Vísir - 10.06.1947, Blaðsíða 4

»
wimwwL
DAGBLAÐ r s
*' % z. .*..r'• 'í \
Utgefandi: BLAÐATJTGAFAN VÍSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteirm Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Um hvað er barist.
Undanfarna daga hafa íslenzkir togarar selt afla sinn í
Bretlandi fyrir verð er svarar til 8—12% af kostnaðar-
verði fiskjarins. Sum sldpin hafa tapað um 150 þús. kr.
í einni ferð. Af því má sjá, að 1—2 slíkar ferðir geta sett
reksturinn alveg lun þverbak hjá nýjuin félögum, sem nú
eru að byrja með allt sitt í skuld. Svona ótryggur er nú
orðinn sá atvinnuvegurinn, sem til þessa hefur verið talinn
•sá bezti og öruggasti. Kostnaðurinn er svo mikill, að ekk-
ert má út af bei'a með þann eina markað, sem togararnir
ieiga nú aðgang að.
Aðeins nokkur hluti saltfiskjai’ins hefur selzt, ódýrustu
tegundirnar. Hitt er óselt og liggur undir skemmdum ef
fiskurinn þarf að geymast nokkuð að í’áði. Fiskinn mun
vera hægt að selja en aðeins fyrir verð, sem er um 20%
lægra en hér er heimtað og x’íkissjóður hefur tckið ábyi'gð
á. Togai-arnir gætu að líkindum fiskað í salt og selt fisk-
inn á töluvert lægi’a vei’ð en krafist er fyrir bátafiskinn.
Þessa leið er þó erfitt að hagnýta sér af því, að ódýrari
saltfiskur mundi spilla fyrir sölu þeirra 17,000 tonna sem
hér liggja nú óseld, en hinsvegar lítil von um að koma á
markað meira magni ef fiskinum er haldið í ábyrgðar-
yerðinu. Saltfiskframleiðslan er komin í algei’a sjálfheldu.
Iiraðfiyst verður á þessu ári um 30,000 tonn af fiski.
Þenna fisk er engin leið að selja fyrir það verð, sem nú
er krafist, nerna að láta ákveðið magn af síldarlýsi með
hverju tonni. Ef síldveiðin bregst eða verður stöðvuð,
selst þessi fiskur ekki. Ríkissjóður — þjóðin — verða að
’greiða framleiðendum andvirði, samkvæmt þeirri trygg-
ingu, sem gefin hefur verið af Alþingi. Þau útgjöld yrði
lögð á þjóðina alla, fátæka sem ríka. Og þau yrðu þung-
bæi’.
Iðnaðurinn, scm nú er oi’ðinn einn stærsti atvinnu-
vegurinn, er að stöðvast og næstu mánuði verður að lík-
indum slórfellt atvinnuleysi í þessari grein. Gjaldeyrir er
ekki til fyrir hráefnunum, sem þarf að flytja inn. Þessu
getur ckkert bjargað annað en mikill útflutningur afurða.
En til þess þarf að afla afurðanna og selja þær.
Byggingai’iðnaðurinn er dauðadæmdur vegna gífurlegs
kostnaðar, vegna ei’fiðleika að fá efni, vegna gjaldeyris-
skorts og vegna þess að alger þurrð er að verða á lánsfé
með hæfilegum vöxtum.
Þegar ofangreindar staðreyndir eru athugaðar öfga-
laust, þá getur engum dulist um hvað er barist i þcim
vinnudeilum, sem kommúnistar eru nú að konxa af stað.
Það er ekki barist uxn það hvort vei'kamenn í Reykjavík
eigi að fá nokkrum aurum meii’a eða minna fyrir klukku-
stundarvinnu. Heldur er barist um það, hvoft eigi að
stöðva dýitíðarski’iðuna eða gefa henni lausan tauminn.
Dýrtíðin hefur þegar gert alla atvinnuvegi landsins óarð-
bæi-a. El' verðbólgan verður nú aukin með hækkuðiun
íramleiðslukostnaði til sjávar og sveila, þá stöðvast allir
atvinnuvegir þjóðarinnar unx og eftir næstu áramót, sumir
löngu fyrr.
Um þetta er barist í vinnudeilunum. Það er raunveru-
lega bafist um það, hvort þjóðin eigi að geta. starfrækt
atvinnuvegi sína á næsta ári. En það getur hún aðeins
gert ef framleiðslukostnaður í landinu verður lækkaðui’.
Ef nú verður ekki stungið við fótum, þegar öllum er Ijóst
orðið að stórkostleg atvinnukreppa er hér á uppsiglingu,
þá liggur ekkert fyrir annað en að láta skeika að sköpuðu
og bíða þess hruns sem framundan er og leiða mun yfir
landsmenn mestu atvinnukreppu, sem hér hefur þekkzt
íá þessari öld.
V I S 1 R
Þri&judagkiit. 10. júní 1947
K V EÐJU D.RÐ
!*
Það er með miklum sökn-
uði, sem eg tek mér penna
í hönd til að kveðja góðan
vin og samstarfsmann.
Eg kynntist Garðari Þor-
steinssyni fyrst árið 1935, er
eg þui’fti að leita til hans lög-
fræðilegrar aðstoðar. Síðan
bar fundum okkar ekki sam-
an fyrr en árið 1939, er við
úrðum meðeigendur i Gamia
Bíó.
Upp frá þeim degi tókst
með okkur einlæg vinátta og
g'et eg fullyrt, að eg hefi ekki
kynnzt manni, sem var jafn
tryggur félagi og Garðar. I
fáum oi’ðum sagt: Trúfast-
ur vinur vina sinna.
Gax’ðar var einkasonur
hinna ágætu hjóna Þorsteins
Gíslasonar, skipstjóra, og
Mariu Guðjónsdóttur, en
María er nýlátin.
Gai’ðar hlaut ekki veráld-
legan auð í vöggugjöf, en
hann var gæddur frábæi’lega
góðum gáfum og óbilandi
kjarki, dugnaði og skapfestu.
Með þetta veganesti og að-
stoð foreldra sinna lagði
hann út á menntabrautina
og lauk stúdentspx’ófi ái’ið
1920 og lögfræðiprófi við
Háskóla Islands 1925. Hæsta-
rétlarmálaflulningsm. varð
hann 1931- og gegndi því
starfi til dauðadags. Á Al-
þingi átti liann sæti fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í Eyja-
fj arðarsýslix frá árinu 1934.
Settur var hann borgarstjóri
í Reykjavík 1933, og sýnir
það hve nxikils trausts og á-
lits hann naut, þá ungur
rnaðui’, er honum var falið
svo ábyrgðarmikið starf.
Ái’ið 1922 kvæntist Garð-
ar eftirlifandi konu sinni,
Önnu Pálsdóttur, frá Möðru-
felli i Eyjafirði, hinni ágætu
og mikilhæfu konu, og eign-
uðust þau 4 böi-n, öll hin
mannvænlegustu, og eru þau
öll á lífi.
Heimili þeirra hjóna, á
Vesturgötu 19, er sönn nxynd
af hinni mjög svo rómuðu
islenzku gestrisni. Gai’ðar
var allra nxanná hjálpfúsast-
ur og skildi vel þá ei’fiðleika,
senx fátækir ungir menn með
menntaþrá eiga við að striða.
Enda voru það ekki allfáir
skólapiltar, sem hann lijálp-
aði til mennta og dvöldu
langdvölum á hinu gestrisna
lieimili hans.
Eg kvaddi þig lauslega,
kæri vinur, á fimmíudags-
morguninn 29. f. nx., er þú
lagðir af stað í þá ferð, er
vai’ð þín liinzta. En það er
skannnt nxilli gleði og soi’g-
arstunda í lífinu, og hvorug-
an okkar datt þá í hug, þeg-
ar þú, glaður og reifúr,
kvaddir mig, að þelta yrði
okkar síðasti fundur. En veg-
ir Guðs eru órannsakanleg-
ir og við dauðlegir nxenn
skiljum lítt, er menn í blóma
lífsins eru kvaddir burt svo
skyndilega.
Sæti þitt verður vandskip-
að og tómlegt vex’ður við
skrifborð okkar í Gamla bíó,
þegar þú nú ert hoifinn, en
við lifum í trúnni á endur-
fundi, fyrir liandan gröf og
dauða.
Eg kveð þig, góði vinur,
með þakldæti fyrir sanxslarf-
ið, ágæta viðkynningu og
inargar ánægjustundir.
Eg sendi syi’gjandi konu
þinni, börnum og hinum
aldraða föður þinum, mín-
ar hjartanlegustu samúðai’-
kVeðjUr, og bið góðan Guð
að styrkja þau i þeirra miklu
sorg.
Friður sé nxeð þér.
Hafliði Halldórsson.
- SSökkvÍliðið.
Frh. af 8. síðu.
taki að hefja slökkvislarfið,
þegar bilarnir eru komnir á
brunastaðinn.
Fullkomnar
dælur.
Fyi’ir strið í'éði slökkvilið-
ið aðeins yfir tveimúr dælum,
sem dældu 800 og 1200 lítra á
nxínútu. En nú á slökkviliðið
þi’jár 1200 lítra dælur og sjö
2000 lítra dælur. Aúk þessa
ei’u 2 bilarnir búnir háþrýsti-
dælum, og eru það sennilega
fyrstu bílar þessarar gerðár
sem notaðir ei’u i ahnennum
slökkviliðum hér i álfu. Þeir
eru ameriskrar gei’ðar og
notaði Bandaríkjaherinn þá
mikið í slyrjöldinni, einkum
i sambandi við olíugeymslur
bg flugbækistöðvar. Eru slílc
slökkvitæki einnig höfð á
flugvöllunum í Keflavík og
Reykjavík. Séi’kenni liá-
þrýstidælanna eru fólgin í
því, að vatnseyðsla er litil,
en þrýstingurinn að sama
skapi mikill. * Vatnið leysist
upp í úða, og af því leiðir
að með þessu móti er unnt að
slökkva olíueld, sem áður
varð ekki slökktur nenia með
froðu. ,
Háþrýstidæluraar
eiga mikla framtíð.
Þessar háþrýstidælur virð-
ast eiga mikla framtíð fyrir
liöndum og er nú sem óðast
verið að taka þær í notkun
vestur í Bandarikjum. í Eld-
varnaritihu ameríska „Fire-
nien“ segir einn af kunnustu
slökkviliðsstjórum Ameiúku
að með háþrýstidælunum
standi slökkviliðin miklu bct-
ur að vigi en áður, með að
ráða niðurlögum elds. .
Minni
vatnsskemmdii’.
Slökkviliðið hér í Revkja-
vík er liætt að nota þá að-
ferð, sem áður var viðhöfð að
fara með opna slöngustúta á
brunastáð. Var það til mikilla
óþæginda og olli oft og ein-
att mikluúx vatnsskenxmd-
um. Nú er fai-ið með alla
stútana lokaða þangað til
sprautað er á sjálfan eldinn
og fyi’ir bragðið verða
skemmdir af völdum vatns
miklu minni en áðui’.
Ný tæki.
Um þessar mundir er
slökkviliðið að taka ýmis ný
smátæki í notkun, sem ekki
lxafa þekkst lxér áður. Þ. á m.
er svonefndur skipastútur,
senx notaður er fi’aman á
slöngur við bruna í skipum.
Þegar vatnsþrýstingurinn
kemur á stútinn, streymir
vatnið út um möi’g göt sam-
tímis og um Ieið snýst stút-
urinn þannig, að vatnsbun-
urnar brjóta liver aðra í
úða. Annan stút"" hefir
slöklcviliðið fengið, senx er
ætlaður til þess séi’staklega
að slökkva eld á milli þilja.
Stútui’inn er lmébeygður og
þannig fyrirkomið að liægt
er að snúa honum eftir vild.
Þá liefir slökkviliðið fengið
sérstaka skui’ðarluiífa til þess
að skera upp bárujárnsþök,
og fjölnxörg önnur nýtízkú
tæki, sem til þessa liafa ver-
ið hér óþekkt.
Mikil þrengsli.
Er nú svo komið, að tæki
Slökkviliðsins í lieild munu
vera einhver þau fullkonxn-
ustu, senx nokkur jafnstór
borg í Evrópu hefir yfir að
ráða. Hinsvegar standa
þrengsli Slökkviliðinu mjög.
í vegi, og á meðan það hefir
ckki öðlazt önnur og betri
lxúsakynni, er engin leið að
það fái frekar aðgert, né bæti
við sig fxdlkonmai’i tækjum
en oi’ðið er. Hinsvegar kvaðsl
slökkviliðsstjói’i vænta þess,
að ekki yi’ði langt að bíða,
þar til nýja slökkvislöðin
kæmist upp, og þá nxundu
sennilega verða fengiu ýmis
viðbótartæki, senx ekki er
tiltök að koma fyrir eins og
sakir standa.
Nix starfa 24 nxenn á fösl-
unx vöktum hjá Slökkvilið-
inii, en unx 30 úiahns eru í
vafaliðinu.