Vísir - 19.09.1945, Page 2

V I S I R
Miðvikudaginn 19. september 1954
ÍíÍ sjós nweö Sindra:
Sýömr á lieipmm.
VIII.
Laugardag, 25. ágúst ’45.
Mér varð ekki svefnsamt
i fyri'inótt. Sindri litli lét svo
ófreskilega, að eg hafðist
ekki við á bekknum minum
i káetu skipstjórans.
Ef eg blundaði, var eg á
augabragði kominn á skrið
og Iiafði ekki við að lina
sjálfan mig uipp af gólfinu.
Þegar á þessu liafði gengið
nokkra stimd, leiddist niér
þófið og fór upp. En það lá
við að mér litist ekki á blik-
una. Og mér datt fyrst í bug:
_,,Hann er kaldur, bann Sindri
3itli.“ Því að ánnan eins ó-
Iiemjugang og slíka ófyrir-
leitni liefi eg ekki séð til
•nokkurrar fleytu.
Veðrið befir barðnað mik-
ið og er harðnandi og stendur
nú beint á nasir Sindra. Sjór
er orðinn ægilega mikill, —
að mínu viti, — en það er cins
og að það sé einmitt þetta sem
á við Sindra. Hann dansar o<;
skoppar og ekur sér á milli
þess sem á bonum ríða fjall-
báar og ferlegar bolskeflurn-
ar. En þegar þær koma æð-
andi og öskrandi og hvítfyss-
-andi, lætur liann sér livcrgi
bregða, en rennir sér undir
þær, bryggbrýtur þær, svo að
löðrið þeytist bátt í loft upp
og aftur um Sindra allan, en
skellur barðast á brúnni. Að
vörmu spori rekur hann svo
aftur upp nefið og bristir sig
ofurlítið, eins og fugl, sem
kemur kátur úr kafi. Því að
. það er engu líkara, en að
Sindra þyki þetLa bin bezta
skemmtun.
Þiljur í kafi.
Hinsvegar er eg þar ekki á
sama máli. Mér kemur það
svo fyrir sjónir, að þetla sé
ægilegt, t. d. að líta niður ú
þilfarið þegar löðurmökkur-
inn er rokinn út í vindinn,
því að þá er þangað niður að
lita eins og ofan í sjóðbull-
andi hver — og sjórinn renn-
ur út af borðstokkunum báðu
megin. Og þetta hlýtur að
vera mikill þungi, -— ofan á
íarminn.
En þetta stendur aðeins fá-
ein andartök. Sindri nötrar,
eins og af unaði, sjórinn
rennur af honum um Iilera-
göt, sem eru á lunningunni,
niður við þiljur. Og svo
hyrjar Lvallið af nýju.
Þetta eudurlekur sig i
sifellu. Eg stend þarna stund-
nrkorn og rígbeld mér, og er
að dást að því með sjálfum
mér, bversu undursamlegt
sé, bve mikið megi bjóða
svona örlitlum fleytum og
hve lengi þær geti varið sig
hryllilegum beljartökum Æg-
is, séu þær af snilli gerðar og
„þyngdarpunkturnn“ ná-
kvæmlega á réttum stað. En
á því hefir stundum verið
misbrestur um íslenzk skip.
Gott skip.
En J)ó að sé sé græningi á
þessu sviði, þylcist eg vera bú-
in að sjá svo mikið lil Sindra
og hamfara Ægis við bann,
að ekki þurfti eg um það að
efast, að liann sé af snilli
gerður og þyngdarpunktur-
inn þar sem bann á að vera.
Og öruggur liefi eg verið bér
nm borð og er enn, sem væri
eg heima bjá mér, þó að mér
þyki aðfarirnar, ægilggar. Því
að „svartaVr 'béfi 'ég séð
haniT“~ " ” SVíJ áð' Cg 'dTagi'
ekkert af meðfæddri drýldni,
— en aldrei farið landa á
milli á svona lítilli fleytu.
Og þó að mér vaxi þetta dá-
lítið í augum, þá er þetfa
veður og þessi sjógangur ekki
nema smámunir einir bjá
því, sem Sindri og sjómenn-
irnir reyna í vetrarferðunum.
Og það segja þeir mér um
Sindra, að aldrei komi það
fyrir, að bann fái á sig svo
þunga sjói, að bann geti ekki
brist þá af sér eða „leggi sig“,
en við því er mörgum skip-
um hætl og getur þá vcrið
báski á ferðum.
Á fleygiferð.
Eg fer niður aftur eftir
litla stund og þar byrjar aft-
ur sami leikurinn, — eg er
ýmist á bekknum eða ú gólf-
inu, undir borðinu og verður
ekki svefnsa.mt frekar- en
áður!
Klukkan þrjú fer eg svo u,pp
aftur, — eg vil ekki missa
af morgunkaffinu, en Ársæll
bátsmaður sækir það afturá.
Hvernfg liann fer að koma
fullri könnunni til okkar, skil
eg ekki. En fantana befir
bann i vösunum og meðlætið
lika. Hann er ekkert blá-
vatn, karlinn sá.
Vindurinn befir gengið eða
er að ganga til vesturs og er
nú mikið til á hlið. Og leikur
Sindra er nú enn tryllings-
legri en áður. Og eg fer niður
aftur, þegar eg er búinn að
drekka kaffið.
„Við fótskör
meistarans“.
Og nú tek eg svefnpokann
minn og breiði bann undir
mig á gólfið. Mig langar lil
(að sofna ofurlítið. Og nú
I sofna eg strax, — á gólfinu,
fyrir framan koju skipsíjór
lans, eins og bver annar trúr
og góður skipshundur, --
hvað má að vísu nokkuð tii
( sanns vegar færa. Eg lít upp
, íii Jónmundar skipstjóra og
er stoltur af þvi, að mcga
iiggja á gólfinu fyrir fran.an
kojuna bans. Og nú sofna eg
cins og sákleysingi. Og þann-
, íg hafði Jónmundur komið
að mér, steinsofandi, l>egar
hann fór upp, á fimmta tím-
, anum, sagt þeim sem í
Jbrúnni voru og þeir haft
I gaman af.
I Klukkan sex glaðvakna eg
og verð samferða þeim, sem
| næturvörð liafa staðið í
brúnni, i morgunmatinn. Er
nú ekki fært að fara venju-
lega leið aftur í eldliús og
matsal vegna sjcausturs ú
miðþiljunum og þess vegna
farin „fjallaleið“, sem eg
nefni svo, en þá er farið nið-
ur um op á vélarhjálminum,
sem þeir kalla „keisiun“,
snarbratta járnrimlastiga,
niður í botn, eða svo til, þar
sem eldarnir eru kyntir og
karlarnir kalla „fýrpláss“, en
eg myndi kalla belvíti, ef svo
ljótan munnsöfnuð mætti
viðhafa á þessu góða skipi. —
svo hroðalega er heitt þar
niðri, — síðan rent sér á rönd
milli ketilsins og baklxirðs-
síðu, um vélarrúmið, upp
bratlan stig.a l>aðan og jafn-
skjótt niður annan, og er þú
loks komið á áfangastað eða
niður í káetuna eða borð-
salinn.
j \. íi.íj f i /i 3 <n /1 v i(i»/ Ái "s
illf lék1 íi w ij.Luí .cu.imji .;
Mér er bölvSniééá'Við '|)éksa
leið og fer hana sem sjaldn-
ast, bvi að eins og eg hefi áð-
ur sagt, þá er eg fjarskalega
lofthræddur og mér líður illa
i þessum þröttu sligum. Kýs
þá. heldur að blotna í tærnar
og fara þilfarið þegar fært
er. En Ársæll bátsmaður er
niér samferða í þetta sinn i
fyrsta skifti, og sýnir nú enn
einu sinni, bvað honum er
annt um velferð mína, því að
liann vill vera á undan mér
í stiganum niður og á eftir
mér, þegar uipp er farið, og
segir mér fyrir, bvar eg á
að stíga fæti í bvert sinn og
livar að taka hendi, og bvcru-
ig eg á að snúa mér. Þykir
mér nú betra en ekki, að
vera búinn að fara þetta
nokkrum sinnum áður og
vera orðinn sæmilega leik-
inn í íþróttinni. Enda hrós-
ar Ársæll mér, þegar niður
er komið i káetu og eg er
hreykinn af.
Enn lialla eg mér eftir
morgunverð og sef til klukk-
an hálf-níu. Þá er kallað í
mig úr brúnni. Nú mun vera
eittlivað að sjá?
Land fyrir „
stafni.
En það var að vísu harla
óverulegt, en þó merkilegur
blutur út af fyrir sig, því að
nú fæ eg að sjá það „svart
á hvítu“, ef svo mætti segja,
að slyngur er hann Jónmund-
ur í stjórnfræðinni.— sem
þeir munu nú annars kalla
„navigation“ —, sem stefn-
unni Iicfir ráðið á Sindra og
bittir nú örlitinn depil í út-
liafinu, — og það einmitt
depilinn, sem bann bafði ætl-
að sér að liitta, takið þið eft-
ir því —r eftir 530 sjómílna
siglingu frá Reykjanesi, en
þetta er smáeyja, St. Kilda
heitir bún, langar leiðir út
í Atlantsbafi, norður af vest-
asta höfða Hebrides- eða
Suður-eyja, Barra Iiead. Sést
búu óglöggt í þokumuggu,
þvert á bakborð og ekki all-
fjarri.
Þessi eyja mun nú vera i
eyði, því að fyrir eittbvað
áratug, var eftir því tekið,
af hendingu, að eittbvert
reiðileysi var á mannfólkinu,
sem þar liafði búið um Iang-
an aldur, en það voru aðeins
fáeinar bræður. Þóttu þær
víst eklci lifa aldeilis eftir
siðalærdómi kirkjunnar og
kristindómsins og vera farin
að sjást þess glögg merki, að
mjög væri tekið að draga úr
manndómi þessa fólks og það
jafnvel liætt að bjarga sér svo
sem sæindi hvitum mönnum.
Var þá gert breint borð og
garmarnir allir flutlir af eyj-
uimi, lil þess að bjarga þr')
blessuðum sálunum, að því
er mér skilst. Ekki sel eg
sögu þessa dýrara en eg
hefi keypt hana einhvers
staðar, og bið eg því afsök-
unar ef eg halla réttu máli.
Til Barra Head.
Frá St. Kilda til Barra
Ilead er mér sagt að séu rösk-
ar 70 sjómílur. Á höfða þess-
um er radíóviti, en á Sindra
er radíó-miðunarslöð, en bef-
ir eklci verið snert fyrr en í
þessari ferð, því að ekki bef-
ir hið fullvalda íslenzka ríki
Eaft ráð á því enn sem kom-
ið er, að koma sér upp slik-
um ijmréttingúm á Jieiin
slöðuhi, sém Síiidri var áð
veiðum í þetta sinn, eða til
þess að auðvelda togurum
landtöku, þegar þeir koma í
dimmviðrum upp undir-land
af Halamiðum. Myndi þeim
þykja mikils um það vert, að
íiafa slíka stöð á að treysta
t. d. á Barðanum, vestan
Önundarfjarðar. (Landið a
einar þrjár radíómiðunar-
slöðvar: á Portlandi, i Vest-
mannaeyjum og á Reykja-
nesi). 'Nú liefir þetta ágæta
tæki verið notað i fyrsta sinn
i túrnum, kl. 8 í morgun og
miðað við Barra Ifead. Og
nú er þetta gert í annað sinn.
Er álialdið harla yfirlætis-
lausl, en liinn inesti kosta-
gj'ipur og þarfa-þing, eins
og bin önnur nýtízku tæki,
sem togarar okkar eru nú
búnir, og þá Sindri litli líka,
t. d. 'hinir sjálfvirku dýptar-
mælar og talstöðin.
Kluldtan 4 síðdegis grillum
við Barra Head. Enn er
stormur, en hefir nú færzt
mjög nærri norðvestri og er
þá nokkurnveginn í rassinn
á Sindra. En veðrið er fag-
urt, lilýr vindurinn, lieiður
liiminn að beita má og glaða
sólskin.
Þeir „sparks“, eða lofl-
skeytamaðurinn, og skip-
stjórinn liúka við talstöðina
og hlusta „út í- geiminn“.
Botnvörpungurinn „Gyllir“
segir til sín, meðal annara.
Hann segist hafa farið frá
Fleelwood á fimmtudags-
kvöld og er á heimleið. Seg-
ist bafa selt afla sinn .fyrir
rösk 8700 sterlingspund. -—
Bragi segist vera um 400
mílur frá Reykjanesi og Óli
Garða 270 mílur, báðir á út-
leið. Gylli mætuin við svo
kl. 10 í gærkveldi og erum
þá nýlega komnir fram bjá
vitanum á Skerryvore-kletti,
en bann er 33 mílur suður
af Barra Head, og um mið-
nætti í nótt sjáum við vita
á smáey einni, sem Oversay
lieitir, og sér þá enn vel til
vitans á Skerryvore. Eru
þessir þrír fyrstu vitar sem
okkur visa leið, háir og bjart-
ir vel. Og nú er fagurt veð-
ur, —- máninn veður i skýj-
um og varpar töfrandi birtu
á úfinn og ólgandi hafflöt-
inn. Og enn dansar Sindri og
dillar sér, en virðist þó vera
farinn að apekjast nokkuð,
enda er nokkuð farin að
sluma í þeim frekjan, öldun-
um, Ægisdætrum.
Vökunótt.
Nú spáir skipstjóri því,
þegar eg er að dást að veðr-
inu, um lágnættið, að þetta
verði vökunótt bjá mér. Og
það kom á daginn, þvi að eg
var lengst af uppi í brúnni í
uótt, en þess á milli lágum
, við reykjandi og sötrandi,
^ ýmist te eða kaffi, niðri i
! skipstjórakáetu og skröfuð-
, um um daginn og veginn.
| Þetta var fögur nótt og mjög
skemmtileg. En eftir morg-
unkaffið, kl. 3, datt eg útaf
og sofnaði.
Um fimm-leytið kajlar Ár-
saðll til mín úr brúnni ofí
þusar eittbvað um það, að
Iélega standi eg mig nú, að
sofa á næturvökunni. Og
l>egar eg kem upp, sé eg, að
I>etla er lika bin mesta háð-
ung, því að nú er fagurt um
að litast. Við erum í kverk-
uni „kanalsins“ eða þar sem
mjóst er sundið milli Skot-
lands og írlands og gyllir yl-
hlý morgunsólin lirosandi
lönd á báða bóga. Landslag-
ið er nokkuð svipað, til
hvorrar bandarinnar, sem
Iitið er,, lág, bnjúkótt fjöll
méð grænar lilíðar og gróiji
iún og akra og bændabýli
hér og þar í dölum og dæld-
uin. Smál>orp á slrjálingi
með sjó fram.
Sléttur sjór.
Það er eyja, sem Ratblin
heitir, sem við sjáum nú
fyrst, írlands megin, skammt
undan landi þar, og sjáum
við vel lil lands langa stund.
Er Sindri nú orðinn spakur
og alveg bættur að aka sér,
enda er nú sléttur sjór það
sem eftir er leiðarinnar. En
brátt bverfa bæði löndin
sjónum, munu þar vera flo-
ar víðir og firðir, og næst
sjáum við Grummay-höfða
og erum þvert af bonum kl.
10.20 og litlu síðar, eða kl.
tæplega ellefu siglum við
grunnt suður með Mull of
Galloway, en þegar bonum
sleppir taka, við flóar, svo að
ekki sér til lands um sinn
og er Galloiway-múli það,
sem við sjáum síðast af
Slcollandi.
Hillir nú brátt undir Man-
arey (Isle of Man) og innan
stundar sér vel til lands þar.
Eru þar lág hæðadrög næst
sjó, en allhá fjöll í bláma, í
baksýn. Mjög er búsældar-
legt að líta þar til lands og
þéttbýlt þar seiri til sést. Eg
minnist þess nú, að einlivern
tíma í æsku vissi eg ýmislegt
um þessa eyju, en nú er það
gleyml eins og svo margt
annað. Það man eg þó, að
þarna ól aldur sinn rilliöf-
undurinn Hall Cáine, sem
meðal annars sótti sér sögu-
efni til okkar lands, — í
skáldsöguna „The prodigal
Son“ eða „Glataði sonurinn“,
sem hann lét gerast meðal
„lieldra fólks“ i Reykjavik,
ef eg man rétt, og koma Þing-
vellir þar við sögu. En á Mön
eru lika Þingvejlir og á Mön
er þing, því að eyjarskeggjar
eru gallbarðir sjálfstæðis-
menn og ríki i brezka rikinu.
Nú — ög loks hefi eg séð það
í blöðunum að Georg Breta-
konungur bafi alveg nýlega
skroppið til Mánareyjar til
þess að setja þingið þeirra,
en eklcert hefi eg um það
frétt, um livað þeir rífast
þar. Enn veit eg það um eyj-
una, að þar liafa verið fanga-
búðir, og dettur mér í bug,
að margar slíkar stöðvar
liafi verið ver settar en þarna.
Bið eg svo afsökunar á því,
að meira get eg ekki miðlað
af fróðleik um Isle of Man,
— en þetta er svona bér um
bil álíka mikið að vöxtum,
og Danir spandéruðu upp á
ísland í námsbókum sínum
liérna á árunum.
Stutt til lands.
Tæpum tveim stundum
eftir liádegi er farið fram
bjá suð-vestur odda eyjar-
inn Ayre Point. Það er all-
llangur malartangi og ein-
hverskonar malarvinslu-
Imannvirki yzt á tanganum,
en litlu ofar eru tveir ferleg-
ir þokulúðrar á háum trön-
um. Þarna er mikill straum-
ur, en farið svo nærri, að
ekki er nema steinsnar í land.
Nú mun vera 4—5 stunda
sigling lil Fleetwood. Við
mælum allstóru skipi með
tveim reykháfum, sem mér
er sagt að sé ferðamanna-
ferjan, sem siglir á milli
Fleetwood og Isle of Man
daglega. Er mikill ferða-
mannastraumur til eyjarinn-
ar á sumrin.
Eg hefi nú ekki vikið úr
brúnni frá því um hádegi, en
lengstaf befi eg verið úli, —
já öðrum hvorum brúar-.
vængnúm til þess að njóla
veðurþljðijinnar. \Teðrattal|
Frh. á 4. síou.' '