipsskjölin, en i þeim
stóð, að Altmark væri ríkisskip
(þ. e. eign þýska ríkisins).
Skipið var einnig stöðvað
fyrir norðan Bergen. Skipstjóri
neitaði að nokkur skoðun færi
fram og taldi Koht hann hafa
gert það með fylsta rétti, þar
sem liann liafði sýnt skipsskjöl-
in áður. Það væri þvi ekki rétt,
sem Halifax lávarður hefði
haldið fram, að skoðun í skip-
inu liefði farið fram i Bergen,
og hefði hún verið svo yfir-
horðsleg, að fangarnir hefði
ekki fundist.
Það er ekkert ákvæði til í lög-
um, sagði Koht, sé á annað
borð um löglegar siglingar að.
ræða, sem bannar skipi styrj-
aldarþjóðar að flytja fanga um
landhelgi hlutlausrar þjóðar, og
hefði því Altmark ekki verið
stöðvað þótt hinir bresku fang-
ar Iiefði fundist.
Kolit kvað Norðmenn ekki
hafa haft þarna nema tvo litla
fallbyssubáta, en Bretar 6 tund-
urspilla.
Skipstjórinn á Altmark, sagði
hann ennfremur, lilýðnaðist
gefnum fyrirskipunum, svo
sem að nota ekki loftskeyta-
tæki skipsins í norskri land-
helgi.
Hambro forseti talaði á eftir
Koht og óskaði þess, að greinar-
gerð utanríkismálaráðherra
yrði til þess að Bretar skildu
betur afstöðu Noregs, og von-
andi spiltist eklci hin hefð-
bundna vinátta Breta og Norð-
manna vegna þessa máls.
Effirmaðup Bo?ah
hyggur, ad svo
muni fara.
London í morgnn.
Einkaskeyti frá United Press.
Lye, þingmaður i öldunga-
deild þjóðþings Bandaríkjanna,
hefir átt viðtal við blaðamenn,
sem vakið hefir mikið umtal,
ekki síst vegna þess, að Lye tók
við störfum sem forseti utan-
rikismálanefndar við fráfall
Williams E. Borah.
Ummæli Lye voru á þá leið,
að svo horfði sem fara mundi
á sömu leið og í heimsstyrjöld-
inni, að Bandaríkin myndi drag-
, ast inn i styrjöldina. Ilergögn
j væri nú flutt út i stórum stíl og
j þar næsl yrði farið að lána fé
■ til liergagnakaupa, en þá væri
að eins óstigið það skref, sem
leiddi til þátttöku Bandaríkj-
anna í sjálfri styrjöldinni.
AÞINGI.
Fundur var settur í alþingi
kl. 1% e. h. í gær. Var fyrst
fundur í sameinuðu þingi til að
kjósa forseta, varaforseta, skrif-
ara og kjörbréfanefnd. Forseti
var Haraldur Guðmundsson
kjörinn, en varaforsetar þeir
Pétur Ottesen og Bjarni Ás-
geirsson. Skrifarar voru kjörn-
ir Thor Thors og Bjarni Bjarna-
son. 1 kjörbréfanefnd hlutu
kosningu: Gísli Sveinsson, Þor-
steinn Þorsteinsson, Einar
Óvenjuleg
snjóþyngsli.
Snjóþyngsli eru nú mjög
mikil alstaðar í nágrenni
Reykjavílcur. Hefir hlaðið nið-
ur sjó síðan á laugardag svo að
vegir eru orðnir ófærir, þegar
eitthvað kemur út fyrir bæinn
að ráði.
I gær lagði bíll af stað aust-
ur yfir fjall frá Steindóri. Hann
komst að Kolviðarhóli en varð
að snúa þar til baka. Að austan
ætlaði áætlunarbíll frá Bif-
reiðastöð Islands, en varð að
snúa aftur í Kömbum vegna
snjóþyngsla. Og i dag munu
engar tilraunir verða gerðar til
að brjótast yfir lieiðina.
Suður með sjó er ófært fyrir
bifreiðar, svo samgöngur þang-
að suður eru teptar sem stend-
ur. Bílar hafa komist til Hafn-
arfjarðar, en þar er kafófærð
og nærri ómögulegt fyrir bila
að komast í gegnum bæinn.
Bílar hafa lagt af stað upp í
Kjós og Mosfellssveit. Það voru
ekki komnar fréttir af Kjósar-
bílnum, sennilega er hann
teptur, en Mosfellssveitarbill-
inn strandaði á Blikastöðum og
komst þá ekki lengra fyrir snjó-
þyngslum.
Vegna snjóþyngslanna og
hinna erfiðu samgangna yið
nærsveitirnar dregur óhjá-
kvæmilega úr mjólkurflutning-
um til bæjarins. Ef færðin batn-
ar ekki von bráðar, má búast
við að þeir teppist því sem næst
alveg og að mjólkurskortur
verði í bænum, nema að hún
verði sótt upp í Borgarnes á
skipi.
Þrátt fyrir snjóinn um helg-
ina fór ekki eins margt fólk út
úr bænum eins og við hefði
Frli. á 4. siðu.
Árnason, Bergur .Tónsson, Emil
Jónsson.
í neðri deild var Jörundur
Brynjólfsson kosinn forseti en
varaforsetar Gisli Sveinsson og
Finnur Jónsson. Skrifarar voru
kosnir Eirilcur Einarsson og
Emil Jónsson.
I efri deild var Einar Árna-
son kosinn forseti en Magnús
Jónsson og Sigurjón Á. Ólafs-
son varaforsetar. Skrifarar:
Bjarni Snæbjörnsson og Páll
Hermannsson.
I dag verða fundir haldnir i
öllum deildum og þá kosið í
fastanefndir þingsins.