Vísir - 08.09.1945, Qupperneq 4

4
V I S I R
Laugardaginn 8, s~6þ@M>e? í'Mú
VlSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIK H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 16 6 0 (fimm línur).
Yerð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.

Pólitískir mannasióir
Því hefir oft verið lialdið fram að pólitískir
mannasiðir væru ckki á háu stigi hér á
landi. Þótt ckki sé hægt að neita að svo Iicfir
oft verið fyrr og síðar þegar öldurnar hafa
risið hátt, þá er langt frá því að allir cigi
hér óskilið mál.
Þegar samvinna tókst með núverandi stjórn-
arflokkum, gcklc almenningur að því sem vísu,
að þcir mundu lcggja niður deilur innhyrðis
meðan samvinnan entist, því að öðrum kosti
var hætt við að slitna mundi fljótt upp úr
vinskapnum. En þetta liefir farið nokkuð á
annan veg, og um nokkurn tíma hefir verið
all-fátt með Þjóðviljanum og Alþýðublaðinu,
að eklci sé meira sagt. Milli Morgunbla'ðsins
og kommúnistablaðsins ríkir hinsvegar skiln-
ingur og eindrægni á yfirþorðinu.
En síðustu dagana hefir almenningur með
undrun fylgst með vopnaviðskiptum sem mun
vera einstök í sinni röð milli tveggja flokka
er samvinnu hafa um ríkisstjórn og verður
ekki annað skilið en að kommúnistar séu að
reyna þolrifin í stjórnarsamvinnunni. Ef sam-
vinnan þolir j)á pólitísku mannasiði er sýndir
hafa verið undanfarna daga, og sérstaklega
i gær í Þjóðviljanum, þá verður ekki séð, að
ti) séu þær svívirðingar sem Alþýðuflokkur-
inn getur ekki kyngt svo lengi scm hinir
flokkarnir þola hann í stjórninni.
I gær í Þjóðviljanum, er ráðist á formann
Alþýðuflokksins með svo óvenjulegri fúl-
mennsku að fátítt er hér á Iandi að sjá
slikar ærumciðingar á prenti. Er honum lýst
sem afbrotamanni og hraskara, sem veltir sér
í ósómanum og ætti aldrei framar að sjást
á opinbcrum vettvangi. Heimtar blaðið að um-
boð hans í samninganefndinni við Dani,,verði
afturkallað og „heiðárlegur“ maður seftur í
hans stað. — Áður liafði blaðið lieimtað að
hann yrði dæmdur samkvæmt ákvcðinni grein
hegningarlaganna.
Eftir slíka fúlmennsku árás, sem fer langt
fram úr öllu sem hér liefir lengi sézt á póli-
tískum vettvangi, cr ekki ólíklegt að draga
kunni til einhverra tíðinda í hvíta húsinu við
Lækjartorg. IVfunu fáir gcta skilið að Alþýðu-
ilokkurinn þoli lengur slíkar ærumeiðingar
nm formann sinn af hendi samstarfsflokks í
xíkisstjórn, nema liann hafi lmgsað sér að
kasta formanninum fyrir horð og lcggja sig
a þann hátt flatan fyrir dólgshætti kommún-
ista. Að flestra dómi hefir hann ekki nema
um tvær leiðir að velja, að láta kommúnista
éta ofan i sig svívirðingarnar eða slíta sam-
vinnunni við þá. Geri hann hvorugt, er crfitt
að sjá hvað ckki má hjóða honum.
Dómsmálaráðherra Alþýðuflokksins fer
heldur ekki varhluta af því scm fram er borið
i Þjóðviljanum. Ber blaðið honum á brýn að
hann standi á bak við „eina hina svívirði-
legustu rógsherferð scm hafin hefir verið
gegn ríkisstofnun og eina hina lævísustu til-
raun, sem gerð hefir verið til að spilla stjórn-
arstarfinu“. Eftir þcssu að dæma eru háðir
aðiljar að reyna að finna leið til að „spilla
stjórnarstarfinu“ og verður fróðlegt að sjá
hverju fram vindur.
Bilanii á Ljésa-
foss-stöðinni
í 6IV2 klst.
Samkvæmt skýrslu, sem
Vísi hefir borizt, um truflan-
ir og' bilanir á aflstöðinni við
Ljósafoss frá því hún tók til
starfa og- þar til 31. marz í
fyrra, hefir alls orðið 19 sinn-
um truflun eða bilun árekstri
stöðvarinnar.
Átta þessara truflana hafa
valdið rekstursstöðvun á
Ljósafossi, sex þeirra hafa
valdið stöðvun á orkuflutn-
ingi til kerfisins, en í tvö
skipti hefir Elliðaárstöðin
gctyð hjargað því, að til
stöðvunar á orkuflutningi
kæmi.
Truflanir og' stöðvanir á
rekstri aflstöðvarinnar við
Ljósal'oss nemur samtals á
þessu tímabili G1V2 klukku-
stund, cn stöðvun á orku-
flutningi til kerfisins 42j4
klukkustund.
Lcngst hafa bilanirnar í
fyrra varað, því þá stöðvað-
ist orkuflutningurinn frá
Ljósafoss-stöðinni samtals í
36 klukkustundir í einni ein-
ustu bilun.
Flcstar truflanirnar .stafu
af krapa,*og eru það jaln-
framt hættuíegustu truflau-
irnar fyrir rekstur Ljósafoss-
LstöðvarimTar. Krapatruflan-
irnar verða þegar hit-
inn í vatninu nálgast 0° C.
Allar truflanirnar hafa
orðið á tímabilinu janúár til
apríl, í mismunandi líiikJu
frosti, frá —1° C. til ca.
13° C., en allar í heiðskíru
eða léttskýjuðu veðri og
hvassviðri.
Svo sem kunnugt er hyrj-
ar krapmyndunin við vatns-
hakka og hotn lónsins (Clf-
ljótsvatns), og í'lýtur það
J)að undan straumi og sezt á
ristarnar fyrir inntaksopum
þrýstivatnspípanna. Á mjög
skammri stund sezt svo mik-
ið krap í þær, að þær hindra
aðrennsli að túrbínununr til
muna og gera það jafnframt
ókleift, að hægt sé að ná
J)eim upp úr vatninu, nema
að vélarnar scu stöðvaðar.
Stúden ia-
fjnrðinwwn
nejfifa ejefin
hústgötjn.
Síðan Nýi Stúdentagarður-
inn var reistur, hefir setu-
stofa Garðsins verið lítið
notuð vegna húsgagualeysis.
Yar Garðsstjórn það ljóst, að
það myndi kosta mikið fé að
gera stofuna visllega og erf-
itt á ófriðartímum að láta
gera húsgögn, sem gætú ver-
ið lil framhúðar.
Garðsstjórn snéri sér þvi
áíðastliðinn vetur til ólafs
Johnson, stórkaupmanns í
New York, og bað liann að-
stoðar. Reyndist J)að ýmsum
erfiðleikum bundið að útvega
húsgögnin, en þó tókst að
leysa málið vegna áliuga og
dugnaðár ólafs Johnson.
Siðari liluta vetrar voru hús-
gögnin flutt lieim, slólar,
borð og bekkir, og reyndist
svo, að ekki varð á belra kos-
ið að fegurð og styrkleika.
Þau skilaboð fylgdu, að þeim
hjónuin, frú Gúðrúnu og ól-
afi .Tohnson, væri það ánægja
að afhenda húsgögnin sem
gjöf til Stúdcntagarðsins.
Þetta er cin liin J)arfastá
og höfðinglegasta gjöf, sem
Nýja Stúdentgarðinum hef-
ir borizt, og biður Garðs-
stjórn, fyrir hönd stúdenta,
blöð og útvarp að flytja þeim
hjónum og Eimskipafélag-
inu, sem flutti húsgögnin
ókeypis heim, innilegustu
þakkir. (Frá stjórn stúdenta-
garðanna).
Frá Itauða Kross íslands.
Fregnir hafa nú borizt frá Lúð-
víg Giiðinumlssynij, jskólastjóra,
seni fór utan í sumar á v.gum
ftauða Krotíinsi til þcss að royna
að liafa upp á og aösc ða fslcnd-
inga, er kynnu að ve'.a hjálp.ar-
þurfi á ine 'inlandi árfunnar. Ilcf-
ir Lúðvíg þegar lok'í ferð sinni
um Vestur- og Nr.r'ur hý/kalniic!
og senl i’.í ig.að upjilýsihgar iiiti
26 íslenak i einstaklinga og ljól-
skyldur, er dvöldust á þessu
svæði. Mefir liann aðsioðað smnt
af þesu fólki á 'ymsiui nátt. Er
skeyti barst, var Lúðvig sladdur
í Kaupmannahöfn. Var hann þá
á förum þaðan (il V'n narborgar,
í því skyni, að ná sambandi við
Þá íslendingá, er þar hafa dvalist
undanfarin ár.
Leiðrétling.
Því miðúr hafa nokkrar villur
slæðzt inn í grein mína um síra
Friðrik Friðriksson, sem birtist
í Vísi föstudaginn 31. ágúst. —
í fyrsta dálki, 0. iínu áð ofan,
stendur „Rangens Have“, en á að
vera: Ivongens Haye. í þriðja
dáiki, 25. línu að ofan stendur
„ymast ailtaf", en á að vera: opn-
ast alltaf. í fýrstu linu síðustu
vísunnar stendur „Æfikvöldið
auðnu þér veiti“, en á að vera:
Æfikvöld þér auðnu veiti.
ólafur Gunnarsson.
Væntanleg stér-
hýsi í hænnm.
Á fundi bygintjarnef'ndar
Reykjamkurbæjar 30. ág. nt.l.
uoru m. a. teknar jyrir bygy-
ingaumsóknir nokkurra fyr-
irtækja hér í bænum og skal \
hér getið þeirra helzta.
Fiskimálanefnd liefir sótt
um leyfi til þess að byggja
hraðfrysti- og verksmiðjuhús
úr járnbentri steinsteypu á
lóð, sem nefndinni hefir ver-
ið úthlutað við Grandaveg..
Stærð byggingarinnar verður
1863 fermfetrar. Byggingar-
nefnd ákvað að verða við
Jiessari beiðni.
Aftnr á móti frestaði nefnd-
in að taka ákvörðun um
beiðni Blindraféíágs Islands
um að mega hyggja við hús
sitt, Grundarstíg 11, og gera
útlitsbreytingar á gamla hús-
inu. —
Einnig var frestað að
taka ákvörðun um heiðni
Prentsniiðjunnar Hólar h.f.
um að mega hvggja fjórlyfl
jirentsmiðju- og skrifstofu-
hús úr síeinsteypu á lóðinni
nr. 27 við Þingholtsstræti.
Stærð þessa húss cr fyrir-
huguð 451 fcrm.
Breiðfirðingafélaginu var
synjað um að byggja bráða-
birgða viðbyggingu úr stcin-
steypu og að hækka og gera
fyrirkomulagsbreytingu á
húsinii nr. 6h við Skóla-
vörðústíg.
Samþykkt var umsókn
l>æj arverkfræðings um að
gera fyrirkomuiagsbreyt-
ingai á Stýrimannaskólan-
um við öldugötu.
Bandaríkjamenn munu
hafa 28.000 manna her á ít-
alíu eftir lok þessa árs.
Vatn og ÞaS er eitt, sein hefir þjáð þenna
vatnsleysi. bæ á undanförnum árum meira en
flest annað — vatnsleysið. Að visu
hefir ekki allur bærinn verið vatnslaus, en
stór hverfi í honum hafa verið vatnslaus marg-
ar klukkustundir á dag, jafnvel hálfan sóiar-
liringinn og þá einmitt á þeiin tíma, þegar mest
ey þörfin fyrir vatnið, ýmist lil heimilisnota
eða iðnaðar. En nú er vonandi að fari að ræt-
ast úr þessu, þvi að bærinn fer að gera öfl-
ngar ráðstafanir til þess að auka rennsli á
bæði heitu og köldu vatni lil bæjarins.
*
Frá 10 Um daginn hringdi til min húsfreyja
til 10. sem býr í vesturbænum. Hún skýrði
mér frá því, að vatnið fari oft um kl.
10 á morgnana og sjáist ekki aftur fyrr en uin
sama leyti á kveldin. Þannig hefir þelta gengið
í mörg ár og þannig er þetta á stóru svæði á
hæstu stöðum i bænum, svo að fólkj neyðist til
að safna vatni í baðker að morgninum, ef það
ætlar sér að liafa það til húshalds, matargerð-
ar eða annars um daginn, því að það kemur
ekki aftur fyrr en um háttatima. Hjjóta allir að
skiija hversu hagalegt slíkt er, svo ekki sé tekið
dýpra í árinni.
=t<
Nýir geymar Á öskjuhliðinni þjóta nýir geym-
ú öskjhlíð. ar upp — nærri eins og gorkúlur
á liaug — og þeir eiga að tryggja
það, að ekki verði neinn skortur á heitu vatni
í vetur. Eg held, að hilaveilan sé orðin eitthvert
vinsælasta fyririæki þessa bæjar, þótt nokkurr-
ar óánægju hafi gætt fyrst i stað, vegna þess að
ailt, sem að henni lýtur, er á tilraunasigi og þvi
varð að þreifa sig áfram. En það eru ekki svo
lílil þægindi í þvi fólgin að þurfa ekki anuað
en að snúa tveim hönum, til þess að luisin fun-
hitni á augabragði.
*
Kolaskorturinn Allar fréttir benda til þess, að
í Evrópu. þjóðirnar á meginlandi Evrópu
muni eiga við kolaskort að
slríða á vetri komandá. Stór námahéruð eru í
auðn og þar fæst ekki kolablað úr jörðu og Bret-
ar erti ekki aflögufærari en svo, a'ð þeir þykjast
sjá fram á það, að þeir verði jafnvel að fá kol
frá öðrum, til þess að geta haldið framleiðslu
sinni í fullum gangi. Það er ekki ónýtt að þurfa
ekki að vera upp á kolin lcominn, þegar slik
vandræði steðja að, því að hætt er við, að við
yrðú, að öðrum kosti líka varir við koiaskort-
inn. Skal eg þó ekkert fullyrða um það, þvi að
eg hefi ekki kynnl mér málið.
*
Þeir eru Enn sitja tvcir af Esjufarþegun-
enn í haldi. uln í varðhaldi og bólar ekki á
því, að þeir verði látnir lausir. Af
öðrum þeirra hafa þó borizt þær fregnir — og
tvívegis, eftir því sem eg hefi heyrt — að góð-
ar voiiir sé um að hann verði látinn laus fljót-
lega. Er talsvert liðið; síðan slikar fregnir bár-
ust í fyrra sinnið, en síðan er iiðinn langur
tími og ekkert hefir gerzt frékar. Það er að
vonum, að ættingja þessara manna sé farið að
iengj'a eflir því, að þeir verði láinir lausir eða
fá nákvæmar fregnir af þeim. Nú er íslenzkt
skip, Lagarfoss, statl í Kahpmannahöfrt og ætli
að gera gangskör að því’ að fá fangana látna
láusa svo timanlega, að þcir geti komizt heim
niéíi „fossinum“.
*
Esjan í Það er oft sagt, að víða flækist ís-
Frankfurt. ieiidingurinn. Og það er sannmæli,
þvi að frá öndverðri íslandsbyggð
hafa íslendingar farið víða um heim og kynnzt
erlendum þjóðum. Það hefir alltal' þótt sann-
mæli hér á lándi, að heimskt sé heimaalið barn.
En hérna á dögunúm frétti eg, að það er fleria
íslenzkl, sem víða fer en sjálft mannfólkið.
það sagði mér nefnilega maður, sem nýkominn
'var frá Frankfurt am Main, þar sem setulið
Batídaríkjamanna hefir áðalbœkistöð sína, að
hann hefði séð málverk af Esjuimi þar.
*
f byggingn Iler Bandaríkjanna tók hina stóru
I.G.-Farben. byggingu I.G.-Farbenindustrie í
borginni fyrir s'krifstofur sinar og
var hún í góðu lagi að öðru léyti en þvi, að í
giuggana vanlaði „aðeins“ 80 tonn af gleri. Heim-
ildarmaður minn geklc uin bygginguna og sá
hann þá málverk af Esjunni hanga þar á ein-
um veggnum. Ivvaðst liann gera ráð fyrir þvi, að
„húsráðandi“ hefði einhvern tímann verið hér
á laíidi og átt myndina siðan.