Vísir - 26.06.1945, Blaðsíða 2

2
Stríðið XII.
Seinasta varnamrkið á leiðinni til
Italíu hrundi með töku Sikileyjar.
sigurinn í Tunis, sum-
arið 1942 lá leiÖm rak-
leitt yfir til Sikileyjar og
þaðan yfir þröngt sund til
meginlands Italíu.
Herveldi ítala stóð þegar
höllum fæti og stjórnmáLa-
lega séð var ítalía heldur elcki
örugg. HnitmiðuS árás myndi
þess vegna bæði gera þetta
öxulríki óvirkt fyrir fullt og
allt í striðinu og þar að auki
gera bandamönnum kleift,
•að reka fleyg inn i Evrópu-
virki Adolfs Hitlers.
Til þess að geta heimsótt
ílalska stígvélið varð að stikla
•eftii- eyjunum Pantellaria,
Lámpedusá, Malta og Sikilev.
að taka Enna, sem er aðal
mxðstöð samgöngukei-fisins á
miðri eyjunni. Önnur her-
sveit sótti hrátt hoíður til
Palermo, höfuðboivgarixihár,
og skar með þvi eyjuna í
tvennt. Og enn ein bersveit
var send til vesturstrandar-
innar til þess að taka helztu
hafnarborgina, Marsala.
Fi-amsókh Bxveta var aftur
á móti mjög hæg upp með
auslurströndinni, því þeir
áttu þar í höggi við mggin
slyrk varnarliðsins. Þeir tóku
hafnarborgina Syrakusa án
verulegs tilkostnaðar, en 20.
júlí námu þeir staðar á slétt-
unni fyrir utan Catania, næst
stærstu borg Sikileyjár, 90
km. fyrir sÚnnan Messina.
\regUa hetjulegrar varnar
evjarskeggjá og seluliðsins á
Malta var sú eyja enn i hönd-
um bandamanna. Fyrst í stað
fengu land- og sjóhersveitir
bandamanna að livíla sig
meðan flugherinn tók til
óspiltra málanna, cn hann
var orðinn að liættulegu
vopni eftir bardagana í Tun-
is.
Pantellaria gafst upp 10.
júni, ringluð eftir loftárásir.
Lampedusa lagði árar í bát
daginn eftir og var það til-
kynnt brezkum liðþjálfa, sem
liafði orðið að nauðlenda á
æyjunni Vegna vélábilunar.
Nákyæínlégá mánuði síðar
kom röðj'h að Sikiley, er sá
áH'rá st&ersti innrásarher, sem
.sézl hráfði' til jiess tíma, gekk
á lánd á évjúnni. Meira en 3
þúsuiid skip flu’ttn 150 þús-
uihVhQrmenn bánílahianna og
seltu þá á laWd ‘á'síiðaustur
horni eyjarinnar. Aragrúi
falllilifarhermanna undir-
Ljó komuna. 1 vinstra
fylkingararmi innrásarhers-
ins var 7. her Bandaríkjanna,
undir stjórn maj.gen. George
S. Pattons yngra, en liinir
hervönu liermenn 8. hers
Brefa voru í liægrá fylkingar-
armi. VarnarÍiðið var allt
eins fjölmennt, eh kjarni
liinna 12 Iierdeilda öxulríkj-
anna voru ítalir og illa æfðir
i- þokkabót.
Komið að óvörúm.
Landgangan hófst eflir
mikið óveður og kom varnar-
liðinu algerlega á óvart. Við-
iiáni var ekki teljandi nema
gegn miðliersveitum Banda-
xíkjamanna, þar sem þýzkt
vélaherfylki gerði gagnárás
og sótli nærri því til strandar.
Skriðdrekar bandamanna
komu þó svo tímanlega, að
þeir gátu rétt við lilut her-
sveitanna og eftir 2 sólar-
hringa liöfðu bandamenn
frumkvæðið og sóttu inn á
eyjuna.
Framsóknin var svo. hröð
i uppliafi, að eftir aðeins þrjá
<Iaga frá því að lierinn gekk
á land, liöfðu herir banda-
manna tekið 5 flugvelli og
fall Sikileyjar var fyrirsjáan-
legt. Þjóðverjar gerðu sér
þetta skjótt ljóst og bjúggu
sig undir að lefja einungis
fyrir. Þeir gerðu enga tilraun
til þess, að halda vestur- eða
miðhluta eyjunnar en lögðu
heldur alla áherzluna á að
koma sér upp varnarvirkjupi
d norðaustur horninu er 14
að Messina-sundi og ítalíu.
Bandaríkjamenn gerðu sér
þeg,ar í stað mat úr þessari
ákvörðun og sendu eina
Jiraðsveit inn á eyjuna til þess
j Báðir herirnir
1 uppgefnir.
| Þarna börðust herirnir svo
1 iátlaust í tvær vikur og stund-
1 um vgi’u bardagarnir svo
liarðir, að livorir tveggja
urðu að draga sig í lilé, til þess
I að kasta mæðinni. Faílbyssur
nazista, sem hafði verið kom-
ið fyrir og þær víggirtar í
hlíðum, Etnu, skutu lállaust
banvænum skeytum yfir
sléttuna. Og jxirna sat allt
fast þangað til hjálpar-
sveitir Bandaríkjamanna og
Iíanadamarina juku sókriar-
þungann með sókn úr vestri
og á miðvígstöðvunum og
knúðu Þjóðverja til að liörfá.
Bretar fóru inn í Cataniu
þann 5. ágúst og daginn eftir
hrundi öll varnarlínan við
Etnu þegar Bandarikjamenn
ruddust inn í Troina skammt
lil norðvesturs. Þjóðverjar
skildu mikiiin herafla eftir
40 km. fyrir sunnan Messina,
sem átti að verja undanhald-
ið og hófu þegar í slað brott-
flutning liðs síns. Og loks
þann 17. ágúst óku vélaher-
sveitir bandamanna inn í
Messina og orustunni um
Sikiley var þar með lokið cft-
ir 38 daga.
Næstu tvær viluir endur-
skipulögðu bandamenn her
sinn og bjuggu sig undir
stökkið ýfir til meginlands-
ins. Sú innrás liófst 3. seþt-
ehibér, er fjögur ár vóru frá
því að bandámenn sögðu
Þjóðverjum stríð á hendur.
Þennan morgun fóru fram-
sveitir áttunda hersins j’fir
hið tæplega 5 km. breiða
sund. Þær náðu fljótlega fót-
festu hjá Reggio Calabria og
sóttu inn i landið eftir Þjóð-
verjum.
Fimm döguni síðar, til-
kynnti Dxvight Eisenhower
hershöfðingi jiað opinberlega,
að gjaldþrota, gjörsigruð
ítalía liefði lagt árar í bát og
gefizt upp meðan á innrásinni
stóð. Meðan nazistar voru
að ná sér eftir þetta áfall,
setti annar skipafloti her á
land nolckru norðar á ítalíu.
Hinn nýmyndaði 5. her Mark
Clarks hershöfðingja þusti á
land á borgamyndaðri
ströndinni hjá Salerno
skammt fyrir sunnan Napoli.
Þjóðverjar voru
viðbúnir.
Þessi landganga var sú erf-
iðásta fram að þessu. Þar var
við Þjóðverja að eiga, liarð-
skeytta og viðbúna árásinni.
Úr hlíðuiium, sem voru fyrír
ofán hallandi ströndina skutu
þeir úr fallbyssum og hríð-
skotabyssum á landgöngulið-
ið. 1 fimm daga voru háðir
GÆFAM FYLGIR
hringunum frá
SIGURÞOR
Hafnarstræti 4.
VISIR
þarna djöfulóðir bardagar „og
mátti ekki á milli sjá, hvort
bandamönnum tækizt að ná
fótfestur Hvað eftir annað
gerðu Þjóðverjar l: öflugar
g.ignárásir svo við lá, að
bandamenn vrðu reknir i
sjóinn aftur.
Bandaríkjamenn stóðu
samt fastir fyrir þrátt fyrir
mikið manntjón og að lok-
um kom að því, að þeir urðu
ofan á og nutu þar aðstoðar
skothriðar frá herskipum
bandamanna sem skutu af
langdrægum fallbyssum ut-
an af sjó. í kringum 15. sept-
erber nálguðust hersveitir
Breta undir stjórn Montgo-
merys og miðuðu að því að
sameinast landgönguhernum
og liefði það getað orðið á-
kvarðandi fyrir alla hernað-
arstöðuna. Þjóðverjar sáu þá
sitt óvænna og hörfuðu norð-
ur lil annarar víglínu.
Aðrar sveitir úr her Breta,
sem gengið höfðu á land hjá
Taranto, við hæl italska stíg-
yglsins, sameiiiuðust Mpnt-
gomery. Hersveitirnar tóku
höridum samán fyrir austan
Salerno og nú sóttu herir
bandamanna fram til norðurs
á breiðri, óreglulegri víglínú,
sem náði alveg yfir skagann.
17. september tóku Brelar
í hægri fylkingararmi fyrstu
slórborgina í sókninni,
Foggia, þar sem nazistar
höfðu komið sér upp vönd-
uðu flugvalla kerfi, og þaðan
var' öllum árásum stjórnað
sem farnar voru á hernaðar-
legar mikilvægar stöðyar í
suðaustur Evrópu.
Þegar liér var kömið, var
eins og öll móslaða Þjóðverja
liyrfi. 5. lierinp sótti nú í einu
vetfangi yfir skuggann af
Vesúvius og var kominn 1.
október til hinriar brennandi
og illa leiknu Napoliborgar.
Þaðan héldu siðán þessir tveir
lierir b.andamanna vongóðir
að næsta marki — Róma-
borg.
Næsta grein:
Rússneski björninn
snýst gegn Hitler og snýr
sókn hans í undanhald.
Richard Jarczyk, þýzkur hermaður, sem uppvís varð að
Tijósnuín að baki víglínu ameríska hersins, var dæmdur
til dauða af herrétti og skotinn þ. 23. apríl s.l. — Myndin
hér að ofan er tekin, þegar aftakan fór fram.
Þriðjudaginn 26. júni 1945
Henri Bonnet, sendiherra Frakka (til hægri) í Banda-
ríkjunum, heilsar hinum fræga ameríska myndhöggvara
Jo Davidson við móttökuhátíð í New York.
Sjón er sögn ríkari.
Fráorustuskipinu ameríska, sem myndin er af, var skot-
ið mórgum rakettusprengjum, áður en innrás var ge. Ó á
Okinawa. Myndin sýnir glöggt rakettu-skothriðina.
Þessir hermenn úr ameríska hennum börðust á OkinawO',
þegar Evrópusigurinn var tilkynntur út um heim. trÞeir
sjást hér vera að lilusta á útvarpið, þegar tilkynhingin uin
siugrinn var lesin upp. 'p-; • a

Hárlitnn.
Heitt og kalt
permanent.
með útlendri olíu.
Hárgreiðslustofan Perla
cIíl
jtnundóóon
iddjami Cjad
löggiltur skjalaþýðari
(enska).
Suðurgötu 16. Sími 5828.
Heima kl. 6—7 e. h.
KAUPHOLLIN
er miðstöð verðbréfavið-
skiptauna. — Sími 1710.