Vísir - 14.12.1942, Síða 2

V ISIK
VÍSIR
DAGBLAÐ
(JtKcfandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Kitstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Heisteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 660 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.

Hálísótt haí.
Ekkert heyrist enn um ríkis-
stjórnina væntanlegu, en
gera má þó ráð íyrir a'ð íneira
sé en hálfsótt haf heim til þeirr-
ar sælujar'ðar, sem hún tyllir
á fótum. Ýmsar tilraunir liafa
verið gerðar tilstjórnarmyndun-
ar, en ekki hafa þær borið neinn
árangur til þessa, hvort sem het-
ur kann að skipast síðar og þá
væntanlega i þessari eða næstu
viku. Biðin er þegar orðin nokk-
uð löng og allur óþarfa dráttur
horfir til vandræða, nieð því að
ástand og horfur i atvinnumál-
um þjóðarinnar livetja til
skjótra og djarflegra úrræða, en
ekki ráðaleysis og öngþveitis,
eins og nú er raunverulega ríkj-
andi. Það eitt er ekki nóg, að
rikisstjórn sitji, sem annast alla
daglega afgreiðslu mála, hún
þarf að gera ineira og Iieita sér
fyrst og fremst fyrir einörð-
um aðgerðum í dýrtíðarmálun-
um, sem spáð gætú góðu um
skjótan afturbata.
Sálfstæðisflokkurinn einn
hefir sýnt það, að hann leggur
ríka áherzlu á mylidun þjóð-
stjórnar og er reíðubúinn til
samstarfs og mikilla fórna í þvi
sambandi. Leikur ekki vafi á
því, að ýmsir eru þeirrar skoð-
unar, að flbkkurinn hafi verið
reiðubúinn til að ganga óþarf-
lega langt, til þess að samstarf
flokkanna tækist, enda hafi í
raun og sannleika ekki annað á
milli borið en það, að kommún-
islarnir eru með öllu ófáanlegir
lil að inynda sljórn og taka á sig
nokkura ábyrgð eins og' sakir
standa, en bíða eins og hungr-
aðir úlfar hins -gullna tækifæris,
að framkvæma byltingu öreig-
anna hér á voru landi, — þó
á þinglegan hátt, eins og þeir
sjálfir segja.
Kommúnistar hafa annars-
vegar selt slik skilyrði fyrir
síarfi í þjóðstjórn, að í rauninni
lá fvrir neitun þeirra þegar i
upphafi, og kom þessi afslaða
þeirra enn skýrar fram í við-
ræðum um stofnun þjóðstjórn-
arinnar og vinstri stjómar síð-
ar. FuIIyrðir Alþýðuflokkurinn
að kommúnistar liafi þar með
óllu skorist úr leik, og komið
raunverulega í veg fyrir að slikt
samstarf tækist. Framsóknar-
flokkurinn mun liinsvegar hafa
verið þess albúinn, að taka upp
gamla andlitið að nýju og gerast
róttækur flokkur, svo sem hann
var og er raunverulega i eðli
sínu, þótt margt liafi verið gert
lil að dyljast fyrir kjósendunum
nú i seinni tíð. Kommúnistar
tclja hinsvegar fyllingu tímans
ókomna, og nýlega lýstu þeir
j'fir því, i blaði sínu, að þeir
myndu ófáanlegir til að taka
þátt í stjórnarmyndun, fyr en
örugg trygging væri fyrir því,
að þeir fengiu samþykkta rót-
tæka stefnuskrá af samstarfs-
flokkum sinum og jafnframt
tryggingu fyrir því, að henni
yrði hrundið í framkvæmd
/ hvað sem á kynni að dynja.
Sýnist því enginn vafi að komm-
únistar verði svo þungir á fóðr-
unum hjá öðrum flokkum, að
við þá sé á engan hátt eigandi,
— jafnvel ekki fjæir hinn hálf-
Málverk Freymó'Ss af Skólavörði holtinu, og ljósmynd Vigfúsar af Skólavörðustígnum.
ning Skóiavörðu-
rinnar og umhveríis
hæ
Hallgrímskirkj u.
Glæsilegur reitur i höfuð-
borg Islendinga.
Viðtal við ineidjÓKi Siinsiíelwon,
liú$anteÍKtnr» fl'íkisiiiK.
Húsameistari ríkisins, hr. Guðjón Samúelsson, hefir nú
unnið að fullnaðarskipulagi Skólavörðuhæðarinnar og
umhverfi hinnar tígulegu Hallgrímskirkju. Var bæði í gær og
í fyrradag til sýnis í Varðarhúsinu líkan og útlitsmvndir af
Skólavörðuholtinu eins og það er fyrirhugað.
Lig^ur gífurleg vinna að baki alls þessa skipulags og má
með sanni segja, að húsameistari hafi unnið þarna þrekvirki,
sem Reykvíkingar geta verið stoltir af um ókomnar aldir.
Vísir hefir snúið sér til húsameistara og béðið liann að gefa
iesendum blaðsins lýsingu á Iiinu fyrirhugaða skipulagi Skóla-
vörðuhæðarinnar. Hefir hann góðfúslega orðið-við þeim lil-
inælum og fer greinargerð hans hér á eftir:
öðru leyli én því, að stigur
liggur í beina stefnu frá kór
kirkjunnar að Barónsstíg. Verð-
ur stigur sá í þrepum.
Austasta svæðið, það sem
liggur næst Barónsstig er enn
óskipulagt. Verður sldpulagn-
ing þess ákveðin síðar, er vitað
verður hvaða hyggingar verða
reistar þar.“
!KII
„Ivirkjan á að standa á liá-
Skólavörðuhæðinni, verður að-
eins lekið litið eitl ofan af
hæðinni, þar sem hún er liæst,
tii að jafna hana.
Aðalinngangur kirkjunnar
kemur frá miðjum Skólavörðu-
stígnum og mun turninn einnig
blasa við honum miðjum.
Til þess að geta fengið rétt
umhverfi kirkjunnar, hefi eg
látið gera líkan al' öllu svæði
Skólavörðuhæðarinnar og er
þetla líka'n eitt hið stærsta sem
eg hefi séð gert Lsvipuðu augna-
miði, heima og erlendis. Einnig
hefi eg lálið gera tvær myndir
af kirkjubyggingunni og um-
hverfi hennar.
Önnur myndin er séð upj>
Skólavörðustíginn, þar sem
kirkjan blasir við honum í
réttu ldutfalli við þau hús er
við hann standa. Hefir Vigfús
Sigurgeirsson Ijósmyndari gerl
myndina. Sýnir hún glöggt
hvað kirkjan verkar hátíðlega
og tignarlega sem lokun Skóla-
vörðustígsins.
Hina myndina hefir Frey-
móður Jóhannesson listmálari
gert. Er það perspektivmynd,
séð austan frá og sér þar yfir
alla Skólavörðuhæðina með
umhverfi og réttu skipulagi.
kommúnistiska Framsóknar-
flokk.
Hvernig svo sem enn kann
að takast til um stjórnarmynd-
un, þá er hitt augljóst, að sú
stjórn, er setzt að völdum, þarf
að njóta öruggs þingfylgis,
þannig að henni verði a*uðið að
koma fram róttækum ráðstöf-
unum til þess að vinna að veru-
legu leyti bilbug á dýrtiðinni.
Allir flokkar hafa í rauninni
sameiginlegra þagsmuna að
gæta í þessu efni, en Sjálfstæð-
isflokkurinn hefir einn sýnt, að
honum er full alvara og að hann
er jafnframt reiðubúinn til að
tak á sig ábyrgðina á þeim
framkvæmdum, sem gera þarf
til úrbóta, en undan því skor-
ast hinir flokkamir enn sem
komið er.
\rei’ður á þessu svæði komið
fyrir grasflötum, blómabeðum
og trjálundum, einnig sérstök-
um bilastæðum fyrir kirkju-
gesti, auk gatna og sliga.
Fyrir framan kirkjuna er
stórt opið . lorg ine'ð jöfnum
halla upp að byggingunni. Sjálf
kirkjan sténdur á íáréttum
grunni aftur að kórbyggingu.
Ætlasl er tii að þetta torg og
slétti flöturinn meðfram kirkj-
unni, einnig allar götur sem að
henni liggja verði tjörubornar.
Frá torginu fyrir framan
kírkjuna verður aðalinngangur-
inn í ,hana. Þaðan má aka bif-
reiðum og eins að öðrum inn-
göngum bakmegin í útbygging-
unum,
Bakinngangarnir í útbygging-
una verða svo breiðir, að aka má,
hílunum inn i göngin.
Þá kemur göngustígur ineð-
fram báðum aðalgötum torgs-
ins; en beggja megin við torg-
ið fyrir frarnan kirkjuna koma
ferhyrndir veitir, sem lagðir
verða mismunandi litum heli-
um, steyptum úr ýmsum "berg-
fegundum. Hallast báðir reit-
irnir jafnhliða torginu og
göngustigunum upp að kirkj-
unni.
Aðrar götur liggja beggja
megin við austurenda kirkj-
unnar en milli þeirra og gang-
stíganna sem liggja meðfram
hellulögðu reitunum, koma
stórir grasfletir, sín hvoru meg-
in. við kirkjuna en bílastæði
koma meðfam báðnm grasflöt-
unum.
Austanvert við göturnar sem
liggja af afturhluta kirkjunnar
ganga tröppur niður á stóra
blómvel’i, en þar fyrir neðan
kemur þvergata frá Eirík göt-
unni og í .götu sem kemur þaka
til við harnaskólann. Enn austar
kemur önnur gata i sömu stefnu
oit verður hún í beinu fram-
ba’di af Mímisvegi.
Á milli bessara gatna mynd-
ast tveir stórir vellir, sem
nrýddir verða runnaröðum, en
þnr lýkur svo skioulagi því er
tilheyrir sjálfri kirkjunni, að
! Landsbanki íslands hefir
! kveðið að koma á fót kaupþingi,
þar sem verzlað er með verð-
bréf ojj gengi þeirra skráö.
Hefst síarfsemi þessi á næst-
unni.
Verðbréfavellan hefir aukizt
mjög mikið hér á landi síðustu
árin og þýðing verðbréfa fyrir
viðskiptalifið i heild að sama
skapi farið, vaxandi. Má ætla, að
; árið 1931 hafi eiginleg vaxta-
' ijréf í umferð numið að nafn-
! verði samtals Um 30 niillj. kr.,
á ínóts við 67 millj. kr. í ár'slok
1941, samkvæmt skýrslu Lands-
bankans. Þessi mikla aukning
líefir hvorttveggja í senn skapað
möguleika fyrir því, að stofnað
sé til reglulegra kaupþingsvið-
skipta, og aukið þörfina á því,
að þéssum máliim sé komið á
Iraustan grundvölk Þó'að vérð-
bréfaviðskiptin hafi á siðustu
árum að mörgu leyti færzl í
betra hórf en áður var, hefir leg-
ið í augum uppi, að þörf væri
j endurbóta á þessu sviði. Lands-
•bankinn telur, að nú sé kominu
tími til að liefja framkvæmdir
í ]>ví efni.
Höfuðmarkmið Landsbank-
) ans n'ieð þessari hýmyndun á
sviði verðbréfaviðskipta hér á
i landi er annars vegar að auka
öryggi þeirra, sem ávaxla spari-
fé sitl í verðbréfum, liinsvegai'
að búa í haginn fyrir viðskipla-
lifið í heild, að svo miklu leyti
sem það er háð því, hverniíf
þessum málum er fyrir kömið.
Söguþættir
landpóstanna,
Um þessar mundir er í þann
veginn að koma á markaðinn
mikil bók i tveimur bindum:
„Söguþættir landpóstanna“. Er
þetta mikið ritverk, um 800 bls.
í stóru broti og prýtt fjölda
mörgum myndum. Helgi Val-
í týsson kennari og rithöfundur
j hefir unnið að undirbúningi
I þessa verks um fimm ára skeið.
Fróðleiks þess, sem bókin hefir
að geyma, varð að afla úr ýms-
um áttum.
Það er enginn efi á Jivi. að
j þessi bók mun vekja mikla at-
j hygli — og það var hyggilegt.
að hefjasl handa um söfnun
fróð'eiks um þetta efni, meðan
ýms afrek landpóstanna eru í
fersku minni, en sumir þeirra
eru enn á lífi, flestir aldraðir
menn. Er það skemmlilegt, að
Jjéir fiá að lifa það, að Jjeirra sé
minnzt fyrir afrek þeirra og erf-
ið störf. Og }>á cr ekki síður
vert að minnast þarfasta þjóns-
ins, hestanna okkar, í ferðnm
póslanna, en í póstferðunum
var oftast mikið lagt á póstana
og liestana og komust þeir oft í
hann krappan.
Það er bókaútgáfan Norðri
sem gefur bókina út.
Útvarpið.
Næstum, daglega heyrist frá
Ríkisútvarpinu lesin upp aug-
týsing Jjess, — Úvarpsmát,
mannaval þess og efni, — sem
einnig er birt í Utvarpstíðind-
um, nokkurskonar áskorun til
útvarpshlustenda um það, að
þeir segi til um ]>að, með at-
Kvæðagreiðslu, liavða úlvarps-
efni þeir óski öðru fremur að
útvarpið flytji hlusténdum, sin-
um, og ennfremur hvaða menn
þeir óski hetzt að flytji þar er-
mdi sín.
Fyrir nokkrum árum auglýsti
útvarpsráðið á líka lund ertir
yilja manna í J>essum efnum.
Fjöldi manna hér í Reykjavík
og í mörgum sýslum. landsins
urðu þá við áskorun útvarps-
ráðsins og sendu þvi skrifleg
lilmæli sin og bendingar um
J>að, hverskonar útvarpserindi
jjeir óskuðu helzt að lieyra þar
flutl en það voru einkum um
fræðándi efni og skemmtileg —
og jafnframt bentu þeir á á-
kveðna menn, er þeir kysi öðr-
um fremur að lieyra flytja þau
erindi um þessi éfni og önnur.
En livað halðist svo upp úr
Þessu? Hvorki erindi né heldur
mennirnir, sem mesta áherzlan
var lögð á að kæmi þar fram,
hafa heyrst þar síðan. M. ö. o„
tilmælin voru hundsuð og að
engu höfð! Hvað eiga þessar
auglýsingar að þýða? Ætiar út-
varpið að taka upp sama siðinu
sem áður og gabba menn enn
á ný ?
Væri ekki réttara, með tilliti lil
áskorana þessara, auglýsinga og
áður fenginnar reýnslu, að út-
varpsráðið gefi út auglýsingu og
birti hana í útvarpi og Útvarps-
tíðindum um áskoranir lil út-
varpshlustenda almennt, og þá
með atkvæðagreiðslu, að svara
eftirfarandi spurningum:
1. Eruð þér ánægður með
stjórnendur útvarpsins og rekst-
nr þess?
2. Eruð þér ánægðir með
dágskrárefni útvarpsins,' flutn-
ing þess og mannaval?
Að svörum þessum fengnum
mætti sjá viðhorfið milli Ut-
varpsins og liinna mörgu. hlust-
enda þess um land allt, sem
standa eiga undir kostnaðinum
og rekstri þess.
Útvarpshlustendur.
Bœjar
fréfíír
Ýísir
er 6 síð'ur í dag. Sagan og Tarz-
an eru í aukablaðinu.
Þing-eyingafélag
hefir nýlega veriÖ stofnað hér ,bæ
og var dr. Þorkeli Johannesson
l)ókavöi"ður kosinn formaður þess.
Ákveðið hefir verið, að halda fram-
hakls-aðalfund á morgun í Alþýðu-
húsinu kl. 8J4, og mun þar fara
frarn kosning í fulltrúaráð félags-
ins.
Áheit á Hallgrímskirkju
í Reykjavík, afh. Vísi: 20 kr. frá
dreng, 3 kr. frá N.N.
Háskólafyrirlestur.
Dr. Sítnon Jóh. Ágústsson flytur
fyrirlestur á morgun kl. 6.15, i
fyrstu kennslustofu Háskólans.
Efni: Um sálarlíf kvenna. Öllum
heimill aðgangur.
Iljónaefni.
Laugardaginn 12. þ. m. hafa op-
inberað trúlofun sína ungfrú Bíbí
Kristjánsdóttir, Bragagötu 22, og
Ólafur Pétursson, hljóðfæraleikari,
Njálsgötu 38.
Hjúskapur.
Gefin voru saman í hjónaband
í gær, af síra Friðrik Hallgrímssyni
ungfrú Soffía Þorvaldsdóttir og
Þorbergur Gunnarsson, málari.
Héimili brúðhjónanna er í Tjarn-
argötu 39.
ÓskllBBl eftÍB'
Herbergi
Há leiga. Húshjálp gæti kom-
ið lil greina. Tilboð óskast
lögð inn á afgr. Vísis fyrir
fimmtudagskvöld, merkt:
„Tvær syslur“.
Um ÍOO
reiðlijjól
eru í óskilum hjá raunsókn-
arlögreglunni.
Eigendur gefi sig fram kl.
16—18. daglega.
BókaforlagÆskumar
Fjóraí
nýjar bækur

Gullnir
draumar
HwHHp ■
Þetta eru jólabækur
unglinganna í ár.
Gullnir draimar
er mjög spennandi
saga fyrir ungar
stúlkur.
Æfintýrið í kastalamm
með 36 litmyndum,
með snilldar fallegri
forsíðumynd eftir
Tryggva Magnússon.
Fást í öllum
bókabúðum
Bókabúð ÆTunnar
Kirkjuhvoli.

vað er
VISIR
konta ■
Söguþættir landpóstanna A miii,ik„a„s
■m 111 ir •—tt
1
k'/ui.
Krakkar mínir
enn er ég kominn
með feiknin öll af leikföngum. Eins og undanfarin ár fór eg
með þau beinustu leið í EDINBORG. Segið
pabba ykkar og mömm
að eg hafi að þessu sinni einnig tekið með mér ógrynni aí all>
konar tækifærisgjöfum, skínandi fallegum, sem of langt yrð:
upp að telja hér.
„Edinborgar-bazarinn ber af öllum hinum,
líttu þar á Ieikföngin litlum handa vinum.
• feiknin öll þar finna má af fögrum jólagjöfum,
úrval beztu firmum frá, fylgja tímans kröfum.“
Þið vitið, hvert skal halda
Jólasveion EDINBORGAR
Tllkymiingr
til húsavátryggjenda í Brunabótafél. íslands
Takið eftÍB*.
Að framkomnimí óskum þar um hefir Brunabóta-
félag Islands ákveðið, að leyfa dýrtíðarhækkun — án
endurvirðinga.
a. Á vátrygsingum eftir virðingum eldri en frá
15. okt. 1939 um allt að 150% — eitt hundrað
og fimmtíu prósent. —
b. Á yngri virðingum eftir samkömulagi vá-
tryggjenda við umboðsmenn félagsins á hverj-
um stað.
Eigi er þessi ákvörðun til fyrirstöðu því, að endur-
virðing húsa fari fram, ef eigendur þeirra óska þess.
ItrfliBiabutafélag IslaBiils
Leikföng, leikföng og aftur leikföng!
JDUSA2AB

Tilkynning
um skotæfingar.
Á tímabilinu frá 15. desember 1942 til 28. febrúar 1943 mun
ameríska setuliðið hafa skolæfingar við og við á skotmörk, sem
dregin verða af flugvélum og skotmörk dregin af skipum.
Hættusvæði verða sem hér segir:
1. I FAXAFLÓA: Hvalfjörður, Kðllafjörður, Skerjafjörður og
Hafnarfjörður..
,2. Hvalfjörður og landsvæði innan 10 mílna radiusar frá
Hvammsey.
3. Miðnes (Keflavík) og hafið umhverfis Miðnes að 22° 20’
lengdargráðu.
4. ölfusá og mýrarnar suður af Kaldaðamesi.
5. Svæði sem liggja að: Breiddargráðu. Lengdargráðu.
64° 07’ 21° 52’
63° 57’ 21° 40’
63° 58’ 21° 37’
Varðmenn verða látnir gæla alls öryggis meðan á æfingun-
um stendur.
Músikvörur komnar
V
Guilarar — Mandolín — Ukelele — Fiðlur — Bogar — Fiðlu-
slativ — Guitarkassar — Strengir og varahlutir — Munnhörp-
ur — Orkarína. — Allskonar Dansnótur og hefti — söngnótur.
SÓNÖTUR og önnur sígild músik á nótum og plötum
(hentug til jólagjafa.
i' \ :... iW;
Hljódfaerahú^id
Bankastræti 7
3 — 4 Miílliiir
helzt vanar fiskflökun vantar okkur nú þegar.
Niðursuðuverksmiðja S. í. F.
Frú Roosevelt segir íxá
Sjálfsævisaga
Eleanor Roosevelt, forsetafrúar Bandaríkjanna.
Höfundurinn er ein mest umtalaða kona heimcú*’~ um “e^sar
mundir, ágætur rithöfundur og prýðilega máíi farin, svo sem
margir íslendingar munu hafa heyrt er há-> i v>r> vi
Washington 1. des. síðastliðinn i tilefni af fullveldisdegi okkar.
í bók þessari, sem er ef lil vill eitt hið hreinskilnasia og jusp-
urslausasta rit síðari ára, sinnar tegundar, segir Eleanor Roose-
vell ævisögu sina. Lesandinn kynnist gerla konu þessari, sem
fæddist með silfurskeiðina i munninum og gegnir nú einhverri
mestu tignarstöðu, sem getur. — Hann sér hana fyrir sér sem
barn, er elst upp meðal fagurra kvenna, en Iiður önn fyrir það,
hvað það er ófrítt sjálft. Hann sér hana og fyrir sér, er hún vek-
ur athygli Franklíns frænda sins i fjölskylduboði. Hann les um
baráttu hennar gegn fcimni sinni og minnimáttarkerd. Hann
l'ylgist með frásögninni um brúðkaup hennar, er hinn frægi
frændi hennar, Theodore Roosevelt. var b’ ók r ? ’? '->—ndar.
Hann sér hana fyrir sér sem unga önnum kafna húsmóður og
eiginkonu bins mikla stjórnmálamanns. Ivng.nn, sóm bók’ina
les. fær dulist þess, að höfundur hennar og söguoersóna er mikil-
hæf og sérstæð kona, sem verl er að sé að miklu getið.
Þetta en toi thoh kvenfólksm^ !
Fæst hjá öllum bóksölum.
Adalúo«ala rlal nar>u æii 19
BEZT AÐ AUGLÝSA I VÍSI.
Silkisokkar
ágætir á 13 krónur, nýkomnir.
Djngja, langav. 25
Konan mín og móðir okkar.
Stei> unn Blarna^on
andaðist laugardaginn 12. þ. m.
Þorsteinn Bjarnasen og börn.
Maourinn minn.
Guöjón Ólaf>son kaupmnöur
andaðist að heimi’i sínu, Suðurgötu 37. þ. 13. þ. m.
Ingibjörg Sigurðardóttir.
% Þuríður G. Þórðardóttir
verður jarðsungin frá katolsku kirkjunni í Reykjavik
þriðjudaginn 15. þ. in. Athöfnin hefst með bæn frd heimili
liennar, Brekkuholti við Bræðraborgarstíg kl. 10 f. li.
Fyi'ir hönd harna hennar og systkina.
Valdimar Þórðarson.