Vísir - 03.07.1945, Blaðsíða 7

VISIR
Þriðjudaginn 3. júli 1945
157
aður en hann svaraði og benti út yfir akrana
og þorpið.
„Appíus Kesó á allt þetta.“ Hann benti á bú-
garðinn. „Farðu þangað,“ sagði bann, — „og
spurðu eftir Kesó. Segðu bonum, að Vóbiskus
hafi sent þig. Ef bann tekur þig eklci, komdu
þá aftur og farðu að laka melónur."
„Eg vil heldur taka melónur," sagði Mar-
sellus.
Verkstjórinn deplaði augunum nokkurum
sinnum, eins og liann væri í vafa um, hvernig
liann ætti að laka þessu.
„Skrifara er betur borgað og hann fær betri
mat,“ sagði hann, tlálítið gramur yfir fávizku
ferðamannsins.
„Auðvitaá,“ sagði Marsellus, en bætti sVo við
með þrákelltni, — „en eg vil heldur vinna við
melónurnar."
„Er þér alveg sama,“ hreytti verkstjórinn út
úr sér, — „hvort þú færð einn sestersa eða
tiu?“
„Nokkurn veginn,“ sagði Marsellus. „Eg Iiefi
engan sérstakan áhuga á peningum, og það er
svo fallegt hér úti með þcssi tignarlegu fjöll í
augsýn.“
Vobiskus skvggði fyrir augun og leit upp á
himinháan tindinn fyrir ofan Orpinó, lmykl-
aði brúnir og horfði aftur, brosti Iílið eilt og
strauk vangann.
„Þú ert ekkert bilaður, er það?“ spurði hann
með meðaumkun. Og þegar Marsellus sagðist
ekki halda, að svo væri, sagði verkstjórinri
honuni að fara upp í búgarðinn.
Kesó var jafnhrokalegur á að lita og flestir
stuttvaxnir auðnienn og valdamenn eru. Hann
var þrekvaxinn og lágur í lofti, um fimmtugt,
nauðrakaður og í dýrum klæðum. Hárið var
tekið að grána, en var vandlega greitt en tenn-
urnar mjallahvítar. Þegar i stað mátti sjá, að
liann var vanur að hreyta út úr sér spurning-
um í reiðitón og gefa hinum óframfærnu, er
við hann skiptu, engan tima til að svara, lieldur
vaða ófrám með óbóta skömmum.
Marsellus hafði staðið þögull á meðan hirin
eirðarlausi hrokagikkur þrannnaði fram og
aftur eftir endilöngum forsalnum og romsaði
út úr sér, hve slæm reynsla sin væri af skrifur-
um almennt og sérstaklega þeim síðasta, sem
hjá honum hafði verið. Allir voru þeir eins:
óheiðarlegir, latir og hæfleikalausir. Enginri
þeirra væri eyris virði. Sérlivert sinn, er Kesó
gekk fram hjá nýja umsækjandanum, nam
hann staðar og glápti illskulega á hánri. í fyrstu
hafði Marsellus látið sér þennan hamagang sem
vind um eyru þjóta, en er honum hélt áfram,
gat hann ekki að sér gert að brosa út undii
eyrn. Kesó nam staðar, þar sem liann var stadd-
ur og lmyklaði brúnir. Marsellus hló lágt.
„Þér finrist þetta hlægilegt, eða hvað?“ hvæsti
Kesó og skaut fram hökunni.
„Já,“ svaraði Marsellus, — „mér finnst það
hlægilegt. Ef til vill myndi eg ekki brosa, ef
eg væri soltinn, eða þyrfti nauðsvnlega að fá
vinnu. Eg geri ráð fyrir, að þannig talið l>ér við
alla, sem liafa ekki efni á því, að svara i sama
tón.“
Ivesó stóð nieð galopinn munn af undrun og
kipraði augun.
„Haldið áfram,“ sagði Marsellus og bandaði
hendi kæruleysislega. „Haldið áfram, þótt eg
sé hér. Eg skal hlusta. Er yður sama þótt eg
setjist niður? Eg hefi gengið allan moi-guninn
og er þreyttur.“ Iíann setlist makindalega i
iburðarmikinn stól og varp öridinni. Ivesó
þrammaði til hans og stóð gleitt fyrir framan
hann.
„Hver ertu, Iagsmaður?“ spurði hann.
„Þar sem þér spyrjið í þessum tón,“ sagði
Marsellus og brosti, — „og spurningin þaijfn-
ast þvi einskis svars, þá segi eg: „Eg er atvinnu-
laus förumaður. Undirmaður yðar, Vóbiskns,
sagði mér að fara hingað og bjóða mig fraiu
sem skrifara. Þar sem mér var ljóst, að pin-
mitt nú er háannatíminn, fannst mér heízt, að
eg yrði til einhvers góðs, ef eg hjálpáði lieldur
til Við melónurnar nokkura daga.“
Kesó fór stuttum fingruni sínum gegnum
hárið, sem farið var að grána og seltist á brík-
ina á bekk þar hjá.
„Og ,í stað þess að gefa mér tækifæri til út-
skýringar,“ liélt Marsellus áfram, — „fóruð
þér að skammast og rífast.“ Hann leit i kring
um sig í hinum skrautbúna forsal. „Ef eg má
leyfa mér að segja það, þá eigið þér eiginlega
alís ekki skilið að búa við slíkan iburð. Mér
finnst framkoma yðar við ókunna alls ekki
eiga hér heima. í þessu undurfagra umhverfi
ætti ekki að þekkjast annað en kurteisi og
góðvilji.“
Ivesó hafði verið sérii þrumu lostinn yfir ó-
svifni kómumanns og hlustað af undrun. Nú
stökk hann á fætur afskræmdur í framan af
reiði.
„Þú leyfir þér ekki að segja annað eins við
mig!“ öskraði hann. „Hver heldurðu þú sért?
Þú móðgar mig i mínu eigin húsi — og lítur
samt út fyrir að vcra venjulegur flakkari —
betlari!“
„Eg er ekki betlari,“ sagði Marsellus rólega.
„Snautaðu út!“ hvæsti Kesó.
Marsellus reis á fætur, brosti, beygði sig og
gekk í hægðum sínum út i súlnagöngin og niður
hin breiðu marmaraþrep, en Kesó gekk á eftir
honum út í súlnagöngin. Marsellus gekk í gegn-
um þorpið og í áttina að melónuökrunum. Hann
varð var við, að á eftir honum gekk hávaxinn
Makedóníuþræll. Vóbiskus kom á móti honum
niður frá.
„Kesó hefir ekki þegið þig?“ spurði hann.
Marsellus hristi höfuðið, tók upp körfu og
gekk út á akurinn, þar til hann kom að næsta
smáhóp tínslufólks. Það leit upp af forvilni og
önuglyndi. Gamall maður rétti úr hakinu, gretti
sig af sársauka og horfði á liann nærri djarf-
lega.
„Gott er veðrið,“ sagði Marsellus glaðlega.
„Ekki bæiir það úr bakverk,“ svaraði gamli
maðurinn. Þetta vakti gleðilausan hlátur meðal
þeirra, sem næstir stóðu og ellileg stúlka um
tvitugt sagði biturt, að hann skyldi bara vinna
dálitla síund og vita svö, hvoi t honurii fyndist
þá veðrið indælt.
Marsellus samsinnti þessu mcð skemmtni,
svo að stúlkan brosti lítið eitt en barnalega.
Ilann fór nú úr kyrtli sínum, lagði liann saman-
brotinn á jörðina við hliðina á geitaskinns-
pungnum og tók til við vinnuna af ákafa.
„Ekki svona hratt, ekki svona hratt,“ sagði
gamli maðurinn aðvarandi. „Ivesó borgar þér
ekkert betur, þótt þú drepir þig.“
„Og Vóbiskus öskrar þá á okkur fyrir það, að
við svíkjumst um,“ hrópaði einhver náungi
fyrir ofan.
„Þetta eru beztri melóriur í heimi!“ sagði
Marsellus og nam staðar til að þurrka svitann
af enninu. „Það er gaman að geta unnið í
skemmtilegu umhverfi. Ekki eiga allir þess
kost. Sólskin, heiðblár liiminn, yndisleg fjöll
og bezta —“
„Góði þegiðu!“ hrópaði náuginn.
„Þegiðu sjálfur!“ sagði ellilega stúlkan um
tvitugt. „Lofaðu honum að tala! Melónurnar
eru góðar!“
Af einhverri ástæðu, sem Marsellus vissi ekki.
vöktu þessi orð mikinn hlátur í öllum tónteg-
undum og hinu sveitta erfiðisfólki varð svo-
litið lcttara í skapi. Nú kom verkstjórinn gang-
andi í hægðum sínum frá hliðinu og allir fóru
að vinna af óeðlilega miklu kappi. Hann stað-
næmdist við hlið Marsellusar og Marsellus leit
upp spyrjandi. Vóbiskus lineigði höfuðið í átt-
ina tíl búgarðsins.
„Hann vill tala við þig,“ sagði hann óþýðum
rómi.
Marsellus kinkaði kolli, tók upp fulllilaðna
körfu og lét riokkurar melónur í körfu gamla
mannsins. Svo lét hann hina útslitnu stúlku fá
nokkurar og hún leit upp og brosti nærri fallega.
Þannig hélt hann áfram eftir allri röðinni.og
helti síðustu tylftjnni í körfu náungans, sem
hafði hætt hann. Á önuglegt andlit hans kom
undrunarbros.
„Kemurðu aftur?“ spurði gamli maðurinn.
„Eg vona það,“ svaraði Marsellus, „Mér likar
vírinán vel og söinuleiðis að vinna nieð ykkur.“
... „Sá er nú skemmtilégúr — sa gamli,“ gall
náungjnn við. Menn hlógu dátt að þessari fyndni.
JJrukkótta stúlkan tók ekki þátt i fagnaðarlát-
iinuin:
„Hvað gengur að þér, Metella?“ sagði sá,
sem fyndriina sagði.
Hún sneri sér að honum reiðilega.
„Það er einkennilegt, að Jiessi ókunni maður
skuli ekki gela komið kurteislega fram við okk-
______________________________________________7
Frá mönnum og merkiim atburðum:
Sannleikurimi um uppgjöf Italíu.
Eftir David Brown.
Inngangur^
Það var kvöld nokkurt í London, er hávaðinn af
hvinsprengjum Þjóðverja var meiri en vanalega.
Martin Sommers, utanríkismálaritstjóri Saturday Ev-
ening Post, var þar staddur þetta kvöld,. og beið
í gistihúsi síiru eftir boði um,.að hann gæti lagt af
stað í fyrirhugaða ferð til Cherbourg. En biðin varð-
löng. Hann hafði nógar sigarettur, en ekkert að lesa,
svo að hann brá sér niður í skrifstofu frétta-
ritara, þar sem tekið var við fregnum, er sendai*
voru loftleiðis, og fann þar skræðu, sem einhver hafðí.
hent út í horn. Það var bókin „No Spaghetti for
Breakfast“ (Ekkert spaghetti til morgunverðar).
Spaghetti er, eins og flestum mun kunnugt, þjóðar
réttur Itala. Höfundur bókarinnar voru þeir Alfréd
Wagg og David Brown, og bókin var géfin út af
Nichoíson og Watson í London. Efni bókarinnar
er frásögn tveggja fyrrnel'ndra höfunda, sem báðir
eru fréttaritarar.
Þegar Sommers var kominn svo langt í lestri bók-
arinnar, að hann var byrjaður á köflum Davids'
Brown, komst hann fljótlega að raun um, að þarna
var um að ræða fyrstu ítarlegu frásögnina um upp-
gjöf Italíu, — fyrstu frásögnina, þar sem sagt var-
einnig frá því, sem gerðist bak við tjöldin, um þá
mikilvægu og beimssögulegu viðburði, er þar voru
að gerast. Og Sommers fannst það furðulegt, að rek-
ast á þessa frásögn um slíka viðburði í miðri bók,
sem gefin var út í Englandi og aðeins fyrir enska
lesendúr.
Athuganir Sonnners leiddu í ljós, að hin frábæra
frásögn Browns, sem er frægas.ti stríðsfréttaritari
Reuters, liafði hvergi vcrið birt annarstaðar.
Sommers símaði þegar lil Browns, sem var meS
Fimmta hernum á Italíu og jafnframt setti Somm
ers sig í samband við Wagg, sem var í Londón.
Arangurinn varð sá, að Browri skrifaði tvær grein-
ar, og fara þær hér á eftir.
Þann 8. september 1943 var birt tilkýnning þess
efnis, að Italir hefðu dregið sig út úr styrjöldinni.
Þetta gei'ðist 45 dögum eftir að Mussolini var steypt
af stóli og fascislaveldið var úr sögunni. En skil-
málarnir um skilyrðislausa uppgjöf höfðu verið und
irritaðir fimm dögum áður — á Sikiley. Og sam
komulagsumleitanirnar, sem leiddu til uppgjafar It-
alíu, höfðu byrjað þremur vikum áður, eða þ. 19.
ágúst, í Lissabon. Þar — í ha'fðlæstu einkaherbergi
í bústað brezka sendiherrans, höfðu tveir fulltrúar
bandamanna og tveir fulltrúar Italíri, setið við lítið'
borð heila nótt og rætt þá skilmála, serii ítalía að-
loknum samkomulagsumleitununum féllst á.
Fyrsta tilkynningin um vopnahléð var birt af Eis-
enhower yfirhershöfðingja í útvarp sameinuðu þjóð-
anna, frá Alsír, kl. 6.30 e. h. þ. 8. sept. En það vrir
ekki nákvæmlega í samræmi við það, sem ákveðið*
hafði verið. I raun og veru hafði verið ákveðið mcð'
leynd, að Badoglio marskálkur flytti sams konar
útvarpstilkynningu á sömu stundu. En það var ekki
fyrr en klukkustundu síðar, að rödd Badoglio heyrð-
ist í útvarpinu. Nú var svo ástatt, að þetta kvold
var allt tilbúið af Eisenhowers hálfu, að gera miklar
árásir á Italíustrendur, sem voru víggirtar, og.
má fullyrða, að fáum hershöfðingjum hafi fundizt
seinasta biðstundin eins lengi að líða og Eisenhower
þá. Og sannleikurinn var þá.líka sá, að það munaði
mjóu, að Badoglio talaði alls ekki í útvarp og til-
kynnti uppgjöf Italíu.
Það var um miðbik ágústmánaðar, sem ítalir fóru
fyrst að þreifa fyrir sér um frið_ Það var gert í Mad -
rid. Badogliostjórnin var frá upphafi staðráðin í að'
draga Italíu út úr styrjöldinni eins fljótt og auðiiF
væri. Eins og kunnugt er, skýrði Churchill frá þvi
í neði'i málstofunni, að af Itala hálfu hefði fyrsluú
leitað hófanna um frið hershöfðingi nokkur. Hann
kom á fund brezka sendiherrans í Madrid, Sir Samu -
el Hoare, og sýndi honum skilríki fyrir því, að hamt
væri til lians sendur af Badoglio marskálki. Hers'
höfðirigi þessi lofaði því fyrir hönd Badoglio mar-
skálks, að þegar baridamenn lentu á Italíu, skyldu
Italir ganga í lið méð þeim í styrjöldinni við Þýzka-"
land.