Vísir - 01.07.1946, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Mánudaginn 1. júlí 1946

Skrifið
kvenaasíð mitii
um áhugamál
yðar.
Hagnýting
afganga.
Nýlcga hefir landstjórnin
])einl máli sínu til lands-
manna, og þá húsmæðra sér-
staklega, um það að fara
sparlega með mat og nota
. ckki meira en þörf er á. Er
það að sjálfsögðu skylda
húsmæðra að fara sem bezt
ineð það sem þær hafa lianda
á milli livort sem um mat er
að ræða eða annað. Ilagur
lieimilisins hyggist ekki að-
■eins á þvi hversu mildls er
aflað, heldur og ekki síður á
þvi, að séð sé úm að eitthvað,
og helzt sem mest, sé afgangs
])vi sem aflað er. Margar hús-
mæður munu kannast við
]>essa visu:
Magnús veiðir og heim reiðir
eins og beiðir þörfin frek.
lín Herdis evðir skörp
á skeiði
jskjótt sem seiði eldur sþrek.
Ivemur þarna greinilega í
Ijós, að hruðlunarsöm hús-
freyja er scm evðandi eldur
á húinu. Er ])að Jieimili illa
statl þar sem húsfreyjan
íiirðir ekkert um þó að matur
e.ða önnur verðmæti fari for-
görðum, og slik lieimili
liljóta að lenda í basli og fá-
tækt.
Og nú er svo ástatt i heim-
inum, eins og allir vita, að
Iieilar þjóðir svelta. Hlýtur
liver húsmóðir að gera sér
íjóst að hún verður að styðja
að því að allt nýtist sem hezt,
svo að liénnar heimili lrjálpi
til að ráða hót á vandræðun-
mn. Það er hræðileg tilhugs-
nn að láta nokkurá ögn fára
til spillis, þegar vitanlegt er
að hörn og fullorðnir
skammt í hurtu veslast upp,
visna og devja af sulti, og
Jiefði kannske verið sárfegin
no tína í munn sér þá mola
sem fleygt er eða fara for-
görðum.
Ríkisstjórnin liefir lagt á-
herzlu á að spara scm mest
erlendan mat. Það er sjálf-
sagt og við verðum að hag-
nýta scm hezt okkar eigin
mat, svo að við þurfum sem
minnst að nota af erlendum
jnat.
Verum allar samtaka í því
nð láta ekkert fara til spillis.
Notum afgangana og húum
lil úr þeim góðan mat.
I kvennasíðunni 27, maí og
11. júní eru góðar uppskriftir
þar sem notaðir eru afgangar
af rúgbrauði, kjöti og salt-
liski.
Sumir lialda að sarsemi sé
gama og nízka. Þetta er mik-
Meðalaldur manna.
Æihuffíisetndir og svöw\
Effir Aiken Weich.
Aður fyrri voru menn ó-
fróðir um meðalaldur manna
og það hversu langrar ævi
menn mætti vænta. En síðan
er vísindin fóru að glugga i
'málið hefir ýmislegt verið
'sagt um þetta efni og er sumt
’rétt en annað skakkt. Veltið
fyrir ykkur svari við spurn-
ingunum, áður en þið lesið
svörin og' sjáið hvort þið haf-
ið vitað x’étt:
I
Biblían gerir ráð fyrir að ald-
ur mannsins sé sjötíu áx\
Það er skakkt. Við fæð-
ingu má gera ráð fyrir 64.4
árum en var lægia áður. Þeir
sem komast af ungharna-
aldri mega gera sér góðar
vonir. Þeir sem eru fertugir
geta átt von á að hæta við sig
33.86 og vci’ða þá sjötiu og
þriggja ára.
Við lifum lengur en afar
okkar og langafar.
Það er skakkt. Það er satt
að meðalaldur manna liefir
hækkað á nitjándu öld. En
það er að þakka minnkandi
1nngharna dauða. Afar okkar
I
(>g önnnur voru seig og urðu
oft gönml og eldri en við get-
um búist við að verða.
Mannsævin hefir lengst á
síðustu 100 árum.
Það er satt. Árið 1837 var
meðal-aldur manna 35 ára.
Hundrað árum síðar var
meðalaldurinn 60 ár. Árið
1942 var meðalaldúr manna
i Bandai’íkjunum orðinn
61.8.
Geturn við búist við langlífi?
spár um væntanlegan ald-
ur eru aðeins tilgátur. Tök-
um við árið 1940 til dæmis,
þá má 10 ára garnall drengur
vænta þess að hæta við sig
57 árum cða jafnvel meiru.
En þegar hann cr orðinn 67
ára má hánn húast við því
að geta hætt við sig þrettán
árum og meiru. Verði hann
áttræður getur hann vel húizt
við því að lifa 5 til 7 árum
lengur. I Bándaríkjunum eru
fjögur þúsund manns sem
eru hundrað ái'a og þar yfir.
Konur eru langlífari en kai’l-
menn.
Það er rétt. Ivvenkynið
virðist fi’á fæðingu vera seig-
ai*a. Fleila dejrr af sveín-
hörnum en meybönium, og
þær stúlkur sem lifa rnega
vænta sér leiigra lífs cn hitt
ill misskilningur. Sparsemi
er það að húa vel að sinu,
sparsemi er hagsýni. Og i dag
ex’ spai'semi bein skvlda.
Gift fólk lifir lengur en ógift.
Það er rétt. Þó að gárung-
ai’nir segi „þeim finnst það
hara lengur að Iíða“, ])á er
það samt satt að gift fólk
lifir lengur lieldur en það
sem leiðist einlífið. Hag-
skýrslur sýna að ekkjumenn
eru ófúsir á að hvrja éinlífi
a ný og þcir vcslast upp fyrr
en liinir sem kvæiiast á ný.
Langíífi foreldranna segir oft
til um það hvort börnin muni
ná háum aldri.
Þetta er satt. Langlífi geng-
ur oft í ættir.
Bráðir menn deyja fyrr en
rólyndir.
Það ei' skakkt. Einn hinn
langlifasti maður sem sögur
fara af var jafnframt mjög
ofsafenginn. Það var Daninn
Drakenhurg. Samkvæm t
kirkjuhókum var hann fædd-
ur 1626 og dó 1772 — 146
ára gamall.
Fólk sem verður hættulega
veikt getur ekki búizt við að
lifa eins lengi og þeir sem
ekki hafa orðið alvarlega
veikir.
Skaklct. Þó að menn veik-
ist alvarlega virðist það ekki
stytta líf þeirra, ef þeir ná
sér. Rannsóknir á liáöldruðu
fólki sýna að margt af því
liefir veilczt og legið þungt
haldið. En króniskir sjúk-
dómar stytta lífið.
✓
Bændur lifa lengur en borg-
arbúar.
Það er rétt. Þó að líf bænda
sé ol t erfitt er heilsusamlegra
að húa í sveit.
Menn sem verða háaldraðir
hafa hvorki neytt víns né
tóbaks.
Þetta er rangt. Margir öld-
ungar hafa hæði reykt og
hragðað vín. En aðeins hóf-
lega. ÖU ofnautn er skaðleg.
Feitt fólk lifir skemur en
horað.
Það cr rétt. Fólki, scm er
of þungt, er hættara við veik-
indum. Með aldrinum rénar
mótstöðuafl gegn sjúkdóm-
um. Er því áreiðanlega til
baga að vera of þungur.
Tennurnar grafa okkur gröf-
ina.
Þetta er satt. Offita keniur
af of miklum mat, og matar-
æðið er þýðingarmikið. Vís-
indaménnirnir eru nú að at-
huga hver áhrif mataræði
liefir á langlifið. Og tilraun-
ir á rottum hafa sýnt að þær
verða langlífari sé þær fóðr-
aðar að einum þriðja á mjólk.
Niðurstöður á svipuðum til-
raunum með menn eru ó-
íengnar enn.
íþróttamenn deyja ungir.
Skakkt. Vonir þeirra um
langlífi eru aðeins örlítið
minni en annara ungmenna í
skólum.
Hinir góðu deyja ungir.
Það er skakkt. Trúar-
hragðasagan segir að vísu frá
mörgum ungum píslarvott-
um. En j)eir urðu ofbeldis-
ismönnum að bráð. Hinsveg-
ar hafa margir ágætismenn
getað gert öðrum gott fram
á elliár.
Gullbrúðkaup eru tíðari en
áður.
Það er satt. Og líkur eru
til að fleiri geti haldið gull-
hrúðkaup í framtíðinni en
nú.
Það er lítið varið í langlífi
þegar sjúkdómar og hrum-
leiki fylgja.
Satt. En heilsugott gamalt
fólk er lengi „upp á sitt
hezta“. Þegar maðurinn leyf-
ir af sér við störfin getur
hann vel notið lífsins, því að
vizka hans vex með aldrin-
um. Titian málaði þangað til
hann var níutíu og níu ára.
Goethe skrifaði á áttræðis-
aldri og Oliver Wendell
Holmes var vel níutíu og
fjögra ára.
Rússar hafa fundið upp „lífs-
elixir“ sem Iengir lífið.
Það er skakkt. Uppspretta
æskunnar er ófundin. En
hæði Rússar og aðrir vinna
að því að lengja heztu ár
mannsins. Thomas Parran,
formaður í fieilsuverndar-
nefnd Bandaríkjanna segir að
vísindaleg þekking geti nú
þegar bætt tíu árum við með-
alaldur Bandaríkjamanna.
Lausl. þýtt.
Svefnpokar,
Bakpokar,
TroIIpokar,
Ferðatöskur,
Hliðartöskur,
Regnkápur,
Burðarólar,
Göngustafir,
Sólglerapgu,
Sól-creme.
Smávegis.
Cr seglgarni má helda og
prjóna ágæta pottalappa. Og
gardínur úr seglgarni (hekl-
aðar) voru í miklu afhaldi
fyrir skömmu.
Bezt er að þurrka salatblöð
með því að hrista af þeim
skoIvatnið._ Leggja þau síð-
an á rist, þar sem þau liafa
nógu rúmt um sig.
Þegar þér húið til rabar-
barasafa eða einhvern herja-
safa og notið lakk á stútinn,
má merkja í lakkið meðan
það er óharðnað. Það má
rispa mark í það með eld-
spýtu eða nál. Þá þarf ekki
að líma miða á flöskurnar.
Hafi frárennslið í vaskin-
um stíflazt, má reyna að fara
að sem liér segir: Látið tölu-
vert af salti ofan í frárennsl-
ispípuna, hætið síðan sóda
þar ofan á og hellið svo á
þetta sjóðandi vatni. Saltið
eykur áhrifin af sódanum.
Það þarf að hressa upp á
hálsbindi hóndans. Reynið
þctta: Kalt te er látið í litla
skál og ein teskeið af salti
hrædd í því. Því næst eru
slifsin látin í og látin liggja
svolitla stund. Þau eru svo
hengd út, en ekki látin verða
alveg þur. Þau eru pressuð
undir hvitu léreftsstykki.
Þegar epli éru skræld, vilja
þau dökkna og jafnvel þó að
þau séu látin i vatn. Reynið
að strá á þau sykri, það er
skárra.
■öli
'nnincfarápj
Kjartans Sigurjónssonar
söngvara
fást hjá Sigurði Þórðar-
syni skrifstofustjóra ríkis-
útvarpsins, Reykjavik,
Valdimar Long, Hafnar-
firði, Bjarna Kjartanssyni,
Siglufirði og Sigurjóni
Kjartanssyni, kaupfélags.
stjóra í Vík.
VERZL
Ahn. Fasteignasalaa
(Brandnr Brynjólfsson
lögfrseðingur).
Bankastræti 7. Simi 6063.
BEZT AÐ AUGLfSAIVISI
Olínvélai,
emalieraðar, einhólfa.
Verzlunin Ingólfur,
Hringbraut 38. Sími 3247.
Vandaðar
klæðskerasaumaðar
damudraktir.
Verzl. Holt h.f.
Skólavörðustig 22 C.