Vísir - 10.09.1948, Side 4

V I S I„R
Föstudaginn 10. september 1948
D A G B L A Ð
Otgeíáúdi: BLAÐACTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifs tofa: Félagspren tsmiðjurin i.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Simar 1060 (finim linur).
Félagsprentsmiðjan h.f.
Lausasala 50 aurar.
ú
Að vertíðarlokwm.
Starf, sem er í rétta átt.
Frú Guðrúnu Camp þökkuð
störf hennar í þágu áfengis-
sfúklinga hér.
Frú Guðrún Camp er hú
á förum af landinu, íTýgur
vestur um haf í kveld eftir
sumarlanga dvöl hér heima.
Á þriðjudaginn bauð .V-
fengisvarnarnefml Reykja-
Frú Guðrún Camp tók
éinriig til máls og slcýrði frá
ýmsu í starfi sínu hér og
erlendis, sem ekki verður
rakið nánar að sinni, en
að endingu þakkaði frú
víkur henni 'og nokkrum Matgrét Jónsdóttir lienni
Rllur þorri síldveiðiskipanna hefur nú liorfið til heima-
hafna og gera má ráð fýrir að sildarveriíð verði senn
lokið. Einhverrar síldar héfur þó orðið vart'á áustursvæð-
inu, eftir norðangarðimi. sem staðið hefur undanfarna-
daga, en líkindi eru til að liér sé aðeins um reiting að ræða
og fá skip muni stunda veiðarnar úr þessu. Venjulega
lýkur síldarvertíð um þetta leyti og raunar stundum fvrr,
og væri því með öllu óvenjulegt, ef síld veidiiist að fáði
úr þessu. Verður því að telja að síldarvertíðin hafi verið
einhver sú lákasta, sem dæmi eru til, miðað við jiann
skipafjölda, er stundaði veiðárnar. Bræðslusíldarmagnið
neraur einum þriðja af sairiþærilegu síldármagni í fyrra,
ón saltsíld er nokkru meiri og hefur senn aflazt nægjanlegt
magn til að fullnægja samningum.
Afkoman á síldarvertíðinni er hinmuíegri, en liún hefur
nokkru sinni verið, og hafa þó flestir smáútvegsmenn
fcngið lán til útgevðar sinnar, einu sirini éða oftar, til þess
eins að hjarga útgerðinni frá gjáldþrota . Slík lán Jiafa
verið veitt af opinberu fé og verið algjör neyðarráðstöf-
un. Ekki er gerandi ráð fyrir að lánin greiðist nokkru
sinni, nema því aðeins að óyænt höpp komi til sögunnar,
eii á slíkum grundvelli er ekki uririt að hyggja. Hefði í
sjálfu sér ekki vcrið óeðlilegt að lánin tit vélhátáflotans
liefði frekar heitið styrkur en lán, enda er augljóst að
þau verða ekki innheimt, nema því jiðeins að þau reynist
útgerðinni „liefn<largjöf“, sém aldrei hcfði átt að vcita.
Að þessu sirini hefur hagur útgérðíiríniiar' að aflokinni
síldarvcrtið verið einna verstur. Mjög lá skip hal'a aftað
fyrir kau])tryggingu, en flest þeirra koma hlaðin sjóveðum
af véftíðimii. Svo hefur þetla vérið síðustu áfin, Skiphi
háfa verið rekin með tapi, en þegar lím beinan taprekstiír
ef að ræða, getur útgerðin heídur ekki salriáð sjóðum,
jafnvel þótt skattalöggjqfin lieimilaði slík fríðindi. rl il þess
að rétta við hag útvegsins þarf því annað og mcira til, en
hreytta skattalöggjöf. Hitt er svo annað mál að fnjl ástæða
er til, — vegna þeirra miklu og almennu hagsmuna, sem
í húfi eru, — að veita smábátavegimim kost á, að leggja
fé í sjóði er vel gengur, sem svo gæti komið útveginum
4ið haldi er á bjátaði.
Smábátútvegurinn er nú skuldum lilaðinn Hcfur
það reynzf þerin þungur baggi, auk þess sem slíkar skuld-
ár liafa torveldað mjög framhaldandi útgerð, sem ekki
hefur orðið rekin, nema með nýjum lámmi, sem hal'a J)á
oft og einatt verið lítt fáanleg. Allar nauðsynjar til út-
vegsins hefur orðið að greiðá um leið’ óg kaup hafa l'arið
fram, enda var svo komið á riiiðjú þessu sumri, að vél-
bátaútvegurinn var í þann veginn að stöðvast vegna fjár-
oklu, og cr þá ekki að uudra þótt útvegsnienn revnist
tregir lil að halda áfram veiðum, ])ótt Jæim takist að i'á
einhverja l)ráðat)irgðalausn til að liálda útvegimim ii])j)i.
Má gera ráð fyrir að mestar sluddir smáþátánna séri í
lánsstofnunUm og hjá því ojjinbera, að svo miklu leyti',
sem það hefur hlaupið undir liagga með lánveitingum.
'AÍmenn skuldaskil geta því seiinilega ékki lijargað 'að
J)essu sinni.
Nú er svo komið að fjármagnið flýr smábátaúlveginn.
Enginn eiristaklirigur lcggur fé að naiiðsynjalausu í Jjaiin
sitvimmveg. Sjómenn hera rýran lilut frá borði, enda háfa
smæstn bátarnir ekki vérið gerðir út á síðustu verliðum
söliiun manneklu. Þegar svo er komið |)iirf sýnildga rót-
fækra áðgcrða við. Ef i'rumframlciðslaii legst í iústír,
er hætt við að aðrar atvinnugreinar, sem á Hénrií íiyggja
vcrði heldur ekki langlífar. Skattfrélsi kemur þeiin ekki
oð notum, sem tapa á atvínnurekstrí sínum. Ný jan grurnl-
völl verður að leggja til þéss að nienn laðist að útvegin-
um, frekar cn að þeir flýi hann, svo sein mi tíðkast.
Þc tta er 'mikil varidi, enda felst í honuiri lausn verðlags-
mála, kaupgjalds og skatta, eu sú lausn á langt i land,
og hverjir vilja hengja hjölluna á. kiitt'uui? Til Jæss liéfur.
Jítils'vilja gíett allt tií þessa.
gestum öðrum til lcaffisam-
sætis í liinum einkar vistlegu
luisakynmiin að láinlnámi
templara í Jaðri. Var sam-
sætlð haldið til Jiess að |>akka
frú Giiðiúriu ómetanlegt
starf hennar á sviði harátt-
imnar gegn áfenginu.
Þorsteimv .1. Sigurðsson
kaupm., formaður Afengis-
varnanefinlar Reykjavikur,
hauð gesti velkonma, en Gísli
Sigmðsson, forstjóri, hélt
aðalræðuna, þay sem hann
lvsti starfi frú Guðrúnar liér
köíriuöa og starfið hingað,
arnaði Iienni góðrar heim-
farar og kvaðst óska þess, að
íslenzka kvenjijóðin ætti
marga fulltrúa frú Guðrúmi
líka.
ræðaskáld eftir Davið 'Stef-
ánsson. Siðasta atriði ú
skeinmtiskránrii var ganian-
leiknrinn Frúin sefur eftir
Fritz Holst. l.eikurunum var
vel fagnað og var þ'ehn ó-
spai’f klaþpað lof í lófa. Að
endingu voru þeir klappaðir
fram aftur og áftur og færðir
blómvendir.
Ilússar liafa nú tilkynnt, að
þeh’ nuini taka þátt í Ólym-
piuleikjunum 1952.
og hvérsu níikið margir
Leikkvöld
Akn r e vrinaja
tókst ágætlega
í gærkveldi héldu leikar-
arnir frá Akureyri fyrsta
. leikkvöíd sitt í Iðnó og’ Var
ál'erigiSsjúklingíu’ eiga henni aðsókn góð og skemmtu á-
upp að unfta. Gísla hafði horfendur sér hið bezta.
upprunalcga verið kunnugt
Leikararnir frá Akureyri,
uln stört iruarinnar í Jnig-u sem hér eru á ferð eru frú
félags óiíafngreiridra áferigis- Sigríður Schiöth, Jón Norð-
sjúkhnga vestan hafs, senFfjörð ng Ilólmgeir Pálma-
hetir látið mikið gött al sér son. Skemmtiskriiin var
leiða og kom á sambandi nok'knð nýstárleg, þvi leik-
milli hennar og nefndaririn- ararnii’ léku ekkí eitt íeiklit
ar. Hctir li u Guðrtin rÍett v’ið heldur þiétti úr riiöi^uln
marga áfengissjúklinga hæði ieíkfitum. Fyrsta viðfangs-
hér í Reykjavík og norð'ur a ^ eTnið var kai'li úr fjórða þælti
Akurcyri og hafa orðið mikil j sjónleiksins Lériliarður íó,
úmskipti í lífi þeirra og ást-'geti. Þar lélc Jón Novðfjörð
v ina ])eirra síðan. Leikiu’jf^érilíaisS,' Sigríður Guðnýju á
ékki vafi á' því, að' riiárgir(Selfossí og Hólmgeir Eystein
nuíridu nti eklci gcra sér von- Brandsson. Næsta viðfangs-
ir iim glaða daga, et þeir efni voru J)ætlir úr Æfingtýri
hrlðu ekki komizt í kýnni á Göngtiför og fórri þeir Jón
við lclagsskap Jiailn, stírii írú- Noi’ðfjói’ð og Fíolmgcir
in lielir kvnnt iicr. Verður Pálmason með hlutverkin i
starl hennar hér, l>ótt ckki þeiin. Síðan var hlé á lcikn-
stæði lcngi, scint Jiakkað að' um. cn y0n Nóéðfjörð las upp
vcrðléikum. kvæðið Haílfreður vand-
íslenzk myndlist á miðöldum.
Björn Tli. Björnssón iistfræð-
ingnr flytur á niestunni þrjú er-
indi í Austurbæjarbió um islenzku
myndlist frá landnámsöld fram
yfir siðáskípti. Erindi þe'ssi, sem
flútt eru á vegum Haridíða- og
myridíistarskótáns, fjatla úra
mjög athyglisverðar rannsóknjr,
sem Björn að undaaförnu liufir
unnið að. Með liyerju erindi
verða sýridar 30—10 skugga-
myndir til skýrihgar efniriu. -—
Fyrsta erindið verður fkitt næst-
komandi sunnutlag og liefst kl.
lii siðdegis.
VISIR
FYRIR 30 ÁRUM.
í Vísi þann 11. september 1918
var m. a. skýrt frá þirigláusniim.
Forséti skýrði frá störfum þings-
ins og sagði m. a. svo: „Petta
þing, hið stytzta, sem lialdið itef-
ir verið, — það iiefir staðið eina
9 daga — hefir ráðið til tykta
fyrir sitt leyti liinu mikilvægasta
máti, sem legið hefir fyrir at-
þingi, sátlmálanum við sambarids-
riki vort, Danmörku, uni það, að
ísland skuii vera viðurkennt og
auglýst frjálst og fullvafda riki,
ævarandi hlutlaust i ófriði og í
konuugssambandi cinu við Dan-
mörku. Þessi sáttmáli liefir af
vórri liálfu, íslendinga, verið sam-
þykktur af yfirgnæfandi fneiri-
hhita alþingis og verður nú bráð-
lega borinn undir alþingiskjós-
endur til samþykkis éða syrijun-
ar.“
í dag
er l'ósludagur 10. septémber, —
2ó4. dagur ársins.
Sjávarföll.
Árdegisfióð var kl. 11.20 i
morgun, .síðdegi.sl'lóð verðui? ki.
24.00 i kviild.
Næturvarzla.
I NæturvörðuF er i I.augavegs
I áþóteki, simi 1010. N'æturhvknir i
f.æknavarðstofunni, siini 5030.
Xælurakstnr i nótt annast Ilreyf-
ill, simi (iG33.
Veðrið.
Fyrir Vestan Brellantlse\jílr ér
(á)l<þ'úp læ.gð á hreyfipgu norð-
uorðaiistur eítir,
Veourhórfur: .Xorðauslan kahli
oL’ siðar stinningskaldi eða all-
livassl. I.étlskýjað.
Me.slur hiti í gier i Beykjavík
var 9.4 stig, en minnstur í nótt
4 f> stig.
Sólskin í Beykjavík vur i gær
1 í tæpar 2 klukkustundir.

Samningsuppsögn.
| Verkalýðsfélagið Baldur á ísa-
1 firði hel'ir nýlega sagt ppp kaup-
jog kiarasúmningum við atvinnu-
1 rekendur frií 1. okt. næ>stk. >•
Málverkasýningin
Xorræn list er opin daglega í
sýningarskála myndlistarmanna
frá kl. 11—23.
Forsætisráðneytið
danska hefir gefið út tiJkynn-
ingu um skjaldarmerki Danmerk-
yr verði breytt á þann hátt, að
islerizki fálkinn verði tckinn lir
því.
Loftfimleikamennirnir
Acrienne du Sriedc leika listir
sínar i Tivoli á lvvcrju kvöldi
milli kl. 9 ojg 11 ef veður leyfir.
Heimdellingar.
iAðgöngumiðar að nuilinu á
Þingvölhim pru seldir i skrifstqfu
Sjálfstæðisflokksins ög kosta kr.
40.00. Xau'ðsynlegt er fyrir þá,
sem liafa luigsað sér að taka þátt
i rriötinu, að tryggja sér nriðá í
tíma.
Flugvélar Loftleiða h.f.
flugu 43 ferðir riiilli Iteykjavik-
ur.og ísafjarðar í ágúst og flultu
alls 504 farþega. Hafa flugvélar
félagsins aldrei farið svo margar
ferðir á eiuuni mánu'ði áður né
flutt eins marga farþega nrilli
þcssara staða. <•> «<< ■ .•«.
Önriur leiksýning
leikara frá Ákureyri verður í
kvötd kl. 8 i Iðnó.
Unnið er stöðogt
að vatnsvcitu Isafjarðar; Viuna
20 manns að staðaldri við aðal-
leiðslu vátnsvcifurinar og bygg-
ingu upþistöðu i ánni, þar seiri
vatriið til bæjarins verður tekið,
Kfni'ð i aðallei'ðsluna mun vænt-
imlegt i þessum mánuði og vcrð-
rir lögð aðalálierzla á að ganga
frá henni fyrír veturinn.
(jtvarpið í kvöld.
19.25 AVðiirfi'e'gnir. 19.30 Tón-
U’ikar: Harmoriikulög (plötur).
20.30 Útvárpsságan: „Jane Kyre“
eftir Chariotte Bronte, XXXV.
(Ragnar Jóhannesson skólastj.).
21.00 Strokkvartett úívarpsins:
Kvartett nr. 11 i D-dúr eftir Moz-
art. 21.15 „Á þjóðleiðum og víða-
vangi“ (Gunnar - Benediklsson
ritliöfundúr). 21.35 Tójnleikar
(plötur). 21.40 íþróttaþáttur (Jó-
hann þernliard). 22.00 Fréttir.
22.05 Symfóniskir tónteikar (ptöt-
úr): a) Pianókólisert op. 21 í D-
dúr eftir Haydn. b) Symfónia nr.
i e-iriöll eftir Brahms. 23.10 ÁVð-1
úrfregnir. •