Vísir - 27.03.1940, Blaðsíða 1

m
Ritstjóri:
• KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
i
Rfcttstjórnarskrifstof ur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, miðvikudaginn 27. mars 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla

70. tbl.
Fr j álslyndi flokkurinn
vann glæsilegan sigur
í kosningunum í Kanada
- ¦ _—•---------------------------------------------------------------------------------------------------- .
Allir leiðtograr iFjiilslyiidra end>
urkosnir, en leiðtogi sijdrnar-
andstæðinga náði
ekki kosningu.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Fregn frá Montreal hermir, að þátttakan í þing-
kosningunum í Kanada hafi verið mjög mikil,
þrátt f yrir það, að f ærð víða um land var mjög
slæm. Sumstaðar voru 10 feta skaflar í sveitahéruðun-
ura, en þar fyrir sátu fáir heima. Kosningarnar fóru
friðsamlega fram.
' Prálslyndi flokkurinn, undir forystu McKenzie King
forsætisráðherra, vann glæsilegan sigur. Allir ráðherr-
arnír í stjórn McKenzie voru endurkosnir, en dr. Ma-
nion, leiðtogi íhaldsflokksins, féll fyrir frambjóðanda
frjátelyndra, síra Mclvor, í Fort William, Ontario.
I>að er þegar kunnugt, að f rjálslyndi f lokkurinn hef ir
fengið 166 þingsæti af 245. Þannig hefir þjóðin vottað
McKenzie og stjórn hans traust sitt.
(Pyrir viku birtist grein um kosningarnar í Vísi. Eins og þar
er tekið fram var samþykt vantraust á sambandsstjórnina á
fylkisþinginu í Ontario — ekki vegna ágreinings um styrjaldar-
stefnu stjórnarinnar, heldur þótti þeim, sem vantraustinu
greiddu atkvæði, stjórnin ekki framfylgja þessari stefnu sinni
nógu röggsamlega. Leiddi samþykt þessarar tillögu til þess, að
McKenzie King ákvað að leita úrskurðar þjóðarinnar, spyrja
hana hvort hún treysti honum og samstarfsmönnum hans til
þess að framfylgja yfirlýstri stefnu í styrjaldarmálunum. Nú
hefir hanadiska þjóðin svarað svo sem frá segir í skeytinu hér
að ofan).
Styrjöldin bakar
mikil vandræði á sviði
og atvinnulífs.
Nýjar skattaálögur. Kröíur sjómannaf élaganna
KJiöfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Sjómannafélögin dönsku hafa
tilkynt stjórnaryfirvöldunum.
að þau neyðist til að gera kröfu
til þess, að verndarskip verði
látin fylgja dönskum fhitninga-
skipum yfir Norðursjó. Ef
þessu fáist ekki framgengt muni
meðlimum félaganna verða ráð-
lagt að fara hvergi.
Þetta er afleiðing þess, að
hverju danska skipinu á fætur
öðru hefir veríð sökt fyrirvara-
laust að undanförnu. Veldur
þetta rikisstjórninni og þjóðinni
allri hinum mestu áhyggjum.
Stauning forsætisráðherra vék
að þessu í ræðu á þingi i gær,
og sagði, að ef siglingar Dana
stöðvuðust og viðskifti við önn-
ur lönd, væri framtiðin í voða.
Stauning, sem er nýstaðinn upp
úr legu, mintist sérstaklega hins
mikla skipa- og manntjóns, sem
Danir hafa orðið fyrir, og stóðu
allir þingmenn upp tir sætum
sinum, er hann hafði mælt
nokkur orð um þetta.
Nýir skattar eru nú til um-
ræðu á þingi Dana og nema
fskattaálögurnar 130 milj. kr. til
1. okt. næsta haust. Hafa tit-
gjöldin aukist gífurlega, vegna
landvarnanna og landbúnaðar-
ins, en titflutningur hefir mink-
að mjög mikið siðan styrjöldin
byrjaði. Verð á útflutningsvör-
um hefir ekki hækkað að ráði,
eh innflutningsvörur mjög
mikið. Eru viðskifta- og at-
vinnulifshorfur í Danmörku
hinar alvarlegustu.
Teleki og Musso-
lini á tveggja
stunda við-
ræðufundi
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Teleki greifi forsætisráðherra
Ungverjalands, sem nú er stadd-
ur í Rómaborg, gekk á fund
Mussolini í gær, og ræddust þeir
við i fullar tvær klukkustundir.
Tilkynning var birt að fundin-
um loknum og segir í henni, að
umræðumar hafi verið hinar
vinsamlegustu, og enginn á-
greiningur um neitt, sem um
var rætt. Lögð var áhersla á
það, að markmið beggja þjóða,
Ungverja og Itala, væri hið
sama, að vernda friðinn í Dón-
árlöndum og á Balkanskaga,
London £ morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Flugvélastöðvarskipið Ark
Royal, sem Þjóðverjar töldu sig
hafa sökt, kom til Bretlands i
gær, eftir fimm mánaða útivist.
Á þessum tíma tók Ark Royal
þátt i leitinni að Graf von Spee,
stöðvaði mörg þýsk flutninga-
skip o. s. frv.
Power skipherra skýrði frá
því í gær í viðtali, að Þjóðverj-
ar hefði nokkrum sinnum gert
árásir á skipið, en það hefði ald-
rei verið i stórkostlegri hættu,
og flugmaðurinn, sem fékk
járnkrossinn fyrir að „sökkva
Ark Royal" hefði ekki haft
neina ástæðu til þess að ætla,
að hann hefði sökt því. Árásir
voru gerðar á skipið er það var
á Norðursjó, af Dornier-flugvél-
um og Heinkel-sprengjuflug-
vélum, en engin sprengja hæfði
skipið. Einnig var skotið á það
tundurskeyti, en það fór all-
langt fyrir framan skipið.
Power skipherra sagði, að
það hefði um skeið verið besta
skemtun skipverja dag hvern
að hlusta á þýska útvarpið, er
þulurinn spurði hvað eftir ann-
að: „Hvar er Ark Royal?" og
gaf þar með í skyn, að Bretar
gæti ekki svarað, af þvi að skip-
ið væri á hafsbotni. En skip-
verjar svöruðu með hlátri og
glensyrðum. —- Ark Royal fer
í nýjan leiðangur bráðlega, en
fyrst fá sjóliðarnir landleyfi.
100 ára gamall samn-
ingur tekinn til
endurskoðunar.
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Það var tilkynt í London í
gær, að viðræður væri byrjaðar
milli bresku ríkisstjórnarinnar
og Venezuela, um endurskoð-
un samningsins milli Stóra-
Bretlands og Venezuela, en
hann hefir verið í gildi í heila
öld.
svo og að efla samvinnu ítala
og Ungverja enn meira.
1 blöðum Balkanríkjanna er
mjög mildð rætt um þennan
viðræðufund og kemur þar
fram, að Balkanþjóðirnar eru
staðráðnar í að leggja öll sín
deilumál til hliðar, og vinna að
því, að friður haldist á Balkan-
skaga.
Ungverjar
slaka til í
bili.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í dag.
Prá Rómaborg er símað, að
Teleki greifi, forsætisráðherra
Ungverjalands, hafi sagt í við-
tali við blaðið La Tribuna, að
Ungverjar hafi látið niður falla
um stundarsakir allar kröf ur en
endurskoðun friðarsamninga.
Kvað hann Ungverja ekki gera
þetta vegna þess, að þeir ætluðu
ekki að halda fram rétti sínum
síðar,en núværi horfurnarþann-
ig, að þeir vildi ekkert gera, sem
gæti orðið til þess að baka erf ið-
Ieika. Kröfum sínum vildu þeir
f á framgengt á sínum tíma, með
friðsamlegu móti. Nú væri mest
um vert að varðveita friðinn —
og Italir og Ungverjar væri stað-
ráðnir í að vinna saman að því,
að friður héldist í Dónár- og
Balkanlöndum. Teleki greifi
neitaði að ræða nánara sambúð
Ungverja og Rúmena. Hann
kvað sambúð Russa og Ungverja
vera agnúalausa.
ii
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Paul Reynaud, forsætisráð-
herra Frakklands, flutti út-
varpsræðu i gærkveldi, og gerði
styrjöldina að umtalsefni og
horfurnar. Hann Iýsti yfir þvi,
að hin nýja stjórn hefði tekið
við völdum til þess að halda á-
fram styrjöldinni þar til sigur
ynnist. Sá timi kemur bráðlega,
sagði hann, er 'iHitler verður
sigraður. Reynaud lofaði mjög
Daladier fyrrv. forsætisráð-
herra, fyrir hin mikilvægu störf
hans að undanförnu sem for-
sætis-, utanríkismála- og her-
málaráðherra. Enginn maður
hef ði gert meira til þess að sam-
eina frönsku þjóðina og leiða i
ljós samheldni og kraft þann,
sem franska þjóðin býr yfir.
Reynaud rakti i höfuðatriðum
hvernighver ágengniÞjóðverja í
garð annara þjóða hefði leitt af
sér nýja ágengni, og þetta aftur
leitt til innrásar Rússa í Finn-
land, en Þjóðverjar hefði leitast
við að færa styrjaldarsvæðið út,
svo að Balkanríkin yrði þátttak-
andi. Þegar Frakkar hefði grip-
ið til vopna fyrrum sagði hann,
hefði verið ráðist á land þeirra
og stundum komið að þeim ó-
vörum. Hvorugu væri til að
dreifa nú, en Frakkar væri þrátt
fyrir það að verja frelsi sitt og
sjálfstæði í framtíðinni, og allra
þjóða, sem vildu búa að sínu,
halda sjálfstæði sinu og hfa í
sátt og samlyndi við nágrann-
ana. Nú eru það ekki að eins
herir sem berjast, sagði Reyn-
aud, heldur heilar þjoðir. Frakk-
ar munu ekki skirrast við að
inna af hendi neinar skyldur,
hversU þungbærar sem þær
reynast, til þess að sigra, og alt
það, sem Bandamenn hafa yfir
að náða, er trygging fyrir því, að
sigurinn fellur þeim í skaut að
lokum. Vér sækjum fram þar
til vér vinnum fullnaðarsigur,
sagði hann í lok ræðu sinnar.
Bitaveítnskipifi komið
Vinna við uppskipun byrjar í dag.
E.s. Randa, um 2009 smálestir, kom hingað í morgun, með
márgskonar efni, pípur o. fl., til Hitaveitunnar. Vísir birti fregn
um það laust fyrir miðbik fyrri viku, að skipið væri á leiðinni,
og var það talið, að það kynni að koma hingað s. I. föstudag eða
laugardag. Það varð þó ekki, og þegar fregn var birt um það
bændadagana, að skip væri í nauðum statt milli Færeyja og Is-
lands, gaus upp orðrómur um það í bænum, að þetta væri Hita-
veituskipið. Orðrómur þessi hafði ekki við neitt að styðjast, en
það kom þá ákaflega greinilega í ljós, með hve mikilti óþreyju
menn biðu komu skipsins, og hversu menn óskuðu þess, að
ekkert hefði komið fyrir það. Mun óhætt að fullyrða, að sjaldan
hafi menn beðið skips með meiri eftirvæntingu en Hitavcitu-
skipsins. Og það er eðlilegt. Því að ef ferð skipsins gengi að ósk-
um var vitað, að mikið aukin vinna myndi hefjast þegar, en
f jöldi starfsfúsra og þurfandi manna hefir beðið komu skipsins,
til þess að taka til starfa þegar vfð komu þess. En það er ekki
einasta mikilvægt fyrir þessa menn og fjölskyldur þeirra, held-
ur og fyrir allan bæinn, því að því fyr sem nauðsynlegt efni til
Hitaveitunnar berst til bæjarins, því fyrr vinst verkið, bænum
og bæjarbúum til hinna mestu þæginda og blcssunar.
Að því er Vísi hefir verið tjáð mun vinna við uppskipun hef j-
ast þegar í stað. Munu hennar verða aðn jétandi þeir, sem áður
hafa verið starfsmenn Hitaveitunnar, en ekki hafa haft vinnn
að undanförnu. Verður svo f jölgað enn mcira í vinnunni, verði
tíðarfar hagstætt, þegar úpp úr mánaðamótunum.
Bltömtunarsedlarnir;
Úthlutun íyrir apríl-
mánuð hefst á morg-
un.
Othlutun matvælaseðla fyrir
Reykjavík byrjar á morgun og
stendur yfir aðeins í þrjá daga,
fimtudag, föstudag og laugar-
dag. Afgreiðslan fer fram eins
og að undanförnu í Tryggvag.
28 og stendur yfir frá kl. 10—
12 f. h. og 1—6 e. h. alla dag-
ana.
Reynslan sýnir að minst er
að gera fyrsta daginn og fyrir
hádegi daglega. Þeir, sem hafa
nauman tíma ættu að koma þá.
Annars er fólk ámint um að
draga ekki að sækja seðlana
fram á síðustu stundu.
RUSSNESKI SENDIHERR-
ANN í PARÍS KVADDUR
HEIM.
London i morgun.
Einkaskeyti frá U. P.
1 simfregn frá Moskva er
6agt, að sovétstjórnin hafi
kallað heim sendiherra sinn
í Paris, Suritz. Er þetta gert
eftir kröfu frönsku stjórn-
arinnar. — Orsök þess, að
franska stjórnin fór fram á
þetta er sú, að Suritz sendi
Statin skeyti, þegar finsk-
rússneski friðarsamningur-
inn var undirritaður, og
talaði Suritz i skeyti þessu
um tilraunir Frakka til þess
að koma þvi til leiðar, að
styrjöldin færðist til norð-
austurhluta álfunnar.
Póstur sendur
hingað til lands
írá Englandi
þrisvar í viku.
Samkvæmt upplýsingum frá
póstmálaskrifstofunni hefir nú
náðst fult samkomulag um
það, að íslenskur póstur verð-
ur afgreiddur frá póststöðinni
í Liverpool þrisvar í viku, eða
á þriðjudögum, fimtudögum
og laugardögum og verða þá
væntanlega engin vandkvæði
á póstflutningum hingað til
lands úr þessu.
I gær kom hingað póstur með
togara, en það voru aðallega
bréf og blöð frá Englandi, og
væntanlega mun frekari póst-
ur berast hingað næstu daga.
Allmikill misbrestur hefir til
þessa verið á afgreiðslu pósts-
ins frá Bretlandi, og vantar
þannig blaðasendingar, með
því að blöð hafa borist hing-
að, sem siðar hafa verið útgef-
in. Munu allir fagna því, að
viðunandi leiðrétting hefir nú
fengist á þessum málum, en
einkum hefir þetta haft alvar-
legar afleiðingar í för með sér
fyrir viðskiftalifið, og mun nú
úr rætasi einnig á því sviði.
Sumner Welles varð
fyrir vonbrigðum.
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
í fregn frá Haag segir, að
Sumner Welles, einkaerindreki
Roosevelts forseta, hafi sagt i
einkaviðtali, að hann hefði
sannfærst um það í Evrópuferð
sinni, að styrjöldin mundi
standa mjög lengi. Kvaðst hann
hvergi hafa mætt réttum skiln-
ingi og einlægum friðarvilja. —
Bætti hann því við, að þetta væri
sér persónulega hið mesta
hrygðarefni.
Friðnn arnarins
næstu ÍO ár.
Fram er komið á Alþingi frv.
um friðun arna, en friðunar-
tími þeirra var útrunninn 1.
jan. s.I.
Er i frv. gert ráð fyrir að ern-
ir og egg þeirra verði alfriðaðir
næstu 10 ár, eða til 1950, þvi að
þeir eru enn mjög fáir hér á
landi, en þeim fækkaði mest,
þegar eitrað var fyrir refí.
Arnarhjón koma sjaldan upp
fleiri en einum unga á ári, þótt
assa verpi stundum þrem eggj-
um, en ungarnir geta ekki farið
að auka kyn sitt fyr en eftir 5
ár.
Brot gegn friðunarlögunum
varða sektum, 500—1000 kr.