Vísir - 15.03.1949, Page 11

Þi'iðjudaginn 15. marz 1949
V I S I R
11
aðstæður og möguleikana til
í'ramkvæmda þeirra innan
stjórnar Sovétríkjanna. —-
Sinovjev og Kamenjev voru
meðal 16 fyrstu fórnarlamb-
ana og aðrir fylgdu á eftir.
Hreinsunin var framkvæmd
af fylgismönnum Stalins
innan deilda kommúnista-
llokksins og milli 50—100
þúsundir voru færðir i fanga-
búðir. Barmine heldur því
fram, að Stalin hafi á þennan
hátt gert alla gömlu bolse-
vikkana óvirka, alla, sem
höfðu verið með frá upphafi,
alla, sem voru nægilega gaml-
ir í hettunni til þess að vita,
hvernig málum hafði verið
skipað í upphafi, þegar enn-
þá voru skiptar skoðanir,
þegar dugnaður og hrifning
dugði til þess að vekja eftir-
tekt á mönnum og málefn-
um, en ekki undirlægjuhátt-
ur. Aðrar hreinsanir sigldu
í kjölfarið, réttarhöldin gegn
yfirmönnum hersins, er 3 af
hverjum 5 marskálka Sóvét-
hersins voru dæmdir til
dauða, meðal þeii'ra hetjan
frá Póllandi, Tulvhatjevski.
Þegar 11 varahéraðastjórar,
75 meðlimir lierráðs Rauða
liersins, 90 af lmndraði alh-a
hei’foringja, nálægt 30 þús-
und lægra settra foringja og
að lokum böðlar þeirra, yfir-
menn GPU, sjónarvottarn-
ir, vo.ru teknir af lífi. Meðal
þeirra var Yagoda, yfirmað-
ur GPU.
Barmine fullyrðir, að þetta
hafi ekki átt sér stað, vegna
læss að hluti hex’sins hafi. átt
í leynimakki við Þýzkaland
gegn Stalin, heldur þvert á
inóti af því að liann vildi að
lýðræðisöflin tækju höndum
sanran í bai'áttunni gegn
Hitier. Og það var líka Stalin
sjálfur, sem gerði þann
samning við nazistana 1939,
sem hann hélt fram, að þeir,
er teknir voru af lifi, liefðu
verið að undirbúa.
Orsök játninga
þeirra gömlu.
Barmine gerir ráð fyi’ir að
alls hafi um nxilljón manna
vei'ið teknir af lífi á þess-
xxm tveim árum, en 10 millj.
verið sendar í fangabúðir.
Hvers vegna játuðu menn
eins og Sinovjev og Kam-
enjev? Unx það segir Bar-
xxxine: „Þessir óhamingju-
sönxu menn voru slegnir
voixleysi og kjarkleysi. Þeir
áttxx engar nýjar liugsjóixir
til þess að berjast fyrir. Þeg-
ar flokkssamtökin hrundu
(þ. e. þegar Stalin i-ak alla
gömlu, ti'yggxx holsjevikk-
aixna) brugðust allar tálvon-
ir Ixeirra. Þcir gátu aðeixxs
bai'ist fyi’ir líftórxmni eða
keypt dauðann til þess að
liinda enda á ofsókixirixar,
senx þeir ui'ðu fyrir.“
í dag hefir Stalin ótak-
nxarkað vald yfir 180 milljón-
um manna. Allt fer eftir lians
eigin geðþótta, listix-, vísindi
og bókmemitir verða í smá-
ati'iðum að taka tillit til óska
uig-Lmvmmj ikmiKi ö.s
jgiiimimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiimiijjj
g £cMtncn4 HíafAa//.-
| HEHTOGAYNJAN|
IlllílHIIIIIIIIHIiilllHIHIIIIIIIIIIIIIIIIHIIilllllllllllllllllHlllÍ
um, að eg hafi varpað töflu yðar inn um glugga i Poyn-
ings House?“
Myndhöggvarinn pataði i allar átlir eins og sannur
Napolibúi.
„Lafði mín, þér hafið fyllsta x’étt til þess að kasta liverju
sem er og hvert sem þér viljið.“
Percy bi'osti.
„Litli nxaðui'inn, eirsteypunxeistarimx, eða livað það nú
er, sem þér kallið liann — lxann hefir þannig konxið hing-
að?“
„Já, liann konx hingað,“ sagði signor Bardi dálitið vand-
ræðalega, „en aðeins til þess að biðjast afsöknar. Við lireyt-
unx vitanlega skegginu að ósk yðar. Þetta er snxánxál, eng-
in fyi’irhöfn, ekki þess vert að frekara sé um það rætt.“
„Þér kannist þá við, að skeggið liafi verið — eins og
rekublað,“ sagði Percy sigri hrósandi.
„Nei, lafði min, það var tjúguskegg. Frúin þax-f ekki
annað en lioi-fa á fyrirmyndina. Gei'ið svo vel að ganga
inn.“
Bax'di di’ó tjöld úr rósasilki fi;á d\rrunx nokkurum, sem
voru opnar.
„Má eg biðja yðar náð að ganga hingað iim? Eg skal ná
í fyrirmyndina. Eg liafði búið vandlega um liana til þess
að senda hana í Harford-Höll ?“
Pei’cy gekk inn í dálitinn sal. Rósótt silkitjöld liuldu
veggi, og fengu þau á sig rauðleitan blæ í bjarma margya
kertaljósa, sem loguðu á kertalijálmi undir lofti. t hverju
liorni voru dýrlingalikön. Voru dýrlingamir klæddxr
slrikkjum, senx bylgjuðust til. Voru líkön þessi úr tré og
máluð, nema á höfðum voru gylltar kói'ónur. Sumir dýx-
linganna lyftu hönduin til liimins. Einhvenx veginn fannst
Percy, að þessi líkön hefðu þau álxrif, senx þröngt væri
i kringum lxana. Einkennilegur ilmur barst að vitum
hennar, að þyí er virtist frá dýrlingununx, revkelsisangan
liugði luxn og hugsaði sem svo:
„Barcii lxlýtur að vera kirkjuræningi!“
Lék bi’os um varir liennar, er hugsanir liennar linigu
á þessa leið.
Hún staðnæmdist fyrir franxan stói'an spegil i gylltunx
ramnxa, dró glófa af höndunx sér og strauk lxár sitt með
mikluni yndis]xxkJxa í hverri hreyfingu. Glerið í speglin-
unx var farið að mást og liún sá eins og i ]xoku spegilmynd
af vinnustofu meistai’ans, gegnum dyr, senx voru bog-
myndaðar að ofanverðu. Noldair foi'vitni vaknaði i liug
hennar, þvi að liún liafði aldrei litazt unx á slíkum stað,
og gekk liún því í áttina til vinnustpfunnar. Vinnustofan
var salur mikill og liátt til lofts, og veggir hvitkalkaðix*.
Þar lxéngu nxót af andlitum, handleggjum og fótleggjum
og' öðrunx likamshlutum, og var þetta fjölbreytilegt og
xxxikið safn. í lpfti var gluggi, hulinn bláleitu ldæði, og
var þvi lítil birta í vimxusalnunx, nema undir glugganum.
Myrkur grúfði yfir hverju hoi'ni. Var þvi þarna umhorfs
næstum senx í grafhvelfingunni, en birtan frá gluggaixum
lxafði þó þau álirif, að allt, sem sást, af því er á veggjum
var, virtist nxeð lífsins en ekki dauðans blæ. Þarna var
hans. Menn hafa allt að vimxa
við að hrósa honum og öllu
að tapa, ef þeir styggja hann,
hvort sem það er viljandi eða
óviljandi. Skáldið Alexej
Tolstoj, sem um skeið skrif-
aði góðar bækur, en bannað
var að minnast á vegna
„borgaralegra hrörnunai’-
merkja“ þeirra, áttaði sig
fljótlega og sagði við skáld
nokkurt: „Það senx við þurf-
unx til þcss að verða víðlesn-
ir, er að lesa vélritaða
skýrslu fi'á síðasta flokks-
þingi og fylgja síðan póli-
tísku línunni út í æsar“. —
Hann gerði það og skrifaði
nx. a.:
„Mig langar til þess að
öski-a, hrópa, æpa og skrækja
af hrifningu við hugsjónina
unx að við lifum á liinuni
allra frægustu, einstöku og
óviðjafnanlegu döguxn Stal-
ins. Andi vor, blóð vort og
líf — hér er það —- taktu
það Stalin“. Tolstoj vai'ð
fi’ægur maður. Hann fékk
Stalinvei'ðlamiiii 100.000
í’úblur.
Það auðvirðulegasta af
öllu cr, segn' Bannine, að
Stalin fyrirlítur slíkar lof-
í’æðui’, cn hann elskar að sjá
andans menn auðmýkja sig,
þvi .Ixann er það ekki sjálfur.
>'.( i.t U.gO-' tiÍT.i ’iH /jt .'iIH'.U |
,gi. tíj'ír e’ i öý
angan af mold og leir senx í gröf væri — og var þetta
íaunar nokkur fui’ða, þar scnx Bai'di var kunnur fyi’ir
gex'ð legsteina og amxara niinnismerkja, sem reist vom á
gröfunx látinna merkismanna. Já, hann var enda stund-
uin kallaður „Micliael Angelp kirkjugarðanna“. I allri'
Lixndúnaborg var vart dómkirkja, sóknarkirkja eða kii'kju-
garður, þar senx ekki var minnismerki, senx liann liafði
unnið að með. haiixri sínuiii og nieitli.
Percy nam staðar fyrir fi’aman bópmynd, sem átti að
tákna föður með börn sín. Faðirinn og bömin fjögur voru
nakin Tár — gibstár — streymdu nikur kinnar þeii’ra.
Yar þetla einnig íueð lifs- en ekki dauðablæ svo xniklum,
að furðu gegndi. Við liliðina á hópinynd þessari var risa-
stórt minnismerki af „deyjandi hemianni". Mikilli ná-
kvænxni lxafði vei'ið beitt við gei'ð einkennisbúnings og
heiðfii'snxei'kja. „Hinn deyjandi hernxaður liefir vafalaust
verið hei'shöfðingi,“ hugsaði Percy. Veikur efi fór að
kvikna í liug Percy, er liún sá live nákvænxur signor Bardi
vai’, að hún liefði liaft í'étt fyrir sér nxeð skeggið.
Þá kom hún að mynd, þar sem engill sveif yfir deyjandi
unglingi, sem mændi tárvorunx augunx til hinxins.
Tár .... allsstaðar tár .... Það fór cins og lirollur um
Percy, og löngun vaknaði lijá henni, til þess að lxverfa á
brott þegar úr þessum ömurleikans stað, en þá konx hún
auga á styttu, sem myndhöggvarinn auðsjáanlega vann að
þessa stundina, því að rökum dúk liafði verið varpað yfir
höfuð og hei’ðar styttunnax'.
Ilvaða efni hafði liann notað? ítalskan marmara? En
einhvem veginn fannst lienni steinninn þannig á litinn,
að hann minnti á fremur dökkan liörundslil, og virti lxún
því styttuna enn betur fyrir sér i hálfrökkrinu og í nokk-
urri fjal'lægð. Hye eðileg stellingin var; hér var lífsþi'ótt-
ur Ixins unga, sterlca manns nxótaður í stein; vissulega
var engin stytta eða nxynd i þessari „graflivelfingu“ eins
lifandi og þessi. Bardi var vissulega afburðamaður.
Percy gekk í liring unx styttuna, í nokkurri fjarlægð,
og virti með aðdáun fyrir sér hina vel mótuðu hi’ygg-
vöðya og þreknar herðar, útþaninn brjóstkassan.
Ilún lxallaði undir flatt, gagnrýnin á svip. Iíannske var
slyttan helzt til nxjó unx nxittið, i hlutfalli við efri liluta
bolsins, sterklega liandleggina og gild lærin. Llvar hafði
Bai’di fengið fyrirnxynd að þessum Appolló. Percy geklc
nær og staðnæmdist skyndilega. Hún þóttist liafa oi’ðið
vör öriítillar hreyfingar á slyttunni. „Eg cr víst oi'ðin
dálítið í’ingluð af anganinni vegna liálfdinxmunnar í graf-
livelfingu þessai’i," hugsaði hún. „Eg er fax-in að sjá sýnir.“
„Jæja, þarna erxxð þéi', liertogayngja!“
Percy sneri sér við. Henni hafði sannast að segja orðið
illa við, er hún lieyrði rödd Bardis.
„Eg var að clásl að verkum yðar,“ sagði lnin hálfstam-
andi.
„Það er mér mikill heiðui’, frú. En ef þér vilduð nú
gangá með nxér inn i salinn — þar hefi eg nxynd af Pcrcy
Hotspur.“
,Eitt andartak, signpr Bardi. Þessi stvtta — er dásam-
leg'. Hún er svo „lifandi“, að furðulegt er.“
„Já, vissulega,“ flýtti Bai'di sér að segja. „Eg kann vel
að meta lofsyi'ði yðar, lafði min. En ættum við ekki lield-
ur að skoða myndina af Percy Hotspur. Eins og þér mun-
ið, skeggið . .. . “
Percy lireyfði sig elcki xir sporunx. Hún horfði enn á
styttuna. í þetta skipti konxst enginn efi að. Styttan hafði
lireyft sig. „Þelta er lifandi maður,“ liugsaði hún. „Það
er nakin fyrirmynd, sem eg stend hér og glápi á.“ -— En
mi var engin hreyfing sjáanleg á styttunni. Engin hreyfing
frekar en á hinum leix- og steinstyttununx. Iívemig var
þessu varið? Percy gekk nær og rétti fraixi liönd sina.
„Hm. — Ef vðar náð vill nú koma,“ sagði Bardi allórór
og var senx hann ætlaði að grípa hönd hennar, „eg vil
vita vissu mína,“ liugsaði hún, „eg fer ekki fyrr en eg er
viss í minni sök.“ Hún renndi visifingri og löngutöng eftir
slællum lu'yggvöðvum. Það var lxörund, scnx hún snerti,
gljáandi og mjúkt sem silki. Ilún þurfti ekki franxar vitn-
anna við, og liefði frekari sannana verið þörf, þuvfti hún
ekki annað en að sannfærast af eigin sjón, þvi að „stytt-
BAZJkR
heldur kvenfélag Alþýðuflokksins á morguix nxiðviku-
dag 16. þ.nx. i Góðtemplaralxúsinu.
Góðar vörui*. — Gott yerð.
Húsið opnað kl. 2.
xbr.immiaiju ’t-x nJJria aix .ó ..i .'r'r cí óoi ói i r/