Vísir - 17.10.1946, Blaðsíða 2

V I S I R
Fimmtudaginn 17. október 1946

Bezta bókin.
„Loksins er hún komin út
á islenzku,” varð mér að orði
er eg sá bókina „Sveinn Elv-
ersson“ eftir Selmu Lager-
löf, þýdda af Axel Guð-
mundssyni. gefna út af H.f.
Leiftur.
Bók þessa skrifaði skáld-
drottningin fyrir þrjátíu ár-
xun, skömmu eftir sjóorust-
una miklu á milli banda-
manna og Þjóðverja við Jót-
land 1916.
Hörmungar liinnar fyrri
Leimsstyrjaldar munu liafa
gengið skáldkonunni mjög
að hjarta. Hún beitti sér fvr-
:ir slofnun félagsskapar bvers
markmið er að vinna gegn
stvrjöldum, og bók þessa
mun hún bafa samið með
það fyrir augum, að vekja
fullkominn viðbjóð á þessu
yiðurstyggilegasla fyrirbrigði
jnannlifsins, sem nefnt er
strið. Bókin er því fyrst og
fremst ádeila á allan liernað,
og einnig á aðstöðu og aðbúð
konunnar í mannheimi, svo
og ýmsa blevpklóma sem
niennirnir liafa tileinkað sér.
Það er okkur Islendingum
mikill heiður, að þessi bók
skáldkonunnar, sem af
mörgum er talin hennar
merkasta, er listræn umgerð
um hinn dýra ástaróð Bjarna
ÍThorarensens — „Sigrúnar
ljóð“ — sem talin eru einn
fegursti gimsteinn íslenzkra
ástaljpða. Með „Sveini Elv-
yrssyni" gerir Selma Lager-
löf „Sigrúnarljóð“ að skín-
andi perlu heimsbókmennt-
anna, þvi bækur hennar eru
þýddar á flest tungumál, og
dáðar mjög. I'ig befi séð bók
þessa i enskri og danskri
þýðingu, og eg fullyrði að sú
dslenzka stendur þeim ekki
að baki. Þýðandanum hefir
tekizt prýðilega að lialda
binum fágaða stil höfundar-
ins, og fylgjast með hinum
djúpskyggna, dulúðga anda
sem bókin er skrifuð í. Það
dylst víst fáum, að margt af
þeim fjölda bóka, sem velt
liefir verið á bókamarkaðinii
sérstaldega hin síðustu ár, er
léttmeti og lítils virði, og
sumar þeirra beinlínis sið-
spillandi. Að slikri bók, sem
bér hefir verið gerð að uni-
talsefni, er þó góður fengur,
og eiga þýðandi og útgef-
andi miklar þakkir skyldar
fyrir útgáfu þcssarar ágætu
bókar.
Ætti hún að vera lesin á
bverju einasta íslenzku
beimili til sálubótar.
Reykjavík, 7. okt. 1946.
Astríður G. Eggertsdóttir.
TVÆR
UNGLINGABÆKUR.
Snælandsútgáfan hcfir í
haust sent á markaðinn tvíer
unglingabækur eftir heims-
fræga höfunda. Bíekur J>ess-
ar eru Nýir dýrheiinar eftir
Rudyard Ivipling og Sól og
regn eftir Baden-Powell.
Er Rudyard Kipling voru
veitt Nóbelsverðlaunin var
það fvrst og fremst fyrir
það hve snilldarlega honura
hafði tekizt að lýsa dýra- og
frumskógalífi Austurlanda.
jEfnið var nýstárlegt og frá-
jbrugðið fleslu því sem sam-
i tíðarhöfundar íians liöfðu
I valið sér að yrkisefni, en
I auk þess náði Ivipling svo
djúpum tökum á þvi að með
i hreinustu ágætum þótti.
I Framar öðru voru það svo-
! kallaðar „jungle“-bækur sem
l hlutu heimsfrægð, enda hafa
! þær verið þýddar á flesl eða
öll menningarmál lieimsins,
'og eru nú m. a. komnar út í
íslenzkri þýðingu.
í fvrra gaf Snælandsútgáf-
an út fyrri bókina, sem á ís-
lertzku hlaut nafnið „Dýr-
heimar“, en nú er sú síðari
einnig komin út undir lieit-
jinu „Nýir dýrheimar”. í
þýðingunni hafa ævintýrin
^ verið færð þannig til, að Dýr-
heimar eru samstæðir að efni
og Nýir dýrheimar ekki i
neinum sögulegum tengsl-
um við Dýrheima.
Gísli Guðmundsson hefir
annast þýðinguna en bókin
er skrevtt fjölmörgum gull-
fallegum teikningum eftir .1.
Lockwood Ivipling. Er þetta
iiin eigulcgasla bók, ekki síð-
ur fvrir fullorðna en ung-
linga.
„Sól og regn“ eru sögui
frá Ivenýu eftir Baden-
Powell aðalbrautryðjanda
skátahreyfingarinnar í heim-
inum
Bók l>essi er frásögn um
j atvik og áhrif frá ferð höf-
jimdarins kringum Afríku,
jog er markmið bókarinnar
, eins og höfundurinn sjálfur
|Orðar það, m. a. að hvetja
jfólk sérstaklega skáta og
annað ungt fólk til þess
að ferðast.
Baden-Powell var í senn
mikilvirkur og góður ritlvöf-
undur. Ilann náði miklum
tökum á æskulýðnum í gegn
um þær og hafði þannig bæði
bein og óbein uppeldisáhrif á
ungt fólk unv gjörvallan
heim. Auk þessa var Baden-
Powell bráðsnjall dráttlistar-
inaður og prýða þessa bók
fjölmargar bráðskemmtileg-
ar teikningar eftir hann.
Þetta er fyrsta bókin, sem
birtist á íslenzku eftir Baden
Powell og vonandi ekki sú
síðasta. Jón Helgason blaða-
maður hefir annast íslenzku
þýðinguna.
EG VITJA ÞÍN ÆSKA.
„Eg vitja þín æska“ heitir
nýútkomin bók, minningar
og stökur eftir Ólinu Jónas-
dóttur. Dr. Broddi Jóhann-
esson lvefir séð um útgáfuna,
en Norðri h.f. gaf hana út.
Ólína er alþýðukona, gáf-
uð og hagorð, hún er ein af
þessum hlédrægu manneskj-
um sem kjósa lielzt að liverfa
i skuggann og gleymast, en
stendur liinsvegar svo föst-
um fótum i menningarvið-
leitni okkar að hún hlýtur
að koma fram í dagsins ljós
og gefa öðrum af vitsmunum
siuum og snilligáfu.
Þær ein ekki orðnar svo
fáar islenzku alþýðukonurn-
ar, sem lagt hafa nýtilegan
skerf til bókmennta vorra,
og er Ólina ein í þeirra liópi.
Rúmlega helmingur bókar-
innar eru æskuminningar
liennar úr Skagafirði og lýs-
ir hún á injög látlausan en
þó á aðlaðandi luvtt æsku- og
uppvaxtarárum sinum, fólki
sein hún ólst upp mefr og
kynntist, baráttu þess og
störfum. Síðari lilutinn eru
stökur sem ,Ólina þefir ort á
ýmsum tinuiin og vio niarg-
háttuð tækilæri. Ólína er
fvrir löngu landfleygur liag-
vrðingur og cru stökur henn-
ar gæddar beztu kostum ís-
lenzks alþýðukveðskapar,
enda mun margur liafa gam-
an af þessum bráðsnjöllu
stökum hennar.
SPÁDÓMABÓK.
Leiftur h.f. hefir gefið út
Spádómabók, sem líldeg er
til þess að vekja almennar
vinsældir.
Flest fólk hefir gaman af
því að skyggnast inn í óorðna
hluti og gera sér einhverja
hugmynd um það, sem fram
á að lcoma.
Áreiðanleik slíkra spá-
dóma geta fæstir tekið í á-
byrgð, enda almennt ekki til
þess ællast. Hitt er annað
mál að margir lvenda gaman
af slikum spádómum og
skoða þá framar öðru sem
leikfang.
1 spádónvabók þessari, sem
að franvan getur eru stjörnu-
spár, senv gefa til kvnna
franvtið hvers einstaks eftir
því undir livaða stjörnunverki
hann er fæddur, talnaspeki,
senv gefur ráðningu á tölum,
draumaráðningar o. m. fl.
sem svo stafaborð, borðdans,
kristallsrýni og rithandar-
spár.
Kristmundur Þorleifsson
og Víglundur Möller hafa
þýtt þessa bók.
Guðmundur Daníels§on:
Kveðið á glugga.
Guðmundur Daníelssoiv er
fyrir löngu orðinn þjóðkunn-
ur senv sagnaskáld, en invv-
reið sína liélt lvann árið 1933
með lítilli ljóðabók sevn
liann nefndi: „Eg heilsa þér“.
Duldist eklci ljóðelskunv
nvönnum að lvér var skáld á
ferðinni, og hann hefir ekki
brugðizt þeinv vovvum, senv
við liann voru lengdar. Sög-
ur hans lýsa manninunv vel.
Ilann er tilfinningaríkur, og
það svo að tilfinningarnar
kunna stundunv að bera
formið ofurliði, en þessi Ijóð,
sem hér liggja fyrir eru
einnig nvörkuð af þessu
lunderni og listfænu gáfu.
Af þessu leiðir aftur að Guð-
ivumdur er ljóðrænn, — mað-
ur augnabliksins, senv svng-
ur sina söngva eins og þeir
koma lvonuin í lvug i lvrifn-
iivgu eða víganvóð. Ljóð sin
fágar hann misjafnlega, og
stundunv virðist lvann kasta
nokkuð til þeirra höndum.
í þessari bók birtast mörg
góð ljóð og sunv frábær. Þótt
erfitt sé unv að dæma virðist
nvér bezta kvæðið í bókinni
vera „Leiðsögn", en það er
einkennilega fallegt ljóð,
senv liöfundur las upp á síð-
ustu listamannaviku og vakti
þá nvikla athygli. Mörg fall-
eg kvæði önnur mætti nefna,
svo senv: Svar, Vornætur-
vaka, List, Reipasöngur, sem
er mjög sterkt kvæði og á-
deiluþrungið, Grafið í ganv-
alt leiði, sérkennilegt ljóð,
Haustkvöld, Blóm í glugga o.
fl. Höfundurinn lvefir enn-
frenvur sótt yrkisefni sín til
Biblíunnar, kveðið um
Barrabas, Júdas, Jefta og
Súlamit og eru allt þelta góð
kvæði. Ilinsvegar eru önnur
hversdagslegri, þar senv yrk-
isefnin eru beinlínis atvik,
sem allir kannast við og ekki
er sérlega nvikið í varið
Ilér eru ekki tök á að gera
ljóðunv Guðnvundar fullnægj-
andi skil að sinni. Hann er
skáld, senv skipar bekk sinn
nveð prýði og gengur i ýnvsu
eigin götur, þótt unv annað
svipi honum til ljóðrænna
skálda. í lionum er nveiri
kraftur og tilfinningabál en
almennt gerist, en hann seg-
ir sjálfur i ádeilukvæðinu
„Yor“:
Gfeðiym vvr gljúfri svarar
glæsitunga: „Barnið nvitt,
enginn meinar frjálsrar farar
faUyötnum nnv í'iki sitt.
Enginiv nennvr vorsins vinda,
viðjar enginn landsins nvál,
enginn megnar böndum
binda
brinvsins feikn né skáldsins
sál“.
Svo hljóðar dónvur vors-
ins og Guðnvundur er í ætt
við það. Ljóð lvans eru létt og
hressileg. Það er lveiðrikja
yfir þeinv og hæfileg dirfska.
Franv lijá liöfundinum verð-
ur ekki gengið er góðskáld-
um þjóðarinnar verða gerð
skil, en þó er bann enn ung-
ur að árunv. Afköst Guð-
nvundár eru mikil. Þetta er
tólfta bókin, senv liann lætur
frá sér fara, en unv lcið þá
þrettándu, senv er leikrit, er
nefnist „Það fannst gull í
dalnunv“. Fjórtánda bókin
nvun vera fullsamin og enn
fleiri í uppsiglingu, en allt er
þetta unnið i bjáverkunv. M-
köstin lýsa höfundinum að
nokkuru, en innihald bók-
anna betur og það er góð lýs-
ing nvanns og skálds.
K. G.
Blikkfötur
Verzlunin Ingólfur
Hringlvraut 38.
Sími 3247.
Hallamál
nýkomin lvallanvál iir alu-
miniunv.
k. lóhannsson
& Smith,
Njálsgötu 112.
BEZT AÐ AUGLYSAI VlSI
E.s. „Braarfoss"
fer liéðan föstudaginn 18.
þ. nv. til Leith, Kaupm.hafn-
ar og Leningrad. — Skipið
femvir í Kaupnv. höfn unv 6.
nóv. n. k.
E.s. „Fjallfoss“
fer héðan laugardaginn 19.
þ. m. til Hull, Ainsterdanv
og Anhverpen. Skipið fer frá
Antwerpen þ. 1. nóv. og frá
Hull þ. 8. nóv. samkvænvt
áætlun.