Vísir - 03.02.1945, Blaðsíða 4

4
VIS IR
Langapdaginn 3. febrúar 19-15.
VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN AlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hvei*fisgötu !12.
Símar 16 60 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan íh/f.
| Þjóðnýting eða kúgun?
*jað er sagt, að hver ráðherra ráði algerlega
• yfir sínu ráðuneyti og geti því upp á eigin
spýtur gcrt þær ráðstafanir, sem honum þókn-
ast, án þess að leita samþykkis hinna. Aðeins
i ]>essu ijósi verða skýrðar þær óvenjulegu
ráðstafanir, sem atvinnumálaráðuneytið iiefir
nú gert undir forustu Áka Jakobssonar, í sam-
bandi við útflutning á ísuðum fiski. Hannliefir
sett bann við að útflutningsleyfi verði gefið
fyrir fiski, sem fluttur er út með erlendum
skipum, ef þau eru ekki á vegum ríkisstjórn-
íirinnar. Færeysli skip eru undanþegin.
Hér er ekki um að villast, að banninu er
stefnt að þeim útlendu skipum, sem nokkrir
Islendingar liafa tekið á leigu frá Matvæla-
ráðuneytinu brezka. Atvinnumálaráðherrann
hefir leitað allra ráða til að koma skipum
þcssum undir stjórn Fiskimálanefndar og fá
'iónýttan þann samning, sem leigutakar hafa
gert við Breta. Þetta hefir mistekizt, þrátt fyr-
ir hótanir og kjassmæli. Þess vegna hefir ráð-
herrann nú tekið það örþrifaráð, að lýsa skip-
in í banni, áð þau fái ekki að flytja nokkúrn
fisk, nema þau verði leigð rilcisstjórninni.
Þeta er gert meðan fiskurinn bíður i ver-
stöðvunum, vegna þess að skipakostinn vant-
ar til að flytja fiskinn á markað. Sjaldan lief-
ii' nokkur ráðherra gert svo fáránlega ráðstöf-
un. En hvað scgir Sjálfstæðisflokkurinn við
því, að menn séu settir í viðskiptahann fyrir
það eitt, að hafa leigt skip til fiskflutninga?
Það fer að vcrða lítið úr frjálsræði einstak-
lingsins til athafna, ef slílcar einræðisathafn-
ir verða látnar standa.
Er hér ekki um beina kúgun að ræða, scm
framkvæmd er til þess að koma á framfæri og
skipuleggja þjóðnýtingaráform kommúnista?
Er þetta ekki aðeins hyrjunin til þess að luiga
einstaklingsframtalcið og svipta einstaklingana
athafnafrelsi? Þeir, scm nú láta það afskipta-
laust og óátalið, geta varla talizt annað en já-
bræður kommúnista.
Einkennilegast í þessu máli er þó það, að
skipin hafa verið afhent með mjög góðum
skilmálum til útvegsmanna á Suðurnesjum,
til að flytja út afla þeirra, fyrir þeirra eigin
l'eikning. Ltvegsmennirnir ætla næstu daga að
hlaða 2—3 skip, en cr synjað um útfiutnings-
leyfi! Hafa menn nokkurn tíma heyrt slílca
fjarstæðu? Útvegsmönnunum sjálfum er synj-
að um leyfi til að senda út sinn eigin fisk.
Menn hljóta að spyrja: Hefir enginn neitt að
segja i ríkisstjórninni nema kommúnistar?
önnur lilið cr alvarleg á jjessu máli, sem
vel mætti gefa gaum. Ríkisstjórnin íslenzka
bannfærir skip, sem erlend ríkisstjórn hefir
leigl íslenzkum aðilum á fullkomlega lögleg-
an hátt. Þessum mönnum cr bannað að hag-
nýta sér skipin og þau verða ef til vill að sigla
tóm. Þetta er mál, sem vafalaiist fer ekki
framhjá þcim, sem fer með utanríkismálin.
Ef hins vegar einræðisráðstafanir ríkis-
stjórnarinnar í þessu máli verða til þess, að
eigendur skipanna telji sig neydda til að rifta
samningunum við hina íslenzku leigutaka, þá
er hér um að ræða misbeitingu á valdi hins
opinbera.
Bré! um mæðiveiki-lækningar.
Er ekki sama hvaðan gott kemur?
^Jndanfarna daga hcfir ver-
ið nokkuð ritað um lækn-
ingar Sigurjóns á Álafossi á
fé, sem tekið hefir mæðiveik-
ina. Flest blöðin hafa tckið
þann kostinn, að gera gys að
tilraunum þessúm, en eitt
tekur alveg af skarið og seg-
ir, að enginn sladi lialda, að
nokkur lælcning fáist nema
l'yrir milligöngu visinda-
manna vorra. Þeir hafa að
vísu 'haft Veikina til rann-
öoknar í heilan áratug án ár-
angurs.
Mæði.veikin liefir höggvið
stórt slcarð í bústofn lands-
manna. Ríkissjóður hefir í
mörg ár greitt margar millj-
pnir króna á ári til þess að
hindra útbreiðslu veikinnar
og til þess að létta búendnm
fjártapið. Bændur standa
ráðalausir gegn þessum vá-
gesti og vísindamenn vorir
hafa enga hjálp getað veitt
þeim. Engin trygging er fyr-
jir-þ-ví, að veikin bréiðist ekki
út, þrátt fyrir öflugar girð-
ingar, sem kosta tugi milij-
óna króna, og þar sem veik-
án byrjaði fyrst, fyrir mörg-
um árum, heldur hún áfram
að geisa. Og enn gcta visinda
mennirnir enga von gefið um
það, að hægt sé að vinna bug
ú vejkinni.
Þegar svona stendur, er
ekki að furða, þótt bændur
;taki fegins hcndi hverju því
ráði, sem getur gefið ein-
hverja von um aftur-
bata. Þegar Sigurjón hóf til-
iraunir sinar á siðastliðnu
vori með mæðiveildméðal
sitt, voru víst ekki margir,
sem lögðu mjkinn trúnað á
t þessar tilraunir. En ýmsjr
bændur reyndti samt meðalið,
ef ske kynni að það gæti gert
eitthvert gagn. Og það und-
arlega skeði, að fregnir hár-
ust frá ýmsum bændum um
að meðalið hefði gert margt
fé heilbrigt, sein tekið hai’ði
veikina. Þetta kom frá bænd-
um, sem barizt liöfðu við
veikina í mörg ár og bera vel
skyn á hverjar kindur eru
heilhrigðar og hverjar ekki.
Bændur, sem ár eftir ár hafa
haft undir höndum mæði-
veikt fé, bændur, sem eru
fjárglöggir menn og athug-
ulir, þeir sjá manna bczt
'hvað skepnunum líður. Þess-,
i.r menn hafa fullvrt, að fé
hafi lælcnazt af meðalinu. —
Áður hefir ekki þekkzt, að
nokluir skepna hafi læknazt,
sem einu sinni hefir tekið
iveikina. Merkur bóndi í Húna
vatnssýslu sagði í fyrrasum-
ar við vin sinn hér i Reykja-
vík, eftir að hann hafði reynt
meðalið: „Kindurnar vofu
vcikar, eh þær hafa læknazt.
Margra ára umönnun á sjúku
og heilhrigðu fé hefir kennt
mér að greina sundur sjúkt
sama cfni og læknar -ntíta
talsvert gegn lungnakvilla í
mönnum. Úm það skal ekk-
ert fidlyrt, hvort mcðal þetta
getur ráðið niðurlögum veik-
vinnar, en það væri ekkert
nvtt, þótt svo reyndist nú,
að leitað hcfði vcrið langt yf-
;ir skammt, og einfalt meöal,
sem er við hendina, gæti
læknað faraldur, sem margra
ára vísindarannsóknir hafa
loitazt við að finna áíangurs-
laust. Hitt er lieldur eidcert
nýtt, að vísindamenn for-
dæmi lækningaraðferð, sem
síðar sýnir sig að hafa ver-
ið alvcg rétt. 1 sögu lækna-
vísindanna má finna slík at-
vik. Hrokinn blindar stund-
um giifaða og mikilhæfa
meun.
Eg vil .nú spvrja í einfeldni
minni: Hvers vegna má ekki
reyna þetta meðal, sem marg-
ir 'fyrirmvndar bændur hafa
þegar talið að geti gort sjúkt
ie heilbrigt. Hvers vegna >má
1 ekki reyna meðalið til fulln-
ustu áður en farið-er að lor-
dæma það af vísindamönn-
um, sem neita að reyna það,
eða af lilaðamönnum, sem
eídtert jiekkja það? Hér er
engu teflt í hættu, nema
mæðiveikinni, ef meðalið
skvldi standast prófið. Þegar
að’fúllu hefir verið gcngið úr
skugga um að meðalið sé til
einskis nýtt, þá er konunn
tími til að fordæma það og
hrosa að þvi, en fyr ekki. Og
þeir, sem eru nógu lítilsighi-
ir, geta þá valið þeim manni
hæðileg orð, sem vildi gera
löndum sínum gagn, en mis-
tókst það — kannske vegna
fordóma hinna blindu.
>X. z.
Margir atinig-
sagt
jog heilbrigf
íulir bændur hafa
líkt.
Ef nú svo er, að bændurn-
ir sjálfir telja, að meðalið
geri gagn og geti gert sjúkt
fé heilhrigt, er þá ekki ná-
kvæmlega sama hvaðan með-
alið kemur, hvort það kemur
frá Álafossi eða Iveldum, —
hvort það kemur frá manni,
sem alls enga læknisþekkingu
hefir eða það kemur lrá há-
lærðum prófessorum? Hér er
vafalaust ekki um neina
merka uppfinningu að ræða.
Hér er aðeins um að ræða að
nota efni, sem allir þekkja,
nota það með sérstökum
hætti gegn luhgnaveiki i fé,
Starismenn alira rík-
isstoinana verða
teknir inn á launalög
Á þingi B.S.R.B. var í gær
gerð svohljóðandi samþykkt:
5. þing B.S.R.B., aukaþing,
kallað saman í Reykjavík 1.
febrúar 1945 vegna afgreiðslu
launalaga á AJþingi, gerir
svofellda samþykkl:
Þingið lýsir mikilli ánægju
vfir umbótum þeiiu, sem
efri deild Alþingis hefir gert
á mörgum greinum launa-
lagafriimvarpsins til sam-
ræmis við óskir B.S.R.B.
Hinsvegar telur þingið
stórlega miður farið, að feíld
hafa verið úr frumv. mik-
ilsvarðandi ákvæði og legg-
ur rika áherzlu á, að neðri
deiíd taki þau upp að nýju.
Höfuðáherzlu leggur þingið
á það, að 48. gr. up.prunalega
frumvarpsins verði tekin upp
að nýju eða önnur ákvæði
jafngild, sbr. ákvæði latma-
laga 1919 sama efnis.
Enn telur þingið mikils-
vert, að starfsmenn alira
rikisstofnana verði teknir á
launalög.
Trevslir þingið því. að Al-
þingi algreiði launálögin í
samræmi við óskir B. S. R. B.
samkvæmt stefnuyfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar.
Enfremur var stjórn B. S.
R. B. falið að leita viðtals við
ríkisstjórn um afgreiðslu
launalagafrumvarpsins með
hliðsjón af yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar, sem forsætis-
ráðherra gaf við myndun
liennar.
Nýr ökutaxti. „Tiður tarþegi“ skrifar mér bréf
imi mismunandi háa bilareikn-
inga fyrir akstur innanhæjar. Hann segir:
„Eg hefi heyrt, að nú eigi hráðum að áka
eftir nýrri gjáldskrá, þar sein miðað vérður
við þann tima, sem hifreiðin er tekin á leigu
og verður viss upphæð greidd fyrir hverja mín-
úlu. Verður þetta vonandi til þess, að niéira
samræmi verði í því, hvað nienn eru látriir
greiða lyrir akstur um hæinn.
Mig langar til að segja eitt dænii, sem fyrir
mig kom nýverið, og býst eg við því, að það
sé nokkur sönnun þess, að oft hafi verið mis-
reiknað fyrir aksiurinn. Eg fékk bíl á finnnta
tímanmn eftirmiðdag nokkurn. Eg þurfti að
skreppa í stað við miðhæinn, síðan inn á Rauð-
arárstíg og loks til haka á sauia stað. Hvergi
meira en 3—4 niinútna hið. Petta kostaði 13
krónur, og var eg þá ekki búinn að nota bíl-
inn í hálfa klukkustund.
Sama kvold fæ eg bil á annari stöð, skrepp
vestur i hæ, þaðan inn í Höfðaborg, með við-
komu á oinum stað, siðan niður i niiðhæ og
loks austur lyrir Hringhraut. Þtítta var dndir
kl. 10 uin kveidið, næturtaxti og si'/t minni
keyrsia en mn daginn, en ökugjaldið var —
15 kr.“
*
Erfitt að ráöa Það er af ásettu ráði, sém eg
við þetta. sleppi stöðvaheituin og hilanúrii-
erum úr hréfi hins tíða farþega,
þvi að þetta eina dæmi-er ekki óyggjandi sönn-
un þess, að alltaf sé heimtað of liátt gjald af
bilstjórum fyrrnefndu bilstöðvarinnar, en starfs-
menii hinar siðarnefndu sé alltaf réttláfir. Vérið
getur, að þetta snúist stundum við, þvi að víða
ei pottur ‘brolinn i ]iessu efni sem öðrum.
Bifreiðastjórar hafa flestir skilning á þvi, að
það cr mjög bagalegt, er misræmis gætir i verði
fyrir bilaleigu, en það er crlitt að gæta fyllstu
nákvœnmi í þessum efnum. Stafar það meðal
annars af þvi, að inenn fara oft svo iangar
leiðir og endanna á milli i bænum, svo að erf-
itt er að reikna út gjöldin, þegar allur útreikn-
iugnr verour að fara fram i höfðinu og gjald-
skráin Hókin, þar -s.oni bæði vegalcngdir og
tínri á sólarhring koma til greina.
t'.þ iman tou eru líka menn, sem eru ekki
smeyk'ir við að snivrja á, ef þeim linnst þörf
kréfja.
*
Gjaldmælar. Bifreiðastjórafélagið Ilreyfiil hef-
ir reynt að fá gjaldmæla, en það
er erfiðleikum bundið, þeir liggjá ekki lahsir
fyrir, fremur en margt af þvi sem sækjá þarf
lil annara landa á þessum „siðuslu og-verstu
tiinum*'. En að því mun ]>ó konia, að mælarnir
verði fengnir á alla bila, og ætti þá að far-a
svo, að allir gcti orðið ánægðir, sem hlut eiga
að máli.
Mælar voru reyndir á Bæjarbilastöðinni fyrir
nokkumni árum, en náðu ekki útbreiðslu. Veit
eg ekki af hverju það stafaði, en eins og nú
er komið þessum máluni, virðast allir sann-
íærðir um að rétt sé að taka þá upp nftur.
*
Ráðstefna „Hefir þú heyrt það, maður?
liinna „þriggja Þeir „stóru“ silja suður í Kefla-
stóru“. vík og brugga þar ráð sin. Það
er sagt, að Slalin hafi búið á
Iíótel Klampenborg fyrstu nóttina."
Það var neldur en ekki líf i tuskunum í Reykja-
vik i gær, þvi að hæjarhúar voru uppfullir af
því, að Churchill, Roosevelt og Stalin sarii á
rökstólum suður með sjó, annaðhvórt í sjálfri
Keflavik eða „Hotel de Gink“, seni kom einna
mest við sögu hér uin árið. Menn urðu aílt í
einu svo fráneygir, að þeir sáu flugvélar í tuga-
tali Jenda á flugvellinum á Reykjanesi og einn
mann hitti eg, sem sagðist liafa heyrt að minnsta
kosti 30 flugyélar fljúga hér yfir hænum að-
faranótt fiinmtudags og taka siðan stefnu ti!
suðvesturs.
()g aumingja blaðariiennirnir vissu ekki neitt.
Það var „orkan, hasi, glás“ í mönnum, sem
gáfu sig á tal við þá, og þegar þeim vom sögð
hin niikiu tíðindi, l>á stóðu þeir og störðu á
sögumennina eins og naut á nývirki — eða
kannske eins og nývirki á naut?
Sagan mn fundinn kom i œ fleiri útgáfum
■eftir þvi seni lengur leið og varð ósennilegri
i hverjum nýjum húningi. Loks hringdi til niín
kunningi niinn og sagðist vera upprunalegi höf-
undurinn. Hann hefir nefnilega lengi langað
til að verða skáld, og nú þykist liann liafa
sánnað hæfileika sína.
Nei, þeir eru þvi niiður ekki hér á landi, karl-
arnir þrir, og það fréttist áreiðanlega ekkerf
af þeiiu, fyrr en fundi er slitið.