Alþýðublaðið - 30.07.1928, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐiÐ
3
Höfum fengið
Kandíssykur.
Lágt verð.
an höndum um að koma keppi-
nautum og þar með frjálsri sam-
keppni um olíuverzlunina fyrir
kattarnef.
Danir hafa orðið að sæta þung-
um búsifjum af hendi 'olíuhrmg-
anna unðanfárin ár. Einkum hefir
þó danski anginn af Standard Orl,
D. D. P. A. (Det Danske Betro-
Jeums Aktieselskab), leikið þá
grátt Telst Dönum svo til, að það
eitt hafi rúið landsmenn um meira
en 100 milljóinir króna samtals.
Nú taka hringarnir á ári hverju
um 20 milljónir króna úr vösum
landsmanna beinlínis.
Uringarnir selja árlega í Dan-
mörku um 200 mLlljónir lítra af
benzíni. Af því taka þeir bein-
línis auk alls kostnaðar 5 aura
af hverjum lítra, eða 10 milljónir
króna. Steinolíusala hringanina er
um 140 milljónir lítra á ári. Af
því rennur beint til þeirra 7 aurar
af hverjum Iítra eða liðlega aðr-
ar 10 milljónir. Níu tíundu hlut-
ar þessara upphæða fara í vasa
erlendra hluthafa.
Gremjan gegn oliuhringunum er
nú orðin mjög almenn í Dan-
mörku og xnagnast með degi
hverjum. Jafnaðarmannablöðin öll,
„BrugsforeningsbIadet“ og „An-
delisbladet" (blöð kaupfélags-
manna í bæjum og samvinnu-
bænda) og hlaðið „Benzintanken"
flytja hverja árósargreinina á
fætur annari og saka hringana
urn hóflausa féflettingu. Flest
frjálslyndu blöðin taka í sama
strenginn.
IJtsöJuverð á steinolíu í Dan-
mörku er nú 23 aurar lítrinn.
„Bxugsforeningsbladet“ birti ný-
lega útreikning á því, hvað stein-
olían kostaði D. D. P. A. kom-
in til Danmerkur. Taldist blað-
inu svo til, að hyer líter kaðt-
aði félagið þangað kominn 7,7
aura líter, en þá hafi útsöluverðið
aður í Danmörku rétt 200 o/o.
Hringamir ákveða álagningu
smákaupmannanna, og er hún
skömtuð við hóf. Blaðið lætur
þess enn fremur getið, að fyrir
stríð hafi olían kostað D. D. P. A.
hér um bil jafnmikið eða liðlega 7
aur alíter, en þá hafi úSsöIuverðið
ekld verið nema 11 aurar á líter.
Blaðið „Benzintanken" getur
þess, að hringarnir séu nú að
reyna að einoka verzlunina með
áburðaroliur. Aðferðin er sú hin
sama og íslenzki anginn af D. D.
P, A., Hið íslenzka steinolíu-
hlutafélag, hafði hér áður, og um-
boðsmaður D. D. P. A. hefir hér
enn þá, sú, að binda smákaup-
menn með samnjngum til margra
ára, þar sem þeir skuldbinda sig
til að verzla að eins með áburðar-
olíur frá hringnum. Öll möguleg
meðöl eru notuð til þess að fá
menn til að skrifa undir samning-
ana. Samvinnumenn í sveitum og
borgum, benzinkaupmenn, bif-
reiðaeigendur og mótorbátaeig-
endur, ræða nú af ákafa um það,
hverjum ráðum skuli beitt til að
losna af einokunarklafa olíuhring-
anna. Fiskimennimir dönsku héldu
landsfund nýlega. Þeir telja sér
hreina og beina lifsnauðsyn að
losna úr klóm olíuhringanna, sem
nú hirða allan ávöxtinn af striti
þeirra.
Svona reynist Dönum forsjá
olíuhringanna. Þeir telja það hið
mesta ólán, að hringarnir náðu
fótfestu þar í landi og télja brýna
nauðsyn á, að brjóta vald þeirra
á bak aftur.
D. D. P. A. og afkvæmi þess
H. I. S., urðu bæði fræg að end-
emum hér á landi. Gengu þau
svo langt í yfirgangi og ásælni
við landsmenn, að upp var tekin
ríkiseinkasala á steinolíu, svo sem
kunnugt er. íhaldsflokkurinn lét
það verða sitt fyrsta verk, er hann
tók við völdum, að leggja hana
niður og gefa olíuhringunum færi
á að hreiðra um sig á ný. Qg síð-
asta þing sýndi það tómlæti í
málinu að afgreiða ekki þingsá-
lyktun um að taka upp aftur ríkis-
einkasölu á steinolíu. Erum við
því Islendingar, mótorbátaflotinn
okkar allur, upp á náð og mis-
kunn hringanna komnir.
Khöfn, FB., 28. júli
Háttprýði Svía.
Frá Stokkhólmi er símað:
Lundborg og fleiri sænskir flug-
menn, er verið hafa norður á
Spitzbergen til þess að taka þátt
í björgunartilraununu'm, fóru frá
Narvik á sörnu járnbrautarlest
og Nobile og félagar hans. Voru
þeir hyltir af fjölda nianna á
mörgum brautarstöðvum. Nobile
var hvergi í Sviþjóð sýnd Deín
andúð, en sumstaðar samúð.
Bretar snúast frá samkepni.
Frá Lundúnum er símað: Álit
xíkisráðstefnu, sem kölluð var
saman til þess að ræða um sam-
keppni loftskeyta- og síma-félaga,
hefir verið birt. Leggur ráðstefn-
an til, að höfð verði sameiginleg
stjórn fyrir öll loftskeytafélög
og símafélög Bretaveldis og að
stofnað verði félag, sem ráði yíir
öllum brezkum loftskeytastöðv-
um og símalínum. Ráostefnan á-
litur nauðsynlegt, einkum á ó-
friðartímum, að rikinu sé trygt
eftirlát með öllum símaleiðunum.
Annriki Mussolini!
Frá París er símað: Opinber-
lega tilkynt, að Briand Kellogg,
Chamberlain, Stresemann, Zales-
ki, Bénes, utanríkismálaráðherrar,
komi saman i Paris 27. ágúst til
þess að skrifa undir ófriðarbanns-
samninginn. Mussolini og Tanaka
segjast ekki geta komið vegna
annrikis.
Stjórnarskifti í Júgó-Slaviu.
Frá Belgrad er símað: Koso-
setsch Slovenaforingi hefir mynd-
að stjórn. Marinkowitch situr á-
fram \dð völd sem utanríkismála-
ráðherra.
Khöfn, FB., 29. júli.
Nobile á heimleið.
Zappi heimsækir móður
Malmgrens.
Nobile kom til Kaupmanna,
hafnar á Málmeyjarferjunni í
gærkvöldi. Málmeyjarbúar létu
andúð í ljós við hann,, en eigi
að neinu ráði. Annars bar víða á
því á leiðinni þangað, að menn
hefði samkend með honum. No-
bile tók á móti blaðamönnum á
leiðinni, en gaf þeim engar upp-
lýsingar um viðburðina á ísnum.
— Zappi fór til Stokkhólms og
er sagt, að hann hafi ætlað að
heimsækja móður dr. Malmgrens.
Lundborg fagnað við heimkomu.
Frá Stokkhólmi er símað:
Lundborg og félagar hans komu
hingað í gær. Hafði mikill fjöldi
manna safnast saman til þess að
hylla þá. Hermálaráðherra Sví-
þjöðar hélt ræðu og þakkaði
flugmönnunum afrek þeirra.
Eldfjall gýs. Mennflýja.
Frá Manila.er símað: Eldfjaliið
Mayon gýs. Miklir hraimstraumar
velta niðux fjallið. Ibúarnir í Li-
bog flýja. (Manila er höfuðborgfti:
á Luzoneyju, sem er ein af Fi-
lipseyjum.)
Vísindafnenn horfnir.
Frá Moskvu er símað: Frétta-
stofa Rússa tilkynnir: Þrír rúss-
neskir vísindamenn lögðu af stað
snemraa á þessu ári til Taimyr-
skagans. Hefir ekkert frézt til
þeirra síðan í marzmánuði. Þeir
höfðu loftskeytatæki með sér.
Þrátt fyrir ítarlega leit eru menn
einskis vísari um afdrif þeirra.
(Taimur-skaginn pr í Síberíu
norðanverðri. Fyrir norðan Tai-
mur-skagann er eyjan „Land
Nikulásar II.".)
Um daginE og vegiim.
Margrethe Brock-Nielsen
er nú komin aftur til bæjar-
ins. Ætlar hún nú að halda
kveðju-danzsýningu í Gamla Bíó
annað kvöld; sýnir hún þar
fagra og hugnæma danza, t. d.
„Dauða svansins". Er ekki að efa
að Reykvikingar kveðja frúna
■ með góðri sókn annað kvöld.
Bifreiðakeyrslan
hér fyrir innan bæinn á suhrau-
dögum er algerlega óhæf. — I
gær keyrðu flestar bifreiðar svo
nratt að nálgast hefix 55—60 km.
á klukkustund. Stjómarvöld
landsins verða að taka í taum-
ana með þetta, ella mun slys
hljótast af. Lítux óneitanlega út
fyrir að bifreiðarstjórar vití ekki
a{ þeirri ábyrgð, er á þeim hvílir
Vegarbilun
allslæm hejir orðið rétt víð
aðra Elliðaárbrúna. Er nauðsyn-
legt að lagfæra það þegar.
Fjöldi fólks
fór úr bænum í gær. Var svo.
krökt af bilum fyxir innan bæinn
á veginum allan daginn, að gang-
andi fólk og hjólreiðamenn kom-
ust ekki áfram. Talið er, að unr
2000 manns hafi farið úr bænum
í gær. Maxgir fóru til Þingvalla,
eins og vant er á sumar-sunnu-
dögum. Vmsir austur að Þjórsár-
brú, margir í Þxastarskóg, upp í
Hvalfjörð, suður á Reykjanes og
austur í Flóa. Er það holt og
gott, að bregða sér úr bænum á
helgum, og þyxftu fleiri að gera
það en raun er á.
Afengið,
er tekið var úr Goðafossi, átti
Jensen, matsveinn.
2 fisktökuskip
komu hingað i gæx og í fyxxa-
dag.
Great-Hope,
kolaskipið, fóx héðan í gasr,
„Nova“
fóx í gærkveldi kl. 12.
„ÓÍafur“
fer á veiðar á morgun.
Áheit á Strandarkirkju
frá S. B. kx. 5,00.
.**.» ■
Innbrotstiiraun.
Alþýðublaðið hafði heyrt orða-
sveim um það, að tilraun hefðl
verið gexð til innbrots í Nýborg
þar sem geymdar eru birgðir Á-
fengisverzlunar ríkisins, og hefir
það nú leitað sér fróðleiks um
þetta atvik. Þegar starfsfólkið