Vísir - 06.01.1948, Qupperneq 2

2
VISIR
Þriðjudaginn 6. janúar 1948
JUjörw&sson
Grein sú, sem hér fer á
eftir, er skrifuð af frú El-
friede Björnsson, ekkju
/ Þorsteins Bjcrnssonar frá
Bæ, sem hingað er komin
fyir skemmstu. Skrifaði
hún um jól í Berlín 1946
í blaðið, sem kom út á
Þcrláksmessu.
Siutlu fyrir uppgjöf Þýzka-
lands vorið 1945 bjó cg ásamt
syni mínum 11 ára gömlum
iijá fjölskyldu systur m'innar
í Swínemiinde. Þ. 12. marz
gerðu Bandaríkjamenn loft-
árás á borgina. Rússar komu
þeim til aðstoðar. Árásarflug-
vélar þeirra skiptu þúsund-
um. Rússar liöfðu þá sótt
fram allt að Stettin sem þá
hafði 250.000 ibúa.
Að klukkustund liðinni var
Swinemúnde, borg með
24.000 íbúum, orðin að rjúk-
andi rúst. Fjöldamargir lágu
dauðir eða særðir í rústun-
um. Auk íbúanna var stadd-
ur í borginni fjöldi flótta-
mamxa og liöfðu þeir vagna i
eftirdragi. Þeir komu fi'á
Austur-Prússlandi, Vestur-
Prússlandi og Pommern.
Tuttugu lík lágu fyrír
framan skóía nokkurn, en
franx lijá honum varð eg að
fara þegar eg sótti mjólk.
Fyrir framan dómhúsið gat
að líta fjóra rnenn bengda og
meðal þeirra var ein kona.
Höfðu þau verið hcngd á
trjágreinum, og breyfðust
Iíkin fyrir hverjum vindblæ.
Syni mínurn varð illt við
þessa sjón. A bak þeirra voru
festir seðlar með þessum
orðurn: „Við erum likroen-
ingjar“.
Skelfilegir atburðir marka
djúp spor í sálarlíf manns.
Sigurður sá einu sinni að
höfuðlánst lík af lililli,teipu
var dregið lir húsarústum.
Vélindið stóð út úr strjúpan-
um. í nxarga daga gat hann
varla neytt matar eða drykkj-
ar fyrir viðbjóði.
21. marz tóku názistayfir-
völdin loks þá ákvörðun, að
leyfa fólki að flýja borgina,
og fengu flótlamennirnir
tvær járnbrautarlcstir til ujn-
ráða. Tilkvnningar yoru fest-
ar upp í tré og liljóðuðu svo:
„Leyfður er brottflutningur
kvenna, barna og garnal-
rnenna. Ákvörðunarsíaður er
01denborg“.
Af því varð þó ekki að við
kæmumst þangað. Þangað
fór engin lest framár. Við
flóllamennirnir áðum á ýms-
um stöðum og líðan okkar
fór dagversnandi. Fylkis-
stjórarnir öskruðu fyrirskip-
anir, enginn vissi með vissu
livert halda skyldi, því að
leiðin til Oldenburg var ger-
samlega teppt, en þá lagðist
okkur það til, að við fengum
að gista i Calberlali. Þar
fengum við mæðginin og
ýrnsir förunautar okkar stóra
stofu til umráða, þar sem all-
ir gátu setið þangað til rúmin
voru tilbúin, en það var ekki
fyrr en undir rnorgun. Svo
sem að likuhi ræður, fengum
við sízt hið bezta af því sem
til var. — Því miður var þá
farið að bera á þeim þjófn-
aðarfaraldri, sem nú geisar
um landið. ekki sízt í Berlín.
Við Liine-
borgar-
heiði.
CalberLah er i 10 km. fjar-
lægð frá Gifhorn óg er á út-
jaðri Luneburgerheide, en
þar var það að Hinnnler,
„blóðlnmdurinn“, en svo er
hann jafnan nefndur í
Þýzkalandi, drakk blásýru úr
glasi, stuttu síðar, til þess að
komast hjá að standa reikn-
ingsskil gerða sinna liér í
heimi.
Nú fóru í hönd nokkrar
hörmungarnætur. Þá var það
klukkan 12 á miðnætti, að
lit var varpað svohljóðandi
tilkynningu: „Árásarflugvél-
ar á leið lil Brernen, eru nú
scm slendur yfir Braunscli-
weig.“ Og síðan komu þær
þúsundum samaix. Hvergi var
loftvarnakjallari að flýja til,
heldur urðum við að bíða
árásanna ýmist í rúmunum,
eða i dagstofunum lijá fólk-
inu sem skotið liafði skjóls-
húsi yfir bkkur. Ein og ein
sprengja féll. Óvinirnir voru
að leita að flóðgáttum Kielar.
skurðarins senx var í ná.
grenni við okkur. Tvær
sprengjur féllu á staðinn þar
sem við lxöfðumst við og
særði spt’engjubrot bakara-
nxeistara nokkurn og konu
han's og borgarstjórann og
íians koiiu.
Hvarvetna gat að líta
þýzkar hersveitir á flótta,
ýnxist gangandi eða í slitnum
vörubílum. Það var dálítið
ski'ingilegt að sjá láðsfox'ingj-
ana koma í Jélegum, skrölt-
andi bílskrjóðum. Við liöfð-
umst við í aðalgötu HaUnov.
er.
Ummerki
nazismans
hverfa.
Lök og aðrir livitir dúkar
voru liengdir út fyrir glugg-
ana, öllum nazistamerkjum
var komið fyrir kattarnef, og
hakakrossfánarnir rifnir i
tætlur. Dóttir gestgjafa mins
brendi hakakrossinn sirin, en
sneið tvenn Baðföt úr reilun-
um, önnur handa dóttur sinni
en hin handa syni nxínum.
Skotdrunur heyrðust í
fjarska, og skulfu fyrir þeim
hin lágu bændabýli, þar sem
við höfðumst við. Lágfleygar’
árásarflugvélar komu að.
Eftirlitsmaðurinn liafði vai’la
tíma til að hrópa: „Leitið
hælis; lágfleygar orustufhig-
vélar að koma“.
Síðan rann upp sá dagur er
dauðaþögn ríkti og engin
flugvél sást á sveimi. Næsta
dag liófst aftur mikill gnýr
og ös á þjóðvegurium. Þao
voru binir fyi'stu brynvagnar
Bandaríkjamanna, og stóðu
fallbyssukjaftar, albúnir að
skjóta út úr þehn, i allar áttir.
A eftir þeim kom fóigöngu-
um.
Ótti og
skelfing.
Ungu stúlkurnar földu
sig i hálmstökkum, en eldra
fólkið var á gægjum bak við
rúður og lét sem ekkert væri,
en þó vorum við öll meira
og íhinna skelkuð og óttuð-
umst að kveikt yrði í þorpinu
pg allir breniidir inni. Farar-
stjórarhir höfðju útmálið
fyrir okkur hin ægileguslu
liei'indarverk sem óvinirnir
mundu fremja á ibúunum, er
þeir fengju færi á. Auk þess
var hverjum liótað liörðu,
sem ekki snerist til varnar.
Kvenfólki var jafnvel ætlað
að taka upp varnirnar og
í'áðast gegn liinum óviga her!
Og allir ui'ðu fegnir þegar
Bandarikjanxenn höfðu náð
fullum yfirtökum og tekið
við stjórn, þvi að bófaflokkar
bæði úr sveitum og borgum,
voru farnir að ræna matvöru
og falnaðarverzlanir í sveita-
kaupstöðunum, og það hafði
jafnvel borið við að flótta-
mannalestir voru rændar.
Birðaskemma naðungar-
verkamanna hafði verið
rænd, gluggar brotnir og
hurðir. Nokkrum dögum áð-
ur höfðu hópar úr Hitlers-
æskunni, 16 ára gamlir ung-
lingar farið unx göturnar, ot-
að skófhim og sungið:
„Wenn alles vergeht.
Deutscliland besteht, und
heut’ geliört uns Deutsch-
land — und morgen die
ganze Welt“.
Óvild við
flóttafólkið.
Nú var heljubragurinn
horfinn og enginn þorði svo
mikið sem æmta á upphafs-
orðunum í kvæði Hoffmans
von Fallersleben: „Deutcli-
land„ Deutschland úber alles“
Og nú snerist óvildin gegn
flóttafólkinu. Fólkinu í þorp-
unum hefði víst verið skapi
næst að reka okkur, landa
sína, burtu. En meðal flólta-
fólksins voru líka Þjóðverjar
úr öðrum löndum, allt frá
Svartahafi, frá nágrenni
Lemburg, frá Austur-Prúss-
Jandi, frá Pommern og
Slesíu.
íbúar þorpanna óttuðust
að öll nxatvæli yrðu gerð
upptæk, og földu því allt sein
falið varð, létu liina lieimilis-
lausu flóttamenn vinna baki
brotnu, en tímdu varla að
gefa þeinx nokkurn ætan
bita, en svöruðu kvörtunum
þeirra með þessum orðunx:
„Þið liafið skömmtunarseðl-
ana ykkar. Er það ekki nóg?“
Bandaríkjamenn koniu á
styrkri stjórn, síðan koniu.
Bretar og er nú þessi lands-
hluti á hcrnámssvæði þeirra.
Niðurlag.
Frá Hull.
M. s FOLDIN
fermir þann 19.—20. þ.m.
EINARSSON, ZOEGA
& CO.,
Hafnarhxisinu.
Símar 6697 og 7797.
KiUJPHÖLLIN
I er miðstöð verðbréfavið-
skiptanna. — Sími 1710.
SKRIFSTQFUR
Skógræktar ríkisins,
Skógræktarfélags íslands
og Landgræðslusjóds
eru fluttár í Borgartún 7, (hus Almenna byggmga-
félagsins). — Gjöíum í Landgræðslusjóð verður þó
veitt rnóttaka á Klapparsííg 29 íram íil 10. janúar.
Skrifstofuherbergi
til leigu í Miðbænum. Tilboð sendist blaðinu sem
fyrst, merkt: „Skrifstofuherbergi“.
Drengur
óskast til sendiferða.
F cla gspreia tsiatið J aia
fíókasain
Stórt bókasaín til sölu. Gömlu seðlarnir teknir.
Tilboð merkí: „Bókasafn“ leggist inn á afgr. Vísis
fyrir hádegí 9. þ.m.
Askorun
iiiia franavísaiia reilkii£a&ga
Sjúkrasamlag Reykjavíkur beinir þeirri ákveðnu
ósk til þeirra manna, félaga og stoínana, bæði hér
í bænum og annarsstaðar á landinu, sem eiga reikn-
mga á samlagið frá síðasthðnu án, að framvísa
þeim í skrifstofu þess, Tryggvagötu 28, hið fyrsta
og eigi síðar en fyrir 12. þ.m.
Sspakrasaaiilíitg Ileyli3avíl4i|r