Vísir - 14.12.1942, Page 6

Mánudaginn 14. desember 1942.
VlSIR
ARFUR ÍSLENDINGA
Fyrsta bindi af ARFI feLEWDIMGA
ISLENZK MENNING I. eftir Sigurð Nordal
er komið á kokamarkaðinn.
Hugtakið Arfur íslendinga var kosnið á varir hvers Islendings og hafði kveikt
eld í landi löngu áður en s.jálft verkið varð til. Nú er fyrsta bindið komið. íslenzk
menning I, glæsilegt rit, raunverulega einstætt verk, saga Islendinga rituð af frá-
bærri glöggskyggni og yfirsýn, fyrsta íslenzka menningarsagan, bók tii að vekja
þjóðina, örva hana til endurmats á sjálfri sér, samtíð sinni og framtið, til nýrrar
hugsunar um örlög sín, hlutverk sitt, takmark og takmarkanir, bók svo ljóslega
rituð, að hún er sem ævintýri aflestrar, í fám orðum: einstætt verk, ekki aðeins
hér á landi, heldur er vafasamt, að nokkur þjóð eigi hliðstæða sögu, ritaða í jafn
skýnum dráttum, þar sem sjálfir örlagaþættir sögunnar koma jafn glöggt í ljós.
Þessu verki verður ekki lýst betur en með orðum Sigurðar Nordals sjálfs i for-
spjalli íslenzkrar menningar:
„Bókin er hugleiðing um vanda þess og vegsemd að vera íslendingur nú á dögum, studd við þá þekkingu
á fortíð þjóðarinnar, sem höfundur hefir getað aflað sér og talið mestu varða.“
Sigurður Nordal hefir unnið að þessu verki mörg ár, honum fannst það aldrei fullvandað. Islenzk menn-
ing er ævistarf manns, sem helgað hefir sögu Islands,menningu og bókmenntum alla hugsun sína, ást og
alúð. Hún er persónulegt verk, líf af lífi höfundar síns.
Allur ytri frágangur er sérstaklega vandaður, prentun ágæt, band óvenjulega fallegt. Bókin er 360 siður
með drjúgu letri, piýdd f jölda mynda, er Matthías Þórðarson fornmenjavörður hefir valið í samráði við höf-
undinn.
Bausasöluverð bókarinnar er kr. 95.00 í skinn og kr. 80.00 í shirt.
MÁL og MENNING Lausas&S“simi 5055
Sigurður Nordal.
JÓLAKLUKKUR. Útgefandi:
KristniboSsflokkur K.F.U.M.
32 síður. Verð kr. 3.00.
Þetta snotra og vandaða
jólahefti kemur nú fyrir al-
menningssjónir í annað sinn.
í fyrra var því vel tekið og seld-
ist vel. Að þessu sinni er það
helmingi stærra en þá, og mjög
vandað og smekklegt.
Um útgáfu þessa heftis hafa
séð þeir Magnús Runólfsson,
cand. theol., og síra Sigurbjörn
Einarsson.
Af efni ritsins má nefna:
Jólahugleiðingu eftir síra
Magnús Guðmundsson í Ólafs-
vik. Á skipsflekanum og í bif-
reiðinni eftir sira Bjarna Jóns-
son, auk þess greinar eftir sira
Sigurbjörn Einarsson, Ólaf
ólafsson kristniboða, síra Sig-
urbjörn Á. Gíslason og Magn-
ús Runólfsson, cand. theol.
Ennfremur eru í ritinu sögur,
margskonar fróðleikuri nótur
yfir gamalt islenzkt sálmalag,
myndir o. fl.
Það er Kristniboðsflokkur
K.F.U.M., sem hefur unnið það
þarfa verk, að koma út þessu
ágæta jólahefti. Það er hópur
ungra pilta, sem hafa það á-
hugamál, að vinna eitthvað fyr-
ir kristniboð. Þeir láta lítið yf-
ir sér, piltarnir, en hafa þó ver-
ið allstórtækir til starfs, á is-
lenzkan mælikvarða.
Þeir, sem kaupa þetta rit,
vinna því tvennt i einu. Þeir
eignast læsilegt og fróðlegt jóla-
hefti og styrkja þetta mikil-
væga áhugamál piltanna, því
allur ágóði af sölu ritsins renn-
ur til kristniboðs.
Ástr. S.
•
Nýjar leiðir.
„Náttúrulækningafélag Is.
lands“ hefir gefið út bók, sem
nefnit „Nýjar leiðir“.
Eru þetta fyrirlestrar og rit-
gerðir. sem birzt hafa í blöðum
og tímaritum, eftir Jónas
Kristjánsson lækni. Er Jónas
löngu þjóðkunnur maður fyrir
störf sín á sviði læknisfræð-
innar.
Bók þessi fjallar um heilsu-
vernd og lýsir heilbrigðum lifn-
aðarháttum og nytsemi þeirra
fyrir vellíðan manna. Einnig
skaðsemi óheilbrigðra lífsvenja.
Eins og vænta mátti ræðir
höfundurinn mikið um matar-
æði manna. En það er einmitt
það, sem hann telur mestu máli
skifta, um viðhald heilsunnar.
Telur hann nútíma kynslóð all-
mjög áfátt í þessum efnum og
bendir á leiðir til úrhóta. Telur
Jónas Kristjánsson undirstöðu
allrar timanlegrar velferðar
varðveizlu heilsunnar og útilok-
un farsótta og hrörnunarsjúk-
dóma. Eins og vænta mátti
setur höfundurinn fram mál sitt
látlaust og skilmerkilega, þó
með fullri einurð og sannfær-
ingarkrafti visindamannsins og
brautryðjándans. Höfundurinn
hefir um fjölda umliðinna ái'a
kynnt sér manneldis- og nær-
ingarfræði, siglt oft og mörg-
um sinnum á fund frægustu
lælcna í Evrópu og Ameriku.
Bókin er rituð á ágætu máli.
Setur höfundurinn mál sitt fram
á einfaldan og létt skiljanlegan
hátt allri alþýðu manna, enda er
bókin henni ætluð. Hér er hvorki
lími né rúm að fara nákvæm-
lega út í efni bókarinnar, en
bókin er lærdómsrík um heilsu.
vernd og á erindi inn á hvert
einasta heimili i landinu. Tel
eg að höfundurinn eigi skilið
þakkir alþjóðar fyrir kenningar
sínar og fræðslu um lieilsu-
vernd. Vonandi lætur hann hér
Yv föt
fjrir grömnl
Látið oss hreinsa og pressa
föt yðar og þau fá sinn upp-
runalega blæ. — Fljót af-
greiðsla.
EFNALAUGIN TÝR.
Týsgötu 1. Sími: 2491.
Gólflakk
ekki staðar numið. Enda von-
umst vér eftir meiru frá hon-
um af svo þarfri og lærdóms-
ríki'i kenningu, sem er í þessari
bók. P. Jak.
Norræn jól,
jólabók Norræna félagsins, er ný-
komin á markaðinn, vönduð a‘S efni
og ytra útliti, svo aS orð er á ger-
andi. í ritið skrifa að þessu sinni
meðal annarra: Gunnar Gunnars-
son rithöf., Hulda skáldkona, Sig-
urgeir Sigurðsson biskup, Stefán
Jóh. Stefánsson alþm., Tómas Guð-
mundsson skáld og Þórir Bergsson
rithöfundur.
Áheit á Elliheimilið Grund,
afh. Vísi: io kr. frá V.B.
Lögreglan
hefur farið í eftirlitsferð um
nokkurn hluta bæjarins til að koma
í veg fyrir að bifreiðir stæðu á
gangstéttum .gatnanna. Rakst hún
á 255 bifreiðir, er ekki hlýddu sett-
urn reglum. Verður eftirliti þessu
haldið áfram og umráðamenn bif-
reiðanna sektaðir, þar sem settum
leglum er ekki hlýtt.
Verzlunarjöfnuðurinn
er nú óhagstæður orðinn um 18,5
millj. króna. 1 nóv. s.l. varð hann
óhagstæður um nærri 9 millj. kr.
Nam innflutningurinn i þeim mán-
uði 21,457 þús. kr., en útflutning-
urinn 12,464 þús. kr. Það, sem af
er árinu hefur heildarinnflutning-
urinn numið 212,5 millj. kr., en út-
flutningurinn 193,9 millj kr.
Dómiic€nd í verðlagfsmálam
hefir ákveSið eftirfarandi hámarksverð á fiski í Reykjavík og
Hafnarfirði: ■:■■!■ :::
Nýr þorskur. slægður með haus kr. 0.80 kg.
Nýr þorskur slægður hausaður 1.00-.—
Nýr þorskur slægður og þverskorin i
slykki — 1.05 —
Ný ýsa slægð með haus — 0.85 —
Ný ýsa slægð hausuð — 1.05 —
Ný ýsa slægð, hausuð, þverskorin i stk. — 1.10 —-
Nýr fiskur (þorskur og ýsa) flakaður
með roði og þunninldum — 1.65 —
Nýr fiskur (þorskur og ýsa) flakaður,
roðflettur án þunnilda — 2.30 —
Nýr fiskur (þorskur og ýsa) flakaður
roðflettur án þunnilda — 2.75 —
Nýr koli (rauðspetta) — 2.65 —
Ofangreint verð er miðað við það, að kaupandinn sæki fisk-
inn til fisksalans. Fyrir heimsendingu má fisksalinn reikna kr.
0.10 pr. kg. aukalega. Fiskur, sem frystur er sem varaforði,
má vera kr. 0.40 dýrari pr. kg. en að ofan greinir.
Revkjavik, 12. des. 1942.
DÖMNEFND I VERÐLAGSMÁLUM.
Tarzan heyrði öskur ljónsins og vissi
þegar hvaða hætta var á ferðum. Hann
vissi ekki annað en að Jeff og Mary
væri á ferð saman og óttaðist að "ljón-
ið mundi rifa þau bæði á hol nú þeg-
ar. Það var eins og rafmagnsstraumur
færi um Tarzan. Hann brá við og fór
þeim til verndar.
Ljónið bjóst. til að stökkva á Jeff
Biggers, sem andartaki áður hafði beð-
ið reiðubúinn til þess að slá Tarzan í
rot. Nú kallaði Jeff á apamanninn sér
til hjálpar. „Tarzan, hjálp!“ kallaði
hann. Jafnframt lyfti Jeff byssunni til
þess að skjóta á ljónið.
En hann varð heldur of seinn til.
Ljónið tók undir sig mikið stökk og
kastaði sér yfir Jeff, svo að riffill-
inn datt úr höndum hans, en Ijónið
læsti klónum í hold hans. Jeff barðist
um eftir beztu getu og æpti hástöfum.
Þá kom Tarzan til skjalanna. Tungl-
ið skein á hann, þar sem hann kom
fram milli trjánna. Tarzan vissi, að
eftir nokkrar sekúndur yrði Jeff-dauð-
ur, ef ckki væri brugðið við undir eins.
Og Tarzan henti sér út í bardagann,
til þess að bjarga Jeff Biggers — mann-
inum, sem vildi hann feigan.
JACK LONDON:
Fornar ástir.
— Saga frá Alaska. —
inu og það var farið að síga
á seinni liluta ágústmánaðar, og
þá skipaði liann Strang að fara
á elgsdýraveiðar. Lindsay fet-
aði í fótspor lians, gætti hans,
athugaði hverja hreyfingu.
Strang var mjúkur í hreyfing-
um, liafði kattarafl í hverjum
vöðva, og liann gekk léttilegar
en Lindsay hafði séð aðra menn
ganga — áreynslulaust að sjá,
eins og líkaminn allur væri
fjaðurmagnaður. Það var eng-
inn þungi í ganginum og fram-
koma mannsins á göngunni hin
prúðmannlegasta, svo að gang-
hraðinn virtist minni en hann
var í raun og veru. Lindsay
skildist nú, livers vegna Daw
hafði eigi haft við honum á
göngunni. Lindsay tróð sömu
slóð, þreyttur og móður. Stund-
um hljóp liann spöl við fót,
væri gatan slétt, til þess að
dragast ekki aftur úr. Eftir tíu
mílna göngu kallaði hann á
Strang og henti sér niður á
mosavaxna jörðina.
„Nei, eg get ekki fylgst með
lengur.“
Hann þurrkaði svita af enni
sér. Strang sat á birkikubb.
Hann brosti til læknisins og
leit svo i kringum sig.
„Sviði, kvöl, — vottur kval-
ar nokkursstaðar?“ spurði
Lindsay.
Strang hristi hrokkinlokkað
höfuð siít. Hann rétti úr sér.
Hann var fullur fjörs í hverri
taug!
„Þú ert heill, Strang. Næsta
og næst-næsta vetur máttu þó
búast við, að sárin verði kul-
næm. En það liverfur og hver
veit nema þú komist hjá þvi
síðar.“
„Herra trúr, læknir. Þú lief-
ir gert kraftaverk. Eg veit ekki
hvað eg get sagt i þakkar skyni.
Eg veit ekki einu sinni hvað
þú heitir.“
„Skiftir engu. Eg læknaði þig.
Það er aðalatriðið.”
„Þú hlýtur að vera kunnur
læknir. Eg mundi veðja um
hvað sem er, að eg kannaðist
við nafn þitt, ef eg lieyrði það.“
„Þú verður að standast eina
raun enn, og standist þú hana,
er lækningunni lokið. Við upp-
tök þessa lækjar eða skammt
frá þeim er þverá, sem rennur
í „Big Windy“. Daw sagði mér,
að í fyrra hefðirðu farið alla
leið að miðkvíslinni og heim
aftur á þremur dögum. Og þú
næstum gekkst af honum dauð-
um, þótt það kæmi ekki mál-
inu við, Þú verður kyrr og verð-
ur hér I nótt. Eg sendi Daw
með „úthaldið“. Svo áttu að
fara sömu leið og i fyrra, og
á jafnlöngum tíma.“
V.
„Madge“, sagði Lindsay. „Þú
liefir ldukkustund til þess að
húast til ferðar. Eg fer nú til
þess að sjá um, að eintrjáning-
urinn verði tilbúinn í tæka tíð.
Bill er á elgdýraveiðum og kem-
ur ekki aftur fvrr en i dimmu.
Við munum komast til bjálka-
kofa míns á einum degi. Og eft-
j ir viku verðum við komin til
Dawson.“
„Eg hafði gert mér vonir
um . .. . “
Hún hætti — vildi ekki auð-
mýkja sig.
„Að eg myndi ekki fara fram
á, að þú efndir loforð þitt?“
„Loforð er loforð. Eg veit
það. En þú ert óþarflega misk-
unnarlaus. Þú hefir ekki verið
hreinn og beinn. Þú hefir sent
hann í þriggja daga ferð og
gafst mér ekki einu sinni tæki-
færi til þess að kveðja hann.“