Vísir - 07.08.1945, Page 4

4
VlSIR
Þriðjudaginn 7. ágúst 1945
VÍSIR
DAGBLAÐ
Dtgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN YlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Sammngax um verðlag.
jyjeðan fyrrverandi rikisstjórn sat að yöld
um, var þess leitað að Alþýðsamband ís-
lands og Búnaðarfélagið kæmu sér saman
um afurðaverð, með tilliti til þeirra launa-
kjara, sem eðlilegt væri að bændur nytu. Þá
var skipuð hin alkunna sex-manna nefnd.
Úrslitin urðu þau, sem kunnugt er, að af-
urðaverðið liækkaði stórlega, enda hlaut svo
að fara vegna launaákvarðana nefndarinn-
'ar. Um þetta hefir verið nokkur ágreiningur
milli Alþýðuflokksins og kommúnista, með
því að hinn fyrrnefndi flokkur taldi að af-
nrðaverðið bitnaði með óeðlilegum þunga á
verkamönnum, en ekki hefði verið reiknað
með ýmsuin fríðindum, sem bændur nytu,
og væri afurðaverðið ákveðið of liátt. Um
þetta skal ekki dæmt, enda var horfið að þvi
ráði að rikissjóður tók að sér verulegar
greiðslur til bænda til þess að k'aupa niður
afurðaverðið, en nú munu fleslir á einu máli
um, að slíkar gt-ftiðslur liljóti að eiga ein-
hvern endi, og hefir núvérandi landbúnað-
arráðherra lýst yfir því, að slíkt væri ólijá-
kvæmilegt fyrr en varði.
Fyrir helgina barst Búnaðarfélagi íslands
óg Alþýðusambandinu bréf fra landbúnað-
arráðherra, þar sem þess er farið á leit, að
aðilar þessir komi sér saman um verð á
landbúnaðarafurðum, ef unnt ])yki, en því
starfi skuli lokið fyrir miðjan þennan mán-
uð, en ella muni ríkisstjórnin taka til sinna
t’áða og taka þá ákvarðanir sínar. Um þessa
viðleitni Iandbúnaðarráðherra er ekki nema
gott eitt að segja. Betri er mögur sætt, en
dýrar deilur, enda væri eðlilegast að stétt-
irnar reyndust, þjóðfélagsins vegna, bærar
um að semja sín í milluht um skipti sin,
þótt þau snerti víðtækari hagsmuni en þeirra
i þessu falli. Hér eiga allir framleiðendur í
sveitum og allir neytendur í kaupstöðum ó-
skipt mál, og er því sennilega óeðlilegt að
Alþýðusambandinu einu sé falið að gæta
hagsmuna neytendanna, einkum þegar upp-
bótargreiðslurnar hvila raunverulega á
herðum annarra neytenda en þeirra, sem
ftkipað liafa sér innan Alþýðusamhandsins.
Vert er þó hð láta slík smáatriði kyrr liggja,
nie'ð því að segja má að sjái verkamenn sér
fært að greiða ákveðið hámarksverð fyrir
framleiðslu landbúnaðarins, ætti öðrum að
rejmast það kleift, þótt svo sé ekki undan-
tekningarlausj.
Hætt er við að svo mjög beri á milli í
samningaumleitunum þeim, sem ætlast er
til að fram fari, að lítill verði af þeim vinn-
íngur, en þá kemur til kasta rikisstjórnar-
innar. Framsóknarmenn liafa látið i veðri
Vaka, að bændur muni ekki hverfa frá kröf-
iiim sínum um jafnrétti samkvæmt tillögum
Jiinnar frægu sexmannanefndar, og sá flokk-
ur mun blása að glóðunum, einkum sökum
þess að kosningar munu fram fara á kom-
anda vori. Hér er þvi um athyglisverðan
bráskinnaleik að ræða, og líkindi eru til að
F’ramsókn reyni að setja ríkisstjórnina í
íiokkurn vanda, en nú hefir komið krókur
■á móti bragði. Reynist bændur ósanngjarn-
ir í lcröfum, er auðveldari eftirleikurinn og
j)ar á ríkisstjórnin frumkvæðið.
HjálpræðisKerinn á íslandi
fÍKiunfugur.
Hann ætti skilið langa og
rækilega ritgerð á slíku af-
mæli. En í þetta sinn er
hvorki tími né blaðarúm til
þess.
Annars er afmælisdagur-
inn liðinn, þótt afmælishátið-
in standi nú, af þvi að beðið
var eftir erlendum fulltrú-
um, sem raunar gátu engir
komið, nema einn frá Lon-
don. — Það er enginn hægð-
arleikur nú að komast hing-
að frá nágrannalöndum,
nema aðrir „hermenn“ eigi
lilut að máli.
Þórhallur Bjarnason, þá
forstöðumaður Prestaskól-
ans, gat þess í Kirkjublað-
I inu í apríl 1895, að „Sálu-
i hjálparherinn" hafi í ráði
, að „herja“ á íslánd á kom-
| andi sumri og getur þess, að
þólt framkoma flokksins
hafi „víða vakið spott
manna“, sé það viðurkennt.
að „herinn hafi þegar unnið
óumræSilega mikið og fag-
urt kærleiksverk í heimin-
um“.
Um hær mundir var frétt
uni nýja trúarflokka ó is-
landi, — og fátt míi skemmt-
anir í bænum. Varð því að-
sókn afarmikil að fyrstu
samkomu Ilersins 12. maí
1895.
Brau t ryðj endurnir f lut tu
þá erindi i „stærsta sam-
komusal Reykjavíkur“, G.T..
húsinu. En þeir voru Chr.
Ericksen adjútant, danskur
að ætt og uppruna, og" f’or-
steinn Davíðsson, sonur .Jöna-
tans Davíðssonar á Marðar-
núpi i Húnavatnssýslu. ITann
bafði gengið í Herinn vestan-
hafs, og var orðinn kapteinn
. að nafnbót.
I Þeir voru báðir ágætir
i starfsmenn og þáru með þol-
, inmæði og ljúfmennsku
i margskonar mótblástur. —-
I Hann kom fljótt, og var í
) meira lagi nærgöngull. Blaða-
skömmum i þeirra garð man
eg ekki eftir —■ aðrir fengu
þær seinna. Ábrifamikil blöð,
eins og Isafold og Kirkju-
blaðið fóru jafnan vingjarn-
legum orðum um starf Hers-
ins. En ærslafullir unglingar
og ofstopamenn blóu að
hljóðfæraslættinum og vitn-
isburðunum og áreittu starís-
fólkið á ýmsar lundir.
Auk þess vakti áfturhvarfs-
boðskapur andúð margra,
sem ekki kom til hugar að
gera óspektir. V.ar það í raun
og veru ekkert undarelgt,
þar sem liann var ærið ný-
stárlegur um þær mundir
liérlendis.
En aldrei fylgdi starfi
Hersins jafnmikil trúarvakn-
ing og meðan ofsóknirnar
áttu sér stað. —
Nýir leiðtogar ko.mu og
fóru, margir nýtir menn. —
Deildir voru stofnaðar hér og
hv.ar í kaupstöðunum, en
allar voru þær og eru enn
fámennar, og oft virtist nýja
starfsfólkið vera offátt og oí’-
hlaðið störfum.
Einu sinni var eg gestur
fáeina daga i gistihúsi Hjálp-
ræðishersins á ísafirði. Þrjár
konur átlu að sjá um gisli-
liúsið og halda samkomur
fyrir börn og fullorðna, bæði
þ.ar og í Hnífsdal. Eg gat þess
við eina þeirra, að þær hlytu
að vera oft dauðþreyttar.
Svarið var eitthvað á þessa
leið: „Já, það er alveg rétt,
og svo bætist við, að maður
má aldrei láta á þvi ber.a, og
aldrei vera i slæmu skapi,
svo að ekki falli skuggi á
vitnisburðinn.“
Mér þótti svarið gott og
hygg að óhætt sé að segja
eilthvað svipað um fleira
starfsfólk Hersins: Því var
að.alatriðl að ekki félli skuggi
á vitnisburðinn, og þá er vel
unnið. Margoft hefi eg ver-
ið spurður að þvi erlendis af
leiðtogum Hjálpræðishersins
þar, hvernig á því standi, að
Herinn sé allt of fáliðaður ó
íslandi.
„Ver höfuni sent danska,
norska, enska og sænska
leiðtoga, góða menn og á-
hrifaríka i sinu íandi, — en
allt af er sama sagan: Þeir
koma aftur þreyttir, og hafa
ekki frá neinum liðssafnaði
að segja.“
Eg hefi sagt þeim, sem eg
ætla rétt, að ja'rðvegurinn
væri allur annar, þar sem
sterkar afturhvarfshreyfing-
ar hefðu.átt sér stað löngu
áður en Heririn byrjaði, eða
þar sem þær væru ókomnar
— nema lililsháttar af er-
lendum bókum.
Væntanlega verður starf-
ið auðveldara og árangur þá
meiri sýnilegur komandi
fimmtíu ár.
Sigurbjörn Á. Gíslason.
Fiá Náttúrulækn-
Ingaféiaginu.
Grasaferð Náttúrulækn-
ingafélags Islands var farin
28.—30. júlí, og' tóku þált í
henni 19 manns, 11 konur og
8 lcarlar, en fararstjóri var
Steindór Björnsson frá
Gröf. Kl. bálf þrjú á laugar-
dag var lialdið af slað úr
Reykjavík og ekið fyrir Hval
fjö.rð með viðkomu að Fer-
stiklu, síðan um SvínadaLog
Dragháls að Reykholti, þar
sem staðið var við um stund,
og þaðan um Hálsasveit með
Hvítá og staðnæmzt hjá
Barnafossum. Að Húsafeíli
var komið kl. 10 um kvöld-
ið. Þar var keypt mjólk í
nestið og síðan lialdið áfram
og tjaldað við Hlíðarenda,
þar sem vegurinn beygir suð-
ur á Kaldadal.
Daginn eftir var gengið lil
grasa inn Geitlöndin. Seinni
bluta dagsins var inndælis
veður, blýtl og þurrt, og næg
rekja eftir votviðrin, og var
tint af kappi þangað til kl.
7 um kvöldið.
KI. 7 á mánudagsmorgun
blés fárarstjórinn til fóta-
férðar. Var þá gengið i Surts-
helli, og tóku 13 þátt í þeirri
för. Kl. hálf fimm var svo
lagt af stað heimleiðis og
farið Kaldadal. Var veður
bið bezta og góð jöklasýn.
Á Þingvöllum drakk grasa-
fólkið skilnaðarskál í mjólk
í boði fararstjórans, og til
Reykjavíkur var komið kl.
rúml. 10 um kvöldið. 011
var ferð þessi bin ánægju-
legasta, og má ekki hvað sízt
þakka liinn prýðilega árang-
ur. liennar lipurð og ósér-
plægni bílstjórans, Guðjóns
Vigfússonar, að ógleymdum
sjálfum hinum ágæta farar-
stjóra.
Þetta er 3. sumarið í röð,
sem Náttúrulækningafélag-
ið efnir lil grasaferða fyrir
félagsmenn sína. I raun
réttri eru þetla fyrst og
fearmst skemmtiferðir, líkt
og tiðkast hjá öðruni félög-
um. En hér ér hið nytsama
fremst skemmliferðir, likt
skemmtun á einkar hentug-
an og eftirbreytnisverðan
hátt. B. L. J.
Sjúkra- Jón Oddgeir Jónsson, fulltrúi Slysa-*
kassar. varnafélagsins viðvíkjandi slysavörnum
á landi, leít inn til mín fyrir helgina
vegna bréfs þess, sem eg birti hér á föstudag-
inn, frá „leigUbílstjóra“. Fjallaði bréf bílstjór-
ans um nauðsynina á því, að hafðir sé sjúkra-
kassar í hverjum bíl, svo að jafnan sé hægt að
veita mönnum, sem slasazt hafa, skjóta hjálp,
ef þcss gerist þörf. Jón Oddgeir skýrði mér
frá ráðstöfunum þeim, sem Slysavarnafélagið
hefir gert til þess að hægt sé að veita mönn-
um skjóta hjálp, ef slys ber að höndum á veg-
ura úti.
*
Útvegað Jæja, það er bezt að fara að komast
í bila. að efninu. Það sem Jón Oddgeir sagði
mér, var á þessa leið: Undanfarin ár
hefir Slysavarnarfélagið útvegað allar gerðir
sjúkrakassa, jafnt i bíla sem verksmiðjur. Enn-
fremur hafa verið gerðar tilraunir til að fá
það lögskipað, að öllum áætlunarhílum að
minnsta kosti sé skylt að hafa sjúkrakassana.’
Svo langt er nú komið, að nú alveg á næstunni
verður sett ný reglugerð um þetta, o'g fleira
þar að lútandi.
*
Ætti að vera Það er alveg réít hjá bílstjóran-
í öllum bílum. um, sem skrifaði Vísi hréfið,
sagði Jón .Oddgeir, að æskileg-
ast væri, að slíkir kassar væru i sem flestum
bilum; Þeir ættu í rauninni að vera í öllum
bílum, enda virðist það einkennilegt, að verið
sé að kenna mönnum hjálp í viðlögum, eins
og nú er skylda um atvinnuhílstjóra, ef þeir
hafa svo ekkert milli handanna, þegar slys ber
að höndum. Fjölmargir áætlunarbilar hafa af
frjálsum vilja fengið sjúkrakassa hjá Slysavarna-
félagi íslands, og félaginu er ánægja að afgreiða
kassana til hvers sem er.
* \
Bara hringja ... Jón Oddgeir sagði mér enn-
fremur, að hver sem væri gæti
fengið sjúkrakassa hjá Slysavarnarfélaginu, og
væri því sönn ánægjas að sem flestir hefðu þá
í fórum sínum, enda væri það ekki siður til-
gangur féíagsins að koma i veg fyrir slys á
landi en sjó, eða draga úr þjáningum manna,
eins og ætlunin er með þessum kössum. Það
eitt, sem menn þurfa að gera, til þess að fá
sjúkrakassa, er að hringja til skrifstofu Slysa-
varnafélagsins milli þrjú og fimm, þvi að þá
er viðtalstími Jóns OddgSírs, og óska eftir kassa.
Með öðrum orðum: „Bara hringja, svo kemur
það,“ eins og Silli og Valdi segja.
*
Ný gerð. Jón Oddgeir sýndi mér sjúkrakassa af
þeirri gerð, sem Slysavarnafélagið út-
vegar nú vinnustöðvum og bifreiðum. Er kass-
inn sjálfur úr inálmi, traustur mjög i útliti og
lokið er mjög tryggilega útbúið, þvi að það er
„fóðrað" með gúmmíi, svo að það er algcrlega
rykþétt, og er það mikill kosetur, eins og þeir
vita, sem aka bílum, þvi að allt fyllist af ryki.
En þessir kassar eru svo vel lokaðir, að ekkert
rykkorn kemst inn í joá. Þá er lögun þeirra
einnig þannig, að þeir eru hæfilegir i skúffuna
í mælaborði flestra bíla.
*
Nauðsynlegt Enda þótt sjúkrakassar sé fyrst og
fyrir alla. fremst nauðsynlegir fyrir slórhíla,.
þá þarf ekki að taka það fram, að
hver bilstjóri ælti að hafa shkan kassa i híl
sínum. í þeini eru allar sáraitmbúðir, sem nauð-
synlegar eru til ])ess að veita fyrstu hjálp, og
enginn veit, hvenær það getur komið fyrir hann,
að það geti verið gott að hafa slíkan lcassa við
hendina. Og eins og eg sagði áðan, þá er ekki
annað að gera en tala við Jón Oddgeir, til þess
að fá einn af þessum kössuni afhentan.
*
Úmferð um Frá „S. .1.“ hefi eg fengið eftirfar-
miðbæinn. andi bréf um umferðina um mið-
hæinn: „Það er búið að gera heil-
mikið. álit um umferðarmájin og félög hílstjóra
erp meðal annars búin að láta til sin heyra.
Það finnst rnér sjálfsagt, að þau sé höfð með
í ráðuin, því að þar eru við stjórn menn, sem
vita, hvað þcir eru að fara. En eg hcld, að einu
atriði hafi verið gleymt ■— að það má minnka
umferðina um miðbæinn með’ því að banna stór-
um vörubílum þann hluta bæjarins, þegar þær
eiga ekki erindi þangað. Þá mundi slysahætt-
an minnka til muna, því að mörgum af stærstu
bílunum er ekið um miðbæinn að þarflausu, án
þess að ætlunin sé að þeir skili þar af sér farmi,
en mér hefir einhvern tímann skilizt, að bilar
fái ekki að staðnæmast t. d. í Austurstræti, nema
til þess.“