Vísir - 17.03.1945, Blaðsíða 3

Laugardaginn 17. marz 1945.
7 I S I R
StórMkl mlvifkjim Syás Reybjavík ®g
fleiri sfaói i uiadisrbúiamgi.
Viðíal við Jakofa Gíslason, forstöðumann
Rafmagnseítirlits ríkisins.
E“' af mestu stórmálum,
sem efst eru á baugi
um þessar mundir, eru hin
stórfelldu rafvirkjunar-
áform, sem ríkið í heild og
einstakar byggðir hafa á
prjónunum. «
Vísir hefur liaft tal af Jak-
ob Gíslasyni, forstöðumanni
Rafmagnseftirlits ríkisins og
innt hann eftir gangi þessara
mála í heild.
Stærstu fyrirhuguðu
framkvæmdir.
Eitt af stærstu mann-
virkjunum, sem fyrirhuguð
eru í þessum efnum, segir
Jakob, er virkjun í Vest-
mannaeyjum. Er búið að
gera áætlun um 2000 hest-
afla rafmagnsstöð fyrir Vest-
mannaeyjakaupstað. Vegna
]iess, að um vatnsafl er ekki
að ræða í Eyjum, verða not-
aðar tvær 1000 hestafla dies-
elvélar í þetta orkuver. Til-
hoð hefur fengizt í vélar
jjessar frá Svíþjóð, og eins
frá Bandaríkjunum. Verður
vafalaust reynt að hefja
framkvæmdir við mannvirki
þetta á sumrinu 1946. Verð-
ur unnið að öllum frekari
undirhúningi að verkinu
þangað til. Þessi mikla raf-
magnsaukning mun hafa í
lör með sér stórfellda út-
þenslu á rafveilukerfi bæjar-
ins. Síðar er í ráði að auka
þessa rafvcitu að mun með
auknum yélakosti.
Núveraudi rafmagnsstöð í
Vestmannaeyjum er ekki
nema 340 liestöfl. FJr liér því
um margfalda rafmagns-
aukningu að ræða fyrir bæ-
inn. A síðasta Alþingi var
veitt ríkisábyrgð l'yrir þessu
mannvirki.
Þá er verið að gera fulln-
aðaráætlun um vatnsafls-
virkjun fyrir Sauðárkrók. Er
í ráði að virkja Göngu-
skarðsá. Munu fást þar um
1000 hestöll. Sú virkjun, sem
kauptúnið býr nú við, er ekki
nema um 75 hestöfl. Ríkis-
ábyrgð og hcimild er fengin
fyrir þessari virkjun. Var
hún veitt af siðasla Alþingi.
Virkjun við Spgið.
Reykjavíkurbær er sem
kunnugt er að láta gera á-
ætlanir um viðbótárvirkjun í
Sogi. Er þar uin að ræða
virkjun Kistufoss og írufoss.
Áætlað er að sú virkjun full-
gefð muni .skila um 60,000
hestöflum í aukinni raforku.
Jafnframt mun hráðlega von
fullnaðaráætlunar og tilhoða
i um 40 þúsund hestafla eim-
túrbínustöð í nágrenni hæj-
arins, sem verður rekin með
kpluin. Mun orku frá ])essum
orkuverum verða veitt rap
Suðvestur- og Suðurland.
Austfjarðaveita.
Að undanförnu hefur
verið unnið að fullnaðaráætl-
un fyrir rafvirkjanir á Aust-
urlandi. Þeir staðir, scm til
mála hafa komið í því sam-
bandi, eru Lagarfoss í Lag-
arfljóti, Fjarðará í Seyðis-
firði, og Gilsá í Fijólsdal.
Eiin^er ekki búið að ákveða
hver af þessum stöðum verð-
ur valinn til virkjunar, en
það er unnið að því af full-
um áhuga að undirbúa ])essa
virkjun endanlega og þar á
meðal að velja henni stað.
Vestfjarðaveita.
— Síðastliðin tvo ár hcfur
verið unnið að undirbúningi
rafvirkjunar á Vestfjörðum.
Hefur aðallega verið talað
um að virkja Dynjandisárn-
ar í Arnarfirði í því sam-
bandi. Er slöðugt unnið aö
undirbúningi þeirra mann-
virkja. Norðanlands er Skeið-
fossvirkjunin ein iielzta
virkjunin, sem unnið er að.
Er nú að því komið að taka
mannvirkin í notkun.
Nýjar línur.
— Helztu nýjar línur, sem
í ráði er að leggja, er lína
um Reykjanes til viðbótar
við Keflavíkurlínuna, lína ffá
Soginu um Eyrarbakka til
Stokkseyrar, Hveragerðis og
víðar um Suðurland, og auk
þess ný lína frá Laxárvirkj-
uninni til Húsavíkur og önn-
ur lína frá Akureyri til Dal-
víkúr.
Útvegun efnis.
-- Ekki er unnt að segja
mikið um, hvenær liinar nýju
veitur geta verið tilbúnar,
vegna þeirra örðugleika, sem
eru á um alla efnisútvégun.
Enn eru sömu örðugleikar á
að fá efni frá Ameríku og
áður, en menn gera sér í hug-
arlund, að ef til vill verði
elcki langt að bíða ])ess, að
hægt verði að fá efni frá Ev-
rópu, sérstaklega Svíþjóð.
Hala þegar borizt ýmis til-
hoð þaðan, bæði í efni til
nýrra lína og eins til sjálfra
orkuveranna.
Fyrir nokkru var byrjað á
að steyjia stólpa í raforku-
línur hér innanlands. Ilafa
slíkir stólpar verið keyptir
til Keflavíkurlínunnar og tif
háspcnnidínu á Isafirði. Auk
])ess hafa þessir stólpar ver-
ið keyptir til götulýsinga.
Enn er ckki komin full-
komin reynsla á stólpa
af þessari tegund, en sú
reynsla, sem þegar er fengin
fyrir þoli þeirra lofar góðu.
I Bráðabirgðaásíand.
AUmikið hefur borið á
því. slyrjahjarárin, -að ein-
stök orkuver úti um Jan’d
leituðust við að auka afl silt
með dieselvélum, vegna ])ess
hversu örðugt hefur verið að
fá vatnsaflsvélar. Eftirspurn-
in er stöðugt að aukast eftir
rafmagni alstaðar á landimi
og rafmagnsnotkun yfirleitl
áreiðanlega í miklum vexti.
Það spgir sig sjálft, að raf-
magn frá orkuverum, sem
byggð eru á styrjaklartím-
um, er yfirleitt dýrara en
það rafmagn, sem orkuver
geta selt, sem byggð eru við
lægra verðlag, en þó ekki
svo, að komi verulega að sök,
meðan núver. viðhorf ríkir í
fjárhags- og atvinnumáluin
])jóðarinnar, segir Jakob að
lokurn.
sýndiiE vsð góða
Leikfélag Templara sýmr
skopleik Aniolds 8i Bach.
Leikfélag Templara sýnir
um þessar mundir skopleik-
inn „Sundgarpurinn“ eftir
Arnold & Bach.
Var frumsýning leiksins i
gærkvöldi í Templarahúsinu
við Templarasund. Var hús-
fyhir áhorfénda, sem
skemmtu sér hið liezla og
gerðu góðan róm að frannni-
stöðu leikenda.
Þess má gela, að húsið hef-
ir verið endurbætt og gert
hæfara lil leiksýninga. Enn-
fremur, að öllum, sem vilja
er heimilí aðgangur, en hann
ekki eins og sumir hafa hald-
ið bundinn við templara eina.
ku'
Þeir sem fóru um helztu
gatnamótin í morgun tóku
eftir því, að ungir drengir á
barnaskólaaldri stjórnuðu
umferðinni með aðstoð (Iög-
regluþjóna.
Eyrir nokkru skrifaði lög-
reglustjóri skólastjórum
barnaskótanna i bænuin og
hað þá að tilnefnda drengi til
að taka þetla mikilsverða
starf á hendur. Ifafa skólarn-
ir allir útnefnl vissa drengi til
að annasl ]iessa þjónustu.
Verður þeim kennt að stjórna
umferð á fjölförnustu götum
hæjarins og jafnframt að
þekkja umferðarreglur og
nvaða viðurlög eru við hroí-
um á þeim. Sérstaldega munu
þessir drengir stjórna um-
ferðinni síðar meir á þeim
stcðum þar sem börn fara
Iielzt yfir göturnar lrá skól-
unum. Er ællazt lil að hif-
reiðarstjórar hliði vísbend-
ingum drengjanna eins og
um fullorðna lögreglumenn
væri að ræða og verður sama
liegning lögð við óhlíðni við
þá eins og við afbrotum gegn
umferðalögunum almennl.

Aðalfugdur í Fé'agi mat-
vörukaupmanna í Reykjavík
,ar lialdmn í gærkveidi.
á fundiniun var samþykkí
ivohljóðandi tillaga:
„Funduriiin átelur slefnu
/iðskiptaráðs með að úti-
oka maívörukaunmenn við
úthlulun gjaldeyris- og inn-
flutningsleyfa og felur stjórn-
inni að koma fram mótmæl-
um við viðskiptamálaráð-
herra og fá þessum misrétti
aflétt.“
Guðmundur Guðjónssor
var endurkosinn formaður
félagsins, sömuleiðis voru
þeir Tómas Jónsson og Sæ-
mundur Jónsson endurkosn-
ir í stjórnina. Fyrir voru )
henni Sumarliði Kristjáns
son og Lúðvík Þorgeirsson
Mikill átiugi ríkti á fund
inuin um hagsmunamál fé-
lagsins.
nemsndor sfsÍEa
Leikarar nppskeza
Nefnd sú, sem Eélág is-
lenzkra leikara kaus til ]iess
að skipta fé þvi er Mcnnta-
málaráð veitti til íslenzkra
leikara, hefir nú lokið störf-
um. — Úthtutað var 21500
kr. til 26 leikara. — Þessir
leikarar lilutu eflirfarandi
fjárhæðir:
' 1200 kr: FriSfinnur Guð-
jónsson, Gunnþórunn Hall-
dórsdcttir, Ilaraldur Björns-
son, Lárus Pálsson, Indriði
Waage, Soffía Guðlaugsdótt-
ir. —
ICOO kr: Arndís Björns-
dóttir, Valur Gíslason, Gest-
ur Pálsson, Brynjölfur Jó-
hannesSon, Þorsteinn ().
Stenhensen, Jón Aðils. Ævar
R. Iívaran, Tómas Hallgrims.
son.
900 kr: Svava Jónsdóttir,
Þóra Borg Einarsson, Alda
Möller, Alfreð Andrésson,
Lárus Ingólfsson, Anna Guð-
Neinendur Menntaskólans
haf,a nýlega stofnað með sér
félag, sem þeir nefna Tón-
listarklúbb Menntaskólans
Tilgangur félagsins er að
kynna nemendunum „klass-
iska“ hljómlist eftir því sem
við verður komið.
Fyrir skömmu hefir
Menntaskólinn eignazt vand-
aðan litvarpsgrammófón
aðallega fyrir tilslilli stúdenta
frá 1919, því að árið 1939
gáfu þeir Menntaskólanum
ijáruppliæð, er varið skvld
til ]iess að slofna músiksjóf
Ennfremur liefir nokkurt fé
| safnazt með samskoluni.
i Nú koma félagar O'ónlist-
arklúhhsins saman vikulega
j lil að hlusta á tónlist í skólan-
| um. Ríkir mikill áliugi með-
I al nemenda, og sem dæmi um
j það má geta þess að einn ein-
j asti hekkur liefir gefið skól-
anum 24 klassiskar nlötur.
með verkum eflir Cliopin,
Beetlioven, o. fl. Inspektor
skólans gaf 7. symfóníu Beet-
i hovens og dyravarðarhjónm
gáfu 3. symfóníuna eftir
sama.
Páii ísólfsson tónská'd hef
ir lofað að koma öðru hverju
á tónlistarkvöld nemendanna
og ptskýra fyrir þejni ýnis
tónyépk. Hann hefii; enn-
frcnipr lofáð að lialda kirkju-
hljómléíka fyrir þá ihnan
, skamms.
í fyrra sáu þeir Ár’ni Krist-
! jánsson og Björn ólafsson
| tím hl.iómleika sem haldnir
voru öðru hverju fyrir nem-
endur M.emitaskólans. í vetur
l>ef"r verið minna um slika
hljómleika en áður, en hins-
vegar hafa margir ágætir
hljómlistarmenn lofað að-
stoð sinni og hafa þeir í hvi-
vetna revnzt skólanum hinir
viugjarnleguslu.
Þann 8. marz 1945, voru af
b r ezk a m a l v ælaráðuney tinu
og Samninganefnd utanrikis-
viðskipla undirritaðir samn-
ingár um sölu á frystum
fiskflökum og lönduji á ís-
vörðum fiski í Bretlandi.
Seld liefir verið öll þessa
árs framleiðsla af frystum
fiskflökum að undanskildu
liflu magni, sem heimilt er að
ráðstafa til annara landa ef
lienta þykir. Efsa og keilu-
flök voru ekki seld með
samningi þessum og tak-
markað niagn al’ nokkrum
öðrum tegundum af flökum
og hrognum, en það sem um-
fram kann að verða er heim-
ilt að selja á frjálsum mark-
aði.
Söluverð á öllum fiskteg-
undum er óbreytt frá þvi
sem gilti í fyrra árs saniningi,
en bolfisk skal flaka þanmg
að þumiildin séu að mestu
skorin af. \ eró á frystum
hrognum er nokkru lægra en
siðaslliðið ár.
Greiðsluskilmálar eru þeir,
að fiskurinn greiðist við af-
skipun, en sú breyting heíir
verið gerð útflytjendum til
hagnaðar, að ef fiskinum er
ekki afskipað innan 3ja mán-
aða, greiðir kaupandi 85% af
andvirðinu og afganginn
15% við afskipun, en allur
fiskurinn sé að fullu greiddur
31. jan. 1946. Kaupandi greiði
geymslugjald kr. 30,00 pcr
lonn á mánuði fyrir þann
i'isk sem verið licl'ir 3 mán-
uði í gevmslu, þó ekki fvr en
1. okt. 1945.
Ráðgerl er að nokkuð af
þessum fiskflökum fari lii
Erakklands og Hollands.
Umboðsmönnum frysh-
liúsa og skipaeigenda verða
scnd afrit af samninguiii
þessum.
Ennfremur liefir veriö
samið um sölu á allri.þessa
árs framleiðslu af síldarlýsi
og þvi sildarmjöli og fisk-
i mjöli, sem fhitt kann að
i að verða út, við sama verði
1 og skilmálum og í fyrra, að
því viðhættu að allt fiskmjöl-
jið er selt við sama verði og
1 sildarmj
Revkjávik, 16. marz 1915.
Samninganefntl
utanríkisviðskipta.
A
mundsdóttir, Yaldimar
Ilelgason.
700 kr: Jón Norðl'jörð.
650 kr: Sigrún Magnúsd.
600 kr.: Emilía Borg. ..
550 kr.: Dóra Ilaraldsd.
500 k r.: Eyþór Stefáns-
son, Sauðárkrók.
Hallgrímskirkja í Reykjavík.
I Kftirfarámii gjafir og áheil til
Iiallgrímskirkju i Heykjavík, iiafa
boizt tif .herra Hjartar Hansson-
ar, Hankastræli 11, og hann siSan
afhent þfer Biskupsskrifstofunni:
Frá K. (i. 50 Ju\, B. (gainalt áheit>
20 k:\, .Sjómaður (áheil) 10 kr.,
,1. ,1. (ál)eiii) 50' kr., Kona (áheit)
1(1!) kr.|lOnefmiur Austfirðingur
20 ki\, Á'lhefnd kona (áheit) 50
kr„ S. S. (áheií) 20 kr., K. A
(áh.eil) 50 kr., Hulda i Ilalt-
grímssókn (áheit) 100 kt\, F. H.
(áhei ) 100 kr., R. 1>. (álu-it) 25
lu\. .1. B. (áliei!) 400 kr., X. X.
(áheil) 22 kr. M. S. 20 kr., Árni
\ml ésson Njálsg. 41 (áhcvt) 5!)
nr., X. X. (áheit) 50 kr., X. X.
(álieit) 50 lu\, Iða (áheit) 10
kr. Affhent af .Morgunblaðinu frá
I’. Jónssyni Vestinannaeyjum 25
kr. Afhent af Alþýðublaðinu frá
.1. S. 2 kí\, .1. S. ,1. 2 kr., S. .). 2.
kr., S. ,!. 2 kr. Sigurlaugu Sig-
I: u"h Sigurða dóilur 20 kr., B. B.
10 kr., S. .1. 21 kr„ S. .1. 2 kr., S. .1
2 kr., I>. Kr. 100 kr„ .1. S. 2 kr,
.1. S. 2 kr., B. B. 10 kr., S. 4 ki\,
S 4 J<r., S. 2 kr., eða samtals 228
kr. Alls afhent af Hirti Hanssyni
kr. F430.00.