Vísir - 22.08.1947, Blaðsíða 7

Föstudaginn 22. ágúst 1947
7
V I S I R
S. SHELLABARGER :
KASTILIÍJ
saníkvæmt fyrirniælum Velasques landstjóra og þeim ætla
eg að hlýöa og engu öðru.“
Nú varð þögn. Lagalega hafði hann á réttu að standa,
en lögin standast illa fjarlægðir og sjávarseltu.
Nú var það aftur Ortiz, sem náði tökum á eftirtekt
Pedros. Hann hafði orl ástarljóð, meðan liinir körpuðu
og söng það nú við ág'ætar undirtelctir.
Sandoval hafði ekkert eyra fyrir söng og þar að auki
vaj- hann oft hálfgerðir öfuguggi, svo að enginn undraðist,
er hann mælti: „Ortiz, ef þú værir ekki eins vopnfimur og
rauu ber vitni, þá mundi eg kalla þig hevhrók. Eg skil
ekkert í mönnunV, sem alltaf eru að tala um kvenfólk.“
Gareia hló við. „Spurðu Pedro, við livað Iiann eigi, þeg-
ar hann talar um ásþogrþvi um likt. Siðan Luisa de Kar-
vajal gaf honum vasaklút og lók í staðinn hálft vitið úr
kollinum á honum, hefir liann verið eins vitlaus í kvenfólki
og Ortiz. Eg er með þér, Sandoval, vinur. Til helvítis með
allt kvenfólk. Þær eiga ekki heima hér. Beittu áhrifum
þínum við Pé'dro.“
Pedro lét’sém hann heyrði þetta ekki, horfði aðeins út
á hafið.
„Horfði á hann!“ rumdi í Garcia. „Katana Perez, stelpan ;
frá Jaen, sem bjargaði okkur, er sannkölluð perla og liún !
kemur að gagni hvort sem er i rúmi, við eldamennsku eða \
á hergöngu. Hún mundi gefa sálu sína fyrir hann. En fari
það til fjandans! Hún er engin hefðarmær. Það er ekki
Iiægt nð syngja ljóð til hennar.“
Sandoval hló. „Hverju svarar þú, Pedro?“
Pedro gaf lionum langt nef.
í Ivftingu stóð Kortes með helztu foringjum sinum og
fleiri mönnum. Þarna var meðal annars glæsilega búinn
lingur maður, sem verð hafði með Grijalva, Bernal Diaz
del Kastillo, og var liann að skýra Kortes frá helztu stöð-
um, sem flotinn sigldi framhjá.
„Við kölluðum fjöllin þarna Sierra de San Martin. í
liði okkar var hraustur hermaður, sem hét San Martin —“
„Idvað heitir áin þarna?“ spurði Kortes. „Eða er.það
flói, sem þarna er framundan?“
Það var leiðsögumaðurinn, AJaminos, sem svaraði.
Hann hafði ekki einungis -verið með leiðangri Grijalva,
lxeldur hafði hann og veiáð leiðsögumaður Kolumbusar i
fjórðu för hans. „Nei, þetta er á.“
„Þetta er Fánaáin,“ mælti Dixxz, sem ætlaði ekki að láta
bola sér út úr viðræðunum. Indíánarnir þar gáfu okkur
meiki með livítum fánum.“
„Það var þá þarna, sem þið fóTuð á land?“
„Já, lierra,“ svaraði annar af mönnum Grijalva ákafur.
„Það var þarna, sem við feiigum fimmtán þúsund pcsóa
vii'ði i gulli fyrir grænar glerperlur, sem voru aðeins eins
pesós virði. Þeir sögðu, að þeir hefðu fengið gullið liandan
fjallanna hjá kónginum sem ]xar riklr.“
„Sá hlýtur að vera auðugur!“ mælti Kortes. „Úr þvi að
hægt var að ná í fimmtán þúsund, því þá ekki hundrað
þúsund, hví ekki milljón, senores? Við gætum ef til vill
heimsótt hann, nema------- —“
Hann leit á mennina umlxverfis sig og úr ásjónu þeirra
slcein gullgræðgin, en Kortes lauk ekki við setninguna,
lieldur tók að vix-ða ströndina fyrir sér á ný.
„Nema hvað?“ spui'ði Puerto Karrero, sem héll utan um
Indíánastúlkuna, Marinu, þá einu, sem nefnd var d o n a.
Hún hallaði sér upp að honum, en hafði ekki augun af
Kortes.
„Nema við snúum aftur lil Kúbu, kjaftakind, eins og
sumir vina okkar vilja. Fjarri sé það mér að óhlýðnast
skipunum landstjórans. Ef við héldum áfram, mundi það
verða mér þvert um geð — eg mundi vera neyddur lil
þess.“
Hann virti þá fyrir sér og setti upp sakleysissvip, en
mennirnir voru allir vinir lians, skildu hvað hann fór og
brostu. Framundan var land auðugt af gulli, að baki kon-
unglegur landstjóri. Það var enginn vandi fyrir vaska
menn og hugrakka að velja þar á milli. En fjögur þeirra
tiu skipa, sem sigldu í hjólfar fórustuskiþsins, voru undir
stjórn vína landstjórans og lieiinþt'áin vfer fárih áð gríþa
um sig í liðinu.
„Eyjan þarna?“ spurði Ivorles. ' ■; ,
„Þctta er Fórnaevjan, herra,“ svaraði Diaz, „þar sem
við komuimáð lieiðingjahundunum, þegar þeir voru að
íorná börnúm tS djöfuisins.“
„Og handan hennar er höfnin, sem við siglum til?“
„Já, San Juan de Ulua.“
„Við stigum á land á morgun, á föstudaginn langa, dag
hins saniia kross. Ef við* mæt'tum nema landið með lejrfi
landstjórans — og það hlýtur að hafa verið ætlan haiis,
þótl eg segi ef — þá gætum við kallað borgina okkar
„Ríkuhorg'", Villa Rica de la Vera Cruz. Það mundi Jiæfa
bæði trú okkar og fyrirætlunum. Nöfn eru mikilvæg, þeg-
ar um landnám er að ræða.“
Iíortes dró djúpt andann. „Herrar minir, finnið ilm hins
nýja lands. Ilérna megin himnarikis er ekki til anúar eins
ilmur.“
XXIX.
Pedro minntist síðasta dagsins um horð meira en
tveimur mánuðum síðar, þegar liann stóð vörð um fjár-
hirzlur liersins í musterinu í Sempóala. Ef til vill hefir
liann farið að hugleiða þetta vegna þess, hve loftið þarna
var fráhrugðið hressandi sjóloftinu, því að þarna var
flugnager mikið, loftið rakt og af musterinu lagði fúla
heiðingjaólykt.
Síðan gengið var á land hafði lierinn „neytt“ Ivortes til
að segja skilið við landstjórann á Kúbu og stofna óháða
nýlendu, sem nefna var Villa Rica de Véra Cruz. Herinn
hafði setið um hríð i San Juan de Ulua, en haldið þaðan
norður á bóginn og þar höfðu fyrstu múrar nýju borgar-
iunar verið reistir í tilraunaskyni. Ivortes hafði eignazt
handamenn þai'na i Sempoala og meðal ýmissa Totonak-
kynþátta í strandhéruðunum og fengið þá til að gera upp-
reist gegn veldi Aztekanna í Mexíkó. Nú nálgaðist það óð-
um, að haldið yrði inn í landið, þar sem búið var að
ti-eysta aðstöðuna að þessu leyti.
Heppnin hafði verið með þeim á marga lund. Pedro varð
hugsað til þess, sem geymt var í kistunum. Hver sá, sem
það álti, gal gei'zt stórhöfðingi á Spáni og gengið að eiga
hvaða konu, sem hugur hans girntist. En því miður var
ráðagerðin sú, að senda allar þessar gersemar til Spánar-
konungs, til þess að fá viðurkenningu hans fyrir þvi, að
nýlendan væri ekki undir landsljórann ó Kúhu gefin.
Montejo og Puertokarrero höfðu valizt til fararinnar.
Þetta var að líkindum gott ráð — þvi að ómögulegt var
að hafa Velasques alltaf á hælum sér — en það var dýrt
og menn sáu mjög eftir gjöfinni. í kistunum var allt, sem
leiðangurinn og einstaklingar i honunx liöfðu aflað, auk
g'jafa þeirra, sem Montezuma Aztekakeisari hafði sent, en
þær voru i rauninni megnið af sendingunni.
Pcdro sá fyrir hugarsjönum sér sendihoða þá, sem
Montezuma hafði gerl út, svo skrautbúna, að þeir voru
broslegir til að sjá. Ekki vantaði Jxá reiginginn og hrok-
ann, hundana. Einn þeiria hafði minnt Pedro á Koatl og
liann hafði fai'ið að velta Jxví fyrir sér, livaðan Jxræll de
Silva mundi upprunninn. Það var ekki að vita nema Koatl
væri af þessum kynþætti, enda hafði hann sagt Pedro
margt af auðæfum i landi sínu.
Aguilar, sem var túlkur, og dona Marina höfðu sagt
Ivorles, að Montezuma sendi Jxessar gjafir og kveðjur sina
og óslcaði Jxess, að hvítu niennirnir kæmu ekki til lands
sins. Það var kátbroslegt. Menn höfðu hlegið dátt að Jxess-
ari orðsendingu. Að hugsa sér að senda gullleitarmönnum
gullmola og biðja Jxá síðan góðfúslega að fara ekki í nám-
urnar! Þessar gjafir gei'ðu Jxað að verkum, að unnt var
að senda mútumar til Spánar og Jxær gerðu lika föxána
yfir fjöllin óhjákvæmilega.
„Vinii'“, sagði Kortes er hánn mælti með því, að leiðang-
ursmenn fórnuðu Jxessum auðæfum, „lialdið Jxið að Jxessi
höfðingi hafi rúið sig inn að skyrtunni okkar vegna og að
ekld sé til Jxúsund sinnum meira, Jxar sem Jxetta er til orð-
ið? Þetta eru aðeins smámunir og sýnshorn. Þið megið'
vita, að liann óttast okkur, ella hefði hann ekki sent Jxetta.
Nú verðum við að sækja hann lieim. Eigum við að láta
okkur nægja smámuni, sem virðast að visu stórgjafir á
Spání, Jxegar við gelum komizt yfir allt, sem hundurinn
á? Er við fáum fulllingi konungs og óhundnar liendur, Jxá
verður Jxelta ómerklegt land, ef við öflum okkur ekki
hundrað Jxúsund pesóa.“
Það var Kortes likt að hælta á allt. Pedro minnlist þess,
sem hershöfðinginn hafði sagt um fjórliirzlurnar, er Jxeir
voi'u í Trinidad og spá lians hafði rætzt að nokkuru leyti.
Við hlið Pedros var meira gull en liann liafði nokkuru
sinni dreymt um. En enn átti hann ekkert af Jxessu gulli.
Gull hans sjálfs var enn geymt i skauti framtíðarinnar.
Gállihh'var sá, að siimir vildu ekki hælla á hcilt. Vinir
Velasques léíu enn mikið á sér bæra og Jxví var nauðsvn-
lcgt að gæla gullsins vel. Pedro hafði hjá sér einn striðs-
- Smælki -
Frakki var á íeröalagi í
London. Ðag nokkurn var
hann key.röur um koll á götunni.
Þegar hann var staöirm upp,
sagöi hann vi'S lögreglumann-
inn, sem haföi hjálpað honum
á fætur:
„Parlez vous Francaise?“
„Nei, Jxaö var sjö manna
Chevrolet,“ svaraöi lögreglu-
Jxjónninn.
Kvikmyndahús eitt í París
.hefir fundið ágætt ráö til þess
aö fá kvenfólk til Jxess aö taka
ofan hattana á meöan á sýn-
ingu stendur. Áöur en sýning
hefst kemur eftirfarandi aug-
lýsing á sýningartjadiö: „Til
Jxess aö valda eldri konum ekki
ójxægindi, leyfa eigendur kvik-
myndahússins aö Jxær setji meö
hattana á höföinu". Nokkrum
sekúndum síöar lxregst þaö ekki
aö allir hattar eru horfmr.
Frúin (kemur aö Jxjóni sínum
Jxar sem hann er aö fá sér vín-
sopa) : „Eg er undrandi á yö-
ur, Róbert.“
Þjónninn: „Eg lika á yöur.
Eg *hélt Jxér væruö úti.“
.„Maðurinn yöar er oí mikið
fyrir sterkt kaffi,“ sagöj lækrt*-
irinn. „Þér megiö ekki gefa
honum þaö. Þaö æsir taugar
hans.“
„Já, en þér ættuö bara að sjá
hve taugaæstur h'ann veröur,
Jxegar eg gef lionum veikt
kaffi.“
Aðalfundur
Skógræktar-
ffélags Slvikur.
var haldinn i Féíagsheimili
verzlunarmanna siðastliðinn
fösiudag, og gerðist Jxelta
helzt á fundinum:
Formaður félagsins, Guð-
mundur Marteinsson verk-
fræðingur, minntist noklc-
urum orðum nýlega látins
varastjórnarmeðliins, Árna
B. Björnssonar gullsmiðs, og
gat Jxess hve einlægan áhuga
liann liefði sýnt málefnum
Skógræktarfélagsins, og hve
mikinn Jxátt liann átti í Jxví,
að fjársöfnun til Ileiðinerk-
urgirðingarinnar tókst jafn-
vel ög raun varð á. Fundar-
nienn heiðruðu minningu
hins látna félaga með þvi að
rísa úr sætum.
Þá gaf formaður stutt yfir-
lit vfir störf félagsins á yfir-
standandi ári, og fyrirætlanir
þess, og er hvorttveggja aðal-
lega fólgið í skógrækt í Foss-
vogsstöðinni.
Varastjórnarmcðlimur var
kosinn í stað Árna B. Björns-
sonar og hlaut Daníel Fjeld-
steð læknir kosningu.
Kosnir voru 10 fulltrúar á
aðalf undi Skógræk tarf élags
Islands, sem haldinn verður í
Vaglaskógi 30. og 31. ágúst.