Vísir - 29.03.1940, Síða 1

Ritstjóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Rúilstjórnarskrifstof ur:
í’élagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, föstudaginn 29. mars 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
72. tbl.
Samvinna Bandamanna í
styrjöld og friði.
Loftbardag-
Hátíðleg yfirlýsing
yfirrádsins í gær.
ar í gær. j
|
Þjóðverjar viður-
Engar nmleitanir nm
vopnahé eða frið,
nema sameiginlega.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London, í morgun.
Það var tilkynt í London í gærkveldi, að afloknum
fundi yfirherráðs Bandamanna, sem sat á
fundi í London í gær, að hátíðleg yfirlýsing
liefði verið samþykt, þess efnis:
kenna, að hafa mist
tvær flugvélar.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Þrjár breskar eftirlitsflugvél-
ar gerðu árás í gær á Heinkel-
flugvél i 10.000 feta hæð yfir
Skotlandsströndum. Lækkaði
hún þegar flugið og flaug niður
gegnum skýjabelti, en er liún
kom út úr þvi réðist annar
flokkur breskra flugvéla á
hana, og brátt hrapaði flugvél-
in niður í ljósum loga. Þetta er
48. þýska flugvélin, sem skotin
\ 1) Að hvor þjóðin um sig skuldbindur sig til þess
að semja ekki um vopnahlé eða frið, upp á
eigin spýtur, heldur skuli þær í þeim efnum
koma fram sem ein þjóð, og ekki taka neitt
r*i skref til þess að sættast við styrjaldarandstæð-
ínga, nema trygt sé öryggi og framtiðarfriður
' ? fyrir Bretland og Frakkland og öllu þau lönd,
sem Bandamenn ráða yfir.
2) Að halda áfram samvinnunni eftir styrjöld-
ina, til tryggingar öryggi og friði, í samvinnu
við þær þjóðir, sem vinveittar eru Bretum og
Frökkum, og fylgja sömu stefnu, að alþjóða-
lög séu haldin og sjálfstæði og frelsi allra þjóða
virt.
Þetta var 6. fundur yfirherráðsins. Fundinn sátu
Chamberlain, forsætisráðherra Bretlands, Reynaud,
forsætisráðherra Frakklands, ýmsir helstu ráðherrar
beggja landanna aðrir, og yfinnenn landvarnanna, svo
sem Winston Churchill flotamálaráðlierra, Sir Oliver
Stanley hermálaráðheiTa, Gamelin yfirherforingi,
Campinchi flotamálaráðherra, her- og flotaforingjar
beggja þjóða o. fl.
ex- niðui* við strendur Skotlands.
-— Bresk eftirHtsflugvél réðist
á 2 Dornier-flugvélar yfir NorS-
ursjó í gær, og varS önnur fyr-
ir svo xnikluin skemdum, aS
hún mun ekld liafa komist
heim til Þýskalaixds. Breska
flugvélin komst heim viS illan
leik, meS 20 skot í skrokknuixi
og annan hreyfilinn í ólagi.
Hollenskar eftirlitsflugvélar
slcxitu niSur breska hernaSar-
flugvél í gærmorgun og féll
hún til jarSar nálægt Amster-
dam. Mun þetta vei'a önnur
flugvélin, sem saknaS er úr
seinasta könnixnarflugi yfir
Helgolandflóa. Einn af 5 flug-
xnönnum, senx í flugvélinni
voru, vai’paSi sér út í falllilíf,
en beið bana, en hinir björguð-
xxst í lendingu, einn nokkuS
nxeiddur.
SendiheiTar Bretlands í Tyrklandi, Búlgaríu, Grikk-
landi, Jugoslaviu, Rúmeniu og Ungverjalandi hafa ver-
ið kvaddir lieim til viðræðna við Halifax lávarð utan-
ríkismálaráðherra Bretlands, og Sir Percy Lorraine,
sendiherra Breta í Rómaborg er væntanlegur til London
í heimferðarleyfi bráðlega. Mun hann þá og ræða við
Halifax lávarð horfur í alþjóðamálum.
U-21 kyrr-
settur i
Noregi.
Finnar ætla að hafa 250.000
manna her meðan Evrópu-
styrjöldin stendur.
¥iðrei§uar§tióiTiinui vel tekið.
EINKASKEYTI frá United Press. K.höfn í morgun.
1 fregnum frá Helsingfors segir, að gert sé ráð fyrir því, að
Finnar muni hafa 250.000 manna her reiðubúinn út Evrópu-
styrjöldina.
Það er mikið rætt og ritað um nýju stjórnina í Finnlandi, og
er henni vel tekið. Mikilvægasta verkefni hennar er að sjálf-
sögðu viðreisnin eftir finsk-rússnesku styrjöldina.
Það er Iitið svo á, að í því felist mikil viðurkenning, að Tann-
er fékk sæti í hinni nýju stjórn. Eru það hyggindi hans og stað-
festa í styrjöldinni, sem menn dást mest að, og svo hitt, að hann
hefir ágæta skipulagshæfileika, og er það því mjög mikilvægt,
að þjóðin nýtur áfram starfs hans sem ráðherra.
Þá er það talið mjög mikilvægt, að Finni af sænskum ætt-
um hefir tekið að sér störf utanríkimálaráðherra (Witting),
einkanlega vegna samkomulagsumleitana Finna og Svía um
vamarbandalag.
Þá er bent á það, að hinn nýi landvarnaráðherra, vilji efla
landvarnimar sem mest, án tillits til þess, að friður hefir verið
saminn, því að enginn viti hvað framtíðin ber í skauti sínu.
Walden er nákunnugur Mannerheim og verið honum hand-
genginn mjög og samverkamaður hans.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Norðmenn liafa kyi'rsetl
þýska kafbátinn U-21 í Noregi.
Var hann dreginn til Kristians-
sand í gær og voru herskip og
flugvélar i fylgd með lionum.
Kafbátur þessi sti-andaði s.l.
miðvikudagsmorgun og náðu
kafbátsmenn sambandi við
fiskimann og buðu lxonum
bjúga, um % meter á lengd, til
þess að fá aðstoð fiskimanna
til þess að draga skipið út.
Fiskimanninn grunaði, að alt
væi’i ekki í því lagi, sem vera
ætti, og þóttist ekki skilja Þjóð-
verjana, og gerði stjórnarvöld-
unum aðvart. Varð sá endir á,
að kafbáturinn var kyrrsettur.
Þetta virðist ætla að verða
orsök deilu milli Norðmanna og
Þjóðverja. Hefir þýska stjórnin
falið sendiherra sínum i Oslo að
bera fram kröfur um, að kaf-
báturinn verði látinn laus, þar
eð hann liafi leitað upp undir
Iand, vegna ofveðurs og bihuxar.
Norska stjórnin telur hinsveg-
ax’, að veðui’s vegna lxafi kaf-
báturinn ekki þurft að leita
lands, né heldur liafi vei*ið um
slíka bilun að í’æða, að það rétt-
SJÁLFBOÐALIÐI HEIÐRAÐUR. — Mannerheim marksálkur leysti upp sjálfboðaliðasveitir Norð-
manna, Svía og Dana i gæx\ og var athöfnin hin hátíðlegasta, segir i skeyti, sem birt er á öðrum
stað liér í blaðinu. — Myndin, sem liér bix*tist, var tekin, er fyi*sti danski sjálfboðaliðinn, sem féll í
Finnlandi, var jarðsettur. Var það Suður-Jóti, Matþiesen að nafni, 36 ára að adli’i. í hinni hvitklæddu
sveit í fararbroddi, eru danskir sjálfboðaliðar.
Thyssen farinn
frá Svisslandi.
Einkaskeyti frá United Press.
K.liöfn í moi’gun.
Fregn fx*á Zixi'ich hermir, að
Fritz Thyssen, þýski iðjuliöld-
urinn lieimskunni, sé lagður af
stað frá Lissabon. Þaðan fer
liann 4. api*il til Buenous Aires,
á italska hafsskipinu Conte
Grande. —
Thyssen var uppliaflega
stuðningsmaður nasista, en
snerist gegn þeinx og flúði
Þýskaland. Eigur lians í Þýska-
landi voru gei’ðar upptækar.
Sendiherra U. S. R. í
Moskva í kynningar-
ferðalagi.
Einkaskeyti fi*á United Press.
K.höfn í morgun.
Steinhardt, sendiheri'a Banda-
ríkjanna í Moskva lagði af stað
i ferðalag i gær um lielstu land-
búnaðai*- og iðnaðai-liéruð í
Ukraine, Kákasus og Trans-
Kákasus. Hann ætlar að ferðast
um olíulindasvæðin við Svarta-
haf og hefir hann viðdvöl í
Baku og Batunx.
U. S. A. SELUR BANDA-
MÖNNUM FLUGVÉLAR.
Hei-mála- og flotamálaráðu-
neyti Bandarikjanna hefir nxeð
samþykki Roosevelts foi’seta
tekið ákvörðun um að leyfa sölu
mikils fjölda nýtísku hernaðai’-
flugvéla til Bandamanna. Verð-
xnæti þeirra flugvéla, senx
Bandamenn nxunlx nú paixla frá
Bandaríkjunum muix neixxa
mörgum liundruðum ixiilj. doll-
ara. NRP.—FB.
lætti, að kafbáturinn verði lát-
inn laus.
í breskuixx blöðum kemur
fram sú skoðun, að kafbáturinn
muni liafa ætlað að gi*anda
skipum við Noregsstrendur og
benda á, að fyrir nokkuru fór-
ust þar slcip, sem lalið var að
kafbátar hefði grandað, og var
það tekið upp við þýsku stjórn-
ina, sem neitaði að svo gæti vei’-
ið. —
MÆÐIVEIKIN:
hefir fækk-
að um 48300
síðan 1936.
Undanfarin þrjú ár hafa
nxæðiveikivarnirnar aflað sér
upplýsinga um fjárfjölda á
landinu vestan Héraðsvatna og
Þjórsár. Hefir blöðunum og
fleirum verið send þessi skýrsla,
sem er mjög nákvæm og ei*u
þar tölur yfir fjárfjölda hvers
einasta hrepps og kaupstaðar
fi’á því 1936 og til síðustu ára-
móta.
Heildai'fækkunin síðan veikin
byi’jaði er, eftir skýrslumxi,
48300 kiixdur, exx var í árslok
1938, er hún xxáði hámarki sínu,
64000 kixxdxxr. Ilefir því fækk-
unin mest vei’ið 17.7% í árslok
1938, en í árslok 1939 13.4%.
I Mýra-, Borgarfjai’ðar- og
Vestui'-Húnavatnssýslunx liafði
veikin fengið að breiðast út al-
veg ólijndrað frá þvi að Kara-
kúlfénaðinum var dreift út um
landið síðari liluta sumars 1933
og fram til vorsins 1937. Að vísu
var ekki farið að taka eftir ó-
eðlilegi-i veiki í sauðfé fyr en á
árinu 1935. En xxr því breiddist
mæðiveikin út með flughraða
um ofantaldar sýslur.
Útbi’eiðsla veikinnar liefir
verið liröðust og usli sá, er hún
olli, mestur .fx’á 1935—1937. Á
þeim árunx fækkar fé í Borgar-
fjarðarsýslu um 41.5% (úr
25.594 í 14948), Vestur-Húna-
vatnssýslu unx 46.1% (úr 29.674
í 15.981) og í Mýi*asýslu um
38.3% (úr 34.019 í 21.000). Á
árinu 1938 fækkaði emx i Vest-
ur-Húnavatnssýslu og Mýra-
sýslu og íxam lieildarfækkunin
þar þá 53.6% og 44.7%.
í íxæstu sýsluixi við ofaixtald-
ar sýslur, Árnessýslu, Dalasýslu
og Austur-Húnavatnssýslu hafði
veikin allstaðar náð fótfestu og
suixistaðar gripið verulega unx
sig, er varnirnar liófust. Ráð-
stafanir þær, sem gerðar voru
innan þessara héraða, liafa af
mörguixx verið álitnar mjög
hæpnar og dýrar. En benda má
á, að frá 1936 og til ái'sloka 1939
hefir fé ekki fækkað meir eix
hér segir: I Ái*nessýslu 14.7%, í
Dalasýslu 20.1% og Austur-
Húnavatnssýslu 18.3%. I sýsl-
um er fjær liggja, nemur fækk-
unin enn minnu. í Strandasýslu
10.3% og Gullbringu- og Kjós-
ai'sýslu 1.5%, en annarsstaðar
er fjölgun fjáx’, svo sem í Snæ-
fellsness- og Hnappadalssýslu,
Hér ber þó að athuga, að vor-
framtal 1936 hefir sennilega
verið nokkru lægra en raun-
veruleg fjáreign manna var. En
engar aðrar tölur eru til frá
þeim tíma, sem byggja má á.
Enda raskar þetta ekki að veru-
legu leyti samanburðinum milli
binna einstöku sýslna.
------—W03S3SSSW------
ðijómieikar
Karlakórs Reykjavikur.
Karlakór Reykjavíkur lieldur
kirkjuhljómleika í Fríkii’kjunni
í kvöld og sunnudagskvöldið kl.
8i/a.
Efnisskráin er mög fjölbx*eytt,
því á henni eru lög eftir Schu-
bert, Söderman, Widing, Wagn-
er, Björgvin Guðmundsson,
Beethoven, Baclx og Bacli-Gou-
nod, Putday, Hándel, Godard,
Bortiniansky og Sigui-ð Þórðar-
son.
Söngstjói’i er Sigurður Þórð-
ai’son og einsöngvarar Hermann
Guðmundsson, Gunnar Óskars-
son (12 áxa) og Gunnar Páls-
son, en auk þess syngja Elísa-
bet Einarsdóttii*, Gunnár Páls-
son og Hallgi’. Sigti*yggsson tríó
nx eð undirleik útvarpshljóm-
sveitarinnar. Annars annast þau
Guðríður Guðmundsdóttir og
Fr.Weissliappel undirleik þeirra
laga, sem undirleiks kref jast, en
auk jxess leika Bjöi'n Ólafsson
(fiðla) og Páll ísólfsson (oi’gel)
Ronxanze eftir Beethoven.
Það sem einkum mun vekja
athygli á þessari söxxgskrá er
það, að karlakórinn syngur
þarna nokkur lög með aðstoð
drengjakórs og þar er það sem
Gunnar Óskarsson, 12 ára að
aldri syngur einsöng.
Karlakór Reykavikur hefir
gert sér alt far um að vanda til
efnisskrárinnar og munu Reyk-
vikingar að sjálfsögðu kunna
þeim nxiklar þakkir fyrir.
Næturakstur.
Bst. Hekla, Lækjargötu, simi
1515, hefir opið i nótt.