Vísir - 26.11.1946, Blaðsíða 4

4
VtSIR
Þriðjudagimi 26. nóvember 1946
DAGBLAÐ
Ctgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Vöiuskortur.
Nokkru eftir að styrjöldiuni lauk tóku crlendir lcaupsýslu-
menn að streyma liingað til lands, —einkum frá Dan-
jnörku. Þessir menn fcstu hér kaup á allmildum vörubirgð-
'tira, sem lientuðu okkur ekki sölcum veðurfars, en koinu
«ð l'ullum notum í mildara loftslagi. I iöfðu þessar vörur
J lutzt inn á styrjaldarárunum ,en svo sem lcunnugt er voru
svo miklir erfiðleikar á vöruöflun á þeim tíma, að allt var
keypt, scm fékkst og þólti happ að hreppa.
Reynsla var fengin fyrir að vörur þessar seldust ekki
hér og var því ekki við að athuga, þótt þær væru fluttar
að nýju út úr landinu. Hinsvegar cr vitað, að mjög hefur
skort á eftirliti með útflutningi vara og er nú svo komið,
að um algjöra þurrð er að ræða i ýinsum greinum. Er þetta
mjög bagalegt, með því að oftast er hér um þær vöruteg-
nndir að ræða, sem vart eru fáanlegar á crlcndum mark-
aði. I Danmörku og í Svíþjóð eru strangar hömlur á öll-
um útflutningi og svo ríkt fram gengið í eftirliti, að ýms-
, ir segja sínar farir ekki sléttar, sem tollurinn hefur farið
Ii.öndum um. Eftirliti mun ekki hagað hér á sama hátt,
sein þó væri full ástæða til.
Mjög hefur að því kveðið, að menn liafa sent kunningj-
nra sínum erlendis vörugjafir, eða annast kaup á vörum
l'yrir þá samkvæmt beiðni. Væri ekki við að athuga, cf
cingöngu væri um að ræða kaup á iimlcndum framleiðslu-
viirum, en því fer fjarri. Aðallega mun hafa vcrið sótzt
< ('tir tóbaki, klæðnað'i og margskonar smávarningi, sem
Jiprgull hefur verið á, með því að efni liefur verið varið
lil þeirra, sem hentaði þörfum styrjaldarrekstrarins og
framleiðslan hei'ur stöðvast af þeim sökum. Nú er vitað
jjð langan tíma tekur að koma framleiðslunni í sama liorf
og var fyrir stríð, en auk þess er algjör vöruskortur á öllu
meginlandi Evrópu og einnig í heimalandi framleiðslunn-
ar. Þótt allt kapp sé lagt á útflutning af ýmsum þjóðum
og þá ekki sízt Bretiun, má gera ráð fyrir að við sifjum
þar ekki i fyrirrúmi né að beztu kjörum, en öðrum stærri
þjóðum reynist slikt auðveldara. Er því full ástæða til
. aö gefa gaum þeim útflutningi, scm daglega fer fram á
hak við tjöldin og lierða mjög á öllu eftirjiti með vöruút-
i'Iutningi. Þótt við viljum gera vel við aðra, megum við
ckki ganga svo langt í góðmennskunni, að hún bitni á okk-
su eigin þjóð og geti bakað henni óbælanlegt tjón síðar.
Væri full ástæða til að láta fram fara allsherjar vöru-
upptalningu í landinu, ganga úr skugga um neyzluþörf
jijóðarinnar, en taka því næst upp skömmtun á þeim vör-
uin, sem helzt skortir á, en mcð því móti mætti einnig
koina i veg fyrir ólöglegan útflutning á þeim. Jafnframt
yrði svo að gera ráðstafanir til að afla alls þess varniugs,
w ni skorturer á, eftir því sem fært reynist og hcnta þvkir.
HjálparstarfsemL
^jálfsagt er að tslendingar taki fullan þátt i hjálparstarf-
semi, sem mannúðarfélög um heim allan beita sér
fyxir. Þótf slíkt kunni að hal'a verið misjafnlega þegið er
ckki um að sakast, en sannar að ójiarft var.að gefa þeim,
jsem ekki Jnirf'a eða ekki vilja þiggja. Hinsvcgar ber að
haga slíkri hjálparstarfsetni þannig, að keyplar verði ís-
lenzkar vömr og fluttar út, en ekki aðfluttur varningur,
sem okkur skortir sjálfa.
Skortur er nú tilfinnaulegur á fæðutegundum öllum, sem
og fatnaði á mcginlandi Evrópu. Við framleiðum mátvæli
:í stærra stil Iilutfallslega en flestar uðrar Jijóðir, en íslenzka
iiilin or skjólgóð og vel þcgin af þeim, scm klæðlitlir eru
og kulda verða að þola. Lýsi kemur ekki hvað sízt í góðar
þarí'ir, en Jiótt j)að sé mjög cftirsótt vara, getum .yið miðl-
íið því jiurfandi þjóðuin og hjargað með þvi ótöldum
mannslífum.
Hungur og vosbúð mun setja svip sinn á kynslóð |)á,
sem nú er að vaxa upp á mégidláhdiiiu. Börnin munu
læra jiess menjar um alian sinn aldur. Þótt Jiau kunni að
leynast nýtir jiegnar, verða þjóðirnai' veikari cn þær voru.
Framhald af
SKÁK nr. 8.
Hvítt: Guðm. Ágústsson.
Svart: Asm. Ásgeirsson.
37. Hcl—c3 Rl)5 -c6
38. Db2—c2 Bc6~ -b7
39. 1)3—b4 IIc8 X c3
10. Dc2xc3 Kf8- -17
41. Dc3—c7 Db8 X c7
42. Rd5 x c7 Rg7 -e8
43. Re3—d5 e7— -e6
44. Rc7xe8 K1'7 > Ce8
45. Rd5—c7f Ke8 -e7
46. Bf.3—gl fíi -f5
47. e4 x f 5 g6 X f5
48. Bg4 c2 Ud7 1)8
49. b4—b5 a6 X ; })5
50. Rc7 X b5 e6—e5
51. f4xe5 cl6 X e5
52. Kf2-gl Rb8—<17
53. cra 1-* 1. 3 Rd7— -1)6
54. Rb5—e3 Bb7- -c6
Samið jafntefli.
SKÁK nr. 9.
Frá einvíginu
um
skákmeistaratitilinn.
Hvítt: Asm. Ásgeirsson.
Svaii;: Guðm. Ágústsson.
SPÆNSKUR LEIKUR
1. e2—eí c7 eö
2. Rgl—f3 Rb8—-c6
3. fíil I>5 Bf8 -cö
Sjaldséður leikur nú orðið.
4. 0—0 Ðd8—f6
5. i>2—b4 Bc5 xb4
6. Bb5 x c6 d7 x,c(i
7. Bcl 4)2 Bc8—g4
8. Bb2xe5 Df6xe5
9. Rf3 X e5 Bg4 x dl
10. Hflxdl f7—f6
11. I4e5- e l h7—h6
12. ,c2—c3 BJ)4—e7
13. d2—d4 Bg8—h(>
Eflir fjöruga byrjun er 1
allt orðið fxiðsamt í bili.
14. Rbl—d2 0—0
15. Rd2—f3 Ha8—d8
16. Hdl—d2 Hf8—e8
17. Hal—el c6—c5
18. d4—d5 Be7—d6
19. Rc4 X d6 e7 X d(5
20. c3—c4 I Id8—d7
21. Hd2—e2 Rli6—f7
22. Rf3—d2 Hd7—b7
Hvítt undirbýr sókn á e-lí
unni, Jxess vclur svart þoi
kostinn að hef ja mótsókn
b-línunni.
23. a2 -a4 a7—a(>
24. Hel—bl He8—b8
25. f2—f4 g7—g5
26. g2-g3 gó X14
27. g3 X f4 b6—1)5
28. a4 X b5 a6 X b5
29. c4xb5 Hb7xb5
30. Hbl X 1)5 Hb8xb5
31. Rd2 f3 Hb5 1)4
Svart á nú valdað frjfieS,
hvítt hefir meiri vfirráð
miðborðinu og möguleika,
að brjótast þar í gegn.
32. Kgl f2 Kg8 C8
33. Kf2—g3 Hb4 b3
34. I\g3—f2 Kf8 e7
35. He2—a2 Hb3- 1)7
36. Rf3—id2 f6—fö
Hvítt lék biðleik.
ABCDEKGU
Slaðan eftir 36. leik svarts.
Aðalfundur
Reykvlkingafél.
Aðalfundur Reykvíkinga-
félagsins var haldinn í gær og
var hann f jölsóttur.
Stjórn félagsins var endur-
kosin, en liana skipa jieir
Bjarni Jónsson vigslubiskup
íörmaður, Hjörtur Hansson
varaform., Vilhjálmur Þ.
Gíslason, Erlendur Ó. Péturs-
son, Einar Erlendssou, Guð-
rún Indriðadóttir og Sigurð-
ur Ilalldórsson.
SaiUþykkt var að kaupa
50.000 kr. skuldábréf i Stofn-
lánadeild, en sú upphæð er
nær allar sjóðeignir félags-
ins.
Að aðalfundarstörfuni
loknum hófst skemmtifund-
ur og flutti Sr. Bjarui þar
skeiumtilegt erindi uin utau-
för sina á s. I. sumri. Einnig
söng Lárus Ingólfsson þar
gamanvisur og Vigfús Sig-
urgeirsson sýndi kvikmynd-
ir. Að lokum var dansað.
BERGMAI
Amerískar sígarettur komnai.
Þaö þarf svo sem ekki sé'--
staklega að vera till.ymia J)að,
yð amerísk’i sígaretturnar séu
komnar, sem menn hafa beðiö
nieð óþre; ju síðan er birgðir
þrutu í byijun mánaðarins. Þáð
stóð ekki lengi á því að þæ’-
hicmu og hdd eg að flestir lin'.i
mátt j)akka sínum sæla að bið-
in varö ekki lengri en raun varð
á. Þetta, cr eklci í fyrsta sk'pti,
sem þetta hefir hent og liggja
\afalaust tl jífess mavgar or-
sakir. Jfcja, nú geta allir voivS
anægðir, sem á annaö i)')-ð
reykja, og það er gcir og blcós-
að.
Tóbakskaup.
Ýmsar scigur ganga af þvi í
bænum hvers vegna meðal ann-
ars þurrð veröur á tóbaki og
kenna sumir því um, að ein-
stakiingar, ’Sem nægilega pen-
inga hafa uádir höndum, katipi
míWh meirá ién Jieir liafi nofc
fyrri og verði því sumir aðrir
út undan, sem ekki geta lagt
i stærri kaup, eu eimmgis keypt
daglegar jiarfir í einu. Það kann
að vera nokkuö til í þessu og
erfitt við þvi að gera nema tek-
in sé upp skömmlim, sem er
auðvitað sjálfsagt að gera, eí
jxirf gerist.
T óbaksútf lutningur.
Önnur orsök liefir og verið
talin eiga hér scik á máli, en það
eru kanp útlendinga og þá helzt
Dana á tóbaksvörum. Þaö mim
vera orðið nokkuð títt meðal
Dana hér að kaupa alls konar
tóbak hér í stórum slöttum og
senda til Danmerkur. Sumir tii
vina c>g kunningja og leiðinlegt
Væri aö þurfa að banna jiað, en
hins yegar sumir til þess bein-
línis að okra á því í Danmörku,
þar sem skortur á tóbaki er
nijög tilfinnanlegur ennj)á. b’m
})essar mundir mun einn pakki
af sígarettum í Höfn kosta 5
krónur i verzlun, en manna á
milli ganga á miklu hærra
veröi og mun ekki vera nokkur
vandi -að koma J)eim út.
Fyrir þetta verður að taka.
Það er auðvitað brýn nauö-
syn að taka algerlega fyrir slík-
an útflutning á vörum, sem við
yerðuni aö greiða fyrir erlend-
an gjaldeyri. Það er ekki sýni-
legt að við höfum gjaldeyri i
J)aö ríkum mæli, að við getunf
staðið okkur við -jætta. Ýmsir
telja, að svo mikil brögð hafi
verið að þessu, að allt að fjórð-
tmgur af tóbakssendingunni á
undan j)essari hafi farið aftur
út úr landinu. Líkjega er jietta
of djúpt tekið í árinni, en hins
vegar full ástæði til þess að
takmarka slíkan iitflutning. Það
skiptir hins vegar öðru rnáli
með j)að tóbak, sem sent er í
gjafabögglum, erida venjulega
aðeins um lítilræöi að ræða.
Stolið úr gjafabögglum.
Tallsvert er íarið að bera á
jrví, herma fréttir frá Kaup-
mannahöfn, að gjafabiigglar,
sem sendir eru til kunningja í
Danmörku, komist ekki óátekn-
ir í hendur eigándans. Það er
brýn nauðsyn á J>ví, að vel verði
séð um það, að eftirlit með shk-
um gjöfum verði aukið. Nú fyr-
ir hátíðarnar má búast við
mikium bögglasendiugmn til
manna 1 Danmörku og myndu
það vera heldur leiðar jóla-
kveðjur, eí réttur eigandi fær
aöeins mnbúðirnar með skilum,
cn innihalddiö hverfur á leið-
inni til einhvers, sem J)aö hefir
ekki verið ætfað.