Vísir - 10.01.1946, Blaðsíða 6

Vísir - 10.01.1946, Blaðsíða 6
6 V I S I R Fimmtudaginn 10. janúar 1946 iókarfregn. ferimar við Bölklett. — Eftir Vilhjálm S. Vil- hjálmsson. I>að fer svo um flesta, að því meira sem mena hafa af veraldarinnar gæðum, því minna þykir þeim til þeirra koma. Þegar eg var strákur, þóttu mér egg meira lostæti lield- ur en allt annað, en slíkur munaður sem egg var fátíð- ur á borðum fátæklinganna á uppvaxtarárum míuum. Eg fékk þau helzt, þegar við strákai’nir rændum kríuna á vorin. Síðar var eg dæmdur til þess af læknum, að borða cingöngu nokkrar liráar cggjarauður daglega i nokkr- ar vikur. Síða'n héfi eg and- styggð á þessari kostafæðu. Ég hefi síðan eg komst til vits og ára haft mesta dálæti á bókum. Nú hefi eg skömm á þeim. Sennilega er í engu landi veraldarinnar gefið út cins mikið af hókum og á íslandi, að tiltölu við þá, sem læsir cru. Nokkrar af þessum hók- um cru kjörgripir. Aðrar cru þýtt reifararusl, Dagana fyrir jólin koma margar nýjar bækur á mark- aðinn á hverjum einasta degi, og hverri hók fylgip-hóflaust skrum frá hendi þeirra, sem liafa fjárhagslegan ávinning af jivi að bókin seljist, og takmarkalaus áróður fyrir því að fá fólk til þess að eyða fé sínu til kaupa á þessum kostabókum, því að hver og ein er sögð mesti hókmennta- viðburður ársins. Þeir útgefendur tímarita og blaða, sem sterkasta.hafa löngunina til þess komast í náin kynni við pyngju ná- ungans, tína nöfn manna upp úr útsvars- eða símaskránni , og senda framleiðsluna óum- beðið í allar áttir, og þeir, sem vilja gera fólki hægast um vik og spara því snún- inginn ineð endurgjaldið, láta þá póstkröfuna fylgja mcð fyrstu sendingunni. öldur ljósvakans bergmála bóka- skrumið um víða veröld, og í blöðunum hefir verið lítið annað lesmál síðustu dagana en auglýsingar um bækur. Allt þetta veldur ógeði mínu á bókum þessa stund- ina. Skömmu fyrir stríð heim- sótti eg vin minn erlendis. Þetta var ríkur maður, sem ' átti stórt og fagurt hús, og mikið af allskonar dvrum munum. Hann átti fallegasta hókasafn, sem eg liefi séð í eins manns eign. Hann sýndi mér þessár fallegu og vel meðförnu Iiækur, sem þöktu alla veggi i stórri stofu. Og svo sagði hann: Það munaði mjóu, að eg yrði ekki fyrir miklu óláni í fyrravetur. Ein þjónustustúlkan kom æðandi inn til mín og sagði, að það væri kviknað í húsinu. Eg stirðnaði upp við til- hugsunina um það, að nú ættu allir mínir dýru og fögru ættargripir að farast í eldi. Eg æddí inn i bókalier- bergið og tók þar eina bók og lór síðan út.“ Svo bætli hann við: „Þetta er bókin“, og hann rétti mér lítið kver, gamalt, með gulnuðum hlöð- um. Bókin var prentuð á heb- resku og gefin út á 17. öld. Svo vænt getur mönnum ] þótt um eina litla bók, að I hún sé þeim dýrmætari en • allt annað, sem þeir eiga. I Mér barst til eyrna í haust, t að von væri á skáldsögu eft- ir hinn velþekkta blaðamann Vilhjálm S. Vilhjálmsson, er allir þekkja undir nafninu Hannes á horninu. Og síðar las cg um það í blöðunum, hvert efni bókarinnar væri. Eg liét því strax, að þessa hók skyldi eg kaupa og lesa, og það jafnvel þótt hún vrði auglýst daglega í blöðum og útvarpi. Og svo kom þessi bók í dagsíjósið og rithöfundurinn gáf henni nafnið „Brimar við Bölklett“. Þetta nafn lætur vel í eyrum okkar, sem cr- um aldir upp við brimhljóð- ið og bárugnýinn. Þegar eg hafði lesið þessa bók, þá var mér það ljóst, áð nú hafði eg lifað upp aft- ur liðin ár, tímabil æsku minnar, þegar gamalt lirundi og nýtt var byggt. Eg þekkti staðinn . og umliverfið, þar sem saga þessi gerðist, og fólkið ,var gamlir kunningj- ar. Þreytuleg andlit, hogin jbök og vinnulúnar hendur. j Dagfar þess var mótað af l mýrunum fyrir ofan þorpið, j slétt og látlaust í aðra rönd- J ina, en að hinu leytinu var ; það eins og skerin, sem I mynduðu brimgarðinn, þar sem úthafsöldurnar hrotna í I stormum og stórviðrum, en j þcgar aftur íygnir, þá standa skerin óbreytt og tilbúin til nýrra átaka við öldur Ægis. En þctta sama fólk stóð kjarklaust og ráðalaust gagn- vart hinu erlenda búðarvaldi, og þegar reikningurinn var orðinn of hár, þá var hætt — SœjarA tjótnarkcMnýat'HaF — Orðsending frá LISTI Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík er D-LISTI. Utankjörstaðakosningar eru byrjaðar og er kosið í Hótel Heklu. Skrifstofa Sjálfstæðisflokksins, sem annast alla fyrir- greiðslu við utankjörstaðakosningar er í Thorvaldsens- stræti 2. — Símar 6472 og 2339. Kjósendur í Reykjavík, sem ekki verða heima á kjördegi ættu að kjósa hið allra fyrsta. Kjósendur utan Rcykjavíkur, scm hér eru staddir, ættu að snúa sér nú þegar til skrifstofunnar og kjósa strax. Listi Sjálfstæðisflokksins — D — LISTINN. að skrifa, án tillits til þess, livaða afleiðingar það liafði, en ]iá hafði þetta fólk sjálft einskonar samábyrgð ör- byrgðarinnar. Ef einn átli tvo fiska, þá gaf hann annan til þess, sem engan átti. En sagan segir ekki l'rá hruni þessa búðarvalds, ]ægar inn- lcnt kaupfélag keyjiti vöru- hirgðir hinnar útlendu verzl- unar og þær voru fluttar í önnur húsákynni, en gömlu verzlunarhúsin stóðu auð og yfirgefin með brotnar rúður og voru eins og lieilalaus höfuðkúpa með opnaraugna- tóttirnar. Og ennþá eru þau skuggalegar mínjar fortíðar- innar. Ein aðalpersónan í þessari sögu er Guðni í Skuld. Það I # , er •sennilega engin tilviljun j lijá höfundinum, að hann á heima í Skuld. A þeim árum voru flestir í skuld, en þeir1 i fáu, sem ekki stóðu í skuld við aðra, voru kallaðír ríkir menn, vegna þess að þcim aurum, sem þeir öfluðu, var ekki ráðstafað fyrirfram. Guðni er einkennileg per- sóna. I honum er umrót og uppreistarhugur. Uppreistar á móti fátæktinni og baslinu, en jafnframt úthaldsleysi til þess að fyglja málum sínum fast cftir. Hann er hvatamað- ur þess, að áraskipin rýrna fyrir nýjum mótorhátuni. Þetta er ein af hans mörgu hugsjónum. Og þegar annar nýi mótorbáturinn er settur á flot, þá vcrður Guðni fyrir því óláni, að verða undirj bátnum, þegar hann fellur á 1 hliðina í sandinn. Og þannig 1 deyr Guðni undir sinni eigin I hugsjón. Það sannast á hon- um það, sem skáldð scgir: „Fáir njóta eldanna, sem fyrstir lcveikja þá.“ Eg liefi sjálfur verið sjón- arvottur að svona slysi, ein- mitt á þessum stað. En mað- urinn, sem þá fórst, var einn af hinuin óbreyttu hermönn- um. Mér finnst þrettándi kafli bókarinnar vera sá hczti. Hann lýsir viðskiptum Arn- gríms borgara við Sigurð í Hraunkoti.. Arngrímur er gamall gníari og selur lirennivín fyrir hvaða gjald- eyri sem er, aðeins ef hægt er að koma honum í peninga, en Sigurður cr ungur maður og hraustur, sonur auðnu- leysingjans, sem goldið hcf- ir með lífsorku sinni löggina í lekahyttunni undir brenni- vínstunnu horgarans. Þegar fundi þeirra lýkur er bilhugur á borgaranum, og hann hiður Sigurð að tala við sig siðar> Eg sakna ]iess í hókinni, að fundum þeirra har ekki saman aftur. Hamförum hafsins lýsir I höfundurinn prýðilega, enda ' þekkir hánn hröltið í hrim- inu frá æskudögum sínum. Það er glögg og góð lýsing á því, þegar fólkið safnast niður í sjógarðshliðin og fylgist mcð þeim, sem berj- ast við brimið. Þessi lýsing minnti mig á atvik, cr skcði fyrr mörgum árum. Fólkið hafði safnazt niður í sjógarðshliðin og horfði á lítinn hát, sem var að leggja á brimsundið. I þcim liópi var náinn ættingi höfundar- ins og hann átti son á hátn- um. A miðju sundinu skall liolskeflan yfir og báturinn sást ekki aftur. Þá sagði gamli maðurinn, sem átti soninn um borð: „Nú er það búið“, og svo rölti haifn nið- urlútur heim, til þess að segja tengdadóttur sinni, að hún væri orðin ekkja, og börnunum að þau væru orð- in fööurlaus. Þetta var eitt lítið atvik úr harmsögu harðrar lífsbaráttu. Eg er þakklátur höfundin- um fyrir þessa bók, og eg óska honum til hamingju með fyrsta verk sitt sem rit- höfundur. Bókin er prýði- lega skrifuð, cn það þakka eg honum ekki, ])ótt hann hafi gott vald á pennanum. 1 tuttugu ár hefir hann ckki gert annað en skrifa hlaða- greinar. Það er góður undir- búningur fyrir rithöfund. Það her ekki að líta á þess- ar línur sem venjulegan rit- dóm. Mig hrestur listjiroska til þess að geta slegið því föstu, að þcssi bók sé meist- araverk, enda erum við Is- lendingar ekki vanir því, að olckur sé hoðið upp á hlut- lausa gagnrýni í nýjum bók- um af menntuðum hók- menntagagnrýnendum, — skrumið er látið nægja. Eg liefi heldur ekki ritað þetta ' í auglýsingarskyni, Iieldur af liinu, að efni hók- arinnar og meðferð þess hef- ir snortið mig, vegna þess að það er sprottið upp úr sama jarðveginum og eg sjálfur. Aron Guðlhandsson. blúndui, verulega fallegar, mikið úrval. Freyjugötu 26. Alm. Fasteignasalan (Brandur Brynjólfsson lögfræðingur). Bankastræti 7. Sími 6063. íþróttamenn! fAWK J-B- íhrcttattu íj2/‘cttantahHa Hin langþráða Árbók ykk- ar er nú loks komin út. Hefir hún inni að halda allskonar l'róðlcik um frjálsar íþróttir, knatt- spyrnu og sund, — ásamt fjölda ágætra mynda, sem margar hverjar liafa ald- rei hirzt áður á prenti. Framvegis mun Árbókin koma út á vorin og |)á smátt og smátt birta ár- angur fleiri íþróttagreina. Hún verður því ómissandi öllum íþróttamönnum og íhróttaunnendum. Áskrifendur vitji bókar- innar í Verzlunina Áfram, Laugaveg 18. Bókasjóðsnefnd J.S.I. Sœjarfrétti? I.O.O.F. 5. = 1271108 '/2 = E. I. Næturlæknír er i Læknavarðstofunni, simi 5030. Næturvörður er í Reykjavíkur Apóíeki. Næturakstur annast bst. Bifröst, sími 1508. Leikfélag Reykjavíkur sýnir hinn sögulega sjónleik Skálholt, (Jómfrú Ragnheiður) annað kvöld kl. 8 e. li. stundvis- lega. Leikfélag Hafnarfjarðar sýnir hinn bráðskemmtilega gamánleik, Tengdapabbi, í lcvöld kl. 8. Leikstjóri er Jón Aðils. Breiðfirðingafélagið. Aðalfundur félagsins verður haldinn í Listamannaskálanum annað kvöld kl. 8,30. Dagskrá: Venjuleg aðalfundarstörf, laga- breytingar, dans. Félag Suðurnesjamanna hefur nýjarsfagnað að Hótei Borg næstk. laugardag kl. 7,30. Aðalfundur Skíðafélags Reykjavíkur verð- ur lialdinn i kvöldd kl. 8,30 að Félagsheimili Verzlunarmanna. Höfuðlausi haninn. Að gefnu tilefni skal þess get- ið, að mynd sú, sem birt var i blaðinu i gær af höfuðlausum liana, barst blaðinu frá Ameríku. Láðist að geta þess i nokkurum fyrstu blöðunum, sem prentuð voru. Útvarpið í kvöld. 15.00—15.45 Endurvarp frá ráð- slefnu hinna sameinuðu þjóða í London. — Setningarfundur. 15.45 —16.00 Miðdegisútvarp. 18,30 Dönskukennsla, 2. fl. 19.00 Ensku- kennsla, 1. fl. 19.25 Þingfréttir. 19.35 Lesin dagskrá næstu viku. 20.20 Útvarpshljómsveitin leikur (Þórarinn Guðmundsson stjórn- ar). a) Forleikur að söngleikn- um „Heimkoman“ eftir Mendel- sohn. b) Krollvalsinn eftir Lum- bye. c) Mars eftir Michael. 20.45 Léstur fornrita: Þættir úr Sturl- ungu (Ilelgi Hjörvar). 21.15 Dag- skrá kvenna (Kvenréttindafélag íslands): Minning Laufeyjar Valdimarsdóttur. — Avörp. — Er- indi. — Upplestur. Tónleikar (frú María Knudsen, frú Dýrleif Arna- dóttir, frú ólöf Nordal). 2140 Frá útlöndum (Einar Ásmundsson hæstaréttarmálaflutningsmað- ur). 22.00 Fréttir. Léfl Jö^.JpIöt- ur). HrcMgáta nr. Skýringar: Lárétt: i, Fjöldi; 6, korn; 8, fangamark; io, liljóta; n, fé- lag; 12, friður; 13, frumefni; 14, nag; 16, húsdýrið. Lóðrétt: 2, ReiS; 3, Balkan- skagabúar; 4, ósamstæðir; 5, veita; 7, aldan; 9, nögl; 10, fálm; 14, flugur; 15, danskt tölulorð. Ráðning á krossgátu nr. 187: Lárétt: 1, Stjór; 6, tak; 8, af; 10, ei; 11, ritaðir; 12, T. S.; 13, R. R.; 14, Níl; 16, kærar. Lóðrétt: 2, T. T.; 3, Japanir; 4, Ók; 5, barta; 7, firra; 9, fis; 10, eir; 14, næ; 15, La. ííii ;

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.