Vísir - 09.06.1948, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Miðvikudaginn 9. júní 1948
" ........—-------------
WINSTON S. CH URCHILL:
Bliku idregur á loft 31
Þjóðverjar heita segulduflum, en Bretar sigrast á þeim.
Hér segir Churchill frá þvi, hvernig sigrazt var á
segulduflunum. Þái skýrir hann og frá ríg þeim, er
var milii Darlans flotaforingja og flotamálaráðherra
Frakka. .
Fyrslu daga nóvembermánaðar 1939 fór eg til Frakk-
lands til að ræða sameiginlegar liernaðaraðgerðir við frönsk
flotayfirvöld. Við Pound ókum um 65 km. út fyrir París til
höíuðstöðva franska flotans, sem voru i garði umliverfis
hinn forna kastala liertogans af Noailles.
Áður en ráðstefnan hófst skýrði Darlan flotaforingi fyrir
mér, hvernig stjórn flotamálanna væri liagað í Frakklandi.
Jlann ieyfði ekki flotamálaráðhérrahum,; C&mpincbi^iað
vei*a-við;-ei' her-naðaraðger.ðir ydru ræddai'. voru.-cjnungis
sjóliðar og foringjar viðstaddir.
Eg sagði lionum, að eg og yfirflotaforingi okkar væruih
sem einn maður. Darlaii kvaðst vita það, en Frakkar hefðu
þetta öðru vísi. „Ráðherrann verður þó við liádegisyerðinn,1'
sagði hann, Við rreddum síðan flotamál i tvær slundir og
\orum sammála að mestu leyti.
Campiuclii kom síðan til hádegisygrðarins og lók öllu
saman með jafnaðargeði. Duncan Sandys, tengdasonur
B minn, sein var með mér, sat næstur Darlan. Gerði Darlan
litið annað, meðan á máltíðinni stóð, en að skýra fyrir hon-
um, hve miklar höjnlur Frakkar legðu á ráðherra sinn í
þessum efnuni.
Um kveldið hélt eg fámenna veizlu til heiðurs Campinchi.
Eg fékk mikið áiit á honum. Það Iiafði slerk álnif á mig,
hversu ættjarðarást hans var brennandi, kappið, gál'urnar
og staðfesta hans í að sigra eða falla. Eg gal ekki annað en
gert samanburð á honum og flotaforingjahúni,*sem ýar
liræddur um að yöfd sín yrðu skert að einbverju léyti og
barðist á allt öðrum vígstöðvum en við.
Pound mat þá eins og eg, en við gerðum okkur báðir ljösa
grein fyrir störfum Darlans í þágu franska l’Iotans. Það hiá
ekki gera of lítið úr honum og menn verða að skilja það,
sym réð gerðum hans. Ilann taldi sjálfan sig franská flotann
og frauski flotinn taldi hann yfirboðara sinn og þann mann,
er mest liefði gert fyrir liann. Ilann hafði haldið stöðu sinni
í sjö ár, þrátt fyrir tíð ráðherraskipti og það var keppikefli
Iians að láta stjórnmálamennina einskorða störf sín yið
baráltu í þingsölum.
Okkur Pound kom mjög vel saman við Campincbi. Þessi
harðgeri Korsikingur kunni ekki að hræðast og lél aldrei
bugast. Þegar liann andaðist, farinn að heilsu og hataður
af Vieliystjórninni, í árslok 1940 niælti hann það síðasl, að
hann hejði trú á mér og baráttu minni. Eg mu æ telja það
mikla sæmd.
Þjóðverjar leggja segulduílum í mynni brezkra haína.
Um miðjan nóvember lagði Pound fyrir mig tillögur um
að tundurduflagirðingu yrði lagt milli Skotlands og Noregs,
eins og Bretar og Bandaríkjamenn gefðu 1.917—48. Mér.
féll ekki slikur varnahernaður, þar sem reynt er að Játa mik-
ið magn tækjá koma i stað kapps og áræðis. Eg lét þó um
siðir undáh og lagði tillöguna fyrir stríðsstjórnina þ. 19.
nóvember.
En áður en varði barði ný og hrikaleg liætta að dvrum, í
september og október var nærri tylft kaupskipa pkkar sökkt
við mýíiiii hafna okkár, enda þóttþar hefðu verið síædxlar
siglingaleiðir. Fíötáiriáíaráðunej®tið grunaði þegar, að þar
mundi vera um seguldufl að ræða. Þau voru engin nýjung
fyrir okkur, því að við höfðum byrjað að nota þau í smáum
istil. í lok síðasta striðs.
Árið 1936 hafði nefnd ein í flotamálaráðunevti kynnt sér
segulslýrð skeyti og reynt að finria varnir gegn þeim. Þar
liafði þó fyrst og fremst verið hugsað um ráð við segulstýrð-
um lundurskeýíum óg inehn liöfðu ekki gert sér fulla grein
fyrir hiriu niikla tjóni af segulduflum, sem varpa mátti nið-
ur úr flugvélum cða leggja með skipum.
Ráð við lunxlíirduflum þcssuní ýrðu ekki fundin, nema
•;yið vissum hverrar gerðar þau væru. Skipatjón baiidaj-
manna og lilutlausra i ségténiber og október nam 56,000
"smál. og í nóvemþer hafði Hitler farið að gefa í skyn, ap
; hann ætíi í förmn síhimi léýnivopii, sem ekki muhdi verða
•vfe ráðið. " -5 •
- í Einhverju sinni cr eg dvaldist að Cbartxvell, kom Pound
þaiigað áð'kveldlági Ögvár nijög áhyggjufullur.. Sex skip
höfðu farizt i Thamesósum. Á hverjum degi fóru liundvuð
skipa um hafnir okkar og líf okkar var undir ferðum þeirra
komið.
Sérfræðingar Hillers hafa e. t. v. sagt Iionum, að með
þessari árásaraðferð mætti koma okkur á kné. Til allrar
hamingju fór liann liægt af stað, hafði litlar birgðir og gat
ekki framleitt nema litið-af duflum þessum.
Þýzkt seguldufl næst óskemmt á land.
En gæfan brosti við okkur. Milli kl. 9 og 10 að kvéldi þ.
22. nóvember sást þýzk flugvél varpa stóru flvkki, festu í
fallhlíf, í sjóinn Undan Shoeburyness. Eru þárna víðáttu-
niiklar leirur, sem koma upp úr sjó við fjörié og skilclist
Pkkur þegar, að likur væru til þess, að hægl nnindi að ná
þVÍ^ séilí várpað1 hlifði vef'lð niðmy el"út'félli. r.!; j iiáá/ii
h "Þ'árn'á' ‘vár í!hrikrfkrii,,!sé!m rfíki inátti látá1 gángá'kéV’ú'r
greipum. Fyrir miðnætli voru tveir ágætiégá íVprii' liðsfór-
ingjar, Ouvry og Léwis af IIMS Yernori, flotaslöðinni, sem
átli að sjá um uppfinningu neðansjávarvopna, kallaðir upp
i flotainálaróðuiiéyiið, þar sem við Pound ræddum við þá
og fræddWnsl iun fyrirætlanir þeirra. Klukkán balftvö fellir
miðnætti voru þéir í bil á leið til Southend, til þéss'áð réýna
að ná duflinu, sem var ábættusamt verk.
Rell fvrir dögun fundu þeir duflið, en þá tók að falla að,
svo ao jieir gátu ekki aðliafzt meira að sinni. Eftir hádég'Í
var siðan tekið til við dúflið á íiý, en þá hafði annað fund-
ízl skammt frá liinu fyrra.
Um kveldið gálu Ouvry og menn Iians haldið til flota-
málaráðuneýtisins og tilkynnt, að tekizt liefði að ná dufl-
inu óskémmdu og væri það iiú á leið til Portsmoúth til ná-
kvæhirai rannsóknar. Eg fagnaði þeim vel, stefndi 80—100
iielztu foringjum okkar og stárfsmönnum samari i stærsta
berberginu ög lét Oúvrý seg.ja sögú sína, en menn blýddu
á al' hrifningu og gerðu sér fyllilega fjóst, bvað i liúfi var.
Áðstaðan gerbreyttist vð þétta, því áð þekking sú, seni yið
öðluðuihst gérði okkur kleift að grípa til gagnráðstafana i
baráttunni við þessa gcrð tunxlurdufla. Öllum mætti og
þekkingu flotans var beitt i þessu augnamiði og'ekki leið á
löngu, unz tilraunirnar föru að bera árahgur.
Yið urðum samt enn fyrir sárú tjóni. Dufl sprakk við
nýja beitiskipið Belfast á Forlhfirði þ. 21. nóvember og þ.
í. desenibér sprakk ánnað hjá órustuslíipinu Nelson, er var
Icið irin á Löch Ewé. Báðum þessum skipum tókst þó að
komast lil viðgérðahafnár. Tvcir tundurspillar fórust og
tVeir aðrii', auk tundurduflalagnaskipsins Ádventure, rifðú
fyrir skeiiiihdum undah austurströndinni um þessar
riiundir.
Yið beittum verulegum hluta krafta okkar við barálluna
gegn duflunum. Miklu magni efnis og fjár var veitt fi'á
öðriun verkefnum og þúsundir manna hættu hfi sínu xlag-
lega á tundurduflaslæðunum einuni. Stærstur var hópur-
inn i júní 1944, er hærri 60,000 manns voru við þessi störf
einungis.
Farmenn okkar létu cngan bilbug á sér finna og þeim óx
áræði með vaxandi hættum af tundurduflunum og öflugri
baróttu gegn þeim. Það varð okkur lil lífs, hve veí og dyggi-
lcga þeir slrituðu og aldrei skorti þá áræði. Siglingunum,
sem líf okkar valt á, var haldið áfram óslitið.
Mikilvægt heíÓi yeriS að varpa tundurduflum í Rín.
Mér hnykkti við, þegar við ui'ðum fyrst varir við segul-
dufl Þjóðverja og.yildi eg ekki láta við það sitja, að við Jeit-
uðum aðeins uppi ráðstafanir til varnar, heídur svipaðist
og efti'r leiðum til að gjalda Þjóðverjum i sömu mynt. För
mín á Rínarbakka háfði vakið eftirtekt mína á þvi,*að fljótið
yar ein af lífæðum Þýzkalands. Jafnvel þegar í sepember-
mánuði hafði eg hréyft því í flotamálaráðuneytinu, hvort
við ættum ekki að varpa tundurduflum í Rín.
Þarna var þess að gæta, að hlutlausar þjóðir héldu einnig
uppi siglingum á fljótinu, svo að við gátuin ekki gripið til
þessa ráðs, nema éða fyrr en Þjóðverjar hefðu sjálfir geng-
ið á undán í sTílcum hlífðarlausum hernaði gegn okkur. Nú
voru þeir brinir að því og farínst mér því’ að.rétta svarið
við vægðarlausum eyðileggingum skipa hlutlausra jafjnt
sem stríðsaðila yið mýhrii brezkra hafna, væru samskðíial''
og ef mögulegt væriyérin afdrifarikari duflaárásir á'Tun.
Nauðsýnlégra leyfa og efnisúthlutunar var aflað og frani-
kvæmdir háfnár;aí kapjii. í samróði yið f 1 rigb11álaróöuneyt-
ið gengum við frá áætlunum um að varpa sprengjum úr
fhTgvélmri í Riri-á Rtrfirsvæðinu. Ég fól slarf' þetta Fitz
Gerald undirflotáforingja. Þessi frábæri foringi, sem fórst
síðar við stjórn skipalestar á Atlantshafi, lagði ákaflega
Prh. á 7. síðu
Þrjái tcýjar bæk-
nr írá fsafoldar-
prentsmiðju.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
hefir s/ðustu dagana sent á
markaðinn þrjár nýjar bæk-
ur.
Bækur þessar eru Jane
Eyre . eftir- Cliarlotte; Rronté,
LuTK-ÚýálR í riýjtuiT hekpiiéftÍT
Stéingrím Arason kennara og
Björgiin ög lifgnn eftir Jón
Oddgeir Jónsson og Vigni
Ándrésson.
Jane Eyre er skáldsaga,
lirífandi að efni og efnismeð-
ferð, ástá- og rannasaga sem
! allir lesa með vaxandi
'áhugá og spénningi. Mjög
ihefir verið vandað til útgáfu
! jiessa rits í hvívetna og enda
að makleikum.
j Bók Steingrims Arasonar,
Landnám í nýju heimi, segir
'frá alþjóðasamtökm, sem
gerð liafa verið að lieims-
styrjöldinni lokinni. Tilgang-
urinn með þessari hók er
að æska þjóðanna skúli vera
uppfrædxi í hugsjónum al-
þjóðafriðar og samúðar, og
að kenrislan skuli vera þrung.
in af lmgsjómim samábyrgð-
ar alls mannkynsins. Bók
þessi er mjög fróðleg um al-
þjóðasamtök nútímans auk
þess sein hún er þörf hug-
vekja sem allir liafa gott af
áð lesa. •
Björgun og lífgun er nauð-
synleg bók fyrir alla. Hér
farast á ári hverju margir
menn í sjó, ám eða vötnum,
sumir nást með lífsmarki en
verður ekki bjaxgað vegna
vankunnáttu í björgunartil-
raimum. Með bók þessari er
veitt undirstöðuþekking á
sviði björgunar og lífgunar
frá drukknun og þyrftu sem
flestir Islenthngar að kynna
sér efni hennar, því að alla
getur hent það að þurfa að
bjarga drukknandi manni.
Simiarbúsfaður
til sölu í Árbæjarblettum.
Uppl. í síma 5192 frá
kl. 5—8.
BEZT AÐ AUGLYSAIVISI
• .•>' ■
2 vanar

i
algrelðsSustálScui
óskast vegna sumai'leyfa.
HEITT & KALT
Uppl. í síma 5864 eða 3350.