Vísir - 14.12.1942, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Simt:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, mánudaginn 14. desember 1942.
263. tbl.
Bandaríkjamenn
hafa leynivopn.
Henry Arnold, yfirmaður
flugsveila ameriska hersins, hef-
ir sagt í ræðu í Texas,
að flugher Bandaríkjanna hafi í
fórum sínum eitt eða tvö leyni-
vopn, sem muni hafa lamandi
áhrif á möndulveldin.
Hann sagði og, að bráðlega
myndu Bandaríkin taka í notk-
un nýjar flugvélar og hergögn, |
sem standi langt framar öllu,
er þekkzt hefir.
Arnold upplýsti, að nú væri
1.000.000 manna í flugsvéitum
landhersins, en hefði verið 22.
þúsund fyrir fjórum. árum. Á
2 undanförnum árum hefir
fjöldi starfsmanna í flugvéla-
Iðnaðinum sexfaldazt, er IV2
milljón.
Um gæði ameriskra flugvéla
sagði Arnold, að þær hefði til
þessa skotið niður fjórar fyrir
hverja, sem hefði verið skotin
Jiiður af þeim.
8 tnndnr§pillar
hæfðir af 11.
Á föstudag varð vart við 11
tundurspilla Japana, sem voru á
leið til Guadalcanal með liðs-
auka handa herliði þeirra þar.
Flugvélar voru þegar sendar
til árása og sáu flugmennimir
að sprengjur hæfðu fimm tund-
urspillanna, en nánari árangur
var ekki liægt að sjá.
Daginn eftir — laugardag —
varð aftur vart við tundurspill-
ana, og héldu þeir enn sömu
stefnu. Þann dag gerðu herskip
—- tundurspillar og hraðbátar
— árás á þá. Var einum jap-
anska tundurspillanna sökkt,
kveikt í öðrum og honum að lik-
Indum sökkt, og sá þriðji lask-
;aður.
Þá hættu Japanir fyrst við til-
raun sína til að veita liðinu á
Guadalcanal hjálp.
Tunis:
Möndulhersveitimar halda á-
fram sókngraðgerðum sínum í
Tunis.
Eftir að bandamönnum tókst
að hrinda hópáhlaupum skrið-
dreka þeirra, var breytt um bar-
dagaaðferð. Eru nú sendir fram
örfáir skriðdrekar í einu og von-
azt til að þeir geti komizt inn
i varnarstöðvar bandamanna og
•orsakað þar glundroða og upp-
lausn. Þessar tilraunir hafa
sömuleiðis farið út um þúfur.
Loftárásum er haldið uppi á
báða bóga. Meðal þeirra staða,
sem flugsveitir möndulherjanna
hafa ráðizt á, auk fremstu bæki-
stöðva bandamanna, er Bone og
Bougie í Alsír. Bandamenn hafa
ráðizt á Tunisborg, Gabes, Susa
og Sfax í Tunis, auk Palermo á
Sikiley og Neapel á Italíu.
Kafbátar bandamanna liafa
sökkt fjórum birgðaskipum
síðustu daga.
Bridge-kepnni
Bridgefélags Reykjavíkur varÖ
ekki lokið í gær, og fara úrslitin
fram næstk. fimmtudagskvöld. A'Ö
lokinni keppninni í gærkvöldi var
flokkur Lú'Övíks Bjanasonar hæst-
ur, en nsestur var flokkur Brynjólfs
Stefánssonar.
Vörnnm hans rutt aár wcgi á tfeim sólarhring^nm.
Spupningin livap liann
reynlp aö verjaöt næst.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, i morgun.
Eldsnemma í morgun var gefin út aukatilkynn-
in^ í Kairo um það, að vörnum Rommels hefði
verið rutt til hliðar hjá E1 Agheila og hersveit-
ir hans væri aftur á undanhaldi vestur á bóginn, í átt-
ina til Tripoli.
Þessi fyrsta tilkynning um þetta frá aðalstöðvum 8.
hersins skýrði ekki frá neinum nánari atvikum í sam-
bandi við þetta, en nokkuð er þó vitað um bárdaga
á þessum slóðum af tilkynningum frá Rommel. Síð-
degis á laugardag var frá því greint í tilkynningu frá
honum, að 8. herinn hefði byr jað hernaðaraðgerðir hjá
E1 Agheila. Iiófust þær með ógurlegri stórskotahríð,
eri þegar hún hafði staðið i nokkrar klukkustundir var
teflt fram tveim skriðdrekadeildum og einni fótgöngu-
liðsdeild.
Þessi lýsing Þjóðverja á upphafi sóknarinnar er mjög lík
þeirri aðferð sem Montgomery hafði við EI Alameiu. Þar réðst
hann beint framan að vörnum Rommels og lét stórskotalið sitt
mola allt sem framundan var, þar sem brjóta átti skarð i varn-
irnar.
Fyrir nokkuru lét þýzka út-
varpið svo um mælt i sambandi
við aðstöðuna lijá E1 Agheila, að
bandamenn væri í hinum versta
bobba, því að þeir vissu ekki,
livort Rommel ætlaði að verjast
hjá EI Agheila eða halda lengra
undan.
Þótti þetta bera vitni um það,
að Þjóðverjar væri sjálfir i vafa
0crst|órnar-
Ailkynninsrin
Hin venjulega tilkynning
Kairo-herstjórnarinnar var á
þessa leið:
Hersveitum Rommels hefir
verið stökkt úr varnarstöðv-
um þeirra við Mersa Brega
(EI Agheila). Hörfa þær nú
undan og er flóttinn rekinn
af miklum hraða af fremstu
sveitum okkar.
Orustu-sprengjuflugvélar
bandamanna taka meiri þátt
í bardögum en nokkuru sinni
og var flugsveitum möndul-
veldanna gjörsamlega um
megn að reisa rönd við að-
gerðum þeirra.
um það, hvort Romrnel mundi
geta varizt. Til J>ess að hafa vað-
ið fyrir neðan sig, væri því ver-
ið að búa þýzku J>jóðina undir
J>að, að Rommel þyrfti að hörfa
og láta J>á lita svo út, sem J>að
væri herbragð hjá honum.
En Montgomery hefir aftur
sannað það, að liann er ekki ein-
ungis slyngur hershöfðingi,
lieldur hefir hann og lært af
reynslunni að telja sér ekki sig-
ur fyrr en hann er unninn. Hef-
ir ýmsum hershöfðingjum
Brela hætl við að vera um of
bjartsýnir og talið allt leika í
iyndi, J>angað til liið gagnstæða
koiu svo skyndilegá í ljós, öllum
á óvart.
Góðar vamir
hjá E1 Agheila.
Frá náttúrunnar liendi eru
skilyrði góð til varnar lijá E1
Agheila og J>ar hafa tvær sóknir
Breta strandað áður Wavells
og Auchinlecks. Þar er líkt á-
statt og háj E1 Alamein -— hafið
á aðra hönd, sem annar fylk-
ingairarmurinn „hvílir á“ og
hinum megin ófærir saltflóar.
Verður því að koma beint
framan að vörnunum þar, en
ekki hægt að fara á snið við
þær.
Þarna voru gamlar varna-
stöðvar og J>urfti Romrael ekki
annað en að hressa upp á þær.
En J>ær hljóta að hafa verið all-
mjög úr sér gengnar, þar eð
margir mánuðir voru liðnir,
síðan dittað hafði verið að þeiin
síðast og sandurinn er ekki
leng að færa allt i kaf, ef ekkert
er að gert.
Stuttur
undirbúningstími.
Það eru aðeins þrjár vikur
síðan Rommel og Montgomery
tóku sér stöðu hjá E1 Agheila.
Á þeim skamma tima er á eng-
an hátt hægt að vígbúast svo,
að þær víggirðingar standist
sókn með nútima hergögnum.
Það hefir Montgonvery að sjálf-
sögðu gert sér ljóst og líka hitt,
að hver dagur sem leið gaf
•Rommel betri möguleika til að
standa af sér hríðina.
Hvar
getur Rommel varizt?
Markmið Montgomerys er
auðvitað að ná hönduni saman
við heri bandamanna í nýlend-
um Frakka, en það er lúnsvegar
lalið víst, að Rommel muni verj-
. ast hvar sem nokkuð afdrep er
að finna. Er aðallega um þrjú
svæði að ræða, þar sem skilyrði
eru góð lil varnar.
Það fyrsta er við þurran ár-
farveg — Wadi E1 Kabir
rúmiega 300 km. fyrir vestan
PIl Agheila. Það næsta er lika
við þurran árfaiweg — Wadi
Zam-Zam — enn 65 km. vest-
ar. Lolcs eru hagstæð varnaskil-
yrði hjá bænum Misurata, en
þaðan eru tæpir 200 kiri. til Tri-
poli og flatlendi yfir að fara þá
leið.
72 ára
er í dag frú Margrét Jónasdótt-
ir, Bræðraborgarstíg 39.
Líkan af skipnlagi Skdlavörðnhæðar.
Iúkanið af fyrirhuguÖu skipulagi Skólavörðuholtsins, samkvæmt upp-
dráttum og tillögum húsameistara ríkisins. (Sjá grein á 2. síðu).
— hægara þó —gegn miklum gagnáhlaupum
Þjóðverja.
Rússar halda sóknum sínum áfram af kappi, en þær mæta
vaxandi mótspyrnu Þjóðverja og miðar iítið áfram. Hef-
ir Þjóðverjum jafnvel tekizt að stöðva þá sumstaðar.
Rússar segja að Þjóðverjar
geri miklar gagnárásir inni í
hringnum hjá Stalingrad, en
þær sé til lítils, því að hringur-
inn sé svo sterkur, áð ekkert
fær rofið hann. Gerðu menn von
Hoths sex árásir til að reyna að
ná einu virki aftur, sein þeir
höfðu misst, en mistókst alltaf.
Fyrir suðvestan Stalingrad
hefir Rússum ekkert orðið á-
gengt um skeið, enda eru Þjóð-
verjar hðfleiri þar en annars
staðar við borgina.
Á miðvígstöðvuinum reyna
Þjóðverjar að koma vistum og
skotfærum til inanna sinna, sem
eru i hinum umkringdu smá-
virkjum þar um slóðir. Hafa
mörg shk smávirki orðið að
gefast upp að undanförnu,
vegna þess, að allar nauðsynjar
hafa gengið til þurrðar.
Hjá Veliki Luki játa Rússar
áð hafa orðið að láta undan síga
á nokkuru svaiði, þegar Þjóð-
verjar tefídu fram óþreyttu
líði. Létu Rússar undan síga svo
langt, að með því að gera harðar
árásir frá báðum fylkingar-
örinum gátu þeir umkringt
þýzku sveitina, sem lengst sótti
fram.
Njósnir í Argentinu.
í Buenos Aires er nú verið að
rannsaka þær ásakanir, sem
komið hafa fram við réttarliöld,
að flotamálasérfræðingurinn
við þýzku sendisveitina
! Dietrich Niebuhr hafi stjórn-
að víðtækum njósnum.
Tveir af sex rnönnum, sem
eru grunaðir um njósnir, hafa
játað að þeir hafi starfað fvrir
Niebuhr. Ef rannsóknin leiðir i
ljós, að Niel>uhr hafi verið við
þetta riðipn mun hann verða
rekinn úr landi.
í síðastliðinni viku kveðast
Rússar hafa sjkotið niður eða
evðilagt }07 þýzkar flugvélar og
voru 225 þeirra þríhreyfla flutn-
ingaflugvélar. Á sama tíiria telja
Rússar sig hafa misst 156 flug-
vélar.
Skeði slys þetla rúmlega kl.
2 aðfaranólt sunnudagsins, en
um tildrög slyssins er blaðinu
ókunnugt. Bifreiðin valt alveg
á hvolf á Hafnarfjarðarvegin-
um, rétt við Hringbraut, en ekki
er vitað um meiðsli annarra
farþega en hinna íslenzku
stúlkna. Voru þær báðar flutt-
ar á lierspítala og var talið
sennilegt að liöfuðkúpan iiefði
8íðisislii fréltir
Bombay: Þegar sprengju var
varpað á eina mestu umferðar-
götu Bombay, beið 1 lögreglu-
þjónn bana en 10 særðust. —
50 menn hafa verið fangelsaðir.
M Ijós - -11 ikld
neyðnki
Seint á laugardagskvöldið,
þann 12. þ. m. fékk Slysavarna-
féiagið skeyti norðan úr
Strandasýslu þess efnis, að
menn þar nyrðra héldu sig hafa
séð neyðarmerki frá skipi und-
an Steingrímsfirði á Húnaflóa.
Var það nálægt svokÖlhiðum
Kýrhamarsboða.
Símaði erindreki Slysavama-
félagsins til slysavamadeildar-
innar í Hólmavík og bað hana
að lilutast til um að aðstoð yrði
send á staðinn. Fóru tveir bátar
frá Hólmavík, en er þeir komu
á staðinn sáu þeir að þarna var
að vísu um skip að ræða, en
hinsvegar ekkerl að því. Hafði
það uppi sterk ljós, og mun það
iiafa villt fólkið í landi, þannig
að það hélt, að um neyðarmerki
væri að ræða.
sprungið á annari stúlkunni,
auk tognunar í axlarlið, en hin
fótbrotnaði.
Þetta ömurlega slys mætti að
einu leyti verða til góðs, sem
sé að því leyti, að það gæti orð-
ið íslenzkum stúlkum nokkur
bending um að liaga sér gæti-
lega i afskiptum sínum við
setuiiðsmenn í framtiðinni.
F.M.R. samþykkir tillögu
um afnám lansviðskipta'
Félag matvörukaupmanna í Reykjavík hélt fund í
Kaupþingssalnum í grær til framhaldsumræðna um af-
nám lánsviðskipta. Var samþykkt eftirfarandi tillaga:
„Fundur í F. M. R. haldinn í Kaupþingssalnum 13.
des. 1942 samþykkir að hætta öllum lánsviðskiptum frá
1, janúar 1943, ef 75% félagsmanna samþykkja það
með eigin undirskrift sinni“.
Vegna þessarar samþykktar liggur undirskriftalisti frammi,
frá og með deginum á morgun, hjá Hirti Hanssyni, Bankastr. 11.
I Félagi matvörukaupmanna eru nú, að því er formaður fé-
lagsins, Guðmundur Guðjónsson kaupmaður, hefir tjáð Vísi,
um 80 kaupmenn.
»Ekki eru allar ferðir til fjáru!
Tvaer stúlkur stórslas-
ast í setuliðsbifreið.
í fyrrinótt varð bifreiðarslys á Hafnarfjarðarveginum. Valt
þar erlend herbifreið, en meðal farþega voru tvær íslenzkar
stúlkur, sem báðar slösuðust mjög mikið.