Vísir - 23.07.1947, Side 7

Miðvikudaginn 23. júlí 1947
VlSIR
7
„Kyrr!“ skipaði Pe<lro. „Fyrirgefðu, Katana!“
„Mér er óhætt.“
Hun hugsaði fram í tímann,. er hún mundi segja fólki
frá þvi eftir mörg ár, að liún hefði riðið að baki Pedros
endur fyrir löngu. „Þér eigið við Pedro- hinn m i k 1 a
liershöfðingja?“ mundi fólk segja. „Auðvitað, livern
annan? Mér fáhnst eg vera sannkölluð liefðarmær þann
dag!“
Henni fannst allt of stuttur tími líða, þangað til hvitir
veggir Rosaríó-krárinnar komu í ljós. Þau riðu inn í garð-
inn og Pedro stöðvaði hestinn.
„G r a c i a s (þakkir),“ sagði Ivatana og lél sig síga til
jarðar.
V.
Fátt manna var i Rósaríó, en svo skuggsýnt inni, að
Pedro var fulla minútu að greina, livernig umhorfs var
þar. §ancho Lopez var í veitiiigasalnum og liann bauð
Pedro velkominn, en spurði Ivatönu jafnframt hverju það
sælti, að liún var svo illa til reika.
„Mannhundar réðust á mig og hefðu drepið mig, ef
senor Pedro hefði ekki bjargað mér,“ svaraði hún hárri
röddu og sagði'síðan frá viðureigninni. Menn setli hljóða,
er þeir heyrðu nafn de Silva. Hann var ríkur maður og
sást ekki fyrir.
„Antóníó,“ sagði Katana við einn essrekann, sem inni
voru. „Þú segir Manuel frá þessu, liegar þú ferð til Jaen.“
Antóníó var hreýkinn yfir þessari lijálparbeiðni og
svaraði: „Það skal eg gera, en vera má að ekki verði þörf
fyrir hjálp hans, ef þessir þorparar verða á vegi mínum.“
„Svei!“ rumdi í Saricho Lopez. ,„Láttu ekki svona drýg-
indalega, vinur. Segðu Manúel frá mér, að spörfuglar ,geti
elcki herjað á hauka.“ Eftir nokkra þögn bætti liann við:
„Gleymum þessu. Stúlkunni var ekki nauðgað, svo að
það er óþarfi að vera með þessi læti. Eg þekkti de Silva
áður en liann varð stórlax og honum er kunnugt, livað eg
veit um liann. Ilann mun lála Katönu afskiptalausa, en
þið og Manúel æltuð að láta menn hans í friði.Þetta stendur
jafnt. Farið varlega,“ sagði liann síðan við Pedro og virtist
ætla að segja eitthvað frekar, en liætti við það og beindi
máli sinu til Katönu: „Það er orðið svo ljótt á þér augað,
að þú getur ekki dansað fyrir gestina, meðan þú ert þann-
ig til reika. Eg fæ Dolores Kvintero.“
„Nei, það verður nú ekki af þvi!“ rauk Katana upp, því
að hún hafði viidi af að dansa og þar að auki var dansinn
aðaltekjulind hennar.
„Fyrirgefið, að eg sletti mér fram í þetla mál,“ sagði nú
dimm rödd úti i liorni. „Ilrátt kjöt er bezla meðalið við
glóðarauga. Eg liefi oft notað það. Nautakjöt er bezt, en
geita- eða svínakjöt keniur að sama gagni. Rindið væna
sneið yfir auga yðar í kveld, senorita, og með Guðs hjálp
og dálitlu af liveiti ættuð þér að geta dansað á morgun.
Dragið bara ekki að gera þetta.“
Athygli manna beindist nú að þeim, sem þelta hafði
mælt, en Pedro hafði ekki veitt lionum eftirtekt lil þessa.
Nef mannsins var breitt, en þó ekki flatt. Hann var harð-
leitur og augun djarfleg, svo að liann var lítt árenmlegur.
Svíramildll var liann og herðibreiður, rakaður og með
stóran munn, sem bar viljafestu vott. Hárprúður var hann
í bezta lagi og stóð hárið út undan kringlóttri klæðishúfu,
sem liann bar. Hann virtist vera uni 35 ára að aldri, en
þótl hann talaði Jaén-mállýzku, minlist Pedro þess eitki
að hafa séð'hann í borginni.
„Það er rétt, sem senor riddarinn segir,“ mælti T.opez.
„Þetta er ágætt ráð. Katana, skcrðu sneið af nýslátruðu
'geilinni. Eg mun bera á borð fyrir senor Pedro. Ilvað
þóknast yður, herra?“
Pedro bað um brauð, ost og vín, en gekk síðan út lil að
liyggja að Kampeador. Er liann kom inn aftur, ávarpaði
ókunni maðurinn hann.
„Gerið mér þann greiða, senor,“ tók lianri til máls, „að
seljast hjá mér. Nafn mitt er Juan Garcia.“ Petro setlist
og maðurinn spurði þá: „Eruð þér sóriur don Fransisko
de \'argas ?“
„Já, lierra.“
„Don Fransisko er.kappi niikilk Eg hefi. ,aéð liann — eg
á við, að eg hefi'oft lieyrt liáris getið. Hver héfir svo sem
ekki heyrt hans getið?,Yðar skál!“
Hann bar bikárinn að vöruni sér,' en Pedro tók eftir þvi
sér tií undrunar, að hann bergði ekki á víninu.
„Eg. hefi, verið 1 Indíum,“ sagði Garcia, „og kvnnzt þáf
hermönnum, er börðust við Mára og á Ítalíu. Þeir töluðu
oft ririi föður yðar.“
„Indíum?“ endurtók Pedro og forvitni lians vaknaði.
Koatl var sá eini, sem liann þekkti, er þar hafði verið og
alla unga riie.nn dreýmdi um að fara þangað í ævintýraleit.
„Ilaíið þér verið þar, herra?“
„Aruni saman —| sextán alls — og kom þaðan fyrir
tveim vikum. Eg.var á yðar aldri, er eg sigldi siðast frá
Kadiz með Kristobal Kolon.“
„Flotaforingjanum mikla ?“
„Já,“ svaraði Garica. „Það var síðasta för hans, og hún
har lítinn árangur. Við áttum von á gulli i Veragua, en
bannsettir Indíánarnir stökktu okkur á flótta. Tvö ár fóru
tii einskls, við flæktumst hingað og jiangað og komrim
biásnauðir aftur til eyjanna. Svo er Guði fyrir að þakka,
að heppnin hefir verið með mér siðan.“
Pedro laut fram á borðið í ákafa sinum. „Segið niér frá
honum — segið mér frá flotaforingjanum.“
Garcia gerði það greiðlega, sagði kost og löst á lionuni
og Bartholomé bróður hans. Ilann fann sitt af liverju að,
Ivolumbusi, eri laldi að ekki væri þvi að neita, að liann væri
niikill sægarpur. Pedro varð hugsaðfil hiiis mikla dráums
Koltimbusar —að finna leiðina til Ivatbay (Ivína).
„Senor,“ spurði Pedro, „búast menn enn við að finna
Kalliav handan eyjanna?“
Garcia brosti. „Þér liafið ekki fylgzt með tímanum.
Hafið þér ekki heyrt Vasco Nunez de Balboa nefndan?“
„Nei, senor.“
„Það er lieldur ekki von. Hann var góðvinur minn, vask-
ur niaður. Þvi miður var liann tekinn af lifi. Hinum gömlu
félögum fækkar óðum.“ Garcia andvarpaði áhyggjusam-
lega. „En þetta er nú löngu liðið. Hann var framtakssam-
ur maðúr og réð nýlendunni i Santa Maria. de la Antigria
fyrir fjórum árrim, er liann fór yfir Darien-fjöll og eygði
liið mikla haf liandan þeirra. Fram að þeim tíma voru
menn ekkj vissir um, að hafið væri þarna, en þessi för
sannaði það. Þarna eru víðátlumiklar leridur, sem Kliári-
inn mikli ræður engu um. Þær eru einskis eign neiria hans
hátignar. Enginn veit liversu löng sjóleið er yfir haf þetta
til Kathay og Kryddeyjanna, en það gerir ekkert til. Þettá
er nýr lieimur, sonur sæll.“
Pedro hafði starað á Garcia og ævintýraþráin magnaðist
i brjósli hans.
„Heyrið þér!“ rumdi í Garcia. „Eg hefi staðið við höfn-
ina i Habana de Ivuba og horft til norðurs. Það er hægt að
f i n n a landið íriikla þar fyrir norðan, eins og ský, landið
sem Ponce de Leon fann. í vestri eru einnig lönd handan
sjóndeildarhringsins. Hernan de Kordoba sigldi með
ströndum þess í fyrra. Þar er fullt af borgum og gulli. í
suðri er Honduras, serii flotaforinginn mikli fann og Guð
má vita, livað sunnan þess er! Balboa frétti um land við
Suöurhafið, þar sem gull væri ódýrara en járn. Indiána-
hundarnir búa þar í liöllum og eta af gulldiskum, Og" alli
þelta bíður eftir framgjörnum manni. En þið, ungu menn-
irnir, hugsið ekki um að fara úr landi....“
Lopez bar nú á borð fyrir Pedro, en liann liafði enga
matarlyst. „Faðir minn segir, að hezt sé að læra vopna-
burð á ítahu og ætlar að senda mig þangað að ári. Móðir
mín er itölsk. Eg ætla ckki að vera um kyrrt liér. Faðir
minn segir, að menn liljóti meiri lieiður af að berjast við
franska riddara og Svisslendinga en með nokkuru öðru
móti.“
„Það sýnir, að Spánn hefir ekki breytzt,“ svaraði Garcia
og hrosti. „Eg er af lágum stigum og svona töluðu aðals-
mennirnir áður fýrr. En eg tel mestan lieiður í því fólginn
:að snúa Indíánum til réttrar trúar og vinna lönd liandá
koiiuiiginum.fEn kannske er það rangt hjá mér.“
Ifariri lel nú séin hanri liefði ekkert meira að leggja til
málanná og sriéri sér að matnuni. Pedro fór að dæmi lians,
en Garca virti hann fyrir sér, er liarin hafði etið sig mett-
an. Þeir tóku aftur tal saman, en ræddu nú meira um
einkamál og skáluðu þess á milli. Garica lét bera Pedro
meira vín, en bragðaði ekki á sínu, lieldur slökkti þorsta
sinn með vatni.
„IIví drekkið þér ekki, senor ?“ spurði pillurinn forviða.
„Ef eg dfekk, þá drekk eg eins og svín,“ svaraði Garcia.
„Það er mikið böl, en látið það ekld á yður fá. Eg kaupi
\in, lil að.styrkja gestgjafann hér.“
„Eg skil,“ svaraði Pedro. „Þér eruð að refsa sjáífum
L éur.“
„Það má orða það þannig.“
Garcia þagnaði og varð hugsi, en allt í einu lienti liann
! nfnum frá sér og sagði:
„Eg skal segja yður orsökina. Eg er eins og liver annar
Með hve mikluiii ákafa
njósnastarfsemi stórveldanna
var rekin milli heimsstyrjald-
anna má bezt marka af því, aö
aSeins 2000 mans voru dærndit
fyrir njósnir á árunum frá 1870
til 1920. en 35,000 manns frá
.1920 til 1935.
Ári'ö 1910 var taliö aö 33%
af vinnandi stéttum Ameriku
ynnu við landbúnaöarstörf.
Árið 1920 var þaö komiö niður
1 28%, 2930 23%, I940
18% og nú er áætlað aö að-
eins 15% vinni aö landbúnaði.
Stærsta safn hertekna gunn-
fána er i eigu sænska hersins.
Eru þeir samtals '3500 og eru
á safni sænska hersins í Stokk-
hólmi.
Á Noröur- og Suöurpólnum,
sem þekktir eru fyrir hinar
löngu vetrarnætur, ríkif algjört
myrkur í 1913 klukkustundir a
ári, ‘en viS Miöjaröarlínu eru
þær 3459.
„Er sonur þinn metoröa-
gjarn?“
„Já, hann ætlar sér aö verða
svo ríkur, aö hann er þegar
farinn aö lita á mig sem fátæk-
an ættingja.“
Dísa:-,,Af hverju giftisty.
ekki íhonum Jóni?“
Kata : ,,Eg - giftist' aöeins
manni/sem þekkir lífiö og heí-
ir kynnzt sorgum þess.“
Disa: ,,Nú, þú meinar ekkju -
manni.“
Bergmál
Framh. af 4. síðu.
þótt þeim mætti bæta við, að
loftið yrði hitað upp. áöur en
því væri blásið i heyið. Það er
alveg rétt, að loftiö þarf að
vera hitað, en annars verða
menn að athuga það, er þeir
ræða um kosti og galla súg-
þurrkunarinnar og einblína
einkum á gallana — þótt undar-
legt kunni að viröast af bunaö-
arfrömuöi — að þessi aðferð er
á byrjUnarstigi og sá, sem vinn-
ur að jþésSújtæki hefir áreiðan-
lega fengið litla styrki og lík-
lega enga frá Búnaðarfélaginu.
Þarna er framtíðin.
Bóndinn, sem til min hringdi,
lauk viðtalinu með þessum orð-
um: „Eg verö að segja það, að
mér fannst það óviðeigandi af
ræðumanninum að tala eins og
hann gerði. Það var eins og
honum væri hálfvegis í nöp við
súgþurrkunina. Ætti hann þó
a'ð geta skilið, ef hann hefir
hugleitt sumt af því, sem hann
sagði sjálfur, að bændurnir
verða að kappkosta að verða
óháðir veðurfarinu — geta hirt
hey sín, hvernig sem viðrar. —
Þarna er ein aðferöin og hana
verður að efla.“