Vísir - 21.12.1942, Blaðsíða 7

7
Farið vel! — í festu kjalar
fáið grjót úr horfnri tíð,
bæði pundin böls og lieilla
—■ blóðtöp vor og unnin stríð.
Annars eru i bókinni mörg
jjiýðileg Ijóð, og svo nokkur
séu nefnd: Slátrarinn, Vornótt,
Gömul minni, Lampi andans,
Reykjavík, Hopp var kringum
höppin, Kumiingjabréf o. fl. o.
fl. í því bréfi segir m. a.:
En þjóðlygarnar þutu
um þina skjái og Imrst,
unz þeirra hróp varð þekkast
í þinni gnenu lilust.
Á starfs þíns prúðu stöðvar
var starblint hatrið leitt,
og'mennt þín helzta og markið
nú matamöldrið eitt.
Og samt er allt við sama,
þú sérð ei Iéttast raun,
vart batna um ytri blómann,
né blessast skrár þín laun.
Og eins er frá að innra
neitt unnið hafir þú,
varst ánægðari áður,
ert illfúsari nú.
Jakob Thorarensen kann að
leika á ýmsa strengi. Grip hans
eru traust, en ekki að sama
skapi mjúk. Hann laðar í senn
að og hrindir frá, en það er
ýmsra góðskálda liáttur. Hann
hlifist ekki við að láta högg ríða
af, þar sem höggva ber, en hann
kann allt það vel að meta, sem
til heilla veit hvort sem það býr
með einstaklingunum eða þjóð-
inni í heild.
K. G.
•
Jón úr Vör:
STUND MILLI STRÍÐA.
Ljóð. — Víkingsprent h.f.
Á árinu 1937 harði Jón úr
Vör að dyrmn. hjá bókelskum
mönnum, og þótt ljóð hans bæru
þá þegar vott um að hann væri
Ijóðrænni gáfu gæddur, voru
ýmsar byrjendaveilur á bókinni.
Þótt hún spáði á margan hátl
góðu, varð siðari reynsla að
skera úr um það, hvbrt Jón fengi
hægan sess á skáldaþingipu eða
ekki. Nú liggur önnur bók hans
fyrir, og á þassum árum hefir
Jón farið utan og forframast,
eins og lög gera ráö fyrir. Er hér
að finna ýms lagleg ljóð, kveðin
heima og erlendis, en það nægir
ekki að ljóðin séu lagleg, meira
þarf til. Jón má gjarnan velja
sér stajrri verkefni, leggja í þau
viimu og við þau fulla rækt, og
þá mun hann ná lengra en hon-
um hefir tekizt að þessu sinni.
Enginn vafi er á því, að Jón er
gæddur „lyriskri‘‘ gáfu, en e. t.
v. er mestur vandinn að kveða
„lyriskt“ ljóð svo ekki verði aS
fundið. Það er ekki út af fyrir
sig nóg að hafa þau stutt, —
þau mega hvorki vera of stutt
ne of löng, enda þannig byggð,
að þau stígi en ekki hnígi, —
hvað þá heldur, ef að botninn
skyldi nú detta úr J>eim.
Bezta kvæðið i bókinni er
„Bræður tveir“ og viða gætir
góðra tilþrifa og fagurra lik-
inga. Það gefur vonir um glæsi-
legri árangur síðar. — Jón ó
það skilið, en þá verður hann
að vanda sig hetur, einkum j>eg -
ar þess er gætt, að íslenzk ljóða-
gerð, sem fullrar viðurkenning-
ar nýtur, er nú svo góð, aS hún
stendur að öllu jafnfætis ann-
ara þjóða framleiðslu. Það eru
gerðar frekari kröfur til ljóða
nú en fyr, og það eitt, sem er
ágætt, stenzt gagnrýni.
K. G.
Bjömstjerne Bjömsson:
Kátur piltur.
Skáldsaga.
Jón Ólafsson íslenzkaði.
Þetta er þriðja útgáfa bókar-
innar og stendur hún í engu
hinum fyrri að baki. Er.þetta
gamall góðkunningi flestra
miðaldra íslendinga og þaðan
af yngri, sem allir hafa vafa-
laust lesið hana í bernsku sinni,
sér til uppbyggingar og ánægju.
Sumir liverjir uppi til sveita
áttu fárra bóka völ, en flestir
inunu liafa aflað sér Káts pilts
til eignar eða að láni og allir
þekktu bókina á þeim árum.
Þetta er engin furða. Bólcin á
rætur sínar að rekja til sama
sálarástands Björnsson og
norski þjóðsöngurinn „Ja vi
elsker etc.“, enda' var hún sam-
in um likt leyti.
Sveilasögur Björnsson hafa
mótað íslenzkar bókmenntir að
verulegu leyti, einkum smá-
sagnagerðina lengi framan af.
Eimir eftir af þessu ennþá, ef
vel væri leitað, einkum lijá ung-
um höfundum, sem „sveiia-
rómantikin“ á rík ítök i.
Svo mun fara sem fyr, að
Kátur piltur verður vel séð bók
á hverju heimili. Þýðing Jóns
Ólafssonar er ágæt og í fullu
samræmi við málfar æskunnar,
enda hafa sum af ljóðunum
verið á hvers manns vörum um
aldarþriðjungs skeið og eru það
enn.
K. G.
• *
Margit Ravn: Ragnheiður.
Þorsteinn M. Jónsson. Ak-
urejT-i.
Þorsteinn M. Jónsson sendir
frá sér margar bækur á ári
hverju, og ávallt einliverjar
handa unglingum, og þá ungum
stúlkuin sérstaklega. Þannig er
það um bækurnar hennar Mar-
git Ravn, sem þegar hefir hlotn-
ast töluverðar vinsældir hér á
landi, en lilotið ómilda dóma
málhreinsunarmanna.
Þetta er sagan um Ragnheiði
og Finn, Dorry, Jakob Anne-
Marie og Axel, og að öðru leyti
skulu ungmeyjarnar geta sér
til um innihaldið. Þetta er léttur
frístundalesfur, sem krefst
einskis af lesandanúm annars
en þess að liann renni augunum
yfir hlaðsíðurnar, — en timinn
líður furðulega fljótt við slíkan
lestur.
M.
•
Jónas Guðmundsson: Saga
og dulspeki.
Höfundurmn er kunnur
stjórnmálamaður, prýðilega
gefinn og ritfær í bezta lagi.
I>að var því ekki að furða þótl
margir rækju upp stór augu
er það vitnaðist að hann hafði
hrifizt af kenningum Ruther-
fords, kynnt sér þær að sjálf-
sögðu vendilega og fest trúnað
á þeim. Um Jiessar kenningar,
og margt er fram hefir komið
i rannsóknum fafrnfræðinnar
hefir höfundurinn svo samið
}>ók J>essa, en eins og hann segir
sjálfur færir hann ekki fram
vísindalegar sannanir fyrir nið-
urstöðum sjnum, heldur líkur,
sem hann trúir á, en trúin tek-
ur J>ar við er vísindin stranda,
og sannast þráfaldlega að trúin
er rétt og byggð á traustum
grunni.
Sannleikuriun er einnig sá,
að fátt eða ekkert er óskynsam-
legt í bók Jiessari. Ályktanir
sumar era þó i lausu lofti, en
höfundurinn viðurkennir þetta
sjálfur og selur ekki dýrar en
hann keypti.
Það er gaman að J>vi að
grúska i fornfræðinni, bæði J>ví,
sem sannað er og ósannað, en
liinu verður hver og einn að
ráða sjálfur livern trúnað hann
leggur á skýringar liinna duldu
rúna og dularfullu spádóma, —
ekki sízt að J>ví er varðar stríð
það er nú stendur yfir.
Jónas Guðnmndsson er eng-
inn meðalmaður, og J>að er sízt
að undra Jiótt hann liafi ánægju
af að fást við slíkar rannsóknir
sem Jæssai'. Þrátt fyrir allt á
trúin rík ítök í mannkyninu, og-
þeim mun ríkari, sem menn eru
betri gáfum gæddir. Höfundin-
um er vel ljóst hvár veilur eru
og bendir sjálfur á J>að rétti-
lega, en bókina ættu J>eir að
kynna sér, sem áhuga liafa fyrir
svipuðu efni.
K. G.
•
Sig. Eggerz:
Pála.
Sjónleikur í fjórum J>átt-
um. Prentverk Odds
Björnssonar.
Nokkuð er um liðið frá því er
bók Jiessi kom á markaðinn, en
dregist hefir úr liömlu að geta
hennar. Sigurður Eggerz liefir
horfið að J>ví á efri árum, sem ‘
hann hvarf frá í æskunni en
iðkaði þá með prýði, — skáld-
skapnum, sem liann ann og
iðkaði bæði í bundnu máli og ó-
bundnu. Einkum hefir liöfund-
urinn lielgað sig leikritagerð á
siðuslu árum og tekist margt
vel á þvi sviði. Leikrit hans eru
á ýmsan hátt óvenjuleg og vel
mætti segja mér að liann væri
i því efni nokkuð á undan sín-
um tíma. Höfundurinn bvggir
leikritin upp á heimspekileg-
um grundvelli og nýtur J>ar í
senn góðra gáfna og langrar
lífsreynslu, sem liann kann að
draga ályktaiiir af. Leggur
hann út af fyrir sig enga áherzlu
á skrautsýningar á sviðinu, en
liitt J>ykh- honum meira um
vert að leysa viðfangsefnin og
kryfja J>au til mergjar. Sigurður
Eggerz er lögfræðingur, stjórn-
málamaður, ræðuskörungur og
kann J>á list allra manna bezt
að haga viðræðum svo sem vera
ber. Allt J>etta mótar leikrit
hans og setur á J>au svip sinn.
Pála er nútímaleikrit, sem
ræðir um allan óróann í heim-
in’um, —- ytri og innri ótök.
Hún er sagan um köttinn og
rottuna, — köttinn, sem hrakti
rottuna i sjóinn og flýði er hún
snéri til lands, en hún krefur
jafnframt til mergjar eðli ást-
arinnar, sem lætur sig aldur
fólks engu skipta, en sigrast að
lokum á öllum hindrunum og
hleypidómum.
Aðrir menn mér færari munu
vafalaust rita á sínum tíma um
skáldskap Sigurðar Eggerz og
leikritagerð. Hygg eg J>að ekki
ofsagt að allir uni sér vel í sálu-
félagi við hann, hvort sem er í
skáldskapnum eða í hinu dag-
lega lífi.
K. G.
Enskur
Módelleir
er kominn.
jvpmiiBr
Amerískar
Laugavegi 17.
Egg
Sími 1884. Klapparstíg 30
Aý föt
ffrir sfömnl
Látið oss hreinsa og pressa
föt yðar og þau fá sinn upp-
runalega blæ. — Fljót af-
greiðsla. —
EFNALAUGIN TÝR.
Týsgötu 1. Sími: 2491.
Kaffistell
Testell
Keramik
Kristall
Skrautvörur
Burstasett
Glervörur
Leikföng
Loftskraut
K. Einar§son
BJörnsson.
„Hver á fegra föðurland en eg“,
heitir nýútkomið sönglag fyrir
blandaÖar raddir eftir Sigvalda
Kaldalóns tónskáld. Textinn er eft-
ir Guðmund Guðmundsson. Söng-
lag þetta er tileinkað „Djúpmönn-
um“.
Bann vid rafmagnsh tua
Samkvæmt samþykkt bæjai'st jórnar 17. þ. m.
er bönnuð öll rafmagnshitun í húsum á tíma-
bilinu kl. 10,45 til 12 á hádegi.
Þeir, sem brjóta bann þetta, verða látnir sæta
ábyrgð, samkv. reglugei'ð Raf magnsveit-
unnar.
RAFMAGNSSTJÓRINN í REYKJAVÍK.
Til jólagjafa:
Kvenkápur og frakkar
mikið og fallegt úrval. * f
I .
GOLFJAKKAR, fallegir. !
KVENNÆRFÖT frá kr. 20.85 setlið.
NÁTTKJÓLAR. Verð frá 17.50.
KAFFIDÚKAR úr silki.
SILKISOKKAR — SILKIV AS AKL.Ú T AR.
GARDÍNUTAU — HANZKAR
o. m. fl.
Ilerzl. Kiisliii Siimðirttlit
Laugaveg 20 A. — Sími 3571.
Aðvörun
Að gefnu tilefni er athygli almennings vakin
á því, að stranglega er bannað öllum óvið-
komandi að fara inn í herbúðir setuliðsins og
bækistöðvar.
Brot á banni þessu geta valdið alvarkgjam
slvsum og er slíkt þó séi'staklega haettulegt
þegar dimmt er orðið.
DÓMSMÁLARÁÐUNEYTIÐ, 18. des. 1942.
SIMON- snyrtivörur
eru nú koninar aftur
Heildsölubirgðir:
Ewald Bernd^n «Jfe Co.
Bankastræti 7. — Sinii 5743.
'JahJ&w
lœ/ruvi
til
f^álpa.K
Nr. 60
Þegar Tarzan kom á vettvang sá hann
ljónynjuna standa yfir Mary, þar sem
hún lá marflöt á jörðinni. Honum skild-
ist, að Mary mundi hafa dottið. Nokk-
ur augnablik var öllu óhætt — en ef
hún hreyfði sig var henni voðinn vís.
Tarzan fór sem hljóðlegast og komst
aftan að ljónynjunni. Hann hélt á
linífnum í annarri hendinni. Allt í einu
hnipraði hann sig saman og tók und-
ir sig stökk. Ilann lenti á miðju baki
ljónynjunnar og rak hnifinn á kaf.
Beið ljónynjan þegar bana.
Mary fann nú, að orkan streymdi í
æðar hennar. Hún spratt á fætur og
var undandi að sjá Tarzan, sem hún
hafði haldið dauðan. Svo brast hún i
grát — grét hamingju- og þakklætis-
tárum. „Hvað varð um Jeff?“, spurði
hún snöktandi.
Þau gengu til Jeff, sem enn lá í yf-
irliði. Tarzan lagði hönd sina á hjarta-
stað og fann, að þao sló enn. Tarzan
ákvað að hjálpa Jeíf írekara. Hann
hafði nú bjargað lifi hans — versta
fjandmanns sins. En Tarzan grunaði
Jeff ekki uni græsku.