Vísir - 31.05.1947, Blaðsíða 2

2
V 1 S I R
Laugardaginn 31. maí 1947
GUÐMUNDUR DANIELSSDN:
Endurfæddar
(Frumsamið 09
Rússinn Ilya Ehrenburg,
sem lengi liefir verið einn
áSalhöfundur ÞjóSviljans,
næst sjálfum ritstjóranum,
tiefir í ár sent frá sér bók á
(nsku, sem liann nefnir
„Krossgötur Evrópu“. MikiS
af efni liennar mun áSur
liafa bir/t í Izvestia, og þar
sem ganga má aS því sem
gefnu, aS ekki liSi langir
limar, þar til hin reykvíska
útgáfa þess blaSs birti á ís-
lenzku umrætt efni, þykir
i étt aS fara hér um þaS
nokkruhi orSum, tii þess aö
f'yrirbyggja, aS lesendur Vis-
is fari meS öllu góðs á mis,
Hatur.
I „Krossgötum Evrópu“
tekur Ehrenburg Balkan-
löndin til athugunar. Hann
byggir dóma sína um þau á
grundvelli þess, i fyrsla lagi:
live marga „fasista:‘ stjórnir
þeirra landa hafa láliS skjóta,
'og í öSru lagi: hve mikilli
vinnu hægt er aS láta l'ólkið
afkasla. Búlgaria er uppá-
Iiald hans um þessar mundir,
og það er vegna þess, aS hún
er „afbragðs dæmi um þá
staðreynd, aS hatur á fas-
isma er það s'ama og ósvik-
inn vilji íil nýsköpunar á-
samt mætti til að fram-
kvæma liana, einkum ef hat-
ur þjóðarinnar beinist fyrst
og fremst að fasistum heima-
'andsins“. Samt sem áður
harmar liann hin „ranglál-u
örlög“ Búlgaríu, — ekki þó
vegna hinna yfirdrifnu ,.um-
bóta“, sem Sovét-Rússland
li’efir ákveðið að stuðla að
bar i landi, lieldur vegna
þess, að Búlgaríustjórn hefir
ekki nógsamlega verið dáð af
Veslurveldunum fyrir það að
liáfa látið skjóta tvö þúsund
uttugu og fimm „seka fas-
ista“ fram til þessa dags.
Hann ákærir og Ameriku-
menn og Breta fyrir J>aö
virðingarleysi, er þeir sýni
„anda frelsisins, sem gagn-
sýri ])clta land,“ jafnframt
sem þeir gagnrýni kommún-
sta hatramlega fvrir að
halda of mörgu fólki í
í'angabúðum.
Frelsið.
AS dómi Ehrenburgs er
„of mikiS gert crlendis úr á-
Iirifum andstöðuflokka
föðurlandsfylkingarinnar
(kommúnistanna). Þess
'iáttar utangarðsmenn, scgir
hann, „þurfa í sjálfu sér ekki
að vera hugsjónasnauðir
'ieimskingjar, lieldur hafa
þeir látið forheimskasl á ó-
launliæfu slúðri um ,frelsi‘.“
— Á öðrum stað i bókinni
verður honum J)ó á að segja,
að „frelsið kunni sá bezt að
meta, sem eytt hafi árum
sínum innan fangelsismúra“,
en kannske liefir Jiessi
ljóðlína Byrons: „Brightest
in dungeons, Liberty!. tliou
art“ orsakað brotalömina í
röksemdafærslunni ?
Aftur á móti er hitt víst,
að Ehrenburg á ekki nóg-
samlegan orðaforða til J)ess
að lýsa hrifningu sinni af
hinum rikisvernduðu i'lokks-
einingum kommúnistisku
landanna í SuSaustur-Evrópu
fyrir þann árangur, sem J)ær
hafa náð í að „endurvekja
starfsagann", enda hafa
verkamenn Jjar í sveit aldrei
lagt meira að sér við vinnu,
scgir hann. Og erfiðisvinna,
sér i lagi ef hún cr unnin af
v i n nuf ylkingum (labor
batalions), er dásámleg i
laugum Ehrenburgs, engu
síður en liún var( J)að í aug-
■ iim Roberls Ley’s, — sællar
minningar!
Marseringar.
Ehrenburg er einnig snort-
inn af Jugóslavíu. Ekki sizt
vegna J)ess, að J)ar eru andlit
liinna marsérandi æskulýðs-
fylkinga „geislandi af þess
háttar sálarástandi, se.m ein-
ungis skín af andlitum
J)eirra, sem öðlast hafa end-
urfæðingu“. (Ef cg man rétt,
sá vinur minn Þórbergur
Þórðarson svipaða sýn, J)eg-
ar hann hélt innreið sína i
|LeningraS liérna um árið, og
frá er sagt í RauSu hættunni,
- sömu leiðis annar ferða-
maSur, sem fór um Þýzka-
land á holdvistardögum
Hitlers og nazismans).
Bhrenburg segir frá J)ví
með fögnuði, að liann hafi
horft á júgóslavneska kjós-
endur marséra að kjörborð-
inu á kosningadaginn „i sama
eldmóði og J)eir liöfðu áður
gengið til orustu". Auk J)ess
glöddu hann mjög allar hin-
ar líflegu skrúðgongur, og
hjarla hans lók undir Ti-to
Ti-to Ti-to-hrópin, sem eru
auðvitaS fjarskalega frá-
brugðin Fran-co Fran-co-
öski'i fasistanna á Spáni.
(Ætli maöur mætti voga sér
að spvrja: AS hvaða leyti?
Nei, J)að væri vitanlega ó-
verjandi afturhaldssemi).
>
í Split og Skoplje.
Eitt augnablik virðist Jiann
gleyma tilbeiðslukenndri
lotningu sinni fyrir liinni
cinkennisklæddu taktgöngu-
menningu Belgradborgar, og
])á skrifar hann, að hann
hafi „hvergi séð svo margt
ánægt fólk samankomið og í
Splil“, Þó raksl hann einnig
á talsvcrt af fádæma ham-
ingjusömu fólki i borginni
Skoplje, en þar var ]>að jafn-
framt reilt, segir hánn, Sök-
þjdðir.
þýtt.)
um J)ess, að bölvaðir Grikk-
irnir voru að „rembast við að
géra Suður-Makedoníu að
griskri nýlendu“. • Ö, J)ú
Salonikiborg, hversu sárt að
fá ekki að njóta rússneskrar
herskipaverndar! deltur
manni ósjálfrátt í hug.
Og' eins og hjarta Antoni-
usar lá bkeðandi i líkkistunni
hjá Gæsar 1 1. marz áriS 44
fyrir Krists burð, svo iá og
hjarta Ehrenburgs árið 1946
blæðandi i líkkistu hins
íialska frelsis í Triéste, sem
Engilsaxar liöfðu myrl í eins
konar Brútusar samsæri; —
og hann ber saman kjör
þeirra ítala, sem liírast í
Trieste og ítala þeirra, sem
enn hafa ekki fundið ástæðu
til að forða sér undan menn-
ingaráhrifum forn-slav-
neskra borga, eins og til
dæmis Póla og Abazzíu. Eg
ætlá ekki að öfunda ])á fyrr
nefndu! Síðan spyr hann les-
Bjéða ©nskum og sko;
'parfuglar eru í þann veg~
inn aö gefa ut ferða-
áætiun sína fyrir sumarið.
En samkvæmt henm eru
33 helgaríerðir áætlaðar
og 6 sumarleyfisferðir.
Það nýmæli er tekið upp,
að kostnaður hverrar ferðar
er áællaður nú ])egar, svo
Ifólk geti betur áttað sig á
I verðinu, og þá miðað ferðir
sinar að einhverju lcyti við
þyngd pyngjunnar.
Sumarlevfisferðirnar verða
allar farnar í júlimánuði.
Þær íyrstu verða i Herðu-
breiðarlindir og Öskju ann-
ars vegai', og í Öræfin og
Hornafjörð hins vegar. Sú
fyrri stendur yfir í 15 daga
og áætlaður kostnaður við
hana allt að 100 kr. Sú siðar-
lalda er 10 daga ferð og er
ráSgert 'að kosti rúml. 500 kr.
Hinar sumarleyfisferðirnar
eru í Húsafellsskóg, Þjórsár-
dal og Þórsmörk og dvalið
eina vilcu á Iivorum stað og
umhverfið skoðað. llvcr ferð
kostar um 250-—300 krónur.
Helgarferðitnar eru á ýmsa
staði, sem auðvelt er að kom-
ast á um eina helgi og standa
þær í 1—24/2 dag. Farið er
ýmist í bílum, fótgangandi
eða á hjólum. En auk þeirra
ferða, sem eru á áætluninni,
verður farið um flestar helg-
ar í „hreiður“ Farfuglanna,
Valaból, Heiðarból og
Hvamm.
Þcss er ófekað að þátttaka í
helgarferðuln sé lilkynnt á
miðvikudagskvöldum næstu
á undan, til þess að auðvelt
sé að útvegá' farkost eftir
andann: „Og hvf skyldi til
dæmis Abazzia ekki geta orð-
ið paradis?“ Jú, verkin
sýndu nierkiii. Hinn ítalski
eigandi „Hotel Regina“ var
ekki í vandræðum með að
sanna orð spámaniisiíis.
Ilann setti l)ara upp skilti
með nýju nafni handa gisti-
húsinu: Héðan í frá skvldi
það heita „Hótel Moskva“! —
Það hefði ekki verið amalegt
fyrir Jóhannes skírara að
liafa önnur eins sönnunar-
gögn í liöndunum, þegar
hann forðum var að boða
nálægð himnaríkis i evði-
mörkinni við Jórdan.
Verðlaunahöfundur.
í bók þessari lætur Ehren-
burg enn fremur falla noklc-
ur vísdómsorð um Rúmeniu,
Albaníu, Tékkóslóvakíti og
réttarhöldin í Núrnberg. —
Iíann ritar, eins og liann er
vanur, fremur stuttaralegan
stíl, sem er fullkomlega í
samræmi við kröfur rúss-
nesku ritskoðunarinnar, ó-
listrænan, sementsgráan og
gjörsneyddan allri kímni. —
Enda liefir liann hlotið
S talins-verðlaunin f yri r
skáldskap.
Guðm. Baníelsson.
ekism faríuglum liesm.
þörfum.
Skrifstofa verður opin í
sumar.eins og undanfarið og
])ar getur fólk aflað sér upp-
lýsinga og tilkynnt þátttöku.
Það se maf er vorsins hafa
Farfuglar efnt til níu ferða,
þar af fjögurra um hvíla-
sunnuna með 60—70 þátt-
takendum.
Farfuglar hafa unnið að
])ví í vor að innrétta og lag-
færa „hreiður” sitl í Hvammi,
en þar er einn stærsti og bezti
gistiskáli scm nokkurt ferða-'
félag ræður yfir. Skálinn
sjálfur er 7X17 m. stór, með
1 svefnherbergjuni og 30—10
rúmstæðum, dagstofu, eld-
húsi og 2 geymsluherbergj-
um. Skálinn stendur hátl og
er útsýni þaðan forkunnar-
fagui'i.
Við liin hreiðrin hafa Far-
fuglar einnig unriið allmikið
i vor, aðallega að gróðursetn-
ingu trjáplantna og voru m.
a. gróðursetlar um 20p plönl-
ur við Valaból. Undánfarin
vor hafa einriig vérið gróður
settar þar trjáplöntur og
virðaát dafna ágætlega.
Nýlega hafa Farfuglar fest
kaup á bíl. Er það herbifreið
mcð drifi á öllum bjólum og
])vi einkar héntug i hverskon-
ar öi-æva- og fjallaferðir. —
Hún ttekur 12 farþcga.
Vonir stánda til áð Far-
fuglar fái herskála í Camp
Knox fyrir bækistöð, gevmslu
og ýmsa starfsemi innanbæj-
ar, enda var á þvi brýn nauð-
syn því þeir hafa verið í hús-
næðishraki.
Hingað eru væntanlegir i
sumár 10 enskir og skozkir
Þegar eg, vorið 1943, hætti
sjómennsku minni eftir 30
ára starf, gerði eg þetta kvæði
sem eg nú birti með beztu
heillaóskum til sjómanna-
stéttarinnar.
Eg hefi siglt út á Atlantshaf
atliafnalífs og vona.
Gæfan í skutnum grunlaus
svaf,
Guð hefur stýrt því svona.
Eg var borinn i burtu-ált,
barn hinnar fleygu stundar,
torráður var og vissi fátt,
veill til ráða og mundar.
Dökkur er sorti um
Svartahaf,.
sígur að nóttin langa.
Glóa láttu þitt gull og raf
— guðsljósin aúgað fanga -—
liiminn, þin dýrð er leiðarljós,
langferðamannsins gata.
Ljóslaus siglir að yzta ós
án þess til lands að rata.
Djarft er að sigla um
Dauðahaf
djúplpið með horfi gefnu,
án þess að reikna eða rétta af
röskun lialdinnar stefnu.
— Eg hefi margan þannig
þekkt
þegnrétt er hafði á græði.
„Vondslega getur veröldin
l)lekkt“
vélað með töfraklæði.
Vandi er að rata Rauðahaf
rauna, sem hjartað særa,
án þess að hnika horfi af
hugsjónalífsins mæra.
Hefur ])ó enn meir hamlað
leið,
haldið við bráðan voða,
úr liávaða lífs að hleypa skeið
heilli yfir alla boða.
Ilamingjuleið eg liefi siglt,
hefi land fyrir stafni,
eins þegar l'ór eg vegavillt
var frjáls í eigin nafni,
borinn i gegn um brimsins
traf
hoði, á örmum þínum.
Kominn í höfn við Kyrraliaf
kasta akkerum mínum.
Jens Hermannsson.
farfuglar, ’éi' dvelja' hér á
vegum islenzku farfuglanna,
skoða landið og bjóðast lil
að taka þált í störfum með
])eim.
Fai'fuglar eiga tjöld, tæki
og féi’ðaáhöld fyrir um 80
manns og g 'a því aðstoðað
fólk, sem vill ferðast, en hef-
it' ekki liafí tök á að útvega
sér nauðsynlegan ferðaútbún-
ae.
Um næstu helgi er ákveðið
að éfriá' til Hekluferðar, en
heígina þar á eftir verður
farið austur á öskufallssvæð-
ið og aðstoðað við ösku-
mokstur. Yæntir stjórn Far-
fugla þess að sem flestir
gefi sig fram [ þá ferð.