Vísir - 24.07.1947, Blaðsíða 4

4
V 1 S I R
Fimmtudaginn 24. júlí 1947
!!;
DAGRLAÐ
Utgefandi: BLAÐAtJTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guölaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgmðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan hd.
Tvenn veikeíni.
#• jaldeyrisskortur háir nú öllum Evrópuþjóðum og Jam-
"ar heimsviðskiptin. Af þeim skorti getur sprottið alheims-
kreppa, miklu ægilegri, en þjóðirnar haí'a horfzt í augu
við til þess. Til þess að afstýra slíkum ógnum hafa
Bandaríki Ameríku boðizt. til að styðja með beinum fjár-
framlöguni og lánum endurreisnarstarfið í Evrópu, þann-
ig að beilbrigð viðskipli þjóða i millum geti Jiafizt að
nýju. Evrópu er að blæða ut og hún mun örmagnast fyrr
en varir, ef ekki verður að gert.
Gjaldeyrisþörf Evrópuþjóðanna á sér margar rætuij.
; EyðileJgðriJí Verðmæta hefur aldrei verið meiri, en í síð-
1 ustu styrjöld, framleiðslan hefur stöðvazt og algjör vöru-
skortur er viðast ríkjandi. Framleiðslulæki eru úr sér
gengin og þau verður að eudurnýja, og loks þarf að nytja
gæði lands og sjávar nokkuð með öðrum bætti en tíðkazt
hefur, í samræmWið nútíma tækni, en þar eiga Evrópu-
þjóðirnar langt í land. Mcðan svo er ástatt verða þcssar
þjóðir að flytja inn miklu meira • vörumagn, en þeim er
i'ært að kaupa aðstoðarlaust. Sem dæmi mætti iiefna, að
Norðmenn og Svíar höfðu safnað verulegum gjaldeyri.á
stríðsárunum. Nú er svo á þær gjaldeyrisbirgðir gengið,
að grípa hefur verið til ströngustu innflutningshamla, en
þrátt fyrir það, gera báðar þessar þjóðir ráð fyrir, að
þær verði innan stundar að afla sér verulegs gjaldeyris-
láns. En þegar svo er um hið græna tréð, bvað þá um
hið visna?
Allt þetta megum við Islendingar bafa í buga. Gjald-
eyrir sá, er við höfum sáfnað á striðsárunum, er upp
urinn. Honum hefur verið varið til þarfra og aðkallandi
framkvæmda, en vafasamt er hvort við •höfum ekki star-
blínt þaj- um of í eina átt. Við höfum eignazt framleiðslu-
tæki til lands og sjávar, sem vafalaust munu skapa þjóð-
inni drjúgar tekjui*, en grundvöllur fyrir stárfrækslu
tækja, er að þau vei*ði rekin hallalaust. Ljósl er að því
fer svo fjarri, enn sem komið er, að grípa verður þegar
á hausti komanda til róttæki'a ráðstafana til þcss að í-étta
blut framleiðslunnar og tryggja okkur jafnframt erlenda
markaði. Eins og sakir standa. getum við lítið gert til að
afla erlendra mai'kaða, með því að framleiðsbtvörur okkar
eru á engan hátt samkeppnishæfar að því cr verð snertir.
Þetta ])ýðir aftur,, að. þeii’, sem ódýrari vörur hafa, sitja
að slíkum markaðj og.lryggja sér hann væntanlcga einnig
nm ófyrirsjáanlega framtíð, en á þetta horfiim við að-
gerðalausir. Við svo búið má ekki gtanda, og gctuleysi
okkar nú, getuV* “l*eyhzt pjoðinni sícaðsamlegra, cn allar
illar blikur innan okkar þrönga sjóndféildarbrings.
Jafnframt því, sem verðlagi verður að stilla í bóf,
þannig að framleiðsla okkar verði seljanleg, þurfum við
að hyggja að hinu, að þjóðin þurfi ekki að sækja flest til
‘annarra þjóða, sem vel má inna af höndum hér heima
1‘yrir. Sem dæmi mætti nefna að skipaviðgerðir fara nú
að mestu fram eriendis, og jafnvel verður að senda stærri
skipin öll til botnhreinsunar í erlend skipanaust. Orsakast
þétta af því, að getuleysi eða framtaksleysi okkar er svo
tilfinnanlegt, að þótt yið getum keypt erlendar vélar og
skip fyrir 300 millj. króna, getum við ekki eytt þremur
eða fjórum milljónum til bygginga skipaviðgerðastöðva,
en kjósum heldur að flytja þann gjaldeyri úr landi vegna
viðgerðanna sjálfra. Slíkt er vitanlega brein skammsýni.
Því er borið við, að vinnulaun séu svo bá, að verkið reyn-
ist mun ódýrara erlendis. Þetta er rétt, en ef þjóðin á
sér framtíð, verður sama raunin ekki langæ og bér verður
að skapa hcilbrigt og samkeppnisfært atbafnalíf inn á við
sem út á við.
Þelta dæmi er eitt af mörgúm. .Vilji þjóðöi ékki leggja
árar í bát og gel’ast Iu*einlega upp i. líísbai';úiúi sinni, verð-
nr bún annarsvegar að afla gjaldeyris, en spaa’a bann hins-
vegar með eflingu atvinnulifsíns innanlands. Varfærni öll
er góð, en hún má ekki leiða til álgjörrar kýrrstöðu. Fram-
kvæmdir í landinu ber að efla, alveg án tillits til núverandi
ófremdarástands, sém ekki verður langvarandi úr þessu.
öll él birti r upp um síðir.
JB o i* i skri far:

Undanfarna daga .befir
verið minrizl á ýmislegt í
rekstri Réýkjayíkurbæjai’,
sem lagfæra þyrfti, ef vel
ætti að fara. Hefi eg í þvi
sambandi minnzt á Sjúkra-
samlagið, Barnavinafélagið
Sumárgjöf, Leifsstyttuna og
Bæjarbókasafnið.
En það ér svo margt, sem
aflaga fer í rekslri bæjarins,
að það er engu líkara en að
stjórnendur bæjarmálanna
bafi gefizt upp á gambur-
mo.sanum og bleypt beizlinu
fram af öllum málum. Lltið
þið til dæmis á Hljómskála-
garðinn, sem liklega verður
að lelja framtíðar skemmti-
gai’ð Revkvíkinga, og gæti
verið einn yndislegasti blett-
urúri í bænum ef liann væri
vel hirtur. Allt er þar nú á
kafi í grasi. Plöntui’nar, sem
settar liafa verið niður með-
fram gangbrautunum, eru
sumsstaðar svo huldai’ gras-
inu, að börnin geta illa var-
ast þær og tröða þær niður í
ógáti.
Eg veit, að því mun verða
svai’að til, að svona liafi far-
ið vegna verkfallsins. En
verkfallð er. ekki orsök þessa
nema að litlu leyti.
Þegar Reykvíkingar minnt-
ust 17. júní, þá virðist svo
sem þeim sem stóðu fyrir bá-
tiðarhöldunum, bafi fundizt,
að deginum væri ekki sýnduf
nægilegur sómi, nema troð-
inn væri niður um leið eini
reitufinn í bænum, sem verja
ætti og verja verður fyrir
margmennum samkomum.
Reykvíkingár bafa getað við
önnur tækifæri skemmt sér á
íþróttavellinum við ræðu-
böld og annað, sem þarna fór
fram. svo að vel befði mátt
blifa Mljómskálagarðnum i
þetta skipti. En finnist inönn-
um nauðsynlegt að minnást
17. júní á grasigrónum velli,
jafnvel þótt ausandi rigning
sé, þá eru stór tún milli
Miklubrautar og Flókagötu,
austan Rauðarárstígs, sem
minni eyðilegging befði verið
að troða niður en Hljóm-
skálagarðinn.
En sagan er ekki öll sögð.
Þegar farið er að birða garð-
inn eftir um það bil tveggja
mánáða birðuleysi, þá er
sendur þangað einn máður
með orf og ljá (að minnsta
kosti var aðeins einn maðuf
við þann starfa, þegar eg
gekk um garðiim í dag, 21.
júlí).
Þarna virðist vera baldið i
eyrinn til þess að kasta
krqnunum. Iívprs vegna er
ekki notuð lítil vélknúin
sláttuvél? Bærinn befir átt
slíkar sláttuvélar. Eg hefi séð
þær á Austurvelli. Hafi þær
gcngið úr sér, verður að
endurnýja þær. Það er bæði
of dýrt og bænum til háðung-
ar, að þegar liver kotbóndi út
um sveitir landsins slær með
sláttuvél, þá skuíi bærinri
notast við elztu tæki, seni
þekkjast hér á landi. Látum
vera, þótt slegnir séu kantar
með orfi, þegar mjög er loð-
ið, en stóra fleti verður að
slá með fljótvirkari tækjum
en orfi og ljá.
Hliðið, sem er á girðingu
Hljómskálagarðsins i suð-
vesturhorniriu, lijá gamla
Stúdentagarðinum, er væg-
ast sagt bvorki til gagns né
bænum til sóma. En sérstak-
lega bagalegt, að þetta þlfð
skuli vera svona tötraiegt,
vegria þess, að Stúdentagarð-
urinn er nú notaður til hýs-
ingar ferðamönnum, og
meðal annars mun þarna
verða á riæsturini bópur er-
lendra mánna, sem bér eiga
að kejipa í knáttspyfnu.
Glöggt er gesls augað. Og
þeir munu fljótlega reka
augun í þetta myndarlega
boiigarblið.
Ennfremur væri ekki úr
vegi, að þeir seiri eiga bús-
um að ráða i gamla Stúd-
entagarðinum, gengju í
kringum liúsið, áður en
næsti geslahópur kæmi. Þar
má margt laga með lítilli
fyrirböfn og litlum íilkostn-
aði, en vrði þeim til sóma og
bænum til prýði.
Borgari.
,Félagskerfi
landbúnaðarins6
„Félagskerfi landbúnaðar-
ins áíslandi“ er heiti á nýrri
bók eftir Metúsalem Stef-
ánsson ráðunaut.
Rekur höfundurinn þar í
aðaldráttum uppbaf búnað-
ai'félagsskapar bér á landi,
'jþróun félagsbugmyndanna,
! mótun félagsskaparins,
j þroskun lians og starfsemi
(hinna ýinsu félagsþátta út
af fyrir sig og félagskerfis-
[ins í beild.
[ Ritið er gefið út í sam-
bandi við Landbúnaðarsýn-
inguna ög er það ætlað til
glöggvunar þeim, sem vilja
kynna sér sögu búnaðarfé-
lagssamtakanna hér á landi.
1 bókinni er allipargt
] mynda af helztu brautryðj-
endum búnaðarmála og
starfsmönnum Búnaðarfé-
tagsins.
3
ÁL
„Tónilstarvinur“ enn á ferðinni.
,,Bergmáli“ hefir enn borizt
orðsending frá ,,Tónlistarvini“,
þar sem hann fjallar nokkuö
um tímaritiö ,,Jazz“, enn einu
sinni, og ber sig jnjög upp und-
an skrifum ritsins í sinn garö.
Enda þótt ,,Bergmál“ vilji ekki
taka þátt í oröaskiptum urn
jazz, aö minnsta kosti ekki í
þessu formi, þykir.rétt aö birta
hér útdrátt úr bréfi '„Tónlistar-
vinar" ogtfer.hann hér á eftir:
ómaklegar árásir.
■ „í fjóröa tölublaöi tímaritsins
„Jazz“, fyrsta árgangs, sem eg
rataöist á að kaupa um daginn,
er einskonar inngangur eftir
ritstjórann, er hann nefnir
„Hugleiöingar um tónlistarlíf.
iö“. Er þar sveigt nokkuö aö
mér fyrir bréf, er eg fékk birt í
„Bergmáli“ Vísis ekki alls fyrir
löngu. Ef Vísir er syo vinsam-
legur aö lofa mér rúmi fyrir
enn nokkurum oröum, vil eg
sýara þessuni>) hugleiöingunar í
örstuttu máli. Eg tel, aö um-
mæli hins ágæta ritstjóra
„Jazz“ um mig séu algerlega
óniakleg. Hann segir til dæmis,.
aö eg og einhver niaöur, sem
neínir sig „Síðhærður'*, séu
einn og sami maðurinn og hafi
byrjað árásir á tímaritiö „Jazz",
Jón M, Árnason og jazzinn yfir-
leítt, eins ,og hann orðar það.
1
Tveir menn.
fyrsta lagi er þvi til að
syara, aö. eg kannast ekki viö
„Síðhæröan", endá þótt eg feg-
inn vildi kynnast honum, því að‘
honum er eg sammála um
margt í sambandi viö jitterbug-
villimannamenninguna. Væri eg
feginn ef eg gæti komizt í sam-
band við hann meö þessum orö-
um og efa eg ekki, að viö gæt-
um hnóðaö sarrián lirúklegri
grein eða pistil um „jazz“, ef
eitthvert lilað fengist til þess að
birta hann.
„Hugleiðingarnar“.
Vegna þesS; áö 'fitstjóri hins
ágæta blaðs „Jazz", ver tals-
verðu af rúrni sínu til þess að'
ráðast á mig, en hins vegar
óvíst lrversu margir kunna að
sjá þaö, þykir mér ekki úr vegi,
með leyfi „Bergmáls'ý að taka
upp nokkurar línur hér úr
„Hugleiöingunum", en þær eru
svona: „Þessar greinar („Tón-
lisfarvinar” og „Síöhær.ð.s“) eru
mjög sviþaðar að efni og stíl
og.. er ekki ólíklegt, aö sarni
maðurinn hafi ritað þær báðar,
þær eru skcium.ulcga ritaðar, í
hálfgerðum fekritlustíl, en efn-
ið er hin venjulega slagorða-
súpa, er þeir menn nota, er
nefna sig jazzhatara." Svo
mörg eru þessi orö. Eg vildi
strax taka fram, eins og áður
hefir verjð gert, að við „Siö-
hærður“ erum ókunnugir Qg í
öðru lagi hefi eg aldrei verið
„jazzhatari". Hins vegar riniri
eg ávallt vera andvigur „Hep-
cat“ og „Jitterbug“-hugsunar-
hætfinum, enda þótt eg eigi von
á .hrakyrðum í ■ tímaritinu
„Jazz',‘.“'