Vísir - 07.05.1947, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Miðvikudaginn 7. maí 19-47

Miðilsfundur í 1. þætíi. (Fot.: Vignir).
Skopleikur eftiv
Noel Coward.
Ragiíar Jóhannesson þýddi.
Á stríðsánmum mátti
skipta brezkum leikritahöf-
undum í tvo liópa, eftir þvi
livort þeir vildu láta leikhús-
gesti horfast djarflega i
augu við erfiðleikana, e'ða
láta þá gleyma þeim, a. m. k.
meðan þeir væru að skemmla
sér. Noel Coward teJur sjálf-
an sig í hópi hinna síðar-
nefndu. Hann lcom til Lon-
don 1940 úr löngu ferðalagi
á vegum liersins, og ,þótti
honum það ganga krafta-
verki næst, liversu mikihri
kjark almenningur sýndi í
þrautum sinum. Þess vegna
álcvað liánn að skrifa skop-
ícik, og þannig varð þetta
lcikrit til.
Takmarkinu var náð. Leik-
urinn er liinn ólíldegasíí og
fjarstæðasti, og hér er ekki
vikið svo mikið sem einu
orði að neinu alvarlegu
vandamáli. Hláturinn sagði
til sín, og vinsældirnar fóru
dagyaxandi. Leikurinn var
sýridur samfíeytt í fjögur ár,
átta sinnum á viku Iiverri, í
London. Ailir gátu hlcgið sig
máttlausa að óföruni aum-
ingja rithöfundarins, sem
ætlaði hara að „kynna sér“
a’ndatrú en varð óvart til að
betur og kynnt sér andalrúna
og orðaval hennar. Nafnið,
seni liann liefir valið tii þýð-
ingar á enska nafninu,
„Blithe Spirit“, er að tvennu
leyti ónákvæmt, því blithe
þýðir glaðvær en'ekki ærsla-
fullur og spirit er andi en
ekki draugur. Það verður að
kafa í huga, að Noel Co'ward
hefir ekki kiljanska afstöðu
til andatrúarinnar. Auðvelt
hefði verið að velja nafn, án
þess að þýða frumheitið. „Er
andi í borðinu?“, '„Siií að
konu minni hvorri“, „Yfir
landamæriu“, dettur manni
i þessu samlrandi í hug. Þeg-
ar I upphaíi fvrsta airiðis
verður vart við þýðingarvilluj
sem máli skiptir. Rithöiuhd-
urinn lýsir fyrri konu sinni
svo. að hún Iiafi ekki áíi til
andinn er sem betur fer ó-
hræddur við að nota auðskil-
in útlend orð í stað óskiljan-
legra nýyrða.
Með því að stimpla Iiina
nfturgengnu Elvirju þegar i
upphafi sem heimska léttúð-
ardrós, er slegin alvarleg
feilnóta, og fær allt leikritið
á sig nokkuð annan hlæ en
þann, sem höfundurinn setti
á það, þrátt fyrir mikla sam-
’vizkusemi og dugnað, hefir
Ilaraldi Björnssyni ekki lek-
izfað leiðróttá þessa skekkju
og þá heldur ekki hinni ungu
leikkonu, sem hlutvprkið
leikur. Elvira er frá Iiöfund-
arins hendi hvörki heimsk né
léttúðarfuli í eðli sínu. Hún
er manngerð, sem alþekkt
var í Bretlandi á millistríðs-
árunum og kölluð ýmsum
nöfiium, en eirikum þó
„ungu gáfnaljósin“ (bright
young things), er höfðu sig
mjög í rammi um eitl skeið
og settu nokkurn svip á
þjóðlífið — en einkum þó á
Savoy-hótelið. Það yrði of
langt mál að lýsa hinni sér-
kennilegu „heimspeld“ þessa
unga fólks (sem nú cr raunar
löngu komið til ára sinna),
enda skiptir hún hér litlu
máli. Nóg er að undirstirka
það, að Elvira hefir ])að úr
þeirri lífsspeki að vilja njóta
lífsins í sem ríkustum mæli
og slceyta í því efni minna
um skömm eða heiður. Ilins-
vegar er hún spakráo*) og
spurul og hirðir meir um ný-
stárleg skoðanaviðhorf en
viðteknar venjur. Hér er ein-
mitt andstæðan við síðari
konuna, Ruth, sem er vana-
bundin og heiðarleg. Elvira
leggur allt kapp á að dylja
ástríður sínar og láta elcki slá
sig út af laginu. Þar á hún
auðleikið við Ruth, sem á
ómögulegt rneð að bregðast
spaklega við því, sem er ó-
':ænt og ófyrirséð. Á þessum
andstæðum hvílir mikill
’.Iuti leiksins og togstreiía
>eirra um hinn makráða cig-
inmann.
Ilefdís Þorvaldsdótlir leik-
ur Elviru m’. trúlega til að
byrja með og „il!údérar“ vel
sem líkamnin u . En henni
verki vinnukonunnar, sem er
á sífelldu þúfóaliiaupi um
liúsið og stundar miðilsstörf
í hjáverkum og dulvitund
sinni. Hér má gela þess að
húsið og liúsbúnaður var allt
ákaflega „enskt“, og er það
meira cn segja má uiii annan
svip á sýningunni, enda tæp-
lega við að búast, því að leik-
stjórinn hefir ekki kynnzt
slíku að neinu ráði, enda
hefir það ekki úrslitaþýðingu.
Hinsvegar finnst mér að
ljósameistarinn hefði vel
mátt falla í þá freistingu að
hafa Ijósin stundum dálííið
draugalegri.
• Það var Arndis Björns-
dóttir sem gekk með sigur af
hclmi, lagði allar fornar,
kvenlegar dyggðir á hilluna
og lék bráðskemmtilega
göslkerlingu með miþ]um
tilþrifum og ósvikinni kimni.
Miðillinn, maddama Arcati,
varð í hennar höndum furðu-
leg og Ijóslifandi persóna,
gædd takmörkuðum mikils-
gáfum en óþrjótandi lyst á
hjólreiðum og agúrkubrauð-
sneiðum. Fólk mun lengi
lifinu, martinikokkteilum,
flykkjast i Iðnó til að hlæja
að henni og öndunum henriar
— og verða ofboðlitið myrk-
fælið á eftir.
Bjarni Guðmunilsson.
Nijtt olíuskip kom til
landsins í gær. Það heitir
Skeljungur 1 og er eign h.f.
Shell á íslandi.
Blaðamönnum var boðið
að skoða skipið í gær. Það er
svo að segja nýtt, smiðað ár-
ið 1944 i Englandi. I stríðs-
lokin seldu Bretar Norð-
mönnum skipið og var það
keypt af þeim.
Skeljungur í er 288 rúm-
lestir að stærð, eða um 40
lestum jstærri en sá gamli.
Hann getur flutt 300 smá-
lestir af olíu, fullfermdur,
en Skeljungur eldri gat að-
eins borið 150 smál. SÖkum
þess hve olíunotkun út um
land hefir aukist s.l. ár, full- I
íaíast nokku’o pegar framí | næggi eldri Skeljungur ekki!
sækir og tekur þá að leika of I ],eini olíuflutnineum. sem'
vekja uop fvrri konuna sína Vi’-r ak-.vnáu (Nína Sveins- sterkt og með fullmiklum fram þurftu að fara, svo að
og stofna heimilisfriðnum i dé og' Elvira (J’erdís hægslagangi. Það- vill þá nauðsynlegt var að kaupa
voða. Þorvaldsdótll v). gleymast, að Elvira á ekki.að stærra skip. Þrátt fyrir, að
Það sem einkum vekur at- (Fot.: *'ii.uriv), vera hávær og múgaleg. Þóru Skeljungur I getur borið
hygli, er hve Coward liefir Borg Eina rssnn tekst betur helmingi meiri olíu en sá
kynnt sé í.ii sitt vandlega hreió'lyn'di (sþiriliial inie- með hlu'tve rk seinni konunn- eldri, mun hann ekki geta
og hvernig hann beitir öllum g' i ly; elta verður í þýð- ar en lck I can - hetur iifandi fullnægt flutningaþörfinni
sínum leilthrellúm til að und- io> að hún h;ri i ;,k’ en framliði Vd. ’ Tér á eliki við alveg, svo að nauðsynlegt
irstrika rriourðarásina með v'e. ■.cioum sá!.U'gá-':;m að segja ,.d sui, remur en i. vcrður að láta leiguskip ann
kbstnlogm;; smáatriðum og gædd. Ór.iiur ónáiivæmoi öðruiri gré im um sálræn ast flutningana með honum.
til að undiibúa stórviðburði, skip'ir o inna máli, t. d. að fyrirbæri). ■ U: r Gíslason þann tima ársins sem olín-
án þess að áhorfandaun Indíúori’ geti verið góðir fói’ vel og sr* vizkusamlega notkun er mest. þar sem
gruni hvað kóma skal. stjcrnenriur iriiðla. í leikriU með hh.ih c j-L ius hrjáða og eldri Skeljungur verður
Þiið hefir verið vandaverk inu siendíir ,,Indians“ (Iiu!- syrgjandi e i ífi; iiii’.ns. Brynj- seldur til útlanda.
að snúti slikti leikriti á ís- verjar i og er það yísi einnig tilfur Jóhai IU' •i/i: og Emilía Skeljungur I koslaði um
ienzku þ»:>ð efnið er óyanu- rcynsla þeirra, sem lilut eigá' Borg fóru mj 1 laglega með 80. þús. j)t.mfl, eða ttm 800
le í og ó i l í f æði. sem ekki að iiiíVíi. Þéss"gælir um of, að liti'l hiikah ili “rk ög Niuu þús. krc'mur og má telja ])að
liggja í augum uppi. I>að íólkið á sviðinu- talar hóklegt. Svemsdoltur . :st upp í hlut- mjög hagkvænit vcrð, miðað
velflur- þvi engri furðu, þótt má! (. þú hélzt þig hafa . .“L Við núverandi verðlag á
þýðingio sé ekki eins góð og og siinissíaðar bregður fyri§j *) Egf? nn : i.i í hili hetri skipum og bátum. ,
fíún hefði getað drðið, ef þýðaodiiio hefði vandað sig 't'Hcnffi i orðaröð. En víðg’ eru þar ágariir kaflar, og þýðp iþýðingu á ‘eated“. O J uu „sojihisti-
„Við færuni*'
Framh. af 1. síðu.
málinu til þess að reyna að
tala íslenzku, hcfi ekki nægi-
legt vald yfir málfræðinni
til þess. Eg er innilega glað-
ur yfir að vera kominn hing-
að aftur og þá ekki sízt í
þeim erindagerðum sem eg
er.
Við færum íslendingum
lilla gjöf.
í lífi manna eru augnablik,
þegar hálign og helgi líðandi
stundar verður mörguny
sinnum rishærri en ellá.
Slikt augnablik lifði eg á
Þingvöllum. Hugblæ þann,
er greip mig á þessum helga
stað, get eg aðeins borið
sainan við tilfinningar mín-
ar þegar eg stóð í Forum
'RótóUnum j fyrsta skipti.
Við færum íslendingum
litla gjöf í samanburði við
allt það, sem þeir hafa gefið
okkur. Öll norska þjóðin
fylgist með þessu máli og
veit hvað við eigum jöfri ís-
lenzkra bókmennta, Snorra
Sturlusyni, upp að unna.
Hugmyndin
frá sveitunum.
Æskan í sveitum Noregs
veit og skilur þetía fullkom-
lega og meðal Ungmennafé-
laganna í norslcu sveitunum
kom hugmyndin um að gcfa
íslendingum likneski af
Snorra fyrsf fram. Norges
bondelag tók mjög virkan
þátt í að hrinda málinu í
framkvæmd, en nú er það
orðið mál alþjóðar. Almenn-
ingur liefir safnað fénu, sem
til þess þurfti, ríkisvaldið eða
einstök auðfyrirtæki koma
þar hvergi nærri.
Við vitum meira um
Island en þið haidið.
Íslendingar halda að viö
vilum sama sem ekkert um
ísland, en þessi slcoðun ykk-
ar er á algerðum misskiln-
ingi byggð. Okkur er full-
komlega ljóst, að lil forna
vai’ íslarid í broddi fylking-
ar á andlega sviðinu. Heims-
kringla er þjóðlega biblían
okkar og eg held, að eg þori
að segja, að þjóðlega hreyf-
ingin okkar 1814 liefði verið
óhugsandi án Snorra.
Eg' vona, að Snorrahátíðin
verði bæði ykkur og okkur
til óblandinnar ánægju. Um
hina endanlegu dagskrá get
eg ekki sagt að svo slöddu.
Með Lyru koma 80 fulltrúar
frá öllum stéttum þjóðfélags-
ins.
Við Hákan Hamre óskum
fyrst og fremst eftir góðu
veðri dagana, sem við dvelj-
um hér i sumar.
Eggert Oaessen
Gúsfaí A Svémsson -
ha-st a rét t a r lögn íenn
Oddfeilowhnstó Sinri 1171
AHskonnr lötííræöistörf.