Vísir - 26.09.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3: hæð).
30. ár.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Augl/singar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
222. tbl.
Noregur „án þings, konungs og stjórnmálaHoklta**.
Þjóðverjar skipa nýja stjórn í Noregi.
Sex menn úr flokki Quislings eiga sæti í henni.
Nazistum einum heimil stjórnmálastarfsemi.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Igærkveldi var tilkynt í útvarpinu í Oslo (sem er á valdi Þjóðverja), að allir
stjórnmálaflokkar í landinu yrði leystir upp, nema Nasjonal samling (þ. e.
nazistum eða Quislingmönnum) og var jafnframt boðað, að norska stjórnar-
nefndin væri sett af, en í hennar stað yrði skipuð þjóðernissinnastjórn eða „norsk
gtjóm“, eins og það er orðað.
Terbogen, landstjóri Þ jóðverja í Noregi, skýrði frá þessum ákvörðunum Þjóðverja
i ræðu, sem hann flutti í útvarpi í Osló í gærkveldi, og sagði hann, að í hinni nýju
stjórn fengi 23 jmenn sæti. Terbogen kvað Hákon VII ekki fara með töld lengur og
ekki eiga afturkvæmt til Noregs. Alveg sama máli væri að gegna með Nygaardsvold og
stjóm hans, sem hefði brugðist skyldu sinni, og væri hún ekki lengur lögleg stjóm Nor-
egs. Þá vék Terbogen að samkomulagsumleitunum Þ jóðverja við stjórnmálaflokkana
i landinu og hefði þær ekki borið þann árangur, sem Þjóðverjar vildu, því að að eins
Nasjonal samling hefði getað fallist á sjónarmið Þjóðverja, og taka þátt í viðreisnar-
starfinu með þeim.
Terbogen kvað stjórnmálaflokkana nú verða að sætta sig við
afleiðingar þess, að hafna samvinnu við Þjóðverja. I hinni nýju
stjóm eiga 13 menn sæti sem fyrr segir og eru 6 þeirra
Quislingar.
Quisling sjálfur á ekki sæti í stjórninni og ekki
hefir verið boðað enn sem komið er, hver verður
stjórnarforseti. Nýju ráðherrarnir eru lítt lcunnir eða
^ ókunnir menn á vettvangi stjórnmólanna.
í viðtali við blaðamenn sagði Terbogen, að Noregur væri nú
land án þings, lconungs og stjórnmálaflokks, nema Nasjonal
samling. — Eini stjórnmálaleiðtoginn er Quisling.
Einn nýju ráðherranna er Sigurd Johannessen Halvorsen og
var hann fyrst nefndur. Jonas Lie, sem er nokkuð kunnur mað-
Ur í Noregi, fer með lögreglumál.
Bardögunum við
Dong Dong linnir.
Einn af embættismönnum
franska utanríkismálaráðuneyt-
isins hefir tilkynt, að samkomu:
lag liafi úáðst milli Japana og
Frakka, varðandi áreksturinn
við Dong Dong, þar sem barist
hefir verið að undanförnu, og
er nú talið girt fyrir, að til frek-
ari árekstra komi þar.
§tórhætta gretnr §taf
að af vatnileysinn.
Bæjarbúar geta komid í veg fyrir slíkt
með því að fara sparlega með vatnið.
Fimm klst.
loftárás á
Berlin.
Einkaskeyti frá United Press.
Einkaskejdi til Vísis.
Það var tilkynt í Berlín i
morgun, að loftárás hefði
verið gerð á Berlin síðast-
liðna nótt, og liðu 5 klst.
þar til hættan var liðin hjá.
Það er viðurkent í hinni
þýsku tilkynningu, að
sprengjum liafi verið varp-
að á norðurhluta borgar-
innar, en því erhaldið fram,
að ekkert hernaðarlegt tjón
hafi orðið.
I breskum tilkjmniugum um
loftárásina segir, að liún sé hin
mesta, sem nokkuru sinni hefir
gerð Vferið í Berlín. Aðallega var
varpað sprengjum á verlc-
smiðjuhverfi í norðurhluta
borgarinnar. Árásirnar byrjuðu
svo snemma, að margt manna
var að heiman eða á leið heim
og urðu menn að leita í næstu
loftvarnabyrgi, og voru víða ó-
skapleg þrengsli. Þarna urðu
menn að híma til kl. 4 í morgun.
Tveir flugvélaliópar fóru yfir
miðja borgina, en aðalárásin var
gerð á norðux-hverfin sem fyrr
segir. Allmörg hús hrundu, seg-
ir í fregnum frá New York.
Einnig voru gerðar loftárásir
á flotahöfnina í Kiel, og allar
innrásarbækistöðvarnar. Urðu
þar svo miklar sprengingar, a'ð
jörðin skalf Englandsmegin
sundsins.
Tíðindamaður Vísis hitti
Helga Sigurðsson verkfræðing
að máli í gær, en hann hefir sem
kunnugt er umsjón með hita-
veitu og vatnsveitu bæjarins.
Með því að nokkuð hefir kveðið
að vatnsskorti í bænum, barst
það í tal, og inti fréttaritarinn
Helga nánar eftir því.
Skýrði Helgi svo frá í stuttu
rnáli:
„Siðustu vikuna, og þó eink-
um tvo seinustu dagana, hefir
kveðið mikið að vatnsleysi í
bænum og kvartanir hafa borist
okkur víðsvegar að. Einkum
eru þó mikil brögð að vatns-
skorti á Skólavörðuhæðinni,
Landakotshæðinni og í Skerja-
firði. Auk þess hefir lítill þrýst-
ingur verið á vatninu víða í
bænum, og hefir það valdið
ýmsum erfiðleikum bæði í
einkahúsum, en þó sérstaklega
hjá ýmsum iðnaðarl'yrii'tækj-j
um.
Á þessu timabili hefir það
komið fyrir, að vatnsgeymarnir
Iiafa alveg tæmst á eftirmiðdög-
unum og síðustu tvo morgnana
hafa þeir ekki náð að fylla sig
yfir nóttina, en það hefir ekki
komið fyrir mjög lengi. Við
héldum því fyrst, að um bilun
á aðalleiðslum væri að ræða, en
engin slík bilun liefir fundist,
og nægilegt vatnsmagn er í
Gvendarbrunnum, svo að þetta
hlýtur að stafa af óvenjulegri
eyðslu.“
Hve mikið vatnsmagn er á-
ætlað fyrir hvern bæjarbúa?
„Aðfærsluæðarnar flytja 240
ltr. á sek. til bæjarins, og út frá
því má reikna Iive margir lítrar
koma á hvern íbúa á sólarhring,
þegar vitað er um íbúalöluna.
Nú er ekki vitað hve breska
setuliðið er fjölment, en sé gert
ráð fyrir að í bænum séu 61
þúsund manns verður skamtur
hvers íbúa 340 llr. Sá gert ráð
fyrir, að ibúarnir hér séu 65
þús., ætti valnseyðsla á livern
ibúa að nema 320. ltr. á sólar-
hring, en séu íbúarnir 70 þús.
ætti eyðslan að vera á sama hátt
300 ltr. á sólarhring, Til sam-
anburðar má geta þess, að er-
lend reynsla er sú, að borgir
þurfi þeim mun meira vatn
fyrir hvern ibúa, sem þær eru
stærri, en þó er ekki reiknað
með að þurfi nema 100—200 ltr.
á ibúa á sólarhring fyrir stór-
borgir, sem í eru 100 þúsund í-
búar, eða þar yfir. I smáborg-
um er eyðslan reiknuð alt nið-
ur í 40—50 Itr. á mann yfir sól-
arhringinn.**
I hverju liggur þá þessi gíf-
urlega umframeyðsla?
„Reynslan hefir sýnt, að
vegna fiskþvottanna liér þurfti
töluvert miklu meira vatn en
þetta, og þegar vatnsveitan var
aukin síðast, var gengið út frá
því, að hún nægði 50 þús. íbú-
um, þótt þeir notuðu 400 Itr. á
sólarhring að meðaltali. Þegar
tillit er tekið til þess, að nú eru
engir fiskþvottar, og að minna
er notað af vatni til baða en
venjulega, vegna þess hvé kol
eru dýr, þá er það augljóst, mið-
að við þær tölur, sem hér liafa
verið raktar, að viða hlýtur að
vera farið mjög ósparlega með
vatnið, og að nægjanlegt vatn
er handa öllum þeim, sem liér
dvelja, ef skynsamlega er á
haldið.“
Getur ekki stafað af þessu
allmikil liætta, auk óþægind-
anna?
Kristján
sjotiu
konungur
ara í o/ag.
„Þetta er auðvitað mjög al-
varlegt mál, ef eldsvoða ber að
höndum. Ef t. d. kviknaði i liús-
um samtímis á Skólavörðuholt-
inu og á Landakotshæð, gæti
það tekið mjög langan tima að
ná vatni ,til beggja staðanna, og
það yrði þvi aðeins gerlegt, að
lokað yrði fyrir vatnsrensli til
annara hluta bæjarins. Til þess
að bæta úr þessu verður fólk að
fara skynsamlega með valnið.
Stækkun á leiðslum til bæjarins
kemur ekki til greina, eins og
sakir standa, sökum þess, að
valnsveitan er nægjanlega stór
fyrir bæinn, en auk þess myndi
slík stækkun taka langan tima
og verða um seinan. Þegar hita-
veitan er komin upp sparast all-
mikið af drykkjarvatni, sem nú
fer til baða og þvotta, og þeim
mun minni ástæða er til að
slækka vatnsveituna fyrst um
sinn.“
Hvaða ráðstafanir hafa verið
gerðar til þess að draga úr
vatnsnotkuninni?
„Bæjarverkfræðingur liefir
þegar snúið sér til bresku her-
stjórnarinnar hér, með tilmæl-
um um að hún lilutaðist til um
að setuliðið sparaði vatnsnollam
Frh. á bls. 3.
De Gaulle geísí
upp í Dakar.
Ný árás á Gibraltar.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
De Gaulle hefir dregið liðs-
afla sinn frá Dakar í frönsku
Yestur-Afríku og hefir verið
birt löng greinargerð um það
efni í London. De Gaulle vill
ekki, að Fraklcar berjist inn-
byrðis. Breska stjórnin studdi
De Gaulle að beiðni hans, og
var einnig samþykk seinni
ákvörðun hans, því að stefna
hennar sé ekki að herja á þá
Frakka, sem vilja sýna Vichy-
stjórninni trygð.
Hundrað franskar sprengju-
flugvélar, sennilega frá Mar-
okko, gerðu árás á Gibraltar-
klett í gær. Yar varpað niður um
300 sprengjum og urðu skemdir
á byggingum, vegum og göml-
um virkjum. Talsverðar slcemd-
ir urðu á einkaeignum, en hern-
aðarlegt tjón lítið og manntjón
sára lítið.
Skothríðin úr loftvarnabyss-
unum í Gibraltar var mjög á-
köf og voru a. m. k. 3 fransltar
flugvélar skotnar niður, en
sennilega 5. - Loftárásir Frakka
á Gibraltar mælast illa fyrir í
Bandaríkjunum og segja blöðin
í New York, að Vichy-stjórnin
— að því er virðist af frjálsum
vilja reki erindi möndulveld-
anna.
!i logiiln stilin
illu l ia.
Flugmálaráðuneytið breska
tilkynnir, að 26 þýskar flugvélar
liafi verið skotnar niður í gær.
Að minsta kosti 18 þeirra voru
stórar sprengjuflugvélar og sést
af þessu, að Þjóðverjum verða
ekki þau not af þvi sem þeir
ætluðu að láta mikla mergð or-
ustuflugvéla verja sprengju-
flugvélarnar. —
Þýskar flugvélar flugu i
-skyndi yfir útliverfi Lundúna-
borgar í nótt sem leið og var
varpað niður nokkrum sprengj-
um, en tjón varð tiltölulega
lítið.
\