Vísir - 08.03.1948, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Mánudaginn 8. marz 1948
Tvö vinsæl sagnasöfn
komln á markaðinn.
Nýlega komu út á vegum
ísafoldarprer.tsmiðju h.í'. tvö
sagnakver, framhaldshefti af
sagnasöfnum þeirra Guðna
Jónssonar skólastjóra og Gils
Guðmundssonar ritstjóra.
Sagnaþættir Gils nefnast
„Frá yztu nesjum“ og er
J)etta 4. hefti þeirra. Þetta
eru eingöngu vestfirzkár
sagnir og segja frá mönnum
og málum þar vestra, jafn-
framt þvi sem þarna eru
skráðar hvers konar þjóð-
sögur.
Höfuðþættir þessa lieftis
er framhaldsgrein um Vatns-
fjörð og Vatnsfirðinga eftir
Gils Guðmundsson, „Bændur
í önundarfirði 1801“ eftir
Ólaf Þ. Kristjánsson og ágrip
af sögu Bolungarvíkur eftir
Jóhann Bárðarson. Styttri
þættir eru um snjóflóðið á
Ingjaldssandi árið 1886, þátt-
ur af Guðmundi Kristjáns-
syni, Cr syrpu Alfs Magnús-
sonar, Minningar frá Trölla-
tungu eftir Guðjón Jónsson,
og loks „Kftirhreytur og at-
hugasemdir um Skulamálin“
eftir Kristján Jónsson frá
Garðsstöðum.
Bókin er 168 bls. að stærð
og prentuð á góðan pappír.
Bólc Guðna J ónssonar
skólastjóra nefnist „Islenzk-
ir sagnaþættir og þjóðsögur“
og er þetta 7. hefti þess safns.
Mún er viðlíka stór og bók
Gils og prentuð á sams kon-
ar pappír.
Þættir Guðna eru víðar að,
en þó mesl af Suðvesturlandi
og eru yfirleitt styttri en í
bók Gils. Helztu og veiga-
mestu þættirnar eða frásagn-
irnar eru um Brand á Kóps-
vatni, Guðbjargar þáttur og
Jóns í Mundakoti, Ampi,
Æviágrip Sveins pósts og
sagnir um hann, Árni funi,
Jón Repp og Reppskvæði,
Arnarbælissldpið, Skipstap-
inn í Þorlákshöfn 1840, svo
og eftirhreytur hans og fjöl-
margt fleira.
Þó manni virðist mikið
hafa komið út af þjóðlegum
fróðleik á undanförnum ár-
um, er eins og hér sé um
þrotlausa lind að ræða, enda
eru þetta fræði, sem allur
þorri fólks hefir yndi af,
lærðir jafnt og leikir, ungir
sem gamlir. Ein l>ezta sönn-
un fyrir vinsældum þjóð:
legra fræða er það, að þau
seljast bóka bezt og eru jafn-
an uppseld áður en varir.
Svo mun einnig vera um
þessi tvö sagnasöfn.
Árbok F.t. 09 yfiilitskort Dalasýslu.
Mig langar til að visa á bug
misskilningi, sem komizt
hefir fram vegna yfirlits-
myndar af Dalasýslu framan
við Árbók F. í. Slíkar yfirlits-
myndir hafa fylgt þrem síð-
ust árbókum félagsins. Þau
eru gerð eftir yfirlitskorti þvi
hinu mikla, sem hr. Ágúst
Böðvarsson landmælinga-
maður gerði fyrir íslands-
deild heimssýningarinnar i
New-York, enda liefir hann
einnig gerl Ferðafél. jiann
greiða að búa undir prentun
þá hlula úr kortinu, sem
fylgt liafa árbókum þess.
Svona kort er réttnefnd yfir-
litsmynd, af þvj það sýnir,
hvernig landið lítur út, þegar
horfl er yfir það úr mikilli
hæð og nokkuð skáhallt. Það
skuggar í lilíðar dalanná og
glampar á vötnin. Flestir
ciga miklu auðvéldara með
að átla sig á landslagi eftir
svona mynd, en korti með
hæðarlínum. Alger flatmynd
(Iiæðalínulaus og einlit) af
fjallahéraði er alltaf bág-
borin.
Það gefur að skilja, að
nöfn á svona yfirlitsmynd
mega ekki vera mörg. Þau
trufla heildarsvipinn. (í Dala-
sýslu mættu þau vera einu
færra). Þjóðvegir sjást
greinilega og helztu merkis-
slaðir. — FerðamafSur, sem
vill vita nöfn allra bæja og
mörg örnefni verður hins
vegar að hafa „Miðvestur-
land“ í vasanum. Það er allt
eins handhægt og að hafa það
samanbrotið og límt fast á
Árbókina, og það myndi
kosta Ferðafél. stórfé að láta
uppprenlun á slíku korti
fylgja árbókum sinum yfir
öll héruð landsins. J. Ey.
FJORAR NYJAR BÆKIJ R
r
frá Isafoldarprenfsmiðju

Frá yzfu nesjum

Skráð hefur og safnað Gils Guðmundsson.
Islenzkir sagnaþæftir
og þjóðsögur
Safnað hefur Guðni Jónsson.
Fyrst í heftinu er niðurlag
sagnanna um Vatnsfjörð og
Vatnsfirðinga. Þá koma sagnir
um „bændur í Önundarfirði
1807“, svo er grein, sem heitir
„Fortíð, ágrip af þróunarsögu
Bolungarvíkur“. Síðan koma
álagablettir, þáttur af Guð-
mu.ndi K'ris’tjánssyni. Úr Syrpu
Alfs . Magnússonar, Gud'da
pílfllrstfV- MíMfilngar ifrá Troíla-
tungu og fleira. % • urioþt?
Þfetta hefti af safninu, Frá
yztu nesjum, er 4. í röðinni. Eignis-t öll heftin meðan til eru.
Fransk-íslenzkf orðasafn
Þetta er 7. hefti, skemmtilegt
3(ð vanda. í heftinu eru um 30
sögur. Má þair meðal annars
nefna þáttinn um Brand Ög-
mundsson á Kópsvatni, Guð-
bjargar þáttur og Jóns í Munka
koti, Æviágrip Sveins pósts og
sagnir um hann, Þáttur af Jóni
Repp, Elínu skinnhúfu, Arnar-
bælisskipið, Magnús ríka í Þor-
lákshöfn, Jórunni á Þúfu,
Snorra í Bakkarholtsparti og
stórkonuna og margar fleiri
ágætar sagnir. — Þetta er 7. hefti. Mörg hin fyrri eru nú uppseld.
Ensk bókmenntasaga
eftir Gerard Boots
■ er nú komið í bókaverzlanir.
Bókin er hálft þriðja hundrað
blaðsíður þéttprentaðar, og er
gert ráð fyrir að hún nægi við
frönskulcennslu í skólum og til
hjálpar við lestur almennra
bókmenn-ta.
eftir dr. Jón Gíslason.
Meiri hluti hinnar yngri kyn
slóðair íslendinga skilur meira
eða minna í enskri tungu, og
margir leggja :stund á ensku-
nám í skólum og utan þeirra.
En handhæg bókmenntasaga
hefur ekki verið til á íslenzku.
Nú hefur dr. Jón Gíslason sam-
ið ágætt ágrip af enskri bók-
menntasögu, sem skrýdd er
fjölda mynda. Bókin kostar í
bandi 25 krónur. Útgefandmn
er ísafoldarprentsmiðja.
Bókaverzlun ísafoldar og útíbúin, Laugavegi 12, Leifsgötu 4.
u